1. Primaire gegevens a) Naam van de auteur: Ronald Giphart
b) Titel: Phileine zegt sorry
c) Ondertitel: n.v.t
d) Jaartal van eerste druk: Oktober 1996
e) Motto: Gummbah
f) Verteltijd: 263 blz. 2. Gebeurtenissen a) Inhoud van het verhaal in chronologische volgorde: Phileine is een knappe vrouw van ongeveer 25 jaar. Ze heeft een vriend, Max, en is heel gelukkig met hem. Ze denken hetzelfde over veel zaken en dat verbindt hen. Op een dag vertelt Max Phileine dat hij zijn passie, toneelspelen, in New York gaat beoefenen. Hij zal voor anderhalf jaar naar New York verhuizen. Het afscheid is erg emotioneel en ze beloven elkaar trouw te blijven. Eerst gaat het allemaal nog wel redelijk, maar na een tijdje houdt Phileine het niet meer alleen uit. In een opwelling besluit ze Max in New York te bezoeken en die middag zit ze al in het vliegtuig op weg naar Manhattan. In het vliegtuig ontmoet ze twee enthousiaste New Yorkers, Fabian en Lena. Ze geven Phileine hun telefoonnummer en maken haar duidelijk dat ze altijd bereid zijn haar een rondleiding te geven in ‘the big apple’. Eenmaal aangekomen in het appartement van Max ontmoet Phileine de kamergenoten van Max: de bebrilde Jules, de Vlaamse Gulpje Degompelaere, de zieke Leonard, de starende Ruth, de verschrikkelijke Joanne en diens geliefde L.T., een plaatselijke reserve-ontbijtweerman van het CBS. Later komt ook Max thuis en hij is ontzettend blij Phileine te zien. Hij blijkt dezelfde avond een feest te organiseren ter ere van de komst van zijn vriendin. De uitgenodigden behoren tot de toneelgroep van Max, met wie hij diezelfde week het toneelstuk rOmEO-n-jULieT zal opvoeren. Phileine zakt tijdens het feest plotseling in elkaar van de drank, de jetlag en de emotionele momenten. Ze gaat naar bed en maakt het einde van het feest niet meer mee. De volgende dag is Max niet thuis omdat hij een toneelrepetitie heeft. Phileine trekt de hele middag op met Gulpje, de huisgenoot van Max, Ze lijken wel één en de zelfde persoon want ze delen dezelfde gedachtes en meningen, hierdoor worden ze gelijk maatjes. ’s Avonds besluit Phileine, Fabian en Lena, het echtpaar uit het vliegtuig te bellen. Fabian stelt meteen voor haar de stad te laten zien. Ze hebben een leuke avond, en al gauw blijkt dat Fabian Phileine wel ziet zitten als minnares naast zijn saaie huwelijk. Hij zoekt toenadering, Phileine vindt dat wel interessant, maar wijst af omdat ze een vriend heeft. De volgende ochtend gaat Max alweer vroeg naar het toneelinstituut. Die dag vermaakt Phileine zich in de stad. ’s Avonds bezoekt ze samen met Max’ huisgenoten de première van rOmEO-n-jULieT, het toneelstuk van de toneelgroep van Max. Voordat het stuk begint hoort ze al van verschillende mensen dat het een provocerend en experimenteel toneelstuk is. Als het stuk opgevoerd wordt, merkt Phileine dat het een pornografische versie van het verhaal van Shakespeare is. Waarin Max zelfs een andere vrouw, Joanne, op het podium bevredigt. Phileine en Joanne’s vriend L.T. zijn geshockeerd. Een paar uur later is Phileine met Max in het appartement. Aanvankelijk hebben ze een enorme ruzie, maar later, in een kroeg, leggen ze het bij. Als Max echter even tussendoor, heel droog vermeldt dat het stuk nog twee keer opgevoerd zal worden, is de spanning bij Phileine direct weer terug. De derde dag krijgt Phileine bezoek van L.T., die haar komt ophalen voor een tochtje met zijn speedboot. L.T. is goed gehumeurd, want de vaste ontbijtweerman van de CBS heeft een ongeluk gehad zodat hij als reserve-ontbijtweerman de komende tijd volop zijn ‘minutes of fame’ zal beleven. Phileine krijgt ruzie met Jules, omdat ze zich in haar (of eigenlijk zijn) geslacht heeft vergist. Daarna gaat ze mee met L.T. Op de boot drinken beiden veel whisky en ze worden heel vertrouwelijk met elkaar. Als ze aan het einde van die avond terugkeren naar huis, zijn ze geen van beiden braaf geweest. Ze hebben de liefde met elkaar bedreven uit wraak op Max en Joanne. De volgende dag moet Phileine wederom zonder haar ‘enige vrolijke toontje van haar levensorgeltje’ doorbrengen. Ze besluit rustig in Max’ appartement te blijven, waar ze weer ruzie krijgt met Jules. Later op de dag gaat ze met Gulpje naar een café. L.T. komt binnen en met hem continueren ze het gespreksonderwerp van daarvoor: seks. Opeens krijgt L.T. een idee; hij stelt voor die avond naar het theater te gaan om een tweede uitvoering van rOmEO-n-jULieT te bekijken. Ze vragen zich af of de liefdesscène van Max en Joanne aangepast is nu men veronderstelt dat hun partners niet in de zaal zitten. Phileine, L.T. en Gulpje ontdekken dat het toneelstuk echter nog veel extremere vormen aanneemt dan ze zelf hadden mogen aanschouwen. Phileine slaat door, ze roept keihard door de zaal dat het zo wel genoeg is. Ze klimt het podium op en er ontstaat een heftige discussie tussen Phileine en Max waardoor het toneelstuk verstoord wordt. De volgende ochtend wordt Phileine wakker in het bed van Fabian. Daar schijnt ze de vorige nacht straalbezopen, door L.T. en Gulpje naartoe te zijn gebracht. Ze krijgt een telefoontje van L.T., die haar vertelt dat ze die avond in de Late Show van David Letterman wordt verwacht omdat men diep onder de indruk was van haar moedige optreden in de The Joseph Papp Public Theatre. Ze vertrekt meteen naar de studio. Die avond, wanneer ze met David Letterman en Salman Rushdie, de andere gast, op televisie is valt Phileine meteen in haar rol. Ze neemt Lettermans presentatie over, ze zet hem voor gek, het publiek vindt haar fantastisch, ze steelt de show! Omdat ze nergens anders terecht kan geeft ze die avond haar verdiende geld uit aan een kamer in het Waldorf Astoria Hotel. Ze heeft niemand aan wie ze haar verhaal kwijt van en voelt zich erg verdrietig. De zesde dag komt Max naar Phileine’s hotelkamer en neemt haar mee naar zijn appartement. Hij vindt dat ze alles gewoon achter zich moeten laten en weer met z’n tweeën verder moeten gaan. Thuis aangekomen zijn alle huisvrienden, de regisseur en een aantal acteurs al aanwezig en wachtten ze op hun komst. ’s Avonds bezoeken ze met z’n allen het Aids-gala dat wordt gehouden in het kader van de Wereld Aids Dag. Het feest is groots, eten en drinken is in overvloed aanwezig en de mensen hebben het reuze naar hun zin. Phileine en Gulpje gaan samen het feest inspecteren en zoals gewoonlijk de mensen analyseren. Max blijft bij zijn collega Joanne en haar vriend L.T. Wat Phileine niet weet is dat Max nu iets onthuld wordt wat hij niet had mogen weten, namelijk dat zij en L.T. samen een slippertje hebben gehad. Als Phileine zich weer bij Max’ groepje aansluit wordt ze daarmee geconfronteerd en staat met haar mond vol tanden. Plotseling wordt ze overspoeld met een hatelijk, kwellend en ellendig gevoel. Nadat Gloria Gaynor ‘I Will Survive’ heeft gezongen beklimt Phileine het podium om vervolgens het publiek uit te leggen hoe ze van zichzelf, de cynische Phileine, walgt. Ze houdt een emotioneel pleidooi en valt de ‘harteloze prestatiemaatschappij’ aan. Ze eindigt met excuses voor haar onacceptabele gedrag. Phileine zegt sorry. b) De fabel: - 3. Personages a) Hoofdfiguren -Phileine: zij is het meisje waar het allemaal om draait. Ze is heel slim en heel zelfingenomen. Ze houdt ervan om dingen op haar eigen manier te doen en daarbij vooral geen rekening te houden met eventuele schade die ze met haar gedrag kan aanrichten. Ze is heel gemeen, hard en direct. Een echte ‘trut’. Ze heeft als kenmerk dat ze zich heel cynisch en hard opstelt tegenover haar medemens. Dat is wat haar zo interessant maakt. Ze geniet ervan om exact te zeggen wat ze op dat moment denkt. -Max: de vriend en van Phileine. Hij is eigenlijk alles wat zij niet is, kalm, rustig en zachtaardig. Hij doet heel lief , maar kan vaak ook heel egocentrisch handelen. De indruk wordt gewekt dat Max zijn toneelschool belangrijker vindt dan zijn vriendin. Er wordt verder niet veel over hem als persoon zijnde verteld, maar hij speelt wel een behoorlijk grote rol in het geheel.
Bijfiguren -Gulpje: een van de huisgenoten van Max. Phileine en zij kunnen het erg goed met elkaar vinden omdat ze allebei regelrechte ‘bitches’ zijn. -Jules: weer een van de huisgenoten van Max. Al vanaf de kennismaking gaat het niet goed tussen Phileine en haar (later blijkt hem). Ze hebben voortdurend meningsverschillen en
kunnen het simpelweg niet met elkaar vinden. -Joanne: dit is Max’ tegenspeelster op het toneel. Zij is de vrouw waar Max mee ‘vreemdgaat’. -L.T.: dit is Joanne’s vriend. Ook hij is geshockeerd na het zien van de seksscène tussen Joanne en Max. Samen met Phileine koestert hij veel wraakgevoelens. Onder het motto van wraak gaat hij daarom vreemd met haar. -Fabian: dit is de man die Phileine in het vliegtuig onderweg naar New York ontmoet. Ze ziet hem als een vader figuur, maar voelt zich toch ook wel tot hem aangetrokken. Ze weten dat ze verboden fruit voor elkaar zijn. Toch kunnen ze het wel goed met elkaar vinden. b) *De hoofdfiguren zijn round characters omdat het verhaal zich voornamelijk rond die twee personen speelt. Hierdoor kom je ook veel te weten over de persoonlijkheden. Met name over de hoofdpersoon Phileine omdat het verhaal geschreven wordt vanuit haar perspectief en dus in de ik-vorm. *De bijfiguren zijn flat characters omdat zij maar een ‘klein’ rolletje in het verhaal spelen en je verder niet veel komt te weten over hun persoonlijkheid. c) Het belangrijkste probleem van Phileine is dat haar grote liefde zijn toneelschool boven haar verkiest. Hij kan wel zonder haar, maar zij niet zonder hem. Ze is er dan ook werkelijk kapot van als zij moet toeschouwen hoe haar vriend op het toneel overspel pleegt met een andere vrouw. 4. Tijd a) Vertelde tijd: 8 dagen
b) In welke periode speelt het verhaal zich af?: Het verhaal speelt zich af in de tegenwoordige, moderne tijd. Voornamelijk in het jaar 1996. c)Wordt het verhaal chronologisch verteld?: Het is duidelijk dat het verhaal in chronologische volgorde verteld wordt. In het begin wordt er een grote tijdsprong gemaakt, waarna het verhaal van dag tot dag verteld wordt. In het verhaal zelf komen veel flashbacks voor. Deze zijn ter aanvulling aan het karakter van Phileine of om bijvoorbeeld iets te vertellen over gebeurtenissen met haar ouders en vriendinnen. 5. Perspectief en verteller a) Soort verteller?: Het gaat hier om een ik-verteller. b)Bij wie ligt het perspectief?: Het perspectief ligt bij de verhaalfiguur, de werkelijke hoofdpersoon, Phileine. Alles wordt vanuit haar standpunt verteld.
6. De ruimte a)Waar speelt het verhaal zich af? Aan het begin speelt het verhaal zich af in Nederland. En vervolgens onderweg naar en in New York. b)Krijgt de ruimte een bepaalde betekenis? Ja, de ruimte krijgt zo nu en dan een belangrijke betekenis. Hier volgen een aantal voorbeelden: -Het theater waar Max en zijn collega’s het toneelstuk opvoeren. Dit is het punt waar het kwaad zich ontwikkelt. Wat zich op deze plaats afspeelt is steeds het onderwerp van de ruzie’s tussen Phileine en Max. -Het bootje van L.T. waar ze met z’n tweeën mee hebben gevaren. Ze hadden vanaf hun positie op het water een uitzicht op heel Manhattan, wat een heel vreemd gevoel bij hen omhoog deed borrelen. Ze werden er beiden heel emotioneel van. Deze avond eindigden ze door met elkaar te flikvlooien. -De opnames van The David Letterman Show. Daar deed Phileine zoals gewoonlijk heel erg bot en grof tegenover alles en iedereen, zelfs David. Iedereen vond haar vertoning leuk, interessant en uitermate lachwekkend. Maar aan het einde van de show voelde Phileine een soort van schuldgevoel. Vanaf deze gebeurtenis begon ze echt na te denken over zichzelf en haar leven. Dit was dus wel een belangrijk punt in het verhaal. -Het aids-gala. Hier ziet ze zoveel verschillende, zieke, maar toch feestvierende mensen. De hele situatie ervaart zij simpelweg als vreemd. Daar wordt ze overgoten met gedachtes over haarzelf, haar gedrag en hele vertoning. Hier komt ze tot inzien dat ze zoveel dingen verkeerd heeft gedaan en ze krijgt spijt. 7. Thema en motieven a) Wat is het thema van het boek? -Een belangrijk thema van het boek is liefde. Phileine houdt zielsveel van Max en verwacht trouw en liefde van hem. Als ze dit niet krijgt, staat haar wereld op zijn kop. -Omgang met mensen: Phileine blijkt dit in eerste instantie niet op de juiste manier te kunnen. Later toont zij spijt voor alles wat ze gedaan heeft en beseft ze dat ze niet goed met mensen om kan gaan. Het boek wijst je op het bewust worden van je eigen karaktereigenschappen voordat je anderen afkraakt op grond van hun vertoning. -Realiteit: Uit het boek kun je opmaken dat veel mensen in een droomwereld leven. Er wordt dus ook gewezen op realiteit en ook de zoektocht naar jezelf. Het advies om reëel te blijven komt duidelijk naar voren. b) Wat zijn de belangrijkste motieven? -Het opvallendste motief is seks. Seks met Max, seks in het toneelstuk waar Max in speelt, seks met L.T. (uit wraak), seks is ook altijd het gespreksonderwerp van Phileine. Seks is kortom een erg opvallend motief in dit verhaal. Seksscènes worden dan ook uitgebreid verteld. -Een ander motief is wraak. Phileine neemt wraak wanneer zij zich bedrogen en verkeerd behandeld voelt. Na de eerste opvoering van het toneelstuk waar Max in speelt, gaat ze met de vriend van Max’s tegenspeelster, L.T. naar bed omdat ze zich onjuist behandeld voelt. Tijdens het kijken van de tweede opvoering besluit Phileine het stuk te onderbreken, puur uit woede en wraak. -Natuurlijk is de liefde ook een motief in deze roman. Het vraagstuk 'Wat is liefde?' Komt uitgebreid aan de orde en komt overal en altijd terug. -Het boek heeft als titel ‘Phileine zegt sorry’, en komt eigenlijk pas terug in het einde van het verhaal. Dan voelt ze zich namelijk schuldig voor alles wat ze Max en al zijn vrienden heeft aangedaan en biedt zij publiekelijk haar excuses aan. Spijt is dan ook een belangrijk motief. -Maar ook jaloezie is een motief. Phileine is jaloers als Joanne met ‘haar’ Max op het podium de balkonscène ‘toneelspeelt’. Hoewel ze niet bereid is om dit toe te geven. -Cynisme is ook erg belangrijk in het verhaal. Phileine is een ontzettende cynische vrouw, ze heeft snel een scherp oordeel over mensen. Voor de lezer doen hierdoor veel situaties heel humoristisch aan. c) Verklaar de titel en eventueel motto: Titelverklaring: De titel van het boek ‘Phileine zegt sorry’ slaat op het slot. De laatste woorden van het verhaal zijn: ‘Ik ben tot de conclusie gekomen dat ik niet aardig ben,’ serveer ik ten slotte. ‘Sterker nog: ik ben een vervalste teef. Het zit me dwars, deze vaststelling.’ Ik bied mijn verontschuldigingen aan. Ik zeg sorry. Sorry, Max. Sorry, mensen,’ fluister ik en iets harder - misschien té hard - voeg ik eraan toe: ‘Sorry dat ik besta.’ Wanneer Phileine, de hoofdpersoon, deze uitspraken doet, realiseert ze zich dat ze vaak onuitstaanbaar heeft gedragen. Ze biedt daarvoor haar excuses aan. Motto: Het motto is een spotprent van Gummbah, getiteld "Meisje met een ondraaglijk hoog IQ". Op de achtergrond zie je twee mensen die "een permanente 'sla mij' uitdrukking" hebben. Hun gesprek: "wil je nog koffie?" "Ja, graag". Op de voorgrond zit een meisje aan een bureau met haar handen in het haar. Ze roept, duidelijk gefrustreerd, "OH God! Wat zijn ze dom!!!!" dit laatste is Phileine's mening over iedereen, behalve zichzelf. 8. De beoordeling a) Cijfer: 9,5

b) Geef argumenten voor je cijfer: Als eerst wil ik vermelden dat ik dit boek echt waanzinnig lachwekkend vind. De uitspraken die door het personage Phileine gedaan worden zijn ronduit komisch. Ik heb dan ook regelmatig de slappe lach gekregen tijdens het lezen. Ik vroeg me echt af hoe iemand op zo’n soort taalgebruik kon komen. Het woordgebruik is uniek en simpelweg maf. En gezien het feit ik enorm van gek en lachwekkend hou is het lezen van dit boek dus een leuke bezigheid geweest. Wat ik nog meer erg leuk vind zijn de onderwerpen. De situaties zijn erg realistisch en komen dus geloofwaardig over. En door een ‘taboe’-onderwerp als seks te nemen krijg Giphart veel scholieren aan het lezen. Dit vind ik wel iets positiefs. Op de een of andere manier ging Phileine voor mij echt leven. Doordat haar gedachtes zo uitgebreid beschreven worden en je veel over haar te weten komt lijkt ze net een echt persoon. Dit vond ik werkelijk een pluspunt. Ik zal het niet ontkennen dat sommige gebeurtenissen schokkend en soms wat overdreven uitvoerig verteld worden. Maar dit vond ik juist zo speciaal aan het boek. Tot nu toe heb ik nog nooit zoiets gelezen. Ik ben dus ook van plan om meer van deze schrijver te lezen. Giphart pakt de cynische en consumerende maatschappij goed aan, ik sluit me aan bij zijn kijk op de wereld die duidelijk door het karakter van Phileine naar voren gebracht wordt. Tijdens het meemaken van het botte en vaak onacceptabele gedrag van Phileine heb ik, ondanks de titel, nooit aan zo’n afloop gedacht. De afloop vond ik dus zeer verrassend. Wat ook wel goed is, het moet natuurlijk niet zo zijn dat een boek te voorspellen is. Het einde was voor mij ook geruststellend. Phileine leek zo onverwoestbaar, maar raakte door bepaalde gebeurtenissen toch vertederd. Daar ben ik blij om, ik hou ervan als een verhaal goed afloopt. Door dit boek weet ik wie mijn favoriete schrijver is en ik verheug me dan ook op het lezen van zijn andere verhalen! 9. Eventuele secundaire literatuur: -