I Beschrijvinsopdract 1 motivatie Ik heb voor dit boek gekozen, omdat hij in de literatuurlijst stond. En dit boek sprak mij het meest aan door de tekst op de achterkant. 2 eerste persoonlijke reactie Ik vind het verhaal eerlijk gezegd niet interessant. Het was heel moeilijk om me in te leven in de ik-persoon. Er waren ook totaal geen spannende gebeurtenissen, en die vind ik normaal wel nodig om het verhaal te laten boeien. Wel is het verhaal zielig wanneer het kleinde jongetje waar ze op past overlijdt. Ook vind ik het verhaal best ingewikkeld vertelt, er worden veel worden gebruikt die ik niet ken. Dat is de reden dat ik het af en toe niet meer snapte, terwijl de samenhang wel goed was. 3 korte samenvatting Chaja is een meisje van twintig jaar. Ze studeert filosofie. Ze heeft een kamer in Zuid-Antwerpen. Ze heeft niet genoeg geld om de huur te betalen en daarom werkt ze ‘s morgens bij een bloemenzaak en ‘s middags in een restaurant. In de bloemenzaak maakt ze rouwkransen en in het restaurant wast ze af. Het afwassen bevalt haar niet, dus neemt ze ontslag en zoekt een andere baan. Via een advertentie komt ze bij de (Joodse) familie Kalman terecht. Ze gaat daar werken als kindermeisje voor hun vijf kinderen. Algauw blijkt dat ze zich het meest aangetrokken voelt tot het jongste zoontje Simcha. Met hem en de jonge tweeling wandelt ze elke dag in het park om de eendjes te bezoeken. Simcha is dol op de eendjes en hij wil er zelf ook graag één zijn. De hele dag is hij erg stil maar als ze bij de eendjes komen zegt hij steeds ‘kwak’. Chaja’s ouders wonen in de buurt van de familie Kalman en Chaja gaat soms bij ze langs. Chaja’s vader is op zoek naar twee koffers die hij in de oorlog ergens in Antwerpen begraven heeft toen hij moest onderduiken. Haar moeder vindt dat erg vervelend, ze is bang dat er veel herinneringen aan de oorlog boven zullen komen. Meneer Kalman praat niet tegen Chaja, omdat hij haar onorthodoxe kleding en levenswijze niet goed vindt. Een nog slechtere band heeft Chaja met de conciërge van de flat waarin familie Kalman woont. Hij is een mopperende man en jodenhater. Als Chaja per ongeluk een scheur in zijn jas maakt, mag ze van hem niet meer de flat uit. Ze vlucht door het raam en blijft een week weg van de familie Kalman. Om meer van de achtergronden van Simcha te begrijpen gaat Chaja zich verdiepen in de Chassidische tradities. Chaja rekent er op dat ze na een week weer naar de familie Kalman kan gaan en ze trekt nette kleren aan. Dan komt Apfelschnitt onverwachts bij haar aan de deur met het slecht nieuws: Simcha is dood. Hij is de vorige dag verdronken in de eendjesvijver in het park. Chaja gaat meteen naar de familie Kalman toe om ze te condoleren met de dood van Simcha. Vader Kalman verwijt haar zijn dood, omdat ze Simcha verkeerd heeft begeleid (terwijl ze er helemaal niet bij was) en stuurt haar weg. Moeder Kalman is het daar niet mee eens maar zij is haar dankbaar en zegent haar. Aan het eind van het schooljaar slaagt Chaja wel voor haar tentamens maar besluit ze toch met filosofie te stoppen en natuurkunde te gaan studeren. Haar vader is blij met die beslissing en betaalt voortaan haar kamerhuur. II Verdieping
Verdiepingsopdracht 1 Structuur (bouw) en tijd: 1 volgorde van gebeurtenissen
Het is een chronologisch boek. In het begin van het boek is een korte terugblik op haar verleden en haar baantje in het restaurant, waarna het verhaal weer verder gaat. Er worden geen kunstgrepen toegepast
2 geleding gebeurtenissen
De geleding van de gebeurtenissen wordt is gewoon achter elkaar verteld. Af en toe begint er een nieuw hoofdstuk. Die hoofdstukken worden niet onderverdeeld in stukken, door bijvoorbeeld witregels. 3 fragmentarisch of aaneengesloten
het verhaal is aaneengesloten, want de ene gebeurtenis volgt op de andere en er is dan een duidelijk verband. 4 samenhang
De samenhang van het verhaal is goed. Je volgt als het ware Chaja overal mee naartoe. Eerst naar de bloemenwinkel, dan naar de familie Kalman en daarna de ene keer naar huis, dan naar meneer Apfelschnitt. Het verhaal is duidelijk te volgen. 5 verhaallijnen
Er is 1 verhaallijn, dus je kan niets zeggen over of het gelijkwaardig is of ondergeschikt. En de kern is dan natuurlijk in deze verhaallijn steeds hetzelfde. 6 invloed van structuur voor spanningsopbouw
Er is eigenlijk geen spanning in het verhaald, dus er valt ook niets over de structuur te vertellen. 7 opvallende tijdmanipulaties

Het verhaal is één grote flashback, omdat Chaja terugkijkt op haar 1e studentenjaar van de universiteit en alle gebeurtenissen in dat jaar die voor haar van belang waren. 8 verhouding verteltijd en vertelde tijd
De vertelde tijd is ongeveer één jaar. Het boek begint als Chaja zich heeft ingeschreven op de universiteit en op kamers gaat wonen. Dus het 21e levensjaar van Chaja. En de verteltijd is 168 bladzijden. 9 historische tijd
Het verhaal speelt zich volgens mij af vlak na de 2e WO oorlog. Omdat er vaak nog over de oorlog gepraat wordt. 10 tijdmanipulaties
Er worden eigenlijk geen manipulatie technieken van tijd gebruikt. Want er was maar één verhaallijn, en het werd ook achter elkaar door vertelt. Verdiepingsopdracht 2 Recensie In Tralievader, Carl Friedmans autobiografische debuut van vorig jaar, laat de schrijfster in het midden waarom de vader van de vertelster tijdens de Tweede Wereldoorlog in een concentratiekamp terecht is gekomen. Of hij joods was of communistisch of als verzetsstrijder werd opgepakt, doet niet ter zake, zoals ook de naam van het kamp waaraan hij een gruwelijk trauma heeft overgehouden niet wordt genoemd. Het kan Auschwitz zijn of Sobibor of een van die andere gruwelijke plaatsen, maar voor het kleine meisje uit wier mond we de lijdensweg van haar vader vernemen is het woord 'kamp' duidelijk genoeg. En ze heeft volkomen gelijk want de verschrikking is niet aan een enkele naam gebonden. Wie Auschwitz zegt, heeft het ook over Sobibor, Mauthausen, Treblinka, enzovoorts, en over alle mensen die daar geslachtofferd zijn. Friedmans nieuwe boek, Twee koffers vol, heeft dezelfde thematiek maar het kleine meisje is opgegroeid tot een twintigjarige filosofiestudente voor wie de exacte feiten er wel toe doen: haar beide ouders zijn joods, hebben Auschwitz overleefd en zijzelf draagt de Hebreeuwse naam Chaja (zij die leeft) en is opgegroeid in de joodse wijk van Antwerpen. Het aangrijpende van Tralievader was dat het onbeschrijfelijke leed van een volstrekt monomaan kampslachtoffer zonder opsmuk werd opgetekend uit de mond van een kind dat, zonder het goed te beseffen, als gevolg van het trauma van de vader zelf slachtoffer is geworden. Chaja is een typisch tweede-generatieslachtoffer zoals dat tegenwoordig zo treffend heet en zoals zoveel naoorlogse geassimileerde joden wordt ze tegen wil en dank in toenemende mate geconfronteerd met haar joodse identiteit. Friedman heeft met dit boek, waarmee ze zich voor het eerst op het terrein van de fictie waagt, een vorm gevonden om de dilemma's te beschrijven van een niet-gelovige jood die zich, mede als gevolg van de nazi-terreur waaraan familieleden en bekenden hebben blootgestaan, verbonden voelt met het jodendom. Een oude, wodkadrinkende, vrome bovenbuurman die als discussiepartner van de hoofdpersoon fungeert, vertelt over naoorlogse antisemieten, zoals de Britse generaal Morgan, het opperhoofd van de vluchtelingenkampen in Duitsland, die in 1946 in de New York Times verklaarde dat de joden er helemaal niet uitzagen als slachtoffers van welke vervolging dan ook. Nog geen jaar nadat de moord op miljoenen joden de wereld had verbijsterd, waarschuwde hij dat ze zouden uitgroeien tot een wereldmacht. "Vroeger was ik net als jij", zegt hij tegen Chaja. "Mensen als generaal Morgan hebben een jood van me gemaakt." Maar de oude man vergist zich natuurlijk, want ook al bidt Chaja niet, al heeft ze geen mezoeze aan haar deurpost en al weet ze het zelf nog niet: ze is even joods aan het worden als hij en wel om precies dezelfde redenen. Niet alleen stuit ze in de joodse wijk van Antwerpen, het kleine Warschau waar ze is opgegroeid en waar ze tijdens haar studie terugkeert als kindermeisje in een chassidisch gezin, op venijnig antisemitisme, ook maakt ze mee hoe de oorlog haar ouder wordende vader tot toenemende waanzin drijft. Terwijl haar moeder Auschwitz poogt te begraven onder zelfgebakken taarten en andere produkten van huiselijke gezelligheid, is de vader als een gek bezig de oorlog letterlijk op te delven door op zoek te gaan naar twee koffers die hij tijdens zijn onderduik ergens in Antwerpen heeft begraven. Er zijn talrijke manieren waarop oorlogsslachtoffers met hun ervaringen proberen te leven en geen van alle brengt verlichting. Friedman beschrijft de slachtoffers en hun wanhoop met een groot inlevingsvermogen en met hetzelfde mededogen waarover ze in Tralievader al bleek te beschikken. De oude bovenbuurman is van de ene op de andere dag een vrome jood geworden, Chaja's tante heeft zelfmoord gepleegd en haar moeder stort zich op onnozelheden als cakerecepten, als ultieme ontkenning van het feit dat ze op haar twintigste in Auschwitz als een ezel voor een kar met aardappels was gespannen. "Kijk mij eens, scheen ze ermee te willen zeggen, ik kan het mij veroorloven over trivialiteiten te praten, met mij is niets aan de hand." Net als in Tralievader trekt de vertelster het meest naar de vader. Het gespit in het verleden, gesymboliseerd door het dwangmatige graven naar twee vergane koffers, drijft de ouders uit elkaar. De moeder begrijpt haar echtgenoot niet meer, of is bang om hem te begrijpen. " 'Hij denkt dat die koffers hem terug kunnen geven wat de oorlog kapot heeft gemaakt. Berlijn, zijn jeugd, zijn vader en moeder, alles wat hij toen had en was. Niet zijn koffers maar hij is in die rotoorlog zoek geraakt. We zijn allemaal vermist'. Ze huilde. 'O God', zei ze, 'hij staat bij een hitte van dertig graden te spitten naar zichzelf!' " Carl Friedman en haar hoofdpersonen in Tralievader en Twee koffers vol zeulen de Tweede Wereldoorlog en de nazivervolging met zich mee als hun eigen persoonlijke geschiedenis, die ze evenzeer haten als koesteren. Tralievader was het verslag van een tweede-generatieslachtoffer en Twee koffers vol vertelt het verhaal van een zoektocht naar de eigen identiteit. Friedman doet dat opnieuw sober en zonder valse dramatiek. Met dit boek bewijst ze zich opnieuw als een van de weinige Nederlandse schrijvers die de problemen van de kinderen van oorlogsslachtoffers aandurven en aankunnen. Maar hoewel Twee koffers vol een geslaagde roman is, hoop ik toch dat Friedman in de toekomst door zal gaan met poëzie die ze eerder in De Gids en in Maatstaf publiceerde, en met autobiografische geschriften als Tralievader. De virtuositeit en de spanning van haar eerste boek, dat bij mij onmiddellijk associaties opriep met het werk van Primo Levi, evenaart ze met dit tweede nog niet. 1 wat is het eindoordeel van de recensent? ‘Twee koffers vol’ vertelt het verhaal van een zoektocht naar de eigen identiteit. Friedman doet dat opnieuw sober en zonder valse dramatiek. Met dit boek bewijst ze zich opnieuw als een van de weinige Nederlandse schrijvers die de problemen van de kinderen van oorlogsslachtoffers aandurven en aankunnen. De recensent vindt ‘Twee koffers vol’ een geslaagde roman, maar toch hoopt zij dat Friedman in de toekomst door zal gaan met poëzie die ze eerder in De Gids en in Maatstaf publiceerde. 2 welke argumenten voor dit eindoordeel? Carl Friedman en haar hoofdpersonen in ‘Twee koffers vol’ zeulen de Tweede Wereldoorlog en de nazivervolging met zich mee als hun eigen persoonlijke geschiedenis, die ze evenzeer haten als koesteren. 3 ben je het eens met dit eindoordeel? Nee, ik vind het boek niet net zo goed als de recensent vind. 4 met welke argumenten van de recensent ben je het eens? Met welke niet? Welk
argument wil jij nog toevoegen? Ik ben het eens met, dat Friedman het somber en zonder valse dramatiek vertelt. Maar ik ben het er niet mee eens dat het een geslaagde roman is. Ik zou er aan toevoegen, dat er meer spanning in zou moeten zitten, en dat het te langdradig is. 5 noteer de recensie op de juiste bibliografische manier Schrijver Friedman, Carl
Titel Twee koffers vol
Jaar van uitgave 1993
Bron NRC Handelsblad

Publicatiedatum 23-04-1993
Recensent Elsbeth Etty
Recensietitel Spitten naar zichzelf III Evaluatie 1 over het boek Je kan misschien van het verhaal wel iets leren, omdat er problemen in het verhaal voorkomen. Dus je kan zien hoe iemand anders dat oplost. 2 over het uitvoeren van de verdiepingsopdracht Het werken aan de verdiepingsopdrachten verliep goed. Ik vind de verdiepingsopdracht over de recensie het moeilijkst. Deze verdiepingsopdracht is niet veel moeilijker dan de vorige, want alles staat gewoon goed in het informatie boek uitgelegd. Ik heb door deze opdrachten te maken niet een andere kijk op het verhaal gekregen.