Beschrijvingsopdracht H. Adema, Van den vos Reynaerde, Leeuwarden 1997 (vijfde druk), eerste druk Leeuwarden 1985. Ik heb dit boek gekozen omdat mijn vader vertelde dat hij het vroeger ook gelezen heeft. Hij vertelde er niet bij waar het over ging en hoe hij het vond, dus was ik nieuwsgierig naar het verhaal. Het verhaal vertelt over Reinaert de vos. Reinaert is een van de onderdanen van een middeleeuws dierenkoninkrijk in het huidige België. Reinaert is in en in slecht. Hij heeft al vele andere dieren bedrogen, vermoord of in moeilijkheden gebracht. Daarom besluit Koning Nobel (een leeuw) op aanraden van vele boze onderdanen om Reinaert te laten dagvaarden. Hij stuurt de beer Bruun naar Reinaert toe om die op te halen. Reinaert is slim en lokt Bruun in de val door hem te verleiden met honing. Bruun’s hebzucht komt hem duur te staan; hij komt vast te zitten in een boomstam en als hij wil vluchten verliest hij een oor en zijn wangen. De koning laat Reinaert opnieuw dagvaarden en stuurt deze keer Tibeert de kater als afgezant. Ook hem weet Reinaert te bedriegen, door hem over te halen muizen te gaan stelen bij de pastoor. Tibeert wordt betrapt en de pastoor slaat hem een oog uit. Omdat een vrij man drie keer gedagvaard moet worden eer hij zomaar opgepakt mag worden, laat de koning Reinaert nog een keer dagvaarden. Deze keer stuurt hij een neef van Reinaert, Grimbeert de das. Deze weet Reinaert zover te krijgen dat hij mee gaat naar het hof. Reinaert krijgt de koning zover hem vrij te laten door Bruun, Tibeert en de wolf Izengrijn, waar Reinaert een grote hekel aan heeft, af te schilderen als staatsvijanden en de koning een grote schat, die in werkelijkheid niet bestaat, in het vooruitzicht te stellen. Bruun en Izengrijn worden hiervoor zwaar gestraft en Tibeert durft niet meer aan het hof te verschijnen. Als de koning ontdekt dat hij bedrogen is kan hij Reinaert al niet meer te pakken krijgen. Zo weet de sluwe Reinaert te ontkomen door gebruik te maken van de hebzucht en machtswellust van de andere dieren. Dit verhaal gaat over een gewone menselijke maatschappij, alleen zijn er dieren in de hoofdrol geplaatst. Het laat zien dat iedereen eigenlijk corrupt is (ook de mensen aan het hof), dat niemand te vertrouwen is en dat iedereen een soort hebzucht kent. Het is best een interessant onderwerp, vooral omdat het nog steeds actueel is; we leven immers nog steeds in een maatschappij. Ik geloof dat er een kern van waarheid inzit. Ik denk dat iedereen zijn eigen belang boven het belang van een ander of van de staat stelt. In dit boek zit veel diepgang, alleen moet je die wel zelf zoeken. Het lijkt alleen maar een verhaal over een paar dieren, terwijl het dus een complete maatschappij voorstelt. Dat is wel de grootste kracht van de schrijver en van dit verhaal. De belangrijkste gebeurtenissen in dit boek zijn de drie dagvaardingen en het oplichten van de koning. Dit vertelt het eigenlijke verhaal. De gebeurtenissen worden heel uitvoerig en duidelijk beschreven. Iets wat ik zelf wel waardeer. De gebeurtenissen volgen elkaar heel logisch op. Er moet drie keer gedagvaard worden en dat gebeurd dus ook. De gebeurtenissen zijn boeiend, je wilt graag weten wat hierop volgt, en soms ook schokkend, bijvoorbeeld wanneer Bruun zijn wangen en oor verliest. Doordat de gebeurtenissen boeiend zijn, is het gemakkelijk om door dit boek heen te komen. De belangrijkste karaktereigenschap van Reinaert de vos wordt heel duidelijk gemaakt. Zijn gedrag is dus ook heel voorspelbaar, wat ik niet erg vind, omdat het gedrag van de andere dieren niet zo voorspelbaar is. Dat hij sluw is en erg van zichzelf houdt is wel duidelijk, maar verder weet je niet veel van hem. Van de anderen kom je nog minder te weten. Soms alleen dat ze hebzuchtig zijn of laf. Ik kan me wel enigszins inleven in de belangrijkste personages. Het is hard om te zeggen, maar in principe geeft ieder mens meer om zichzelf dan om een ander en speelt hebzucht en machtswellust een grot rol in het dagelijks leven. Wat overigens niet wil zeggen dat ik het gedrag van de personages goedkeur. Het is niet goed om jezelf altijd boven anderen te plaatsen. Eigenlijk ben ik dus wel nieuwsgierig of ik ook zo ben. Het verhaal heeft een gemakkelijke opbouw; het begint bij het begin, zo nu en dan komt er een flashback in voor en het eindigt met het eind. Die flashbacks vertellen de daden van Reinaert en zijn niet moeilijk. Ze verduidelijken het verhaal alleen maar. Het verhaal is spannend, want je wilt weten hoe het met Reinaert af gaat lopen. Weet hij zich hieruit te redden, of niet? Aan het einde blijf je alleen over met de vraag hoe het nu met de andere dieren verder gaat. Ik vind het wel jammer dat je dit niet te weten komt. Het taalgebruik van dit boek is natuurlijk bijzonder, omdat het boek geschreven is in middelnederlands. Het is waarschijnlijk geschreven aan het eind van de twaalfde eeuw. Ik vind het erg lastig om te lezen, omdat het heel erg verschilt van het moderne Nederlands. Ze maken nog veel gebruik van naamvallen en samentrekkingen. Het is gemakkelijker om het hardop te lezen. Dan klinkt het met enige fantasie nog als een vreemd accent. Verder vind ik de verhouding dialoog en beschrijving goed gekozen. Deze is net als bij ons een kinderboek. Meer beschrijving dan dialoog. Ik vind het wel vreemd dat iedereen zo opkijkt naar de koning in dit boek. Dat doen wij, ik althans, veel minder. Alles wat de koning zegt wordt gedaan. Dat zouden wij zeker niet doen. Verdiepingsopdracht Literatuur in de stad Dit boek kan je in verband brengen met de standentheorie als je kijkt naar de manier waarop de gewone dieren (de burgers) opkijken tegen Koning Nobel en zijn vrouw (de vorst en vorstin). Geen van de dieren durft in opstand te komen tegen de koning en hij wordt door iedereen behalve Reinaert gehoorzaamd. Hieruit blijkt dus dat ieder dier zijn eigen plaats goed kent. Ook kan je het boek in verband brengen met het feodale systeem, want de onderdanen gebruiken de grond van koning Nobel en moeten in ruil daarvoor helpen met het dagvaarden van Reinaert. Symboliek kan je vinden in het gebruik van de dieren. Zo is de koning een leeuw en dat staat bekend als een sterk, slim en dapper dier. Bruun is een beer en die worden beschouwd als sterk en niet zo slim. In het verhaal blijkt dat ook wel , want hij laat zich beetnemen. Reinaert is een vos en heeft passende eigenschappen; hij is sluw, snel en slim. Dit boek is duidelijk een schelmenverhaal. In schelmenverhalen zijn slimheid en handigheid goede middelen voor een individu om zich te handhaven in de maatschappij. Reinaert maakt ook gebruik van zijn slimheid. Hij weet de meeste dieren, waaronder Bruun, Tibeert en koning Nobel, een loer te draaien. Met die slimheid bereikt wel dat hij zichzelf kan redden. Dit boek is een parodie op de gewone ridderroman. Een aantal ridders (Bruun en Tibeert) gaan hun plicht vervullen en beleven daarbij avonturen, alleen worden ze in dit boek afgeschilderd als hebzuchtige dieren, die door eigen toedoen in de moeilijkheden komen. Ook het hof wordt afgeschilderd als belachelijk, want ook de koning heeft geen zelfbeheersing en heeft last van hebzucht. Ik kan dit boek niet in verband brengen met de rederijkers; er is geen sprake van een refrein, een acrostichon of een retrograde. Ik denk dat de functie van dit verhaal het bespotten van het hofleven is. Het wees het gewone publiek erop dat ook de mensen aan het hof fouten maakten en dat ook daar veel corruptie was. Ook de rechtspraak wordt bespot, want koning Nobel, die ook rechtspreekt, laat zich door Reinaert omkopen door een niet-bestaande schat. Het boek heeft dus als doel gehad het aan het denken zetten van de lezers. De schrijver wilde dat de lezers na zouden gaan denken over het hofleven en de corrupte rechtspraak. Burgers die zich niet kunnen beroepen op de gebruikelijke feodale macht en het moeten hebben van slimheid en opportunisme kunnen zich identificeren met het boek van den vos Reynaerde.