Titel : Hersenschimmen
Eerste druk : 1984
Uitgever : Querido, Amsterdam Samenvatting Op een ochtend staat Maarten Klein voor het raam als zijn vrouw Vera binnenkomt met thee. “Wat idioot”, denkt Maarten,” ik zou toch zweren dat het ochtend was”. Hij stelt zichzelf gerust, “het is die verdomde rotwinter”, zegt hij, maar het gevoel van onbehagen gaat niet meer weg. Maarten is 71 jaar oud, gepensioneerd, en geniet nu met Vera van zijn oude dag. Zij zijn Nederlanders, maar wonen sinds lange tijd in Gloucester, een klein vissersplaatsje in Noord-Amerika. Vanaf dat eerste incident gebeuren er meer van dat soort kleine dingetjes. Maarten begint steeds meer dingen te vergeten. Als Vera hem vraagt om de oven uit te zetten wordt hij heel zenuwachtig, hij vergeet zich te scheren, etc. Hij merkt dat hij zich soms opeens 'verdwaald' voelt. Maarten doet erg zijn best om het voor Vera verborgen te houden, ook omdat hij niet aan zichzelf wil toegeven dat hij vergeetachtig wordt. Als ze hem vraagt wat er toch aan de hand is, zegt hij weer dat het door de winter komt. De emotionele afstand tussen Vera en Maarten wordt steeds groter. Gesprekken verlopen steeds moeizamer, Maarten voelt zich onbegrepen en alleen. Zijn gedachten zitten steeds meer in het verleden. Hij denkt constant aan zijn vader, hoe hij als kind op zondag altijd op zijn vaders bureau mag zitten tekenen, zijn werk, de mensen van zijn werk, een oude jeugdliefde, voor Vera, een ex-collega die zelfmoord heeft gepleegd. Het wordt steeds erger. Maarten begint het heden en het verleden door elkaar te halen. Soms denkt hij ineens dat hij gewoon in Amsterdam woont, en op een ochtend wil hij weer naar zijn werk gaan. Dan haalt Vera de dokter erbij. Vanaf dan mag Maarten niet meer alleen naar buiten en hij vindt dat hij als een kind behandeld wordt. Gelukkig kunnen Vera en hij er nu wel over praten, maar Maarten wordt steeds onbereikbaarder. Grote delen van zijn geheugen zijn weggevallen, en dan komt het schokkende moment waarop hij heel even Vera voor zijn moeder aanziet. Vanaf dan is Maartens geest een grote wanboel. Hij beseft nu ook nauwelijks meer dat hij in de war is, zoals in het begin wel het geval was. Er komt een 'oppas' in huis, zij heet Phil, maar Maarten vergeet steeds hoe ze heet en wat ze komt doen in hun huis. Hij denkt dat het een vriendin is van zijn en Vera’s dochter. Zijn geliefde vrouw Vera is een vreemde voor hem, hij wordt incontinent en wordt 's nachts aan zijn bed vastgebonden. Een moment van grote verwarring voor Maarten is als hij een bepaald pianostuk dat hij tientallen jaren lang uit zijn hoofd heeft gekend, vergeten is. Hij herkent zichzelf niet meer in de spiegel. Hij leeft helemaal in zijn eigen, warrige gedachten, de buitenwereld gaat langs hem heen. Het allerlaatste wat hij nog herkent is zijn hond, Robert. Maar ook Robert wordt gewoon een hond voor hem. Dan wordt hij weggevoerd, naar een tehuis. Hij herkende zichzelf al niet meer in de spiegel, en in het tehuis raakt hij nog verder van zichzelf verwijderd. In zijn gedachten heeft hij het niet meer over 'ik', maar over 'hij', en nog later over 'het'. Laatste alinea: Maarten zoekt naar een hand, hij wil een hand vasthouden. Iemand geeft hem haar hand, maar Maarten weet niet dat het die van Vera is. Vera, die hem vertelt dat het weer lente wordt. Flaptekst Dit boek van Hendrik Jan Marsman onder het pseudoniem J. Bernlef is een ingrijpend en intrigerend verhaal over Maarten Klein, een man van begin 70 die wat vergeetachtig wordt. Hij vergeet wie hij is en wie zijn naaste geliefden zijn. Hij lijdt aan dementie. Bernlef neemt je mee in de gedachten van een dement persoon, hij schrijft de gedachten van deze persoon letterlijk op en daardoor lijkt het of je in de geest van Maarten zit. Je leeft mee met zijn lieve en bezorgde vrouw Vera en met Phil, het meisje wat bij Maarten en Vera in gaat wonen als Vera het mentaal ook niet meer aan kan om met een man samen te wonen die midden in de nacht zichzelf gaat aankleden n aan de ontbijttafel gaat zitten, omdat hij denkt dat hij straks naar zijn werk moet, maar in de werkelijkheid al een aantal jaren met pensioen is. Het is intrigerend en boeiend om te zien hoe Maarten kleine dingetjes uit het dagelijks leven vergeet, zoals het verschil tussen ochtend en middag. Dus hij denkt dat het ochtend is, maar eigenlij is het al middag, maar van de ochtend weet hij niets meer af. Hersenschimmen is zeker een aanrader om eens een idee te krijgen wat een dementerend persoon eigenlijk denkt.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden