Gala door Ronald Giphart

Ronald Giphart, Gala, Uitgeverij Podium, Amsterdam, 2003, eerste druk. Motto Vooruit! benut dat dichterlijk vermogen, Beschrijf wat je komt aangevlogen
Alsof je een liefdesavontuur bedrijft: Een vluchtig oogcontact, je voelt, je blijft, Je waant je met de ander nauw verbonden, Geluk bloeit op en wordt geschonden, De lust verkeerd in leed, ach man! Voor je het weet heb je ’n roman. Grapjas in Faust van J.W. Goethe (vertaling Ard Posthuma) Dit motto heeft betrekking op het boek omdat het veel over liefde gaat. In het motto staat het verhaal in het kort beschreven: liefde begint, wordt heftiger en eindigt. In dit motto wordt een roman schrijven vergeleken met de liefde. Er wordt gesuggereerd dat een roman net zo snel geschreven is, als liefde kan gaan. Dat gebeurt ook in het boek: Meija en Panc worden verliefd en het gaat al snel verder, tot Panc bezwijkt aan hersentumor en het verhaal af is. Samenvatting Meija, een vrouw van in de twintig, heeft een relatie met Fräser, maar dit stelt niet veel voor: zelf noemen ze het een I see ya when I see ya relatie. Als het uitkomt is het goed, zien ze elkaar even niet, dan is het ook best. Meija werkt bij Mijn Mensen, een bedrijf dat artiesten werft en die opdrachten geeft. Haar baas is Panc, een man van in de veertig jaar. Ze krijgt steeds meer met hem te maken, en op een gegeven moment slaat de vonk over: ze worden verliefd op elkaar. Eerst is het nog onschuldig, later delen ze een kamer met elkaar en zien ze elkaar steeds vaker in het geheim. Dit terwijl Panc getrouwd is en Meija een ‘open relatie’ met Fräser heeft. Op een dag komt Elaine, de vrouw van Panc, naar de redactie van Mijn Mensen. Ze vertelt dat Panc ernstig ziek is, hij heeft een kwaadaardige hersentumor en zak niet lang meer leven. Meija en panc bellen nog een paar keer en verder kunnen ze elkaar nooit meer spreken, omdat hun relatie geheim moet blijven. Aan de telefoon nemen ze afscheid. Panc wilde dat er na zijn dood een groot gala voor hem georganiseerd zou worden. Het moest feestelijk zijn. Dit gala vindt plaats en alle vrienden van Panc zijn aanwezig. Meija gaat met Fräser heen. Eenmaal op het feest doet Elaine heel onaardig tegen Meija. Ze zegt dat Meija beter weg kan gaan, maar dit doet ze niet. Aan het einde van het gala worden er cadeautjes uitgedeeld aan alle vrienden. Voor iedereen is er iets, alleen Meija krijgt niets. Fräser, die inmiddels dronken is, wordt hier erg boos om en begint dit rond te schreeuwen. Alle mensen kijken geïrriteerd. Fräser gaat verhaal halen bij Elaine, die dan keihard begint te roepen dat Meija een relatie met Panc had. (blijkbaar had Panc dit tegen haar gezegd, vlak voor zijn dood). Fräser voelt zich bedrogen door Meija, maar die laat dit niet op zich zitten. Ze begint terug te roepen naar Elaine van wie dat kind in Elaine’s buik is. Meija had namelijk van Panc gehoord dat Elaine zwanger was geraakt, maar niet zeker wist of het kind wel van Panc en haar samen was. Elaine voelde zich beledigd omdat Meija dit in het openbaar had gezegd, omdat het nog niet eens bekend was dat Elaine zwanger was. Het gala wordt een grote zooi, iedereen maakt ruzie met elkaar. Gelukkig is er een man, Max, of ook wel Mental Midget, die de tegenspeler van Meija zal zijn in een film, die Meija en de dronken Fräser mee naar huis neemt. Zo zijn ze op tijd weg bij het gala dat in een drama eindigde, en gaat het leven van Meija door zonder Panc, maar met haar relatie met Fräser.
Thematiek De thematiek in dit verhaal is trouw en ontrouw, liefde en dood. Trouw omdat Meija haar relatie met Fräser het hele verhaal behoudt, hoewel ze wel aan hun toekomst getwijfeld heeft, en ontrouw omdat Meija ondertussen ook een relatie had met Panc. Panc zelf was ook ontrouw, omdat hij een vrouw had. De thematiek is ook liefde omdat dat in het hele verhaal centraal staat. Meija bedrijft de liefde met Fräser en Panc, Panc doet dit ook nog met zijn vrouw. Wat er ook gebeurt in het verhaal, de liefde en seks blijft altijd centraal staan. De thematiek is ook dood omdat Panc sterft aan een hersentumor, en daarom het gala wordt gehouden. Er wordt beschreven hoe iedereen in de omgeving van Panc met zijn dood omgaat. Motieven Motieven in het verhaal zijn afscheid, aftakeling en relaties. Aftakeling omdat Panc langzaam zieker wordt en dit beschreven staat door het hele verhaal heen. (Er wordt veel gebruik gemaakt van flashbacks) Afscheid omdat steeds beschreven is hoe Meija en Panc eerst afscheid namen van hun relatie, en daarna helemaal, omdat ze elkaar nooit meer konden spreken. Relaties omdat dit er veel zijn, maar vooral ook omdat er veel over beschreven is. Zo komt bijvoorbeeld duidelijk naar voren dat de relatie tussen Meija en Panc heel anders was dan tussen haar en Fräser. Over de relatie tussen Panc en Elaine wordt niet veel gezegd. Belangrijkste personen De belangrijkste personen in het boek zijn: - Meija. Door haat wordt het verhaal verteld. Alles is vanuit haar oogpunt bekeken. Ze is een vrouw van in de twintig, die een ‘open relatie’ met Fräser heeft, en een geheime met Panc. Ze is best wel zelfbewust en heeft een hekel aan Elaine. Ze kan goed opschieten met haar vader, aan hem verteld ze alles. - Fräser. Hij is een man met veel humor, en heeft een ‘open relatie’ met Meija. Hij kan zichzelf goed voor schut zetten, maar ook heel erg lief zijn, voor Meija bijvoorbeeld. - Panc. Hij is een man van in de veertig en is getrouwd met Elaine, maar heeft een geheime relatie met Meija. Hij werkt bij Mijn Mensen, een soort uitzendbureau voor artiesten. Daar is hij de baas van Meija. Hij bezwijkt in aan een hersentumor, en wilde graag dat er dan een gala voor hem georganiseerd zou worden. - Elaine. Ze is Engelse, en de vrouw van Panc. Ze mag Meija niet. Als Panc is overleden, blijkt ze zwanger van hem te zijn. - De vader van Meija. Het is een lieve, rustige man. Hij kan het erg goed met Meija vinden. Hij geeft haar altijd advies als Meija hem iets komt vertellen. Hij is gescheiden van zijn vrouw, en woont nu alleen. Recensie 'Onder de vrolijke schijn die de novelle Gala beheerst, zit een dodelijke ernst. En dan ben je direct bij het schrijverschap van Ronald Giphart. Hij mag dan graag, zoals ook in Gala, over grappen en grollen, over neuken en pijpen, over zuipen en slikken schrijven, zijn bedoelingen zijn steeds glashelder. Giphart is een grappenmaker, maar elk van zijn boeken is doortrokken van het besef dat een einde onvermijdelijk is. Ronald Giphart etaleert opnieuw een groot gevoel voor de signalen van de tijdgeest, maar daar blijft het niet bij. Alle clichés van de moderne mediacratie voorziet hij van ironisch commentaar. Gipharts formule is uitgebalanceerd: een beetje seks, al dan niet met liefde, een beetje huisselijkheid, lekker kokketeren met sociale groepen en klassen, flink wat humor en een grote taalvaardigheid en je hebt een boek waarmee je iedereen wel op een of andere manier raakt. Er is geen schrijver in ons land zoals Ronald Giphart. Hij is de moderne Volksschrijver bij uitstek.' **** Menno Schenke in Algemeen Dagblad, 7 maart 2003 'Het is hem in tien jaar tijd gelukt om met zijn geheel eigen stijl veel lezers aan zich te binden en ook nog eens jan en alleman in letterland opnieuw te laten nadenken over wat literatuur nu ook alweer is. In Gala bewijst hij andermaal zijn kunnen. Giphart schrijft ongelooflijk vaardig, vlot en geestig, en hierachter past geen maar. [Zijn vorm] is verrassend, vermakelijk en literair genoeg.' Marja Pruis in De Groene Amsterdammer, 15 maart 2003 Biografie Ronald Giphart werd geboren op 17 december 1965 in Dordrecht. Zijn moeder Wijnie Jabaai († 1995) was een bekend kamerlid voor de PvdA. Giphart studeerde Nederlands en was jarenlang nachtportier in een Utrechts ziekenhuis. Tijdens dit werk schreef hij zijn debuutroman Ik ook van jou (1992), bekroond met het Gouden Ezelsoor voor het best verkochte debuut en in 2001 verfilmd. In zijn tweede roman Giph (1993) vervolgt hij zijn ‘grote queeste naar literatuur en seks’. In ‘brieven’ vertelt hij hierin een verhaal dat zich afspeelt in het studentenmilieu en waarin met een literaire vaderfiguur wordt afgerekend. Behalve de verhalenbundel Het feest der liefde (1995), waarvan net zo veel exemplaren verkocht werden als zijn romans (gem. 150.000 exemplaren), publiceerde Giphart het literaire ‘winterboek’ Planeet literatuur, het even vrolijke als leerzame non-fictie-boek Ten liefde! en de romans Phileine zegt sorry (1996), De Voorzitter (1999), Ik omhels je met duizend armen (2000). In de laatste roman is euthanasie een voornaam thema. Zijn fictie-werken verschijnen t.g.v. de Boekenweek 2003 in nieuwe edities, vormgegeven door Ron van Roon, die ook de Boekenweek-novelle Gala verzorgde. De film naar Phileine zegt sorry door Robert Jan Westdijk, met Kim van Kooten in de hoofdrol, beleeft in oktober 2003 zijn première. Rond die tijd verschijnt ook het tekst/-fotoboek Heldinnen van Ronald Giphart en fotograaf Eric van Elsen. Ronald Giphart is getrouwd en heeft een zoon en een dochter. In 2004 verschijnt zijn nieuwe roman.