Beknopte samenvatting Een jongeman die tijdens de bezetting de opdrachten uitvoert van iemand uit de verzetsbeweging op wie hij sprekend lijkt, wordt na de bevrijding aangezien voor een verrader. Hij probeert wanhopig het tegendeel te bewijzen. Samenvatting De jonge Henri Osewoudt woont vanaf zijn twaalfde bij zijn oom Nauta in Amsterdam, omdat zijn moeder zijn vader heeft vermoord. Zijn vader had een sigarenwinkel in Voorschoten. In Amsterdam gaat hij naar de middelbare school, waar hij ondanks zijn rare uiterlijk, niet gepest wordt omdat hij aan judo doet. De enige persoon die zich wat van hem aantrekt is zijn 7 jaar oudere nicht Ria, die erg lelijk is. Nadat hij zijn school heeft afgemaakt trouwt hij met Ria en gaat terug naar zijn ouderlijk huis in Voorschoten.Hij neemt de zaak van zijn vader over. Buiten Ria wonen zijn moeder en Moorlag, een student, bij hem. Osewoudt wordt afgekeurd voor de militaire dienst omdat hij te klein is. Wel mag hij bij de burgerwacht, hij moet het postkantoor in de gaten houden. Vlak nadat de oorlog is uitgebroken komt een luitenant, genaamd Dorbeck, in zijn winkel. Dorbeck vraagt hem om een film voor hem te ontwikkelen. Na de capitulatie geeft Osewoudt Dorbeck kleren te leen. Het uniform van Dorbeck begraaft hij in zijn tuin. Als Dorbeck de kleren terug komt brengen, geeft hij Osewoudt nog een aantal films om te ontwikkelen, en een pistool dat hij moet bewaren. Osewoudt moet de films afdrukken en naar E. Jagtman, Legmeerplein 25c, Amsterdam West opsturen. Als hij de films ontwikkelt, blijkt dat er niks op de films staat. Hij koopt een fototoestel, maakt foto’s van militaire objecten en stuurt die in plaats van de andere foto’s op. Hij krijgt van Dorbeck de opdracht om samen met ene Zewuster in de kleine houtstraat in Haarlem twee mannen neer te schieten. Als hij weer thuis komt ontwikkelt hij het eerste filmpje dat hij van Dorbeck heeft gekregen. Na drie jaar neemt Dorbeck weer contact op, met het verzoek om de foto’s op te sturen naar postbus 234 in Den Haag. Osewoudt besluit om te gaan kijken wie de foto’s ophaalt. Het blijkt een heilsoldate te zijn, maar hij verliest haar uit het oog. Een paar dagen later wordt hij opgebeld door ene Elly Spenkelbach Meijer, die zegt dat ze uit Engeland komt. Osewoudt gelooft haar niet en zij geeft hem ter identificatie een van de foto’s die hij Dorbeck heeft gestuurd. Hij brengt haar tijdelijk naar zijn oom Nauta. Hij gaat terug naar Voorschoten, waar hij van Moorlag hoort dat zijn moeder en vrouw zijn opgepakt door de Duitsers. Omdat de Duitsers hem opwachten bij zijn huis, krijgt hij in Leiden een nieuw persoonsbewijs, op naam van Filip van Druten. Ook voor Elly laat hij een nieuw persoonsbewijs maken. Osewoudt krijgt een nieuw uiterlijk, omdat de duitsers hem niet mogen herkennen. Op zijn nieuwe persoonsbewijs staat dat hij zwart haar heeft, dus laat hij zijn haar zwart verven. Degene die dit doet is Marianne Sondaar, een ondergedoken Joodse studente. Hij wordt verliefd op haar, en duikt onder bij Labare, waar hij foto’s ontwikkelt. Marianne brengt het persoonsbewijs naar Elly, maar zij is al voordat Marianne er is opgepakt door de Duitsers. Na enige tijd krijgt hij een nieuwe opdracht van Dorbeck; hij moet in de stationswachtkamer van Amersfoort een vrouw in een uniform van de Nationale Jeugdstorm ontmoeten. Samen met haar moet hij naar Lunteren om Lagendaal, die voor de Gestapo werkt, te vermoorden. Ook zijn vrouw wordt vermoord. Het kind van Lagendaal gaat met Osewoudt en de leidster van de Jeugdstorm mee in de trein. Hier wordt de leidster echter opgepakt omdat ze een vals persoonsbewijs heeft. Osewoudt laat het kind achter op het Rokin in Amsterdam. In een bioscoop ontmoet hij Marianne weer, maar tijdens de voorstukjes vlucht hij uit d bioscoop omdat er op het scherm zijn foto verschijnt met een beloning van 500 gulden. Hij wordt buiten de bioscoop opgepakt en naar de Duitsers gebracht. Hij wordt verhoord en ernstig mishandeld door Wulfing. Zijn collega, Ebernuss, krijgt medelijden met Osewoudt en laat hem opnemen in een ziekenhuis. Hij wordt uit het ziekenhuis bevrijdt door een paar gemaskerde mannen. Hij laat zich door de mannen afzetten en duikt die nacht onder bij zijn oude werkgever, Labare. Marianne blijkt daar ook te zijn. ’s Nachts worden ze overvallen door Duitsers. Osewoudt weet maar net te ontsnappen maar hij wordt later toch gearresteerd. Ebernuss zoekt Osewoudt weer op in de cel, en vertelt hem dat Marianne in verwachting is van hem. Hij zorgt ervoor dat Marianne vrij wordt gelaten, maar in ruil daarvoor moet Osewoudt iets voor hem doen. Hij moet Ebernuss in contact brengen met Dorbeck. Ebernuss vermoedt waar Dorbeck is en samen met Osewoudt gaat hij ernaartoe. Hier ontmoet Osewoudt ook Moorlag weer. Osewoudt krijgt van Dorbeck vergif, zodat hij Ebernuss kan doden. Samen vluchten ze in de auto van Ebernuss. Dorbeck brengt hem naar een leegstaand huis, waar Osewoudt een foto maakt van hem en Dorbeck. Ook vertelt Dorbeck hem dat zijn vrouw Ria samenwoont met Osewoudts verrader, de zoon van de drogist. Osewoudt krijgt een verpleegstersuniform en een nieuw persoonsbewijs. Hij bezoekt Marianne in de kraamkliniek, maar nadat hij het lijkje van zijn baby ziet, rent hij weg. Hij wordt meegenomen door een Duitser in een auto. Hij rijdt met hem naar Voorschoten, waar hij Ria doodt. De Duitser doodt hij in Dordrecht, nadat die probeerde hem te verkrachten. Hij roept de hulp in van een pastoor, en komt via hem in contact met een illegale arts, die hem naar Breda brengt. Daar wordt hij weer gearresteerd en verhoord. Hij wordt naar Engeland gebracht met een vliegtuigje, daar wordt hij verhoord door Selderhorst. Na een lange speurtocht naar Dorbeck gaat Osewoudt terug naar Nederland. Hier wordt hij niet vrijgelaten, omdat men denkt dat hij een handlanger is van de Duitsers. Hij kan het bestaan van Dorbeck niet bewijzen, en iedereen die iets wist over Dorbeck is dood of niet meer in Nederland. Als de film wordt gevonden waarop de foto van Dorbeck en Osewoudt staat, blijkt dat er helemaal niks opstaat. Osewoudt rent in paniek naar buiten en wordt neergeschoten. Titelverklaring De titel van het boek is niet letterlijk in het boek terug te vinden. De titel is afgeleidt van “Het zwaard van Damokles”, dat wijst op een voortdurende dreiging. In dit boek komt de dreiging van een foto, die de onschuld van de hoofdpersoon had moeten bewijzen. Deze foto is echter mislukt, dus de onschuld wordt nooit bewezen. “De donkere kamer” verwijst naar de ruimte waar normaliter foto’s worden ontwikkeld.
Historische tijd Het verhaal speelt zich af in de tijd van de tweede Wereldoorlog en een paar jaar hiervoor. De jeugd van Osewoudt is voor de tweede Wereldoorlog, omdat als hij getrouwd is met Ria de oorlog uitbreekt. Het speelt zich ook nog een stukje na de oorlog af, als Nederland al is bevrijd. Dit kun je opmaken uit het verhaal omdat Osewoudt vastzit als de rest van Nederland bevrijd is van de Duitsers. Plaats/Ruimte Het verhaal speelt zich vooral af in Nederland. Vooral in de steden Amsterdam, Den Haag en Voorschoten. Ook Leiden, Lunteren, Breda en Amersfoort spelen een rol in dit verhaal. Osewoudt gaat ook voor een tijdje naar Engeland. Personages Henri Osewoudt: Henri Osewoudt is de hoofdpersoon in dit boek. Hij is klein en heeft kort, zijdeachtig blond haar. Hij heeft, in tegenstelling tot andere mannen, geen baard en hoeft zich dus niet te scheren. Zijn voeten zijn door het judoën breed en gespierd, normale schoenen kan hij niet aan. Zijn karakter is erg onzeker, omdat hij er anders uitziet dan anderen. Als hij bij zijn oom gaat wonen, wordt hij verliefd op zijn nicht Ria. Als hij 15 is begint hij Ria lelijk te vinden maar toch trouwt hij met haar. Hij voert opdrachten uit voor zijn dubbelganger Dorbeck, die erg op hem lijkt. Doordat hij dit doet, wordt hij langzaam maar zeker een echte verzetsstrijder. Dorbeck: Dorbeck is de opdrachtgever van Osewoudt, hij is een luitenant van de landmacht en een verzetsstrijder. Hij ziet er ongeveer hetzelfde uit als Osewoudt, alleen heeft hij een baard en een zwaardere stem dan Osewoudt. Hij ziet er “mannelijker”uit. In het begin van het boek lijkt het vrijwel zeker dat Dorbeck echt bestaat, maar op het einde lijkt het net alsof Dorbeck alleen in de fantasie van Osewoudt heeft bestaan. Ria: Ria is de nicht van Osewoudt. Haar haren hebben de kleur van pakpapier, en ze heeft een lange, spitse onderkaak. Haar tanden zijn te lang en rusten altijd op haar onderlip. Ze lacht bijna nooit. Ria bedriegt Osewoudt met een NSB’er, met wie ze gaat samenwonen. Later in het boek wordt ze door Osewoudt vermoord met een mes. Belangrijkste probleem Het belangrijkste probleem in dit boek is dat Osewoudt wordt vervolgd voor dingen die hij niet heeft gedaan, maar zijn dubbelganger Dorbeck. Door middel van foto’s, getuigen en verklaringen probeert Osewoudt duidelijk te maken dat hij een dubbelganger heeft. De foto’s zijn echter mislukt, de getuigen zijn allemaal dood, en de verklaringen gelooft niemand. Spanning De spanning wordt in dit boek vooral veroorzaakt door de voortdurende ontsnappingen en arrestaties. Ook het feit dat je niet weet of Dorbeck bestaat of niet wekt best veel spanning op. De schrijver vertelt het verhaal zo, dat je de spanning en de dreiging echt kunt voelen. Opvallende dingen Ik vond het raar dat Dorbeck op het einde van het boek toch niet blijkt te bestaan. Ik vraag me af van wie Osewoudt dan die opdrachten heeft gekregen. Het lijkt me erg sterk dat Osewoudt die dingen alleen in zijn fantasie heeft laten gebeuren. Het hele verhaal staat vol met vergissingen, toevalligheden, etc., zodat het op het eind erg chaotisch wordt.