Jugend ohne Gott door Ödön von Horváth

A Boekgegevens 1 Auteur: Odon von Horvath Titel: Jugend ohne Gott Jaar: 1997 Buchfinken Wolters-Noordhoff BV 1e Uitgave: 1937
2 Het verhaal gaat over een geschiedenis/aardrijkskunde leraar, die eigenlijk als enige niet nationalistisch denkt. Zijn leerlingen denken wel allemaal nationalistisch, waardoor het niet altijd even goed gaat tussen hen. Als hij in een opstel een racistische opmerking van een leerling bekritiseert, krijgt hij ruzie met de vader van de leerling, de rector en de klas. Deze klas weigert les van hem te krijgen. Meteen krijgt hij de bijnaam ‘de neger’. Kort hierna moet de leraar samen met die klas op kamp om militaire handigheidjes te leren ter voorbereiding van de oorlog. Tijdens dit kamp wordt het fototoestel van een leerling gestolen. Omdat er in de buurt een roversbende actief is, geven ze dat aan als oorzaak, maar ook de kampwachters krijgen op hun kop omdat ze niet goed opgelet hebben. Daarom worden de kampwachters vanaf nu gecontroleerd door de majoor, die ook de kinderen helpt. Ook de leraar helpt met het controleren. Op een dag ziet hij dat Z. een brief krijgt van een vreemd jongen en ook ziet hij dat Z. en N. ruzie hebben om een dagboek waarin Z. zou schrijven. Wanneer hij de kans krijgt leest hij heel nieuwsgierig het dagboek van Z., maar hij beschadigt het kistje waar het in zat. In het dagboek staat dat Z. een relatie heeft met Eva, de bandleidster en dat zij het fototoestel gestolen heeft. Ook ziet hij dat er achter in het dagboek staat dat iedereen die dit leest zal sterven. Als Z. zijn dagboek pakt, merkt hij at het kistje beschadigd is. Z. denkt dat N. het heeft gedaan. Later wordt N. dood gevonden in het bos en worden Z. en de roversbende gearresteerd. Z. bekent wel, maar het is wel duidelijk dat hij het niet gedaan heeft. De leraar weet dat hij de schuldige eigenlijk is en bekent tijdens het proces, dat hij het dagboek van Z. gelezen heeft. Ook Eva, de vriendin van Z. wordt verhoord. Zij vertelt dat Z. en N. gingen vechten en hoe dit gevecht verder verliep. Ook vertelt ze hoe N. door een vreemde werd vermoord met een steen. Ze komen erachter dat Eva N. heeft laten vermoorden en dus klagen ze haar aan voor moord. De leraar heeft gevoelens voor Eva en besluit haar vrij te krijgen door de moord op te lossen. Hijzelf verdenkt T., een andere leerling. Nog steeds staat de leraar er alleen voor, totdat hij bezoek krijgt van leerling B. B. heeft samen met 3 anderen een club opgericht dat strijd voor gerechtigheid. Zij kwamen erachter dat het kompas, dat bij het lijk lag, van T. is. Het clubje gaat samen met de leraar T. bespioneren en vinden hem met een hoer. De leraar gaat met de hoer praten om meer te weten et komen, maar dan komen ze erachter dat de hoer alleen als lokaas diende, die ingehuurd is door Julius Caesar (een leraar van een meisjesschool, die net als de leraar alleen staat op zijn school). De leraar weet niet meer wat hij moet doen, misschien moet hij T. wel vermoorden. Maar voordat hij deze beslissing had genomen, werd hij opgehaald door de politie. T. had zich opgehangen met een briefje naast zich, waarop stond “Der Lehrer trieb mich in den Tod. Denn de Lehrer weiß, daß ich den N. erschlagen habe. Mit dem Stein.” Omdat ze nu weten wie het echt gedaan heeft, wordt Z. vrijgelaten en vertrekt de leraar naar een missionarispost in Afrika. B Analyse Tijd, structuur 1 Het verhaal is chronologisch verteld

2 Ik vind het een gesloten einde, ik had geen vragen na de tijd Verhaalfiguren 1 Ik-persoon: de leraar geschiedenis/aardrijkskunde is de hoofdpersoon. Hij is 34 jaar. Tijdens de 1e wereldoorlog is hij zijn geloof in God verloren en ook door zijn leerlingen vertrouwt hij God niet meer. Halverwege het verhaal bekeert hij zich toch weer. Hij ziet iedereen als 1 grote fascistische massa en zijn leerlingen ziet hij niet als mensen maar als namen, in het boek worden ze aangeduid met hoofdletters. Leerling N.: Deze leerling is heel sterk beïnvloed door de nazi-politiek, net als zijn vader. In een opstel geeft hij een racistische opmerking, waarop de leraar reageert en zichzelf en de leerling in problemen brengt. Later in het boek wordt hij vermoord. Eva: Zij is de leidster van een roversbende, die het fototoestel van een van de leerlingen steelt. Ze is de vriendin van Z. Later in het boek wordt zij aangeklaagd voor de moord op N. 2 Ik vind dat er geen sprake van is
3 ? Titel 1 'Jugend Ohne Gott' is een zeer duidelijke titel die wel op twee manieren uit te leggen is. De hoofdpersoon, de leraar, zegt op een gegeven moment dat hij al sinds het uitbreken van de eerste wereldoorlog tijdens zijn jeugd niet meer in god gelooft, omdat hij zich niet kon voorstellen dat God oorlog toestond. De scholieren worden opgevoed volgens het nationaal-socialisme dat helemaal aan het opkomen is. Ze worden opgeleid voor de oorlog. Zij hebben ook een jeugd zonder God, zij denken dus ook niet meer aan God. Symboliek 1 Het dagboek, dat is iets voor jezelf en iemand anders leest het. Dat is fout. Thema 1 Onzekerheid, angst, ongerechtigheid want een individu weet niet of hij/zij wel de waarheid moet zeggen en zichzelf trouw moet blijven
2 De jeugd gelooft niet meer in God, dus ontstaat er soms twijfel over bepaalde dingen Waardeoordeel 1 Het boek is eenvoudig te begrijpen goed taalgebruik, en het is erg spannend allemaal. De passage waarin alles duidelijk wordt. T. heeft zelfmoord gepleegd, maar geeft wel aan dat hij het gedaan heeft en dus worden alle mensen die onschuldig veroordeeld waren vrijgelaten. Dit geeft aan dat het voor sommige mensen best moeilijk is om de waarheid te spreken, maar uiteindelijk zeggen ze het wel. Dit vond ik het leukste stukje uit het boek. 2 Het verhaal is niet origineel, het wordt uit het ik-perspectief verteld, eenvoudig dus om te begrijpen. Het onderwerp WO komt erg naar voren is ook niet origineel want hier gaan veel boeken over. 3 Ik vind het een heel interessant thema, omdat er toch verwarring is tussen wat voor hem het meest waardevol is: de waarheid vertellen of jezelf in waarde houden. Het thema blijft dus interessant want iedereen heeft wel deze dilemma’s