Red ons, Maria Montanelli door Herman Koch

Titel: Red ons, Maria Montanelli
Auteur: Herman Koch
Jaar van verschijning en druk: eerste druk 1989, zesde druk 1997
Dit boek heb ik uitgekozen, omdat meneer Van der Poel dit boek besproken heeft in de klas en volgens hem was dit een humoristisch boek. Ik vind dat hij gelijk heeft, want ik heb vaak moeten lachen tijdens het lezen van dit boek. Ik heb het boek heel snel uitgelezen, omdat ik steeds wilde weten wat er zou gaan gebeuren. Het taalgebruik van Herman Koch sprak me wel aan, hij zegt precies wat hij vindt en vloekt ook. Ik denk dat ik nog wel een boek van hem ga lezen. Het boek bestaat uit 14 hoofdstukken zonder titel. De ikpersoon is een jongen van rond de zestien jaar. Hij woont in een buurt waar hij een hekel aan heeft. Zijn vader is arts en zijn moeder huisvrouw. Als zijn moeder sterft trekt zijn vader in bij zijn vriendin, die hij al had toen zijn vrouw nog leefde. De jongen komt alleen in het huis te wonen en krijgt van zijn vader honderd gulden per week. Op het Montanelli Lyceum wordt op een dag een geestelijk gehandicapte jongen bij de ikpersoon in de klas geplaatst. Het is een jongen die in de zomer en in de winter met een dikke jas, wanten en een sjaal loopt. Als hij eet loopt het kwijl uit zijn mond en zitten de broodkruimels in zijn mondhoeken. In het begin heeft de ikpersoon geen hekel aan de gehandicapte jongen die Jan Wildschut heet. Maar uiteindelijk blijkt dat hij wordt voorgetrokken door de leraren. Geen enkele leraar heeft kritiek op hem, behalve de geschiedenisleraar, en dit buit Jan Wildschut dan ook behoorlijk uit, tot ergernis van de ikpersoon en zijn twee vrienden. De ikpersoon vertelt dan ook dat hij de jongen graag een helpende hand had willen toesteken, maar hem nog liever voor op zijn bek had geslagen. De ikpersoon vertelt over de verschrikkelijke buurt. Hoe hij droomt dat het luchtalarm afgaat en er vliegtuigen overkomen die de hele buurt met de aardbodem gelijk maakt. Net als in de Tweede Wereldoorlog, toen ook de buurt werd gebombardeerd. En de school vindt hij ook verschrikkelijk. Alles wordt voor de leerlingen voorgekauwd en alles moet leuk zijn. Schoolreisjes heten werkweken, er waren klassenleraren en geen cijfers maar beoordelingen. Het rapport bestond niet uit cijfers, maar uit een goed, voldoende, onvoldoende of een slecht. En de meest gruwelijke herinneringen heeft hij aan zijn Engels leraar die dacht educatief te doen door honderd keer Alice in Wonderland voor te lezen. Op een dag krijgt de ikpersoon een strookje waarop hij kan kiezen wat hij gaat doen tijdens de werkweek. Hij kiest de meest normale (naar zijn smaak): een fietsweek door het land. Tijdens deze tocht ergeren hij en zijn vrienden zich weer groen en geel aan Jan Wildschut, die ook ging fietsen. Wanneer de ikpersoon met zijn twee beste vrienden een stuk zijn vooruit gefietst, zien ze een lange brug over een grote rivier, waar veel binnenschepen in varen. Ze gaan op de rand staan, voor de lol. Dan komt Jan aanfietsen. Hij is ook voor de groep uitgefietst en gaat ook op de rand staan. Maar opeens doet Jan Wildschut een stap naar achteren en valt naar beneden in de rivier waar hij verdrinkt. De gymleraar, de man met de beste conditie, doet niets en geeft alleen maar aanwijzingen. Niemand doet wat. Op het Montanelli Lyceum worden de ikpersoon en zijn vrienden als hoofdschuldigen gezien. Ze worden niet direct van school gestuurd, maar met Kerst moeten ze wel van school, omdat ze het jaar, gezien hun resultaten, toch niet zouden halen. Er zijn weinig open plekken in het boek. In het begin vertelt de ikpersoon wel dat de zwakzinnige jongen overlijdt maar je weet nog niet hoe. Dat is volgens mij de belangrijkste open plek. Het is chronologisch verteld en in de verleden tijd. De verteller kijkt terug op zijn schooltijd. De hoofdpersoon is de verteller, de ikpersoon, zijn naam word nooit genoemd. Hij ergert zich overal aan en in het bijzonder aan zijn school. Hij is er trots op dat hij bijdehand is. Een ander belangrijk persoon is Jan Wildschut, de gehandicapte jongen. Hij wordt door de verteller als een irritante, schijnbrave jongen die misbruik maakt van zijn handicap omschreven. Het verhaal speelt zich af in de schooltijd van de schrijver. Het boek zegt niks over de plaats. Het thema van dit boek is de ergernis van de hoofdpersoon. Hij ergert zich aan de rijke buurt waar hij woont, aan de school waar hij toch elke dag weer heen moet, aan zijn vader die een relatie heeft met een rijke weduwe en aan de zwakbegaafde jongen die bij hem in de klas komt te zitten. De verteller vind het systeem op het Montanelli lyceum nergens op slaan. Hij denkt dat Maria Montanelli (een Italiaanse vrouw het systeem lang geleden heeft opgezet) nooit de bedoeling gehad kan hebben dat het zo vreselijk zou worden voor de leerlingen. Daarom de titel: 'Red ons, Maria Montanelli'.