Sneeuw door J. Bernlef

Motivatie: Om een mooi boek te vinden ben ik in de bibliotheek achter een zoekcomputer gaan zitten. Samen met de Literatuurlijst achter in het boek: Globe Laagland, heb ik een mooi boek gevonden. Allereerst keek ik naar een titel die mij wel aansprak. Wanneer ik die een had gevonden voerde ik dat boek in, in de computer die mij een samenvatting van het boek gaf. Na ongeveer een uur zoeken viel mijn oog op de titel Sneeuw dat ook nog eens een veelbelovende samenvatting had. Ik pakte het boek, las het eerste hoofdstuk en begin het boek wel interessant te vinden en heb het toen gelezen voor mijn leesverslag. Samenvatting: Jan Razelius ligt in het ziekenhuis. Hij heeft een ongeluk gehad en is daardoor zijn vrouw Kerstin verloren. Hoe het ongeluk is ontstaan is een raadsel. Soms mag hij naar buiten, en maakt hij een wandeling. Elke keer als hij bij het viaduct waar het ongeluk is gebeurd aankomt, schieten de herinneringen eraan door zijn hoofd. Ook wanneer hij ontslagen wordt uit het ziekenhuis blijven deze gebeurtenissen hem achtervolgen. Alleen wanneer hij bij enkele studenten komt, die bezig zijn met het terughalen van oude afbeeldingen uit de wand van het kerkje, vergeet hij even het ongeluk en zijn vrouw. Zijn verdriet kan hij kwijt bij zijn enige dochter An en de verpleegster Margaretha die hem helpt met het huishouden en waar hij regelmatig mee naar bed gaat. Deze blijft echter, ook wanneer haar diensten erop zitten en Jan Razelius alleen verder moet met zijn dochter. Zijn dochter An lijkt enorm veel op zijn vrouw, zoveel zelfs dat hij in de loop van het verhaal, wanneer ze allebei dronken zijn, met haar naar bed gaat. Hier krijgt hij spijt van. Ook komt hij er later achter dat zijn dochter een relatie heeft met Stefan, één van de studenten van het kerkje. Nu heeft hij niemand meer. Zelfmoord is het gevolg. Op dezelfde plek, en op dezelfde manier als het ongeluk, brengt hij zichzelf om. Zijn leven.
Uitgewerkte persoonlijke reactie: Onderwerp: Dit boek heeft meerdere onderwerpen namelijk: Incest, Rouwproces, en Zelfmoord. Incest omdat de vader, Jan Razelius met zijn dochter, An naar bed gaat. Rouwproces omdat dat hetgene is wat in het gehele boek doorgaat. Jan Razelius denkt constant terug aan zijn vrouw en wordt daar verdrietig van. Uiteindelijk pleegt hij zelfmoord, wat ook het laatste onderwerp verklaart. Ik vind het over het algemeen wel boeiend om over dit soort onderwerpen te lezen hoewel het onderwerp rouwproces dit boek erg saai maakt. Het blijft in het gehele verhaal terug komen, wat het erg langdradig maakt. Nadat ik een aantal hoofdstukken uit het boek had gelezen, verwachtte ik al dat Jan Razelius zelfmoord zou plegen. Hij was namelijk constant bezig met de dood van zijn vrouw. En in plaats van dat het verdriet afnam, nam het toe. Ook de gelijkenis van zijn dochter met zijn vrouw heeft daaraan bijgedragen. Soms denk ik wel eens over zelfmoord en dan vraag ik mezelf af waarom die mensen niet gewoon doorvechten. Jan Razelius was niet echt een vechter. Hij kon zijn gevoelens dan ook moeilijk kwijt. Nadat ik het boek had gelezen snapte ik wel waarom hij zelfmoord pleegde. De schrijver heeft hem iets te diep uitgewerkt qua gevoelens. Het gaat alleen over zijn gevoelens en de rest wordt achterwege gehouden en dat vind ik erg zonde. Gebeurtenissen: De belangrijkste gebeurtenissen vind ik toch wel het ongeluk, de incest met zijn dochter en de zelfmoord. Ondanks dat het belangrijke gebeurtenissen zijn worden ze toch maar kort en snel afgewerkt. Ze zijn niet echt uitgediept maar dat vond ik ook helemaal niet passen in het boek. Want een ongeluk is nu eenmaal van korte duur. De gebeurtenissen komen heel vaak terug in de gedachten en gevoelens van Jan Razelius en An. Van de ene kant vind ik dat erg goed want de gebeurtenissen zijn maar een bijrol en zijn maar van korte duur, de gedachten echter blijven hangen bij de persoon die het heeft meegemaakt. Ook als de schrijver de belangrijkste rol aan de gebeurtenissen had gegeven zou je een heel ander verhaal met heel andere onderwerpen krijgen. Van de andere kant maakt dat het boek ook weer saai omdat er gedurende het verhaal dan helemaal niks bij komt, het blijft dan constant over hetzelfde gaan. De gebeurtenissen worden chronologisch verteld wat ook wel logisch is. Je pleegt niet eerst zelfmoord en begaat daarna pas een ongeluk. Ze vloeien dus mooi in elkaar over, het leven van Jan Razelius wordt van kwaad tot erger. Ik vind de gebeurtenissen wel spannend omdat ik meteen al wil weten wat Jan Razelius gaat doen, en hoe hij ermee om zal gaan. Maar in het geheel vind ik het saai en langdradig omdat er tussen de gebeurtenissen door een heleboel dingen worden verteld die niet interessant zijn. Zoals de wandeling die ongeveer 10 keer terug komt in het verhaal. Het stuk wat de meeste indruk op mij maak is het stuk dat hij met An naar bed gaat. In dat stuk kijken ze in een oud fotoalbum en hebben ze zo enorm veel verdriet dat, dat mij gewoon aangrijpt. Toen ik het boek uit had zat ik nog even te denken over wat een verdriet die Jan Razelius had moeten hebben. Verder heb ik er niet zo over ingezeten. In het verhaal moest je zelf de verbanden leggen tussen de gebeurtenissen en de gedachten (die wel uitvoerig werden beschreven) van de personen. Hoewel dat af en toe erg lastig was vind ik het toch goed dat, dat zo is gedaan. Het maakt het boek ‘echter’. Personages: Ik vind Jan Razelius niet echt een held. In het begin van het verhaal wel, hij houd het namelijk heel erg lang vol met zijn gevoelens. Maar op het einde ‘winnen’ zijn gevoelens het van hem en pleegt hij zelfmoord. Zijn karakter leer je door dát en de andere dingen die hij meemaakt kennen. Maar alleen van de ene kant van hem, de droevige kant. De andere, misschien de vrolijke kant, krijg je niet te zien in het verhaal. Je kunt je goed verplaatsen in Jan Razelius omdat je steeds “achter hem zit”. Je beleeft het met hem en ik vind dat ook belangrijk dat je dat kunt anders raak je de rode draad van het verhaal kwijt. Alle personages zijn in dit boek sympathiek omdat ze medeleven tonen aan Jan Razelius. Behalve, in het begin, Stefan, die is namelijk wat verlegen en zegt niet veel. Het gedrag keur ik daarom van de andere personages ook goed omdat je bij zoiets gewoon je medeleven moet tonen. Het gedrag van Jan Razelius vind ik minder goed omdat hij met zijn dochter naar bed is gegaan, en omdat hij over het ‘liefdesleven’ tussen Margaretha en hem loog tegen zijn dochter. De 1e beslissing van An vind ik niet goed: het is de beslissing om met haar vader naar bed te gaan. De 2e beslissing van An vind ik wel goed: het is de beslissing om door te gaan met het leven en een liefde te beginnen met Stefan. Over de beslissingen van Jan Razelius kan ik niet oordelen. Ik heb zoiets namelijk zelf nooit meegemaakt en ik kan niet precies vastleggen hoe hij zich gevoeld moest hebben. Daarom kan ik ook niet zeggen of het bijvoorbeeld juist was om zelfmoord te plegen. En uiteindelijk is het je eigen keuze. Ik zou zelf denk ik doorvechten en proberen het gewone leven weer op te pakken. Wel vind ik de incest niet juist van hem. Opbouw: De opbouw van het verhaal is niet echt ingewikkeld. Het is voor het grootste deel chronologisch verteld en daarom ook niet zo moeilijk te begrijpen. Ik zelf vind het boek redelijk spannend, eerder langdradig. Dat komt door het steeds herhalen van de gedachten van Jan Razelius. Het boek begon me te boeien wanneer hij zijn verdriet uitte. Want toen kon je met Jan Razelius meeleven, en je eigen gevoelens ermee vergelijken. Er zitten een paar flashbacks in het verhaal maar dat is alleen bij sommige gevoelens van Jan Razelius. Dat vind ik wel prettig want dan worden de dingen die hij zegt beter uitgelegd en daardoor duidelijker. Deze flashbacks vind ik wel bij het verhaal passen want bij gevoelens kijk je nu eenmaal terug wat er in het verleden was gebeurd. Je ziet alle gebeurtenissen door de ogen van een persoon: Jan Razelius. Ik vind hoe het boek de gebeurtenissen ziet geslaagd, want als er iemand dood gaat waar je heel veel van houd dan blijf je daarover nadenken en blijf je daar verdriet over hebben. Aan het eind is alles afgerond. Het enige dat je nog niet weet is hoe het verder ging met de studenten maar dat was ook een van de minst belangrijke dingen in het verhaal. Ik vind het fijn dat ik nu weet hoe het afliep. Dan blijf ik tenminste niet met al die vragen in mijn hoofd zitten. Taalgebruik: Het taalgebruik was niet echt moeilijk. De namen en sommige woorden echter wel. Die waren namelijk in het Russisch geschreven. Ik denk ook dat dit boek naar modern Nederlands is vertaald want het komt uit 1933. De personages hadden weinig dialogen en veel personen uit het boek waren niet echt goed beschreven. Ik zat regelmatig vast omdat ik niet wist wie een bepaalde persoon was. Voor de rest was er eigenlijk niet veel aan de hand met het taalgebruik. Het is namelijk waarschijnlijk allemaal in modern Nederlands geschreven. Er was ook geen sprake van duister taalgebruik. Ik had eigenlijk wel meer een ander taalgebruik verwacht bij de mensen. Ze leefde namelijk in een oude cultuur. Maar ik denk dat het komt doordat het boek is vertaald (zie terug).
Conclusie: Ik vond de verhaallijn wel mooi. Ook de chronologische structuur was fijn om te lezen. Alleen de rest van het boek vond ik een beetje langdradig. Er komt steeds hetzelfde in voor. Ook de personen, op Jan Razelius en An na, zijn erg onduidelijk beschreven. Daar ergerde ik mezelf soms wel eens aan en had ik dan ook moeite om door te lezen. Maar over het algemeen was het een mooi boek. Verdiepingsopdracht: Ik had in het begin verwacht dat de relatie met zijn dochter redelijk lang zou duren. Ook dacht ik dat hij waarschijnlijk zelfmoord zou gaan plegen. Die verwachtingen ontstonden doordat hij het er steeds over had dat zijn dochter zoveel leek op zijn vrouw. Ook zag ik vaak het oneindige verdriet terugkomen dat maar niet leek over te gaan. Dat gaf mij het gevoel dat de zelfmoord zou gaan volgen. De relatie heeft echter niet lang geduurd maar hij heeft inderdaad zelfmoord gepleegd. Ik vond dat het boek goed aansloot op mijn verwachtingen. Er is er in ieder geval eentje uitgekomen. Als beide verwachtingen waren uitgekomen dan was het boek te voorspelbaar geweest en zou het een stuk saaier zijn wanneer er natuurlijk geen andere dingen in zouden staan. Maar als de zelfmoord niet had geklopt dan denk ik dat ik het einde van het boek niet echt leuk zou hebben gevonden. Ik kan eigenlijk nu niet zeggen of de meeste of minste verwachtingen zijn uitgekomen, aangezien ik er maar 2 had en er 1 is uitgekomen. Er zaten wel een aantal open plekken in. Vooral in de stukken waar veel namen in voorkwamen en in het begin met zijn eigen naam. Een aantal voorbeelden van open plekken zijn: - Wie is Kerstin? wordt na 1 hoofdstuk beantwoord met: De vrouw van Jan Razelius. Zij stierf met het ongeluk. -- Wie is Jan Razelius? deze open plek word al snel als volgt ingevuld: Het is een man die een ongeluk begaan is en daardoor zijn vrouw is verloren. Hij leeft alleen met zijn dochter An. - Waarom ligt Jan Razelius in het ziekenhuis? Dit wordt ook al snel uitgelegd: Hij is een ongeluk begaan. - Waarom blijft Margaretha bij Jan Razelius? àPas op ongeveer de helft van het boek wordt dit verklaart: Ze houd van hem en wil hem graag bijstaan tijdens zijn geestelijke herstel. - Waarom was Jan Razelius met An naar bed gegaan? Na 1 hoofdstuk zie je dit terug in een flashback: Hij had samen met An een fles Brandenwijn van 40% opgedronken. Ze waren zo verdrietig dat ze met elkaar naar bed waren gegaan. An uit medelijden en verdriet, Jan omdat An zo verschrikkelijk veel op zijn vrouw leek en van verdriet. - Wie is Stefan? In het 2e en één na laatste hoofdstuk wordt gezegd: Stefan is een van de studenten die meewerkte aan het kerkje. Hij is verloofd met An. - Waar is Margaretha gebleven? Deze vraag blijft onbeantwoord. - Waarom heeft An niet tegen Jan Razelius gezegd dat ze verloofd was met Stefan? Deze vraag blijft onbeantwoord. - Waarom pleegt Jan Razelius zelfmoord? Ook deze blijft onbeantwoord. Margaretha is, denk ik, terug naar het ziekenhuis gegaan en An heeft het niet gezegd omdat ze bang was om Jan Razelius verdriet te doen. Hij was alleen en had alleen haar nog. Jan Razelius had zelfmoord gepleegd omdat hij het allemaal niet meer aankon. Hij was zijn vrouw en dochter (die verloofd was) kwijt. Ook kon hij de gedachten aan zijn vrouw niet meer verdragen. De belangrijkste spanningsbogen in het boek zijn: - Het verliezen van zijn vrouw en de reacties daarop. - De terugblikken naar zijn vrouw en de reacties daarop. - De incest met zijn dochter en het gevolg daarop. - Het verdriet met als gevolg de zelfmoord. Ik vind het boek grotendeels spannend. Vooral de stukken waar ineens iets onverwachts gebeurt. Alleen het steeds herhalen van de gedachten over zijn vrouw is niet echt spannend. De technieken die zijn gebruikt zijn bijvoorbeeld: - achterhouden van informatie: zoals er gebeurt in de inleiding waarom ligt hij in het ziekenhuis en waarom heeft hij verdriet?? B.v. de zin: “de terreur van de dingen.” - Vertraging van de handelingen: zoals de wandelingen van Jan Razelius wanneer en wanneer hij denkt aan zijn vrouw. B.v. “Jan Razelius zette zijn ene been voor zijn andere - Het geven van een andere wending: De incest met zijn dochter en de gebeurtenissen erna na eindeloos te hebben gepiekerd over de dood van zijn vrouw. De tekst heeft een gesloten einde, namelijk de zelfmoord van Jan Razelius. Ik ben tevreden met het slot omdat ik er niet van houd als ik met veel vragen blijf zitten. Het is ook niet fijn wanneer een tekst abrupt wordt beëindigd. Het leek me ook wel heel logisch dat Jan Razelius na zoveel verdriet, zelfmoord pleegde. Het verhaal is in proza geschreven omdat de schrijver geen enkele vorm van rijm laat merken. Hij schrijft de regels ook helemaal vol. De tekst is bovendien ook nog eens verdeeld in alinea’s en hoofdstukken. Een deel zou ook wel tot de literatuur kunnen worden gerekend, want de schrijver laat regelmatig flashbacks terugkomen in de tekst. Evaluatie: Het verhaal zelf is mooi omdat de schrijver duidelijk de emoties van de personen laat terugkomen. Een aantal delen zijn wel saai geschreven omdat de herinneringen van Jan Razelius steeds terugkomen en dat maakt het langdradig en vervelend om te lezen. Mijn mening is gedeeltelijk door de verdiepingsopdracht veranderd. Ik zie nu de verhaallijn beter en vind het verhaal dus op zich erg mooi. Mijn mening is toch niet helemaal veranderd omdat, wanneer je jouw mening geeft, toch al een beetje je eigen verdiepingsopdrachten onbewust maakt. Met mijn beschrijvingsopdrachten ben ik tevreden, ik heb er namelijk alles in verwerkt wat er in te verwerken valt. Hetzelfde geldt voor mijn verdiepingsopdrachten. Het was ook een redelijk lastige klus om alle open vragen te beschrijven. Het verwarrende aan de verdiepingsopdrachten was het beschrijven van het verband tussen de uitgekomen verwachtingen en mijn oordeel. Dit onderdeel was nogal moeilijk te begrijpen. Het lezen van het boek vond ik meestal wel lastig omdat het langdradig werd door het herhalen van de gedachten van de personages. De nieuwe stukken in de tekst echter waren erg aantrekkelijk om te lezen. Ik heb de laatste hoofdstukken dan ook zonder moeite en met een goede snelheid uit kunnen lezen. Het verwarrende aan het boek waren de namen van de personen. Deze waren in het Russisch geschreven, en vaak kon ik de namen niet plaatsen bij de personen. Tijdens het werken aan deze opdrachten voor mijn leesdossier had ik voldoende informatie om de vragen te beantwoorden, maar ik moest nog wel het verschil tussen proza en literatuur opzoeken in het boek. De volgende keer ga ik eerder beginnen met het maken van de beschrijvingsopdracht omdat je daarvoor toch nog wel veel moet weten uit het leesboek.