Het zwarte licht door Harry Mulisch

Zakelijke gegevens Auteur: Harry Mulisch
Titel: Het zwarte licht
Uitgever: De Bezige Bij Amsterdam
Plaats van uitgave: Amsterdam
Jaar van uitgave/druk : 1956
Bladzijden: 157 Eerste reactie Ik heb dit werk gekozen omdat ik veel over Harry Mulisch gehoord heb. Ik wou even een boek van hem lezen. Omdat ik nog ongeveer 160 bladzijden moest lezen was dit een goed boek. Het kwam trouwens ook over met de jaartal wanneer het boek de eerste keer verscheen. Nadat ik de korte inhoud gelezen had leek het me wel een aardig boek omdat ik wou weten welke gebeurtenis het was dat een jongeman van zijn ingenieursstudie afnam. Nadat ik het boek uit had dacht ik: ‘wat een mooi boek’ ik vond de inhoud waar het over ging zo boeien. Ik heb me niet verveeld tijdens het lezen, ik had het zo uit en daarom is mijn reactie positief. Verdieping Hoofdstuk 1 Maurits Akelei ligt in zijn bed te dromen. Hij is half wakker maar droomt over dat hij naar de spoorlijn rent en een bruid ziet die geelectrokuteerd wordt. Als hij uit zijn bed stapt denkt hij aan wie hij zal uitnodigen voor z’n verjaardag. Tijdens het wassen van zijn gezicht denkt hij dat hij een feestje gaat geven en veel mensen gaat uitnodigen.
Hoofdstuk 2 Hij gaat naar buiten en loopt naar het huis van meneer Pollaards, een oude bekende. Toen hij voor de deur stond viel Akelei op dat Pollaards een gouden ring om zijn pink droeg. Hij werd naar binnen uitgenodigd maar Pollaards deed erg afstandelijk en koud tegen Akelei maar zijn vrouw deed erg aardig tegen hem een beetje te aardig. Ze begon te slijmen dat hij mooi muziek kon maken en dat het anders was dan anderen. Zonder dat hij Pollaards kon vragen voor zijn feestje was hij al vertrokken naar zijn patienten. Hij zei het tegen mvr. Pollaards. Toen hij daarna naar dominee Splijtstra wou werd hij bang en ging terug naar huis. Maar daarna gaat hij naar zijn oude ingenieurvriend Ketelaar die hem hartelijk opvangt. Maurits begint raar te doen, hij weet opeens niet wat zijn leeftijd is en zegt 23 terwijl hij 46 is,hierop reageert Ketelaar verbaasd en zegt dat hij niet meer aan zijn overleden vrouw moest denken die drieentintig jaar geleden was overleden. Hij nodigt hem uit voor zijn verjaardag en Ketelaar knikt met plezier ja …heel enthousiast. Marjolein en Mautits zijn dikke vrienden van elkaar. Marjolein is een kop groter dan Mautits wat Maurits heel erg mooi vindt. Hij vindt het leuk dat zijn vriendin lekker groot is. Ze bleven expres zitten om bij elkaar in de klas te komen en gingen naakt voor de spiegel staan. Zij sloeg haar arm om zijn middel en hij om haar schouders. Hoofdstuk 3 Mautits gaat even naar de Kathedraal helemaal naar boven en begint op zijn kariljon te spelen. Hij kijkt naar beneden naar alle mensen en iedereen kijkt naar boven. Opeens wordt iedereen stil door zijn muziek, iedereen luistert naar hem Hoofdstuk 4 Als Akelei thuis in slaap valt en wakker wordt heeft hij opeens geen zin meer in een feestje maar koop toch feestspullen. Als hij tegen mvr. Henkes ( haar buurvrouw) zegt dat hij jarig is zegt zij:dat betekent iets! Wie vandaag jarig is die is uitverkoren of verdoemd. Voor een feestje voor de hele school versierd Maurits samen met anderen de zaal. Marjolein komt ook met Ketelaar. Mautits gaat naar haar toe en kust haar, zo raken ze weer in gesprek. Ze gaan dansen. Hij zegt dat hij musicus geweest wou zijn. Maar nu hield hij zich bezig met techniek. Nadat Marjolein met een neger heeft gedanst raakt hij haar kwijt, als hij haar gaat zoeken vind ze haar in een donker kamer met die neger aan het doen. Mvr. Pollaards kwam op het feestje van Maurits mr Pollaards wist niks van het feestje. Dominee kwam na een tijdje ook opdagen. Mr. Meindert Splijtstra (dominee) wordt verbaasd als hij mvr. Pollaards ziet. Maurits vindt mvr. Pollaards een hoer. Maurits zei tegen mvr Henkes dat het alleen voor mannen was maar toen mvr Pollaards kwam was ze zwaar beledigd. Mvr. Pollaards begon Akelei op de trap te zoenen toen hij om vergevenis vroeg aan mvr, Henkes. Op dat ogenblik ging de bel en Ketelaar kwam met een groot pak in zijn handen. Hij had nog drank mee ook. Ketelaar deed een beetje flauw tegen de dominee en ze kregen bijna ruzie. Toen ze langzamerhand dronken begonnen te worden gingen ze het over zwarte kleren hebben waarop Maurits ‘zwarte negers ‘ zei. Hij dacht weer aan zijn ex-vrouw. Diane, de dochter van de dominee, kwam aan de deur om tegen zijn vader te zeggen dat hij thuis moest komen voor moeder. Toen zij erbij ging zitten omhelsde Akelei haar. Diane zei dat ze haar ouders haat en vindt dat haar moeder een heilige is en stil en geduldig is. Als Diane tegen Akelei zegt dat ze een vriend heeft vraagt Akelei half dronken: ‘ben jij een kop groter dan hij?'. Hij moet dan weer aan Marjolein denken. Ketelaar ligt een beetje met mvr Pollaards te flikflooien op bed. Wanneer hij op de kamer rare dingen begint te zeggen gaat iedereen weg en blijft Maurits alleen over met zijn eigen gedachten en leven op zijn kamer. Onderzoek van de verhaaltechniek De schrijfstijl Soms worden er moeilijke woorden gebruikt waarvan je denkt ‘moet dat nou’. Het is me opgevallen dat er andere talen werden gebruikt zoals Engels en vooral Duits. Hele bladzijden Duits zelfs. Hij heeft de volgorde van het verhaal door elkaar gezet. Dit keer vond ik het niet ingewikkeld en kon ik het verhaal wel bijhouden. Ik vond de volgorde ook wel goed. Het is een auctoriaal verhaal omdat het verhaal door een alwetende persoon verteld wordt. Het wordt door de ogen van een ander gezien en verteld. Een citaat uit het verhaal dat wat over de schrijfstijl zegt: 'Wat moet ik antwoorden als ze me vragen, waarom ik zo zenuwachtig ben? Because my oldest friend thinks he is twenty-three years old?' De ruimte Het verhaal speelt zich in Nederland af. Het speelt zich alleen in de straten af waar Maurits woont en loopt. En vooral op zijn kamer. Een citaat uit het verhaal waaruit duidelijk blijkt waar de handeling van het verhaal plaatsvindt: 'In het hele dakkamertje was het trouwens een haveloze boel.' Een citaat uit het verhaal waaruit de ruimte/sfeer van het verhaal duidelijk uit blijkt: 'Ik wil nou nog maar een ding: heel gauw dronken worden en dan heel hard schreeuwen!’Op de zoldertrap begon hij te zingen. Belangenruimtes: Hoe Maurits zich op zijn kamertje voelt als hij opstaat. Als Maurits zijn vriendin met een ander ziet. Als Maurits alleen wordt gelaten als er over negers gepraat wordt.
De tijd Het verhaal is niet-chronologisch omdat het door elkaar verteld
wordt. Het begint eerst ongeveer 30 jaar later en dan wanneer Maurits nog op school zit. En af en toe wordt het verleden weer erbij getrokken over Marjolein. Het verhaal speelt zich rond 1950 af. Het duurt ongeveer 30 jaar, van 16 jaar naar 46 jaar. Een citaat uit het verhaal waaruit duidelijk blijkt in welke tijd het verhaal zich afspeelt: 'Maurits Akelei werd 20 augustus 1953 om klokslag 6 uur in de ochtend wakker.' De verhaalfiguren - Maurits Akelei: hij is een eenzaam man die na een trieste gebeurtenis in zijn jeugd zijn ingenieursopleiding laat zitten en kunstenaar wordt. - Ketelaar: Een ingenieur en oude ingenieursvriend van Maurits. Hij is wat lossig van aard en houd van feesten. - Splijtstra: Hij is een dominee die alleen maar over God praat. Hij heeft een dochter Diane en is doof. Om wat te kunnen horen draagt hij een voor doven bestemd apparaatje in zijn oor. - Mr Pollaards: een dokter die met zijn patienten bezig is. Hij is niet zo vriendelijk en druk bezig. Het is een oude bekende van Maurits. Hij is de man van mvr Pollaards en kent de dominee. - Mvr. Pollaards: Ze is een aardige vrouw alleen ze gaat achter mannen aan ze bedriegt haar man en maakt hem belachelijk. Ze gaat achter Maurits aan. Zij is de vrouw van mr Pollaards. Ze wordt verliefd op Maurits. - Diane: dochter van de dominee, heel hartelijk, heeft een vriend. - Marjolijn: de vriendin van Maurits. Ze is een vrij groot meisje die een kop groter is dan Maurits. Na een schoolfeest bedriegt ze haar vriend met een neger. De situaties De beginsituatie is dat Maurits wakker wordt in zijn bed en jarig is. Hij besluit om een feestje te geven en denkt bij zichzelf na wie hij zou uitnodigen. Een nieuwe situatie is dat hij naar buiten gaat om tegen die personen die hij wil uitnodigen te zeggen dat hij jarig is en of diegene dan willen komen. Hij gaat naar mr. Pollaards die best onvriendelijk en koud is. Daarna gaat hij naar zijn oude vriend Ketelaar die hem op een vriendelijke manier ontvangt. De derde situatie is dat er over Mautits’s vriendin Marjolein wordt verteld. Over hoe groot zij is en hoe leuk hij haar vindt. Hoofdstuk 3 gaat over Maurits die naar de Khatedraal gaat en daar met zijn kariljon muziek maakt waarnaar iedereen luisters en het overal stil is. Een ander situatie is dat Maurits opeens 16 jaar is. Er wordt verteld over zijn vriendin Marjolein en hun relatie. Wat hij voor haar voelt. En dat Marjolein na het feestje zelfmoord pleegt. Weer een andere situatie is dat er mensen op de verjaardag van Maurits komen en plezier met elkaar maken door veel te drinken. Ze praten over alles. Daarna wordt hij alleen gelaten. De vertelwijze Het zwarte licht is een auctoriaal verhaal. Het wordt door een alwetende verteller verteld. Hij presenteert het verhaal, maar komt daarin zelf niet voor. Af en toe komen er stukje dat personaal is. Thematiek De hoofdgedachte is bedrog/eenzaamheid/verdriet
Volgens mij is de thema verdriet omdat Maurits altijd verdrietig is en is geweest om zijn overleden vrouw die hem bedrogen heeft. Dat hij nog steeds aan haar moet denken en aan de neger. De herinneringen komen steeds bij hem op. Het tekstgedeelte wanneer Marjolein en de neger samen zijn is typerend voor het thema. Motieven De motieven zijn: bedrog/eenzaamheid/hopeloosheid/verveling/ Maurits woont helemaal in zijn eentje op zijn kamer. Hij gaat met niemand om. Marjolein bedriegt Maurits met een neger. Maurits moet steeds aan zijn overleden vrouw denken en steeds moet hij aan die neger denken met wie zijn vrouw hem had bedrogen. Het verband tussen de titel en het thema is dat verdriet iets negatiefs is en dat heeft veel met de kleur zwart te maken. Zwart wordt gebruikt voor slechte dingen en verdriet is iets slechts en dat heeft er veel mee te maken. Het verband tussen thema en motieven

Door eenzaamheid en bedrog kan je erdrietig zijn, je voelt je dan niet goed. Dit zijn negatieve dingen. Net als verveling en hopeloosheid. Plaats in de literatuurgeschiedenis Dit werk is in 1957 voor het eerst gepubliceerd. Beoordeling Ik vond dit een goed boek omdat het heel goed verteld is en een goed onderwerp heeft. Het was geen spannend verhaal maar wel een zielig verhaal. Ik vond het 1 keer saai worden en dat was toen hij naar de Kathedraal ging en muziek ging spelen waarnaar iedereen ging luisteren. Ik vond het ook niet leuk dat er Duits werd gebruikt, soms wel hele lange zinnen en een bladzijde. Het thema van dit boek vind ik interessant omdat het bestaat. Verdriet komt bij iedereen voor. Het taalgebruik was soms wel erg moeilijk maar voor de rest was het wel redelijk. Ik begreep het wel, alleen toen er Duits gebruikt werd vond ik het niet meer leuk, het begon toen ook wel een beetje saai te worden. Dit verhaal kan werkelijk gebeuren omdat het hier over bedrog en zelfmoord gaat. Dit zijn dingen die vaak voorkomen in het dagelijks leven bedrog dan. Ik zou zeker een ander aanraden om dit boek te lezen omdat het op een goede manier geschreven en ook niet te ingewikkeld is. Voor de rest was het niet te lang en niet te kort; precies goed.