Koning van Katoren door Jan Terlouw

Algemeen: Titel: Koning van Katoren. Geschreven door: Jan Terlouw. Uitgever: Lemniscaat. Plaats: Rotterdam. Eerste jaar van uitgifte: 1979. Over Jan Terlouw: Jan Terlouw, zoon van een dominee, werd op 15 november 1931 in Kapmerveen, een dorpje in de provincie Overijssel, geboren. Hij studeerde wiskunde en natuurkunde. Dertien jaar lang deed hij onderzoek in de fysica. In 1966 ging hij in de politiek. Hij zetelde tien jaar lang in de Tweede Kamer, was twee jaar minister en acht jaar fractievoorzitter van D66, een politieke partij. In 1982 zei hij de politiek vaarwel en ging in Parijs als secretaris-generaal van de Conferentie van Europese transportministers werken. Van 1991 tot 1997 was hij commissaris van de koningin in de provincie Gelderland. Jan Terlouw is getrouwd met Alexandra van Hulst, die ook verhalen schrijft. Ze hebben vier kinderen, aan zie hij altijd verhalen vertelde. Zijn boeken werden in meer dan twaalf talen vertaalt en hij kreeg diverse prijzen, o.a. de Oostenrijkse Staatsprijs voor Jeugdliteratuur. Een aantal van de verhalen voor zijn kinderen, over een gekke oom die allerlei avonturen beleefde, bundelde hij in 1970 in zijn eerste boek, Oom Willibrord. Pjotr is het eerste van een serie boeken over actuele problemen. Het verhaal speelt zich af in Rusland, waar Terlouw voor zijn werk naar toe reisde, en beschrijft de zoektocht van een Russische jongen naar zijn vader, die als dwangarbeider naar Siberië werd gestuurd. Ook in Koning van Katoren staat een zoektocht centraal. Het is een modern sprookje over een jongen die zeven moeilijke opdrachten moet uitvoeren om koning te worden. Elke opdracht confronteert hem met een belangrijk maatschappelijk probleem. Het boek werd een enorm succes. In het verhaal komen de politieke ideeën van Terlouws partij D66 (onder andere over milieuverontreiniging) heel sterk naar voren. Oorlogswinter is Terlouws meest verkochte boek. Het is gebaseerd op eigen jeugdervaringen en gaat over volwassen worden in moeilijke omstandigheden. Het boek wordt voor de televisie verfilmd. Voor Oosterschelde: windkracht 10 heeft Terlouw in Zeeland mensen geïnterviewd die de stormramp in 1953 hadden meegemaakt. Het eerste deel beschrijft die waternoodsramp. Het tweede deel speelt twintig jaar later als men de Oosterschelde wil afsluiten en geeft een beeld van de discussie en acties daaromheen. In feite vertellen alle boeken van Terlouw over jongelui die in hun groei naar volwassenheid geconfronteerd worden met problemen uit onze maatschappij. De schrijver-politicus wil vooral veel vragen stellen en proberen te veranderen wat verkeerd gaat in de wereld. Bekroningen voor al zijn werk: - 1973 Österreichischer Staatsprijs für Kinder- und Jugendliteratur. - 1973 De Caorle Europa prijs. Enkele boeken die hij geschreven heeft: - Briefgeheim. - Koning van Katoren (Gouden Griffel in 1972). - De kunstrijder (prijs van de Nederlandse Kinderjury in 1990). - Oom Willibrord. - Oorlogswinter (Gouden Griffel in 1973). - Oosterschelde : windkracht 10. - Pjotr : vrijwillig verbannen naar Siberië. - De uitdaging en andere verhalen. Samenvatting van het boek: Op een stormachtige nacht sterft de koning van Katoren. Diezelfde nacht wordt Stach geboren. De volgende dag sterft Stachs vader, doordat hij van de St. Aloïsius (de toren in de hoofdstad Wiss) valt. Een paar dagen later sterft ook nog Stachs moeder aan kraamvrouwenkoorts en is Stach een wees.Hij wordt verder opgevoed door zijn oom Gervaas. Op een nacht (Stach is inmiddels 17) heeft oom Gervaas een droom; hij droomt dat hij naast de troon van de koning zit en die koning is Stach. Hij gelooft in die droom en zorgt ervoor dat Stach bij de zes ministers, die sinds de dood van de koning het land regeren, op bezoek mag komen. Hij vraagt aan hen hoe hij koning van Katoren kan worden. Een paar dagen later krijgt hij het antwoord: hij moet zeven moeilijke opdrachten uitvoeren. Die opdrachten zijn: 1 een eind maken aan het geschreeuw van de vogels van Decibel. 2 de granaatappelboom in Wapenfelt omhakken. 3 de draak van Smook verslaan. 4 de schuifelende kerken van Uikumene het schuifelen afleren. 4a van de St. Aloïsius afspringen. 5 de knobbelneuzen in Afzette-Rije genezen. 6 de tovenaar van Ekilibrië vernietigen. 7 plaatsnemen op de Stenen Stoel in Stellingwoude. In Wapenfelt (tijdens opdracht 2) ontmoet Stach een meisje, Kim. Hij wordt verliefd op haar en een paar jaar nadat Stach koning is geworden zullen ze wel gaan trouwen (maar dat staat er niet letterlijk in).
Hoofdfiguren: - Stach .........* Stach is 17 jaar aan het begin en 18 jaar aan het eind van het boek. Hij heeft kort, donker haar en enigszins 'oude' kleren, want hij en oom Gervaas zijn niet echt rijk. In het boek staat verder niet hoelang hij is, wat voor kleur ogen enz. hij heeft (ik denk bruin, want hij heeft donker haar). Hij heeft een sterk karakter (als hij iets wil, krijgt hij het ook voor elkaar), hij is bijdehand, soms een beetje brutaal, maar hij komt wel erg aardig over. Hij kan niet goed opschieten met de ministers en die vinden hem ook best wel brutaal en bijdehand. En als Stach bij de ministers is, levert dat meestal wel grappige situaties op. - Gervaas .........* Hoe oud Gervaas is en hoe hij eruit ziet, staat niet in het boek. Zelf denk ik dat hij toch al wel 70 jaar is, want hij is al 50 jaar in dienst van het paleis. Verder over het karakter van Gervaas staat ook niks in het boek. Ook Gervaas kan het niet goed vinden met de ministers, maar kon wel altijd goed opschieten met de koning. Hij heeft Stach na de dood van zijn ouders opgevoed en hij is de oom van Stach. - Kim .........* Kim is 16 aan het begin en dus 17 aan het eind van het boek. Ze is één keer in het boek beschreven, toen Stach haar voor heet eerst zag. Ze had toen een hippe broek aan (dat zegt ook lekker veel...), een kleurig jack, bruin haar tot op haar schouders en ze keek (net als Stach, eigenlijk) vrijmoedig de wereld in. Kim is de dochter van de burgemeester in Wapenfelt, dus tijdens Stachs opdracht in Wapenfelt, logeert hij bij Kim en haar ouders. Ze is verliefd op Stach (dat is wederzijds) en tijdens de opdracht in Wapenfelt lopen ze vaak samen en doen ze veel dingen samen. * ik weet niet wat hun achternaam is, want ook al zijn het de belangrijkste figuren, hun achternamen worden niet genoemd. Bijfiguren: - Hendrik de Seer. Hij is minister van Ernst en regeert tot bijna het eind van het boek samen met de andere 5 ministers over het land Katoren. - Karel Regtoe. Hij is minister van Eerlijkheid en regeert tot bijna het eind van het boek samen met de andere 5 ministers over het land Katoren. - Tom Pardoes. Hij is minister van IJver en regeert tot bijna het eind van het boek samen met de andere 5 ministers over het land Katoren. - Bastiaan Walsen. Hij is minister van Regelmaat en orde en regeert tot bijna het eind van het boek samen met de andere 5 ministers over het land Katoren. - Philip Zuiver. Hij is minister van Reinheid en regeert tot bijna het eind van het boek samen met de andere 5 ministers over het land Katoren. - Bonifatius Broeder. Hij is minister van Deugd en regeert tot bijna het eind van het boek samen met de andere 5 ministers over het land Katoren. - Burgemeester van Wapenfelt.* Hij is de vader van Kim en wordt aan het eind van het boek door Stach benoemd tot minister van Verdediging en Ontwapening. - Burgemeester van Decibel.* Hij is dus burgemeester en wordt aan het eind van het boek door Stach benoemd tot minister van Democratie. - Burgemeester van Smook.* Hij is dus burgemeester en wordt aan het eind van het boek door Stach benoemd tot minister van Schone Lucht en Zuiver Water. - Burgemeester van Uikumene.* Hij is dus burgemeester en wordt aan het eind van het boek door Stach benoemd tot minister van Kerk, Cultuur en Maatschappij. - Burgemeester van Afzette-Rije.* Hij is dus burgemeester en wordt aan het eind van het boek door Stach benoemd tot minister van Volksgezondheid. - Burgemeester van Ekilibrië.* Ze is dus burgemeester en wordt aan het eind van het boek door Stach benoemd tot minister van Hulp aan Achtergebleven Gebieden. * betekent dat ik hun voor en achternaam niet weet. Er spelen nog veel meer personages in mee, die je misschien net wel of net niet tot bijfiguren kan rekenen (mensen die een paar bladzijden voorkomen), maar als ik die ook allemaal moet opnoemen, krijg je hier een idiote waslijst namen en wordt het allemaal erg onduidelijk. Tijd: Historische tijd. Er staat niet letterlijk in in wanneer het zich afspeelt maar ik denk zo rond 1990, want er zijn al treinen met eerste en tweede klas en 'vliegende' auto's op een rails. Ook zijn er telefoons en mensen van de PTT. Dat zijn toch wel dingen die uit deze tijd ongeveer zijn. Vertelde tijd. Jan Terlouw gebruikt voornamelijk de onvoltooid tegenwoordige tijd in het boek. Ruimte: Geografische ruimte. Het verhaal speelt zich af in het land Katoren. Dat is een zelf bedacht land dus het ligt nergens op de wereld. Het speelt zich af in de dorpen/steden Wiss, Uikumene, Ekilibrië, Afzette, Rije, Rijebroek, Wapenfelt, Stellingwoude, Decibel en Smook. Kleine ruimte. Het speelt zich in heel veel dingen af, zoals het huis van Stach en oom Gervaas, de huizen van de burgemeesters, een hotel en verder erg vaak gewoon buiten, op straat. Verteller: Het verhaal wordt verteld door een verteller buiten het verhaal, want er staat bijvoorbeeld: " 'Het lijkt me een onmogelijke opdracht,' zegt hij." (blz. 31). En op bladzijde 67 staat: " 'Raak schieten,' mompelt hij." Het is dus sowieso geen ik-verteller en niks geeft ook een aanwijzing dat het een

verteller binnen het verhaal zou zijn. Mijn eigen mening: Spannend. In Smook moet Stach een draak doden. Hij heeft bedacht dat, omdat de draak zwavel in zich heeft, hij er salpeter en houtskool bij doet, er dan buskruit ontstaat (de salpeter en houtskool heeft hij in vogels gestopt, die zijn neergelegd op een plaats waar de draak langskomt en die vogels zijn inderdaad ook opgegeten). Daarna is hij naar de draak gegaan en heeft een vuurpijl op hem afgeschoten. De logica zou dan zijn, dat de draak dan uit elkaar zou spatten en weg zou zijn, maar nadat de draak uit elkaar spatte ontstonden er uit zijn huid allemaal nieuwe draakjes. Gelukkig was er ook een drukgolf geweest, waardoor de lucht strakblauw is en daardoor verschrompelden de minidraakjes, want ze konden niet tegen de zon. Alleen komt dat stukje over die drukgolf in het boek erg lat, waardoor je denkt dat er dan dus duizenden draken in Smook zijn (blz. 66 t/m 70). Grappig. Er zitten veel grappige stukjes in, waaronder (ook in Smook) als Stach aan de burgemeester vraagt of hij nog een vuurpijl heeft (vuurwerk is verboden in Katoren). " 'Burgemeester,' zegt Stach ineens, 'hebt u niet nog ergens wat vuurwerk?' 'Natuurlijk niet brutale.... Inderdaad, ik heb nog één lichtkogel, maar dat mag je absoluut niet weten, kwajongen!' antwoordt de burgemeester. 'Ik hoef het ook niet te weten, als ik hem maar krijg,' zegt Stach onlogisch." Daarna krijgt Stach inderdaad de vuurpijl. Zielig. Als Stach in Decibel aankomt, gaat hij op zoek naar de burgemeester, maar hij wordt meegesleurd door een vrouw. Die trekt Stach mee haar huis in. Op de grond zit dan een jongetje (Harco) te spelen en het blijkt dat hij doof is, omdat hij een keer zonder oorklepjes naar buiten is gelopen. Op dat moment kwamen de vogels met veel geschreeuw, waardoor Harco doof is geworden. Dat wordt op een erg zielige manier verteld, in het boek. Realistisch. Ook al is het een verzonnen verhaal en kunnen sommige dingen in de werkelijkheid helemaal niet, is het wel erg realistisch geschreven, want je kan je, als je zit te lezen toch erg goed inleven en je hebt dan toch het idee, dat het allemaal zo voor je neus gebeurd. Dat is eigenlijk (nu ik erover nadenk) best wel knap dat Jan Terlouw een verhaal schrijft wat niet kan, maar in je fantasie, die als je het boek leest werkelijkheid wordt, toch zou kunnen. Interessant/boeiend vertelt. Het verhaal op een leuke manier vertelt. Er zitten ook geen saaie stukken in. Elke keer als daarop gaat lijken, gebeurt er weer iets waardoor het leuk blijft om te lezen en als je het weglegt je eigenlijk liever door wil lezen. Origineel. Het is een origineel verhaal, want ik ken eigenlijk verder geen boek wat over iemand gaat die problemen wil oplossen om koning te worden. Daarom vind ik dat Jan Terlouw dat eigenlijk best wel goed bedacht heeft. Goede problemen uitgekozen. Ik vind dat Jan Terlouw goede problemen heeft uitgekozen die Stach moet oplossen. Bijv. milieuverontreiniging, wapenfabrieken en dat alle godsdiensten bij elkaar komen. Dat zijn dingen die nu ook in de wereld, denk ik, aan de gang zijn en het is goed dat jongeren daar op zo'n manier achter kunnen komen. Eigenlijk zitten er best wel diepere gedachten achter dit boek, ook al heb je die, op het moment dat je het boek leest, niet door. Niet zo'n leuk einde. Ik vind dat de laatste opdracht eigenlijk niet maar zo kort beschreven had moeten worden. Na die opdracht was Stach tenslotte KONING. Dat is toch wel belangrijk voor een land. En ook al is het dan een fantasieland, had Jan Terlouw daar wel iets langer bij stil mogen staan, vind ik. Goed begin. Ik vind dat het begin daarentegen wel goed bedacht is, want het is wel fijn, dat je een beetje achtergrondinformatie krijgt over de vorige koning van Katoren en over de jeugd van Stach. Zo weet je een beetje hoe hij is opgegroeid en hoe hij zich daaronder voelt en daardoor zijn sommige dingen die hij denkt makkelijker te verklaren / uit te leggen.