ISBN nummer: 90-295-5636-6
Omslag: Nico Richter; foto: Nilgün Yerli, negen maanden oud Motieven In dit boek gaat het vooral om abstracte motieven. Er komt toeval, liefde en haat in voor. Met toeval bedoel ik het stukje dat de waarzegster iets zegt over die trouwring en dat het ook nog uitkomt. Je kunt dit als toeval zien, maar ook dat die vrouw een aparte gave heeft. Met liefde en haat bedoel ik dat Nilgün haar moeder heel erg lief heeft en haar vader die haat ze juist weer erg. Personages Dit boek is een autobiografie. Het gaat dus over de auteur zelf en is dus allemaal echt gebeurd. De hoofdpersoon is dus ook: Nilgün Yerli: Om haar draait dit boek allemaal. Zij vertelt hoe heel haar leven is verlopen. Toen zij 10 jaar oud was, is zij naar Nederland verhuisd. Ze maakte een moeilijke periode mee. Moeder van Nilgün: Zij is de belangrijkste persoon in het leven van Nilgün. Nilgün bewondert haar moeder ook heel erg. Vader van Nilgün: Hij is een man die alles regelt en die best wel gierig is. Nilgün haat hem. Broer van Nilgün: Hij heet Nusret. Hij is ten onrechte in de gevangenis belandt en komt er helemaal gek uit. Hij is helemaal in de war. Zus van Nilgün: Zij is meeverhuisd naar Nederland, maar heeft het al gauw gezien en gaat terug naar Turkije waar ze bij haar vriend gaat wonen. In dit boek komen heel veel personen voor, maar de belangrijkste heb ik hierboven genoemd.
Perspectief en verteller: Dit boek is een autobiografie en Nilgün vertelt het verhaal dus zelf. Dus spreken we hier over een ik-perspectief en ik-verteller. Ruimte Het verhaal speelt zich af in vele plaatsen, maar het meeste in Turkije en Nederland. Het begint in Turkije. Daar wordt ze geboren. Ze verhuist naar Nederland, naar Friesland om precies te zijn. Ze maakt daar veel mee in huis maar ook op school. Ze gaat nog wel eens terug met haar familie naar Turkije. Als haar moeder overlijdt verhuist ze naar Steenwijkerwoldt, waar ze gaat studeren. Uiteindelijk komt ze terecht in Haarlem. Daar woont ze nu nog steeds. Stijl De stijl van het boek is erg apart. Ze vertelt alles op een grappige manier. Terwijl het eigenlijk allemaal niet grappig is. Ze vertelt het je ook op een boeiende manier. Zoals ik had verteld is de moeder van Nilgün het belangrijkste van Nilgün in haar leven. Zij heeft dan ook denkbeeldige gesprekken met haar moeder. Deze zijn schuingedrukt. Dan vraagt ze zich wat af en dat vraagt ze dan aan haar moeder. Dit gaat ook door als haar moeder dood is. Thema Het boek gaat over het leven van Nilgün. Ik denk dat dat ook het thema is. Wat zij allemaal mee heeft gemaakt en de mensen die in het boek voor kwamen hebben allemaal te maken met het leven van Nilgün. Tijd Dit boek speelt zich af in tijdens de periode dat Nilgün geboren is tot en met nu. Het boek is 1 grote flashback. Het boek begint met dat Nilgün in de trein zit en dan denkt ze aan de dag terug dat ze wegging uit Turkije naar Nederland. Titelverklaring “De garnalenpelster” dat is de titel van dit boek. De verklaring hiervoor is als volgt. De moeder van Nilgün, krijgt te weinig geld van haar man om genoeg eten op tafel te zetten. Daarom gaat ze garnalen pellen. Nilgün kan niet begrijpen dat zij dit nachten volhoudt, maar wat Nilgün niet weet, dat ze het ook voor haar broer in de gevangenis doet. Haar man stuurt haar zoon geen geld en is dus arm en daarom wordt hij daar verkracht. De moeder van Nilgün heeft dat gezien en wil niet dat haar zoon dit nog eens overkomt. Daarom pelt ze nachten lang garnalen om haar zoon in de gevangenis genoeg geld te geven en dan kan hij daar de baas spelen.
Samenvatting Nilgün zit in de trein naar Italië. De conducteur komt langs en vraagt haar kaartje. Na even gekletst te hebben neemt hij afscheid. De laatste keer dat Nilgün afscheid heeft genomen was toen ze vertrok uit Turkije. Ze was 10 jaar. Haar vader had een baan aangeboden gekregen voor 5 jaar. Daarvoor was hij al 1 jaar weggeweest, maar nu hij 5 jaar wegging, wilde zijn vrouw mee, dus moesten Nilgün, haar zus en broer ook mee. Het afscheid was bitter en ze mocht 1 koffer meenemen. Ze nam foto’s mee en een paar lievelingstruien. Haar moeder deed alle meubelen weg aan iemand die het hard nodig had. Ze nam alleen een Turkse wok mee. In Nederland hadden ze wel woks maar niet zoals die in Turkije. Ze zouden in Friesland gaan wonen. Nilgün kon gelijk naar school, maar zo leuk vond ze het niet. Ze voelde zich maar eenzaam. Haar zus had ondertussen besloten terug te gaan naar Turkije. Daar zou ze bij haar vriend gaan wonen. Weer een afscheid dat erg zwaar was. Ondertussen was het op school ook niet leuk. Ze pestten Nilgün en ze kon nog steeds niet goed Nederlands. Ze kon 4 woorden; ja, nee en vliet 49. Hoewel 49 moeilijk was om uit te spreken. Nilgün had altijd veel vragen aan haar moeder. Waarom ze haar uitscholden voor vieze turk? Ze waste zich elke dag! Waarom waren er zoveel verschillende geloven? Haar moeder wist altijd overal antwoord op. Het was nog vroeg en er werd op de deur geklopt. Er stonden 2 politiemannen op de stoep. Ze waren er om haar broer op te halen. Waarom ze hem kwamen ophalen wilden ze niet zeggen. Na een paar dagen kreeg ze het te horen. Haar broer was in het park en had daar iemand beroofd! Ze geloofde het niet! Volgens haar broer was het ook anders gegaan. Hij was in het park en hoorde iemand gillen. Hij liep er heen en zag dat een meisje werd verkracht. Toen heeft hij die vent in elkaar geslagen en dat meisje is gillend weggerend. Nadat haar broer die man in elkaar geslagen had is hij weggerend. Hij is toen zijn identiteitskaart verloren en die heeft die man gevonden. Er was geen enkel bewijs dat die man een meisje had willen verkrachten. Haar broer kreeg 13 jaar gevangenis. Meestal als Nilgün niet kon slapen kwam het doordat haar moeder beneden garnalen zat te pellen. Dit deed haar moeder om genoeg eten op tafel te krijgen. Haar vader gaf namelijk nooit genoeg geld om van rond te komen. Daarom pelde ze garnalen, dan kreeg ze wat extra geld. Nilgün kon hier niet tegen. Dat pikte je toch niet van je man! Als er wel eens kinderen langskwamen dan vroegen ze altijd waarom het zo rook naar garnalen. Dan vertelde Nilgün dat haar familie onwijs van garnalen hield, maar eigenlijk kon ze die dingen niet door haar keel krijgen. Nilgün ging met haar familie op vakantie in Turkije. Het was al in de avond en iedereen was dronken. Nilgün was de enige nuchtere. Opeens werd er op de deur geklopt. Ze dacht wie dat nou kon zijn. Ze vroeg: “Wie is daar?” Het was haar broer Nusret. De broer die in de gevangenis had gezeten. Ze deed de deur open en omhelsde hem heel erg lang. Eerst had ze alleen met haar broer gepraat. Op een gegeven moment zei hij: “Ik ben blij mijn verloofde weer te zien! “ Ze schrok zich dood en reageerde niet. Ze ging gauw haar ouders en zus halen. Die waren dolblij. Na een tijdje zei Nusret weer: “Ik ben blij mijn verloofde weer te zien!” De moeder van Nilgün schrok zich dood. Ze zei: “Dit is je zusje.” Nusret zei: “ Nee, dit is mijn verloofde!” Haar broer was helemaal in de war! Dit kwam als volgt. Als je in de gevangenis geen geld had dan was je slaaf. Je moest alles doen wat je gezegd werd. Hij is daar ook verschillende keren verkracht, maar op een gegeven moment niet meer. Dit kwam doordat hij geld kreeg van zijn moeder. Zijn moeder was langs geweest in de gevangenis en had gezien hoe slecht hij er aan toe was en kon dit niet verdragen. Ze ging garnalen pellen voor haar zoon. Dit wist niemand, behalve hij. Nu begreep Nilgün pas waarom haar moeder altijd kon doorzetten met garnalen pellen. Het grootste gedeelte van het geld werd op gestuurd naar haar zoon. Ze bleven nog een paar dagen in Turkije. Ze waren bij een badplaats. Daar kwam een waarzegster. Die vroeg of ze hun toekomst mocht voorspellen. Nilgün, Nusret en haar moeder wilden dit wel. Vader vond het maar onzin. Ze begon bij Nusret. Ze zei tegen hem: “Binnenkort zul je een trouwring krijgen”. Nusret moest onwijs lachen. Hij geloofde er niets van! Vader werd boos en zei tegen de waarzegster dat ze weg moest gaan. Vandaag zouden ze weer teruggaan naar Nederland. Nilgüns nichtje en man gingen mee. Zij gingen alvast naar Instanbul. Dan konden ze nog even winkelen. Moeder, vader en Nusret gingen later, want die moesten nog een visum halen voor Nusret. Ze zouden elkaar treffen bij de grens. Toen de auto waar Nilgün in zat bij de grens was, moesten ze wachten op haar ouders en broer. Deze kwamen niet. Na een nacht gewacht te hebben, ging de man van haar nichtje bellen. Hij kreeg het bericht, dat ze een ongeluk hadden gehad. Nilgüns vader lag in het ziekenhuis en haar moeder en broer waren ongedeerd. Ze gingen naar het ziekenhuis waar haar vader lag, maar haar moeder was er niet. Een tijdje later kwam haar zus. Die kwam het nieuws vertellen, dat haar moeder was overleden. Ze hadden iets over het hoofd gezien in het ziekenhuis dat de dood voor haar moeder tot gevolg had. Haar zus had ook een zakje bij zich met sieraden, waar de trouwring in zat. Een paar dagen later volgde de begrafenis. Nilgün en haar broer vertrokken naar Nederland. Hun vader werd overgeplaatst naar een ziekenhuis in Nederland. Nu kwam ze voor de 2e keer in Nederland. Alleen nu zonder ouders. Ze ging samen met haar broer in een studentenflat wonen. Die kwam een week later kwam vertellen, dat hij was uitgezonden voor 18 maanden. Nu was ze helemaal alleen. Nilgün ging haar vader elk weekend opzoeken, maar ze had niet veel geld. Na 4 maanden kwam hij uit coma. Hij ging gelijk weer trouwen met een vrouw en zij mocht doen met het geld wat ze wilde en Nilgün kreeg niets. Haar vader verhuisde naar Turkije. Nilgün verhuisde naar Haarlem. Daar moest ze veel werken om haar onderdak te kunnen betalen. Ze werkte bijna altijd en al werkte ze niet dan zat ze op school. Op een gegeven moment ging het allemaal niet meer. Ze nam een weekje rust en had dus geen inkomen. Ze kreeg steeds meer schulden en ging haar vader de zoveelste brief schrijven. Dit was de laatste brief die ze zou schrijven om geld te vragen. Na een tijdje stuurde haar vader haar F200,- per maand, maar na 4 maanden was dat ook alweer opgehouden. Op een avond ging Nilgün naar een café. Daar ontmoette ze Aron. Na een paar keer met elkaar gepraat te hebben. Gingen ze uiteten en hadden ze gezoend. Na een maand belde Aron ladderzat op. Hij zei: ”Nilgün, ik heb zoveel moeten drinken om je dit te kunnen zeggen, ik heb nog een jaar te leven en heb longkanker.” “Ik kan je niet nog eens verdriet aan doen, met het verliezen van iemand.” Dit was al de zoveelste relatie die fout afliep. Altijd was er iets en nu dit. Na nog een relatie te hebben gehad met Onur, een man die al een vriendin had kwam ze terecht bij Peter. Hij was heel rijk en nam haar mee naar de duurste restaurants. Nilgün was ook in een restaurant geweest waar alle beroemdheden waren. Ze vond het allemaal prachtig, maar na een tijdje ging de relatie ook weer over. Het ging niet tussen hen. Nilgün wilde columns schrijven voor de VPRO. Dit lukte haar. Ondertussen was ze samen met iemand cabaret gaan doen. Ze vormde samen het Turkisch delight. Ze mochten meedoen aan “De Kleine Komedie, maar voordat was gebeurd was het alweer geannuleerd. Uiteindelijk mocht ze daar toch nog optreden. Ze vond het alleen jammer dat er maar weinig mensen waren, maar daarna werd haar verteld dat ze door MOJO voor 5 dagen was geboekt. Eerste reactie Ik vind het boek echt leuk. Ik wist niet van tevoren dat het een autobiografie was, maar ik vond dat juist wel apart. Ik vind haar echt een doorzetter. Verwerkingsopdracht Bij je verslag moest je een verwerkingsopdracht maken. Ik heb gekozen om iemand te interviewen die het boek ook heeft gelezen. Mijn moeder heeft het boek ook gelezen. Hieronder zie je 10 vragen die ik aan haar heb gesteld en met haar antwoorden erbij. 1. Wat vond je van het boek? 2. Waarom vond je dat? 3. Hoe kwam je erop om dit boek te lezen? 4. Wat verwachtte je van het boek? 5. Wat vond je van Nilgün? 6. Wat was jouw eerste reactie nadat je het boek had gelezen? 7. Wat vond je van de moeder van Nilgün? 8. Herken je iets van jezelf uit dit boek, en zo ja wat dan? 9. Wat is volgens jouw de hoofdgedachte van dit boek? 10. Wat vond je het leukste stukje uit het boek? De antwoorden van mijn moeder waren als volgt. 1. Het was op een prettige manier geschreven. 2. Het was boeiend om te lezen. Ik heb het in één avond uitgelezen. 3. Ik had een optreden van Nilgün Yerli in de schouwburg gezien. Dat ging over dit boek. 4. Ik dacht dat het hetzelfde zou zijn als het optreden. Dit was ook zo. 5. Een doorzetter die het lukt om haar plaats te vinden in een andere cultuur. 6. Hoe moeilijk het is om vanuit een land met een andere cultuur in Nederland te komen wonen en daarin een weg te vinden
7. Onderdanig, opofferend. 8. Ook mijn moeder cijferde zich weg en leefde alleen voor haar gezin. 9. Nilgün hield van haar moeder, maar wilde beslist niet zo worden zoals zij. Nilgün wil juist onafhankelijk zijn en zoekt een weg in die twee culturen. 10. De misverstanden die ontstaan met het leesplankje. Oordeel Ik vind dat dit boek zielig was maar ook heel erg mooi. Op de manier hoe Nilgün het vertelde, had je er gelijk een beeld bij. Ik vind het heel apart hoe zij de vergelijking maakt tussen Nederland en Turkije. Nu kijk ik toch een beetje met een andere blik naar Turkse mensen, maar ik denk dat ik nu wel zoiets heb van alle turken zijn zo als Nilgün, maar dat is natuurlijk ook niet zo. Nilgün vind ik een apart persoon, maar wel erg knap hoe ze zich door alles heen heeft gezet. Ze heeft best een moeilijk leven achter de rug. Ik vind haar heel erg sympathiek en haar moeder ook. Dit in tegenstelling tot haar vader. Ik vind dat geen leuke man. Ik snap ook niet helemaal waarom zijn overleden vrouw altijd bij hem is gebleven. Ik vond het een makkelijk verhaal om te lezen. Het was allemaal op een chronologische verteld. Ik heb geen stukken overgeslagen, want in elk stukje stond wel iets interessants. Ik vind het ook erg knap dat Nilgün het nog zover heeft geschopt. Opzich is het ook wel begrijpelijk, want ze is een echte doorzetter. Nilgün was echt een type die vaak zei wat ze wilde zeggen. In dat opzicht lijkt ze wel een klein beetje op mij. Hier volgen een paar stukjes die ik wel grappig vond: Ik kreeg apart les in een lege klas met een liefkijkende mevrouw. Ik kreeg een leesplankje voor me: Aap-noot-Mies-Wim-Jet-Teun-vuur-Gijs-lam-Kees-bok-weide-does-hok-duif-schapen
Eindelijk iets waarmee ik uit de voeten kon, woorden met plaatjes erbij, fantastisch vond ik het. Ik hoorde een waf achter me. Het was zo grappig want Turkse honden zeiden hav-hav, maar gelukkig wist ik in ieder geval wat een hond was in het Nederlands, dat had ik geleerd van het leesplankje: Kees was dat woord. De buurvouw kwam eraan en die keek mij aan lief aan omdat ik haar hondje aan het aaien was. Ik zei: ’Kees!’ en zij zei: ’Bas!’ Ik begreep wat nee was, maar ik snapte het niet. Op het leesplankje stond dat kees hond betekende. Het volgende stukje vind ik wel zielig maar wel op een aparte manier verteld: Je moeder is dood. ’Nee dat kan niet, Mama is naar Ankara, het is niet waar!!!!’ schreeuwde ik. Ik stond verbaast van mezelf, dat ik zelf niet doodging van die nieuws. Ik had altijd gedacht dat ik ook dood zou gaan als mijn moeder stierf. Ik was aan het wachten tot ik stikte en neerviel, maar dat gebeurde niet, integendeel, ik begon na te denken, ik kon nog zelfs nadenken, hoe het nu verder moest. Als laatste wil ik zeggen dat ik vind dat je dit boek echt moet lezen.
Evaluatie Ik vond het best veel werk om het leesverslag te maken en soms is het ook moeilijk om alles tot in detail te herinneren. De verwerkingsopdracht vond ik wel een beetje moeilijk, want probeer maar eens 10 vragen te verzinnen waar je geen nee of ja tegen zegt. Het is me uiteindelijk toch gelukt. Ik vind dat het boek mooi blijft en ik denk ook dat ik hem nog wel eens voor de 2e keer ga lezen. Het boek is en blijft de moeite waard.