Verwachting en Eerste reactie Ik had verwacht dat het boek De Aanslag een tamelijk saai en een niet echt boeiend boek zou zijn! Dit komt omdat de titel me helemaal niet aansprak en omdat ik over het algemeen niet van oorlogs boeken houd. Ik ben dit boek uiteindelijk toch maar gaan lezen, omdat veel mensen me het boek hebben aangeraden en hebben gezegd dat het echt een boek voor mij was. Maar ik ben hem vooral gaan lezen omdat de vriendin van m`n broer een scriptie over dit boek heeft gemaakt en toen ik haar verhalen over het boek hoorde, het me een best leuk boek leek en dat ik hem best eens zou kunnen gaan lezen. En daar was dit boekverslag een goed moment voor. Zodra ik de eerste bladzijden van het boek gelezen had, was ik gelijk helemaal verkocht! Ik vond het boek echt heel mooi en ik kon ook niet stoppen met lezen. Dit kwam omdat ik de manier van schrijven van Harry Mulisch erg mooi vind en omdat je wilt weten hoe het verhaal zal aflopen. Korte samenvatting Aan de rand van Haarlem staan langs het Spaarne vier villa's; Welgelegen, Buitenrust, Nooitgedacht en Rustenburg. In 'Buitenrust' woont de familie Steenwijk. Links van hun villa staat de villa van de familie Beumer en rechts staat de villa van meneer Korteweg en zijn dochter Karin, daar weer naast staat de villa van de familie Aarts. In de straat wordt voor de deur van familie Korteweg Fake Ploeg (commissaris van politie) doodgeschoten, waarna meneer Korteweg hem voor de deur van de familie Steenwijk legt. Peter (de oudste zoon van de familie Steenwijk) wil hem terugleggen voor de deur van meneer Korteweg, dit lukt hem echter niet, daarom pakt hij Ploeg zijn pistool en vlucht voor de Duitsers die op dat moment ook gearriveerd zijn. De familie Steenwijk wordt hun huis uitgezet en hun huis wordt verwoest en vervolgens verbrandt. Anton wordt door de Duitsers meegenomen en wordt in een cel onder het politiebureau gezet, waar hij na 1 nacht alweer weg mag en naar zijn oom en tante in Amsterdam wordt gebracht. Na de oorlog wordt hij door een studievriend uitgenodigd voor een feestje in Haarlem, waar hij sinds de oorlog niet meer geweest was. Hij gaat eerder van het feestje weg en gaat een kijkje nemen in zijn oude straat, waar hij door mevrouw Beumer mee naar binnen wordt gevraagd. In 1956 zijn er rellen in Amsterdam omtrent het communisme. In de portiek van zijn kamer komt hij Fake Ploeg jr. tegen, die hij mee naar binnen vraagt, en er een hevig gesprek tussen hun 2 plaatsvindt. Anton trouwt met Saskia waarvan hij een kind krijgt; Sandra. Op een begrafenis komt hij de man tegen die Fake Ploeg blijkt hebben dood geschoten, zijn naam Cor takes (zijn oorlog naam was Gijs). Anton wil eigenlijk niet over die gebeurtenis praten, maar Cor wil toch z'n verhaal kwijt. De vriendin van Cor, Truus, bleek bij Anton in de cel te hebben gezeten na de aanslag op zijn huis. Zij is niet veel later doodgeschoten door de Duitsers. Later komt hij Karin Korteweg tegen en ze vertelt hem dat haar vader het lijk versleept heeft omwille van zijn hagedissen. Het mocht niet bij de familie Aarts voor de deur komen te liggen, omdat die Joden onderdak hadden aangeboden. Nu weet Anton alles omtrent de aanslag.
Analyse Motieven - Het lot – De stenen in het verhaal zijn het lot. Het visgraatmotief van de straat op de kade waar Antons huis vroeger stond is een
terugkerend beeld als Anton zich het lijk van Ploeg herinnert. Als de zoon van Ploeg bij hem op bezoek is gooit deze in zijn opwinding een steen die hij nog bij zich heeft tegen een spiegel, als om een herinnering af te weren. Saskia ontmoet hij in Londen, bij de 'Stone of Scone', de steen waarop de Engelse koningen vroeger gekroond werden. Tenslotte is ook het monument op de kade een steen. - Vuur - Vuur als zijn huis in brand wordt gestoken, vuur als het Engelse vliegtuig het konvooi aanvalt, een beetje vuur als zijn kachel ontploft. - Goede en verkeerde haat - Anton's "haat" voor de Duitsers heeft een goede reden, maar Fake Ploeg jr.'s haat tegen de communisten is op de verkeerde feiten gebaseerd. - Verborgen achtergronden - Al doet Anton dit niet bewust, toch is hij onbewust op zoek naar de antwoorden, hij kan alleen heel goed zijn geduld bewaren. - Het vergeten van afschuwelijke gebeurtenissen - Anton wilde in het begin het liefst alle gebeurtenissen vergeten. Anton is later niet voor niets een anesthesist geworden (specialist in het "vergeten"). Personages Anton Steenwijk: in het begin van het verhaal is Anton volgzaam en wat stil, maar langzaam aan wordt hij zelfstandiger en zelfbewuster. Ook wordt hij verder in het verhaal gevoeliger. Hij wordt emotioneler als het om zijn verleden gaat. Saskia Steenwijk: over Saskia kom je niet zo veel te weten, dat komt omdat zij in het verhaal meer op de achtergrond blijft. Wel weet je dat zij veel van Anton houdt en nog meer van hun dochtertje Sandra. Later als ze gescheiden van Anton is, blijft ze wel een goede vriendin van hem. Sandra Steenwijk: over haar kom je weinig te weten, doordat ook zij op de achtergrond blijft. Wel merk je aan het verhaal dat ze erg goed met haar vader kan opschieten en dat ze een erg goede band hebben. Liesbeth: van haar weet je echt helemaal niks, behalve dan dat ze met Anton is getrouwd. Cor Takes: een oude verzetsheld die de oorlog niet uit zijn hoofd kan zetten, omdat zijn vriendin daarin is omgekomen. De andere personages zijn allemaal zo weinig beschreven dat je eigenlijk helemaal niet weet hoe ze zijn en ze dus ook niet kunt omschrijven. Alle personages zijn flat characters, behalve Anton, hij is een round character. Perspectief / verteller Er is een auctoriale vertelperspectief, die het verhaal over Anton vertelt. Vooral in de proloog en op de laatste bladzijde van het boek zien we de verteller duidelijk aan het woord. Hij maakt algemene opmerkingen, bijvoorbeeld (blz. 20) over de namen Anton en Adolf. Hij geeft af en toe uitleg, zoals over het liedje dat Anton zong (blz. 21). De verteller weet wat er later gebeurde (blz. 60) als Anton van de Duitsers brood met beleg krijgt. Hij maakt af en toe opmerkingen tussen haakjes (bv. blz. 71). Bovendien weet hij meer dan Anton (blz. 65). Vooral bij de eerste episode is dat belangrijk omdat de 12-jarige Anton nog te jong is om alles te begrijpen. We zien later, vooral bij de gesprekken tussen Anton en Takes, dat Anton veel is vergeten uit 1945, voornamelijk van het gesprek dat hij met het meisje in de cel had. Een vertellers truc zien we (blz. 53) als Truus een heel verhaal tegen Anton afsteekt, waarvan hij weinig begrijpt. Maar het is de bedoeling dat de woorden wel door iemand begrepen worden, namelijk door de lezer: "Opeens begon zij te vertellen, alsof er nog een derde in de cel was tegen wie zij sprak". Ruimte Aan de kade voor het huis van Anton in Haarlem speelde de belangrijkste gebeurtenis van het boek, de aanslag, zich af. Anton heeft gelijk na de aanslag in een cel onder het politiebureau gezeten, waar hij Truus Coster heeft ontmoet en met haar heeft hij zitten praten én huilen. Hij ging bij z`n oom en tante wonen die aan de Apollolaan in Amsterdam woonde wonen, toen hij na 1 nachtje cel vrijgelaten werd. Hij woonde tijdens zijn studie op kamers in Amsterdam, waar hij in z`n portiek Fake Ploeg jr. tegen het lijf liep. In Toscane (Italië) staat hun vakantiehuis waar ze in episode 3 op vakantie gaan en Anton een inzinking krijgt, waarna de plek zijn schoonheid heeft verloren. Nadat hij Cor Takes ontmoette, is hij een keer bij hem op bezoek geweest in z'n souterrain wat op een ondergronds hoofdkwartier leek. Het verhaal speelt zich af in een, voor de tijden waar het in speelt, alledaags milieu. Na de aanslag speelt het zich wel in een vooraanstaande bovenlaag van de bevolking af.
Stijl Het taalgebruik is vrij gemakkelijk, dit komt voornamelijk doordat Harry Mulisch weinig moeilijke woorden gebruikt, makkelijke korte zinnen heeft en omdat er weinig dialogen in het verhaal zitten. De taal die hij gebruikt is niet ouderwets, maar ook niet heel modern het is aangepast aan de tijd waarin het verhaal zich afspeelt. Er zit geen humor in het verhaal, maar dat verwacht je ook niet van een boek over oorlogsverwerking. Thema In dit boek staat de schuldvraag centraal. Uiteindelijk zijn alleen de Duitsers die de trekker overhaalden, schuldig aan de dood van Antons ouders, maar de verantwoordelijkheid wordt al snel verschoven naar de aanstichter van het geweld, de man of de organisatie die Fake Ploeg voor hun huis neerschoot. Iemand is verantwoordelijk voor zijn eigen daden en niet voor de reactie van anderen daarop. Tijd Het verhaal begint in januari 1945 en eindigt in november 1981. In de eerste episode volgt de lezer de 12-jarige Anton op de avond van de aanslag en de ochtend erna. In de tijd van de oorlog in Korea (tweede episode) bezoekt hij de straat waar hij vroeger heeft gewoond. De derde episode speelt zich af op de dag dat Russen Hongarije binnenvallen (1956). In 1966 staat voor iedereen behalve Anton de oorlog in Vietnam centraal; Anton ontmoet in 1966 de man die de Fake Ploeg heeft doodgeschoten. In de laatste episode treft hij tijdens een demonstratie tegen kernwapens (1981) hun vroegere buurmeisje. Omdat tussen de episoden flinke sprongen in de tijd worden gemaakt, wordt elk eerste hoofdstuk gebruikt om kort te beschrijven wat er in de tussentijd is gebeurd. Het geheel is dus chronologisch. De vertelde tijd is bijna 37 jaar. Titelverklaring De titel spreekt voor zich, gelijk in het begin in het verhaal is er een aanslag op Fake Ploeg, waardoor het huis van de familie Steenwijk helemaal verwoest wordt. Het hele leven van Anton is hierdoor veranderd, hij is zijn familie verloren, waardoor hij bij z’n oom en tante is gaan wonen. Anton wil niet meer aan deze gebeurtenis denken, daarom stopt hij dit diep in ze geheugen, later zal hij hier problemen mee gaan krijgen. Bovendien heeft deze gebeurtenis ook het leven van anderen veranderd, zoals dat van o.a. familie Ploeg, Cor Takes, Truus Koster, de familie Steenwijk en anderen. Tegen Antons wil in bepaalt de aanslag (de titel) het verdere leven van Anton Steenwijk. Verwerkingsopdracht
Verwerkingsopdracht: Het gedicht Door de aanslag op Fake Ploeg

Kreeg Anton een moeilijke tijd voor de boeg
Het huis van de familie Steenwijk werd verbrandt
Weg is Fakes bloedverwant
Een nieuw thuis vindt Anton bij zijn tante en oom
Al is dit niet echt zijn jongensdroom
Na de oorlog bezoekt hij in Haarlem zij oude straat
Waar hij bij zijn vroegere buren op bezoek gaat
Tijdens rellen tegen het communisme in Amsterdam
Ontmoet hij de zoon van Fake, nu ook een jonge man
Aan Saskia belooft hij liefdestrouw
En maakt haar hierdoor tot zijn vrouw
De waarheid omtrent het drama in zijn leven
Wordt tijdens een begrafenis prijsgegeven
Waardoor hij het eindelijk een plaats kan geven Eindoordeel en evaluatie
Wat vind je van het boek? Ik vind het boek De Aanslag echt een heel mooi boek, omdat het heel mooi geschreven is en het verhaal is ook erg mooi! Bovendien heeft Harry Mulisch het verhaal goed in elkaar gezet, want je vindt in het begin van het verhaal alles erg zielig voor Anton en je wilt weten waarom die aanslag gebeurd is en wie het gedaan heeft. Daardoor krijg je het gevoel dat je het boek in één keer wil uitlezen om het te weten te komen. Harry Mulisch heeft ook makkelijke taalgebruik gebruikt, waardoor je sommige bladzijden niet twee maal over hoeft te lezen voordat je pas snapt wat er op die pagina staat! Je leest het boek ook makkelijk, omdat het verhaal heel erg meeslepend is en daarom was het af en toe wel moeilijk om te stoppen met lezen. Ik zal dit boek ook zeker aan iedereen aanraden, omdat het echt een heel mooi verhaal is waarbij je je helemaal in de hoofdpersoon meeleeft. Bovendien is het boek absoluut niet moeilijk geschreven en voor de mensen die niet van lezen houden, het boek is ook niet al te dik, waardoor je hem echt binnen 3 à 4 dagen uit hebt. Wat vind je van het leesverslag? Ik vind dat het leesverslag wel aardig goed gelukt is, hoewel ik sommige opdrachten wel aardig lastig vond! Ik vond het bijvoorbeeld heel lastig om een gedicht over het boek te maken en de samenvatting vond ik ook wel lastig, omdat het maar uit ongeveer 300 woorden mocht bestaan! Daardoor kwam ik eerst in de problemen, omdat ik een nogal wat langere samenvatting gemaakt had. Toch is het me uiteindelijk wel gelukt en hoop ik dat hij ook goed is!
Evaluatie Ik ben natuurlijk eerst begonnen met het uitzoeken van een boek, wat voor mij erg makkelijk ging! Wij hadden het boek thuis al en iedereen had mij van tevoren al aangeraden om dit boek te nemen ( al voordat we de lijst hadden met welke boeken we mochten lezen). Vervolgens ben ik het boek gaan lezen en binnen 4 dagen had ik hem al uit, zo mooi en meeslepend vond ik het boek. Toen ik het boek uit had, ben ik op het internet een beetje gaan kijken wat voor informatie er over het boek was en of mensen ook hun werkstukken over De Aanslag op internet hadden gezet. Ik heb toen op de volgende sites wat informatie gevonden: - http://www.internetcollege.nl - http://www.samenvattingen.nl - http://www.scholieren.com
Ik heb deze sites als een soort inspiratiebron gebruikt en soms heb ik er een paar regels van een bepaald werkstuk afgehaald. Wanneer ik alles tot en met de titelverklaring af had, begon ik met het gedicht! Ik heb er een behoorlijk tijdje over zitten na denk en zitten puzzelen over hoe ik dit zou gaan doen. Ik ben vervolgens gaan brainstormen zoals ze in het boek al vermeld hadden en heb 12 belangrijke dingen van het verhaal opgeschreven. Ik heb hiervan een gedicht proberen te maken en ik hoop dat het gelukt is.