Titel: Turks fruit
Auteur: Jan Wolkers
Uitgever: Uitgeverij Meulenhof, Amsterdam
Uitgave: 1969 Korte samenvatting van de inhoud Als de roodharige Olga en de mannelijke ik-figuur, een beeldhouwer, elkaar ontmoeten, is het liefde op het eerste gezicht. Ook als ze trouwen, kan hun geluk lange tijd niet stuk. Olga’s moeder echter, een feeks van een vrouw, slaagt erin het huwelijk kapot te maken. Olga verlaat de beeldhouwer en draait na een aantal mislukte huwelijken de vernieling in. Een hersentumor doet de rest. Uitgewerkte persoonlijke reactie
1. Onderwerp Het is vrijwel direct duidelijk dat het onderwerp van het verhaal liefde is. Het verhaal gaat voornamelijk over de liefde tussen de twee hoofdpersonen. Het onderwerp interesseert me, het was de reden dat ik boek wilde lezen. Ik heb wel eerder boeken gelezen waarin liefde een rol speelde, maar niet waarin liefde het hoofdthema was. Met name de loop van het hele verhaal boeide me, het is geen standaard liefdesverhaal, het loopt namelijk slecht af voor beide hoofdpersonen. De liefde is een vrij alledaags en vaak terugkerend onderwerp, en het ligt dan ook zeker binnen mijn belevingswereld. De schrijver heeft het onderwerp met zeer veel diepgang uitgewerkt, maar dat is ook niet vreemd, aangezien het verhaal gedeeltelijk autobiografisch is. Er komen veel aspecten van de liefde aan bod, met name seks krijgt de nadruk. Hoewel de man verderop in het verhaal, als hij en Olga al uit elkaar zijn, ook andere vrouwen in zijn leven toelaat, komt hij er steeds weer op terug dat Olga de liefde van zijn leven is.
2. Gebeurtenissen De eerste belangrijke gebeurtenis vindt plaats aan het begin van het verhaal. De ik-figuur neemt een liftster (Olga) mee en bedrijft in de auto de liefde met haar. De twee zijn een stel vanaf het moment dat de man Olga weer ziet, dit is het begin van hun relatie, niet snel daarna trouwen ze met elkaar. De dood van Olga’s vader is een volgende belangrijke gebeurtenis. Nadat hij gestorven is krijgt Olga’s moeder de kans om nog meer te stoken in de relatie tussen de ik-figuur en haar dochter. De relatie wordt beëindigd als Olga tijdens een zakendiner zit te flirten met een zakenrelatie. De ik-figuur weet niet wat hij moet doen. Opstaan en weglopen of blijven zitten? Dan wordt hij er zo misselijk van dat hij de tafel onder kotst. Olga neemt dit niet en trekt weer bij haar moeder in, die eindelijk haar zin heeft dat ze uit elkaar zijn. Niet kort daarna volgt een echtscheiding. Het verhaal loopt op zijn einde als de ik-figuur te horen krijgt van de moeder van Olga dat zij een hersentumor heeft. Wanneer ze in het ziekenhuis terechtkomt bezoekt de beeldhouwer haar elke dag. Als Olga door de vele bestralingen haar haren verliest koopt hij een rode pruik voor haar. Uiteindelijk overlijdt Olga en stemt de ik-figuur erin toe dat ze met haar pruik op wordt begraven, omdat ‘ze het zelf zo gewild had.’ Deze gebeurtenissen worden goed beschreven, het is duidelijk dat ze belangrijk zijn. De gebeurtenissen verdelen het verhaal in drie stukken; de tijd van de relatie tussen Olga en de beeldhouwer; de tijd na het einde van hun relatie; de tijd dat Olga ziek is tot aan haar dood. Gedurende het gehele verhaal worden de gedachten en gevoelens van de hoofdpersoon uitgebreid beschreven, ook bij de belangrijkste gebeurtenissen spelen ze een belangrijke rol. Doordat de gebeurtenissen niet in chronologische volgorde verteld worden is het af en toe wat moeilijk te herleiden wanneer iets heeft plaatsgevonden, dat komt doordat ze totaal niet in chronologische volgorde verteld worden. De gebeurtenissen zijn vaak onverwacht, zoals het plotselinge vertrek van Olga. Ze zijn wel goed met elkaar in verband te brengen omdat steeds dezelfde motieven terugkomen. Daardoor vormt het verhaal een geheel en passen alle gebeurtenissen in de sfeer van het verhaal. Ik vond de gebeurtenissen voornamelijk ontroerend. Dat werd mede veroorzaakt door het feit dat de gebeurtenissen ook op de ik-figuur een ontroerend effect hadden. In de meeste gebeurtenissen kwam verlies als motief aan de orde. De gebeurtenis die mij het meest aangreep was denk ik de dood van Olga, het verhaal verliep vanaf de echtscheiding steeds minder voorspoedig, de dood van Olga was daardoor naar mijn idee het absolute dieptepunt in het leven van de beeldhouwer. Het feit dat Olga in wezen toeliet dat haar moeder haar relatie stuk maakte heeft me wel enigszins aan het denken gezet. Ik kan me niet voorstellen dat je je moeder zoveel invloed op je laat hebben en druk laat zetten. Zeker niet omdat Olga een volwassen vrouw is. In haar geval ligt het waarschijnlijk erg moeilijk, haar moeder is, naar mijn idee, haar gehele huwelijk ongelukkig geweest en heeft dat afgereageerd op haar dochter. Het begon er namelijk al mee dat ze Olga ervan de schuld gaf dat ze borstkanker had gehad, omdat Olga ‘haar hele borst had leeggezogen.’ Omdat de gebeurtenissen het gehele verhaal boeiend bleven, was het makkelijk om het boek te lezen. Ik heb het vrijwel in één keer uitgelezen. 3. Personages Het gehele verhaal wordt door de ogen van beeldhouwer verteld, hij is de ik-figuur in het boek. Daardoor worden zijn gevoelens en gedachten het hele verhaal duidelijk. Als Olga hem verlaten heeft is hij radeloos. Gedurende het hele verhaal blijft hij zich bezighouden met de vraag waarom ze hem verlaten heeft. Er blijft echter ook een deel van hem onbekend, alleen al door het feit dat hij het hele boek door geen naam heeft. Het kan zijn dat de schrijver dit expres heeft gedaan omdat het boek gedeeltelijk autobiografisch is. Dit is ook een reden dat de ikpersoon heel uitvoerig en precies is weergegeven, om een realistische indruk te geven. Ik kon me dan ook goed inleven in de hoofdfiguur en zijn ideeën en handelingen kwamen heel erg begrijpelijk over. Het goed kunnen inleven in de hoofdpersoon, maakte ook dat het boek fijn en makkelijk was om te lezen. Ik kan niet duidelijk aangeven of ik het gedrag van de ik-figuur goed- of afkeur. Hij handelt voornamelijk vanuit zijn gevoel. Omdat Olga hem verlaten heeft is hij eenzaam, hij probeert de leegt die is ontstaan op te vullen met de aanwezigheid van een andere vrouw/ vrouwen, wat, naar mijn idee, een redelijk natuurlijke reactie is. In zoverre kan ik wel sympathie opbrengen voor hem. Het gedrag van Olga (en haar moeder) keur ik wel af. Het is niet goed dat Olga zich zo makkelijk laat beïnvloeden door haar moeder. Haar moeder heeft het recht niet om haar dochter het leven zuur te maken omdat zij ook een onprettig leven heeft. Haar gedrag lijkt mij te duiden op een vorm van jaloezie. Ik zou in het geval van Olga me niet zoveel aantrekken van mijn moeder en haar uit de weg gaan. Ik zou mijn eigen leven willen leiden. 4. Opbouw Het verhaal is in zoverre ingewikkeld opgebouwd, dat de gebeurtenissen niet chronologisch verteld worden. Het verhaal is eigenlijk helemaal opgebouwd uit flashbacks, wat het af en toe enigszins verwarrend maakt. Het vormt wel een geheel, omdat de gebeurtenissen samenhang vertonen en logischerwijs uit elkaar voortvloeien. Hoewel de afloop van het verhaal aan het begin al bekend is, is het toch spannend. Je wilt er namelijk graag achter komen hoe de twee geliefden elkaar gevonden hebben en hoe het zover is gekomen dat hun relatie op de klippen liep en waar Olga en de beeldhouwer uiteindelijk terechtkomen. Ik vind het, gezien het onderwerp, best wel logisch dat er flashbacks worden gebruikt. De hoofdfiguur komt van de ene in de andere herinnering terecht. Het verhaal is helemaal door de ogen van de ik-figuur, de beeldhouwer, geschreven en zijn gedachten en gevoelens worden uitgebreid beschreven. Ik heb niet het idee dat de geloofwaardigheid daardoor minder wordt, maar de visie op de scheiding is natuurlijk niet helemaal objectief. Het lijkt mij daarom moeilijk te zeggen dat alle schuld bij Olga’s moeder te leggen is. Het eind is deels gesloten en deels open. Voor Olga is het gesloten, zij is immers overleden. Voor de ik-figuur is het einde gesloten wat betreft zijn relatie met Olga en open wat betreft zijn verdere leven. 5. Taalgebruik Het boek is in makkelijk, alledaags taalgebruik geschreven, wat het lezen vlotter maakte. De schrijfstijl is wel wat plat, er komt veel seks in het boek voor. Er zijn meer gedachten en beschrijvingen dan dialogen in het verhaal, maar dat vond ik geen storend aspect, er zijn geen dingen heel erg onduidelijk gebleven. Omdat het hoofdpersonage een man is, vond ik het niet erg opvallend dat er veel plat taalgebruik en ‘schuttingtaal’ aan bod kwamen in het verhaal. Wat wel opviel was dat er af en toe engelse of franse quoten werden gebruikt. 6. Eindoordeel Over het algemeen vond ik Turks fruit een vlot en leuk te lezen boek. Ik vond het leuk dat het voor mij een anders dan anders verhaal was. Ik had nog niet eerder een vergelijkbaar verhaal gelezen en daarom vond ik het erg intrigerend. Het is alweer een tijd geleden dat ik het boek gelezen heb, maar ik denk dat de kans er zeker inzit dat ik het boek nog eens ga lezen en misschien wil ik de film ook nog wel een keer zien.