Auteur: Annelies Marie Frank (Anne Frank) Titel: Het Achterhuis
Uitgever: Bert Bakker, Amsterdam
Jaar van 1e druk: 1947. Editie 68: 1948
Genre: autobiografisch dagboek. Iets over de schrijfster: Annelies Marie Frank (Anne Frank) wordt op 12 juni 1929 geboren in Frankfurt am Main in Duitsland. In 1933 vlucht ze samen met haar joodse familie naar Amsterdam. In 1942 besluit het gezin om onder te duiken in het kantoorpand waar Otto Frank (de vader van Anne) vroeger werkte. Omdat er niet veel te doen is in het achterhuis, schrijft Anne heel veel in haar dagboek. In 1944 worden ze ontdekt door de Duitsers en afgevoerd naar concentratie kampen, die uiteindelijk alleen Otto overleeft heeft.In 1947 komt de eerste druk van ‘Het Achterhuis’ uit, en wordt in +- 60 talen vertaald. Over de hele wereld zijn er totaal 16 miljoen boeken verkocht. Omdat Anne vlak voor de bevrijding overleden is, heeft ze niet de kans gehad om nog meer boeken te schrijven, hoewel ze dit graag gedaan zou hebben. Dit is dus het enige boek dat zij geschreven heeft. Wel zijn er later nog wel veel boeken óver haar geschreven. Het boek ‘Het Achterhuis’ Samenvatting: Anne Frank, een Duits Joods meisje, is met haar ouders en zus naar Amsterdam gevlucht. In 1942, op haar dertiende verjaardag, kreeg ze een dagboek cadeau. Dit is dan ook gelijk de eerste dag dat ze wat in haar dagboek schreef. Ze vertelt over allerlei gebeurtenissen en gevoelens uit haar leven. Deze vertelt ze als het ware aan een denkbeeldige vriendin, die ze Kitty noemt. In de eerste weken na haar verjaardag gaat ze nog normaal naar schoolin Amsterdam, maar al snel moet ze, samen met haar familie, onderduiken. Ze gaan onderduiken in het achterhuis van een kantoorpand, waarin haar vader, Otto Frank, vroeger had gewerkt. Door middel van een boekenkast worden ze van de buitenwereld afgesloten. Het werk in het kantoor gaat gewoon door, dus de onderduikers moeten overdag muisstil zijn. Als de familie Frank een week in het achterhuis woon, komt de familie Daans (eigenlijk Van Pels) bij hen inwonen. Vier maanden later volgt Pfeffer, een tandarts, die in werkelijkheid Albert Dussel heet. Anne deelt samen met Pfeffer een kamer, iets wat haar helemaal niet aanstaat omdat ze hem niet zo erg mag. ’s Avonds luisteren ze altijd naar de radio, zodat ze het laatste nieuws over het verloop van de oorlog kunnen bijhouden. Omdat de families met zoveel mensen in zo’n kleine ruimte zitten, zijn er veel spanningen en heeft Anne vaak ruzie met haar moeder en met mevrouw Daans. De enige twee personen met wie Anne echt goed kan opschieten en kan praten, zijn haar vader en Peter (Daans). Omdat de onderduikers natuurlijk niet zonder voorzieningen kan, helpen een aantal mensen van het kantoor hun met onderduiken; eten drinken, maar ook boeken etc. De echte namen van deze helpers zijn Anne niet bekend: meneer Kleiman is voor haar meneer Koophuis, meneer Kugler wordt Kraler genoemd. Dan zijn er nog de dames Miep Gies -die Miep van Santen wordt genoemd-, en Bep Voskuijl; voor de onderduikers Elli Vossen. Op 4 augustus 1944 vallen de Duisers het pand binnen. Het achterhuis wordt ontdekt en alle bewoners worden gearresteerd. Zij worden via Westerbork naar Auschwitz vervoerd en wanneer de Russen dat kamp naderen, worden Anne en Margot naar Bergen-Belsen overgebracht. Twee maanden voor de bevrijding van dat kamp, sterven ze beide aan tyfus. Van alle onderduikers overleeft alleen Otto Frank de concentratiekampen. Kleiman en Kugler, die ook opgepakt zijn en in Nederlands kampen zijn ondergebracht, keren na de oorlog terug naar Amsterdam… Ik zal nu eerst wat vertellen over de personen in het boek, zodat u een beter beeld van ze kunt krijgen, en een betere inleving in het verhaal zult krijgen…
Anne Frank: Anne Frank is in het begin van het verhaal 13 jaar oud. Ze is het zusje van Margot. Ze is geboren in Duitsland, maar ontwikkeld zich in de loop van het dagboek (dus tijdens de onderduikperiode) van een meisje naar een zelfstandige jonge vrouw, die meer nadenkt over de dingen in het leven. Ze wordt verliefd op Peter Daans, waar ze aan het begin van het boek nog een hekel aan heeft, en hem maar een sukkel vind. Ze wordt door de andere onderduikers gezien als een vervelend kind dat niet met mensen om kan gaan. Wel heeft ze een goede band met haar vader. Anne heeft grote plannen voor de toekomst, ze wil graag schrijfster en journalist worden. Gedurende het boek leer je Anne heel goed kennen, omdat een dagboek natuurlijk heel persoonlijk is. Je komt echt te weten wat ze voelt en wat ze denkt over alles en iedereen. Otto Frank: Otto Frank is de vader van Anne. Door de andere onderduikers wordt hij Pim genoemd. Hij is erg zorgzaam en iemand die het initiatief neemt. In Amsterdam heeft hij verschillende bedrijven, maar deze moet hij opgeven, omdat hij als jood gevaar loopt. Tijdens de onderduikperiode helpt hij Anne bij het studeren. In het dagboek wordt er niet heel veel over zijn gevoelens en gedachtes gesproken. Moeder Frank: Over de moeder van Anne is niet zoveel bekend. Anne kan niet goed met haar opschieten en heeft het idee, dat haar moeder Margot voortrekt. Omdat Anne het niet goed met haar kon vinden, heeft ze ook niet veel woorden aan haar gewijd. Margot Frank: Margot is de oudere zus van Anne. Anne wordt vaak vergeleken met Margot, vooral als ze iets fouts heeft gedaan. Margot is altijd de verstandigste in de ogen van haar ouders. Over Margot wordt een beetje oppervlakkig gesproken. Peter Daans: Peter is de zoon van de familie Daans. Peter is iets ouder dan Anne. Anne vind hem in het begin echt een sukkel, maar doordat ze zo opgesloten en eenzaam zijn, en toch met iemand willen praten groeien ze naar elkaar toe. Anne word uiteindelijk verliefd op Peter. Hoe Anne over Peter denkt, word in het boek uitgebreid besproken. Mevrouw Daans: Mevrouw Daans is de moeder van Peter, en Anne kan absoluut niet met haar overweg.
Meneer Daans: Meneer Daans is de moeder van Peter en de man van mevrouw Daans (-logisch-) Over hem is heel weinig bekend. Ook met deze man kan Anne niet goed overweg. Albert Dussel: Albert Dussel werd door de andere onderduikers altijd Pfeffer genoemd. Hij slaapt samen met Anne op een kamer. Anne mag hem niet zo graag, omdat hij alleen maar kritiek op haar heeft. Elli Vossen (Bep Voskuijl), Miep van Santen (Miep Gies), Kraler (Kugler) en Koophuis (Kleiman) zijn de mensen die de onderduikers van eten voorzagen. Ze namen ook iets te lezen mee, om hen te kunnen vermaken. Ook werden er verhalen verteld over de buitenwereld, omdat de onderduikers daar natuurlijk geen idee van hadden. Bikj de inval op 1944 worden de twee mannen opgepakt… Miep is degene die het dagboek van Anne heel lang bewaart heeft voor haar vader, Otto Frank. Verhaaltechniek: Het verhaal wordt in chronologische volgorde verteld. Alles wordt verteld vanuit het achterhuis in Amsterdam. Anne verteld wat ze daar allemaal meemaakt; ze citeert sommige gesprekken, verteld wat ze van iedereen vind, en wat ze denkt over bepaalde dingen. In het eerste deel van het boek zij ze nog niet ondergedoken. In dit deel verteld ze dan ook voornamelijk over haar gebeurtenissen op school. De tijd die tussen het eerste en het laatste ‘verhaal’ zit is ongeveer 2 jaar, namelijk van 12 juni 1942 tot 1 augustus 1944. Omdat het boek autobiografisch is, wordt het hele verhaal dan ook alleen maar verteld door Anne. Ondanks dat ze aan het begin van het boek nog niet zo oud is, schrijft ze al op een hele volwassen manier. Ze gebruikt mooie zinnen en moeilijke woorden. Alles in het verhaal wordt vanuit het ‘ik-perspectief’ geschreven. Thema: Het belangrijkste wat in het boek aan bod komt, is de visie die zij op allerlei dingen heeft; zo beschrijft ze bijvoorbeeld heel uitgebreid wat haar relatie is met sommige andere onderduikers. Ook haar ontwikkeling van een klein meisje tot jonge vrouw vormt een belangrijk onderdeel van het boek. Ook spreekt ze over de thema’s racisme en anti-semitisme (jodenhaat) Wat het verband is tussen de titel en het boek is eigenlijk zeer simpel te verklaren: De familie Frank moest tijden WOII onderduiken, dit deden ze aan de achterzijde van het kantoorpand waar Otto werkte: “Het Achterhuis”. Bijlage CKV punten: Wat anders is in ‘Het Achterhuis’ in vergelijking tot andere boeken, is wat ik al eerder zij, de opzet en de taal. Een jong meisje schrijft al heel volwassen. Ook is het de realiteit, niks uit het boek is verzonnen. Het zijn allemaal brieven die ze naar haar ‘vriendin Kitty’ schrijft. Sommige andere literatuurboeken zijn ook wel op waarheid gebaseerd, maar toch ervaar je dat bij dit boek veel meer, het lijkt veel dichterbij; mede omdat iedereen natuurlijk weet wat er in die oorlog allemaal is gebeurd. Er zijn natuurlijk meerdere boeken over en tijdens de oorlog geschreven, maar weer dit boek wijkt af. Er wordt op een hele andere manier over geschreven. Het wordt meer in het verhaal opgenomen, dan dat dat de reden was om een boek te schrijven. Ze schrijft ook heel veel over de jodenhaat, en rasicisme, dingen die indirect ook weer met de oorlog te maken hebben. Maar ook haar ontwikkeling tot vrouw komt in het boek naar voren, iets wat ook bepaald werd door de oorlog. Allemaal dingen dus die er wel mee te maken hebben, maar op een andere manier naar voren komen, dan een boek waar al van tevoren vast is gesteld dat het thema oorlog zou worden… In het boek wordt heel veel verteld over de personen en over het huis waarin ze leven, zodat je je een heel goed beeld kunt vormen van de omgeving waarin ze leven, en hoe het daar aan toe gaat. Ze heeft een duidelijke mening over de mensen en over de situatie waarin ze verkeerd. Juist omdat het een dagboek is worden al deze meningen en gevoelens heel echt, en kun je je heel goed inleven. Ik denk ook dat ze alles wat ze heeft opgeschreven realiteit is, ik denk niet dat ze erg heeft overdreven of heeft gelogen. Alhoewel ze later wel zou willen dat het boek uitgegeven zou worden, denk ik toch dat ze alles eerlijk en oprecht heeft geschreven. Wat ik ook zou mooi vind aan het boek is de intimiteit. Want als jeugd weet je natuurlijk wel hoe de oorlog ontstaan is, en je weet alle historische feiten. Maar hoe iemand van je eigen leeftijd dat nou echt ervaren heeft, en hoe het nou echt is om ondergedoken te zitten, daar zijn niet echt veel naslagwerken van. En dit boek is daarom zo goed om te lezen, zodat het meer levend voor je wordt, en het niet allemaal dooie feitjes op een rij zijn… Aan het boek merk je ook dat Anne een meisje is dat veel met de toekomst bezig is. Ze wil later bijvoorbeeld haar dagboek uitbrengen en dat ‘Het Achterhuis’ laten noemen (iets wat natuurlijk ook gebeurd is, maar niet door haar zelf). Verder wil ze schrijfster en journalist worden, helaas heeft ze dit niet mogen waarmaken. Ik denk dat zij zoveel met de toekomst bezig was, omdat de situatie waar ze in de tijd van het boek in zat zo uitzichtloos was, en ze niet veel anders kon dan fantaseren over de toekomst, over de tijd waarin ze vrij zou zijn… Dat is meteen het verschil met het leven van nu, van onze generatie. Wij kunnen ons niet meer voorstellen dat wij opgesloten in huis zitten, afgesloten door een boekenkast, en nergens heen kunnen, en altijd maar stil moeten zijn. Dat is voor ons niet te bevatten. Het is juist goed om daar ook eens bij na te denken, niet alleen aan de WOII maar ook in andere oorlogsgebieden, waar mensen niet in vrijheid leven. Al met al vind ik het een ‘puur’ boek, en ik ben blij dat mensen er niet in hebben zitten knoeien, en alles gewoon gelaten hebben zoals het was. Ik vind het heel jammer dat er niet meer van dit soort boeken zijn, omdat het zo goed weergeeft hoe het was in die tijd, en wat die mensen doormaakte. Wereldliteratuur ? Zeker weten, 60 talen, 16 miljoen exemplaren!