Een barbaar in China door Adriaan van Dis

1) De auteur: Adriaan van Dis Geboren: 1946
Debuut: Nathan Sid (1984, novelle) Genres: Roman, novelle, reisverhaal, toneel
Bijzonderheid: Toen de KLM zich huiverig toonde Salman Rushdie te vervoeren, dreigde Van Dis zijn Airmiles in te leveren en het publiek op te roepen hetzelfde te doen. Dat deed wonderen. Citaat: 'Ik voel het als een sensatie om op de scherpte van het mes te wandelen, me in donkere holen te begeven, met boeven om te gaan. Maar de meeste avonturen spelen zich in m'n geest af.' (Trouw, 1-9-1986) Recent werk: Indische duinen (1994, roman), Palmwijn (1996, Boekenweekgeschenk), Een deken van herinnering (1998, essay), Totok (1998, poëzie) Dubelliefde, geschiedenis van een jongeman (1999, roman), Op oorlogspad in Japan (2000 , novelle) 2) titelverklaring: De barbaar in China is Adriaan van Dis zelf. Hij voelt zich als een barbaar in China zelf. Ook omdat China een veel oudere cultuur heeft en hij uit een jongere cultuur komt, namelijk uit Nederland. Door de Chinezen wordt hij ook als een barbaar en een vreemdeling behandeld , b.v. in vliegtuigen en treinen , aparte wachtkamers voor buitenlanders , en je betaald bijna altijd het dubbele. Eigenlijk vindt van Dis dat het juist andersom is , en dat de chinezen zelf heel makkelijk en afstandelijk zijn. Dat merk je door een groot aantal situaties waarin dat duidelijk naar voren komt. Al met al voelt hij zich een barbaar in het barbaars China.
3) genre: Dit boek moet je rekenen tot het genre reisverhalen. In dit boek staat het thema reizen centraal, het boek valt dus onder het genre reisverslag. Andere thema's zijn: China, het communisme, de gewoonten van het Chinese volk, het ontdekken van de Chinese cultuur en eenzaamheid. Het idee:Tegen de bureaucratie van Chinezen kan niemand op. Kwaad worden heeft (bijna) nooit zin. Er is geen motto in dit boek aanwezig. 4) Karakterbeschrijving en –ontwikkeling/ onderlinge relaties. De Ik- figuur: De hoofdpersoon (ik- figuur) is Adriaan van Dis zelf. Hij hield een dagboek bij tijdens zijn reis door china, voornamelijk tegen de verveling. Het was eerst niet de bedoeling er een boek van te maken, maar hij heeft dat toch gedaan. Hij maakte de reis in de herfst van 1986 en duurde ongeveer 2 maanden. Van Dis is in China geen doorsnee toerist met een fotocamera en veel reisfolders, maar hij doet mee met de Chinezen en beleeft veel van wat de Chinezen ook beleven. Hij ergert zich vaak aan de bureaucratie in China, maar wordt nooit echt kwaad (er is maar een paar keer dat hij echt heel kwaad wordt), omdat hij begrijpt dat dat niks uithaalt. Andere personages * Minoroo: is een japanner in een gerafeld mao-jasje met baard. Hij schrijft alles op zijn hand, omdat Japanners en Chinezen elkaars taal wel kunnen lezen maar niet verstaan. * Valerie: is een française die Chinees studeert aan de Sor- bonne. Zij kan heel goed vloeken en lijkt op een man. *Oeigoeren: is een apart volkje dus ook niet een echt personage.Zij zijn groot, blond en hebben ronde ogen. Hun land is Xinjiang en de Chinezen beschouwen ze als last. De Oeigoeren willen op hun beurt ook niets met de Chinezen te maken hebben. * liu: is de gids van Adriaan van Dis. Hij is zanger geweest en nu reist hij rond met vreemdelingen, maar hij zingt liever. * Geng: is een tibetaanse tolk en komt uit Noord-india. Samen met Van Dis bezoeken ze Lama-kloosters. * Li Qin: is Van Dis' vriendinnetje in het eenzame China. Zij is 29 jaar oud en is in New York geboren. Ze ontmoeten elkaar op een station en reizen een tijdje samen, daarna bezoekt zij haar familie in het Zuiden. * Hussein: is een Oeigoer die Van Dis mee naar huis neemt. * Abdullah: is een vrachtwagenchauffeur met wie Van Dis meereist naar Pirali. Hij ziet eruit als een cowboy. * Heinz Silbermann: reist met Van Dis mee naar Pakistan. Het is een Duitser, Van Dis mag hem niet, vooral omdat hij ongelooflijk zeurt tijdens de reis. * Wang: dat is de gids van Van Dis in Peking. Adriaan van Dis vindt de chinezen als volk erg onaardig maar toch krijgt hij met een aantal mensen een goede band, zoals met Minoroo, Li Qin en Hussein. Over het algemeen vallen de Chinezen hem erg tegen. 5/6) tijd/plaats De reis van Adriaan van Dis heeft afgelegd zou zich in deze tijd afgespeeld kunnen hebben. Van Dis heeft zijn reis langs de beroemde eeuwenoude zijderoute van China afgelegd in vijf etappes en deze reis duurde ongeveer 50 dagen. De etappes waren als gevolg: 1. Van Xian naar Lanzou
2. Van Lanzou naar Turpan
3. Van Turpan naar Kashgar
4. Van Kashgar naar Khunjerab
5. Van Kunjerab naar Karimabad
Zijn reisbeschrijving begint met de derde etappe; hierna volgen de etappes: een, twee, vier en vijf. Van Dis begint dus met het schrijven van zijn reisverhalen op het belangrijkste of meest opwindende moment,. De reis van Nederland naar Hong-kong en van daaraf naar Shanghai, Peking en Xian beschrijft hij niet. Ook hoe hij van Karimabad weer thuis komt weten we niet. Het verhaal is dus niet chronologisch verteld. 7) perspectief: Het perspectief is een ik-perspectief
8) opbouw van het boek: Het boek is opgebouwd uit 5 hoofdstukken, de titels van de hoofdstukken bestaan steeds uit de trajecten die hij aflegt in dat hoofdstuk. Samenvatting: Voorwoord
De schrijver ( verder noem ik hem AvD) heeft besloten een reis te maken langs de oude zijderoute. Hij gaat per vliegtuig naar Hongkong en dan naar Shanghai, Peking en Xian, het beginpunt van de zijderoute, een handelsweg die al twintig eeuwen oud is. Zijn einddoel is Karachi (Pakistan). Lang deze zijde route werd al in de tijd van de Romeinen zijde, papier, porselein en thee naar Europa gebracht. De Chinezen kregen wijn, graan en katoen terug. De volgende godsdienstige stromingen kwamen ook langs deze weg naar China: het boeddhisme, het christendom en het jodendom, de islam. AvD kiest de weg van de monniken; sinds mei 1986 kan dit weer, omdat toen het Chinezen deel van de zijderoute voor vreemde reizigers is opgesteld. Van Turpan naar Kashgar
Dit eerste hoofdstuk beschrijft de tocht van 120 kilometer door de meest westelijke Chinezen provincie Xinjiang. Het is de derde etappe van de reis van AvD. Het is moeilijk om een plaats te krijgen in de bus met de eenogige chauffeur. De autoriteiten zien niet graag vreemdelingen buiten de gegeven paden. Als een vreemdeling vraagt om een kaartje is het antwoord steeds: 'Mei you'. Dit betekent; hebben we niet, nee. Dank zij Minoroo, een Japanner, lukt het AvD toch om een kaartje te kopen. Omdat de Japanners 1500 jaar geleden hun schrift uit China hebben gehaald, kunnen beide volken elkaars taal lezen, maar niet verstaan. Minoroo schrijft dus op zijn hand wat hij wil vragen. Hij krijgt schriftelijk antwoord. Ze rijden door het gebied van de Oeigoeren (groot, blond), dat echter beheerst wordt door Han-Chinezen, de amandelogigen uit het Rijk van het Midden. De twee volken vermijden elk contact en minachten elkaar. Het leven in de bus is niet in alle opzichten prettig: de Chinezen rochelen en spuwen veelvuldig(het woestijnstof moet uit de kelen). AvD begrijpt niets van het feit dat de Chinezen lachen om andermans leed. Hij vraagt zich af of dat misschien het verbergen is van hun werkelijke gevoelens, dat ze zo hard zijn kan hij zich namelijk niet voorstellen. Het leven in de bus is niet aangenaam: heet stoffig. Als de chauffeur wil plassen, plast iedereen, als hij wil eten, eet iedereen. AvD heeft moeite met de taal: als hij om thee vraagt, krijgt hij rijstepap. Op stations wijst men hem nooit naar het juiste perron. De bureaucratie heerst sterk in China. Overnachtingen vinden plaats in primitieve barakken. Het winkelpersoneel is niet erg behulpzaam; als AvD een trainingspak wil hebben en niet geholpen wordt, klimt hij over de toonbank, grist het pak van de plank en smijt het geld neer. De Chinezen zijn gelaten; tijdens de busreis laten ze alle ongemakken zonder protest over zich komen. Eten is voor hen erg belangrijk. AvD eet zoveel mogelijk in gewone restaurants; het eten is erg goed. De Chinezen gedragen zich tijdens de maaltijd nogal onsmakelijk: ze slurpen , schransen, boeren en laten winden, naar hartelust.In de hotels is de dienstverlening slecht en aan onderhoud wordt weinig gedaan. Avd verklaart dit uit 'communistische sloddervosserij'. De Chinezen zijn geobserdeerd door de geschiedenis van hun land. Van Xian naar Lanzhou
Xian is het eindpunt van de zijderoute. Na veel moeite lukt het AvD zijderupsen te zien. Eigenlijk hebben vreemdelingen geen recht om de rupsen te zien. AvD herdenkt de monnik Xuan Zang, die in de 7de eeuw het boeddhisme uit India naar China bracht. Hij heeft ook een kaart gemaakt, waaruit blijkt dat de zijderoute eigenlijk een netwerk van karavaansporen dwars door Eurazië was, De schrijver bezoekt een primitief circus en maakt kennis met Chinese jongeren die graag wat Engelse leren en belangstelling tonen voor hetgeen in het Westen gebeurt. AvD maakt kennis met Tibetaanse boeddhisten. Van Lanzhou naar Turpan
Soms kan AvD zich niet beheersen, als hij onredelijk behandeld wordt door en functionaris. Eén keer is hij zo kwaad, dat hij tientallen dollarbiljetten verscheurt en inslikt. De trein brengt AvD steeds verder naar het westen. Het reizen per Chinese trein doet de auteur denken aan zijn kinderjaren, toen hij elke winter met Bello (het treintje tussen Bergen aan Zee en Alkmaar) naar school ging. Zijn vader, die in het Jappenkamp heeft gezeten, heeft zijn leven te danken aan de Chinezen. AvD vindt de Chinezen echter niet aardig; ze zijn afstandelijk en cynisch in de omgang. Een voorbeeld; treinreizigers bekogelen bedelende kinderen met afval. Van Kashgar naar Khunjerab
AvD legt dit traject af met een vrachtauto. Hij betaalt Abdullah, de chauffeur achthonderd yuan daarvoor. Abdullah rijdt als een beest. Ze komen bij de grenspost Pirali. Met een jeep van de post gaat AvD verder, Pakistan tegemoet. Van de Khunjerab naar Karimabad

Reisgenoot in de postjeep is Silbermann, een geoloog van joodse afkomst die jong uit Duitsland naar Zuid-Afrika is gevlucht. Hij kletst aan een stuk door en blijkt nogal wat vooroordelen te hebben ('alle Aziaten zijn verslaafd'). De tocht door de bergen is gevaarlijk: de weg is smal en slecht, een steenlawine treft de jeep. In Gulmit verlaat AvD de jeep om van het zeuren van Silberman af te zijn. Hij neemt zijn intrek in een simpele herberg. Gulmit ligt in Hunza, een bergkoninkrijk dat zich in 1974 bij Pakistan heeft aangesloten. Shah Bahadur, de herbergier, zorgt ervoor dat AvD met een vrachtwagen verder kan. De schrijver komt van de Hunza-vallei in Karimabad. Hij is weer in het land van vork en messen en neemt afscheid van zijn stokjes. De volgende dag koopt hij ze weer terug. 9) eigen mening Ik vond het een erg interessant boek om te lezen, het is een zeer boeiend reisverslag waardoor je erg veel over China te weten kunt komen. Hij vertelt ontzettend veel over het dagelijks leven, de cultuur, de mensen en het (ontzettend makkelijke) karakter van de Chinezen zoals hij dat ervaart. Ik vind hem wel wat overdreven in zijn mening over dat laatste (chinezen zijn bot, onaardig etc), maar wie ben ik om daar wat op aan te merken, ik ben zelf nog nooit in China geweest. Gelukkig vertelt hij ook veel over leuke mensen die hij ontmoette tijdens de reis. Het boekje is niet moeilijk om te lezen, de Chinese woorden zijn schuinsgedrukt en er staat vertaling bij, dat is wel handig. Hij gebruikt ook niet al te lange zinnen. Het boek blijft boeien tot het einde. Ik zou best eens naar China willen, ik wist voordat ik dit boek las weinig van China. Iedereen die dus meer wil weten over dit land raad ik dit boek aan!!