Titel Hersenschimmen Auteur J. Bernlef Beschrijvingsopdracht Motivatie Ik heb dit boek gelezen op aanraden van m’n vader. Toen hij de lijst van module twee door zat te lezen zei hij dat Hersenschimmen een heel mooi boek was, dat over dementie ging. Ik wist niet echt veel van dementie en het leek me daarom wel interessant om Hersenschimmen te lezen. Korte samenvatting Zie bijlage. Uitgewerkte persoonlijke reactie Het boek heeft zeer veel indruk op me gemaakt. Omdat ik niet veel wist over dementie, was dit boek heel interessant om te lezen. Wat ik heel leuk vond, was dat je dit boek las door de ogen van iemand die dement wordt. Het onderwerp dementie heeft me ook aan het denken gezet, want hoe groot is de kans dat ik later ook dement zal worden? Het lijkt me echt verschrikkelijk. De schrijver heeft het boek ook heel mooi geschreven. De gebeurtenissen worden ook heel grappig verteld, omdat je kan lezen wat Maarten denkt. Zo lees je bijvoorbeeld op een heel grappige manier hoe hij in zijn bed heeft gescheten. Maar er worden ook gevaarlijker situaties. Zoals het gas aanzetten, maar geen vuur maken. Iemand die dement wordt, zou ik dan ook nooit alleen laten, want die zijn een gevaar voor anderen maar ook voor henzelf. Ik heb vooral veel medelijden gehad met Maarten, want hij heeft het niet door wat er met hem gebeurt. De dokter ziet hij op een gegeven moment aan voor een officier in burger en denkt dat oorlog net afgelopen is. Maar ook voor zijn vrouw Vera, moet zoiets echt heel verschrikkelijk zijn. Geen enkele vrouw wilt dat haar man zoiets overkomt. De opbouw van het verhaal was in het begin voor mij wel aardig goed te volgen, maar later in het boek had ik er toch wat meer moeite mee. Later in het boek weet Maarten zich helemaal niet te oriënteren en dan vond ik wel moeilijk om zijn gedachten nog te volgen. Maar met aandachtig lezen ben ik er toch wel uitgekomen. Het taalgebruik was niet zo moeilijk te begrijpen, want de gedachtes van Maarten waren niet zo moeilijk. Later alleen wel, want toen dacht van alles door elkaar heen en was er geen touw meer aan vast te knopen.
Verdiepingsopdracht Verwachtingen voor het lezen Mijn verwachting voor ik dit boek ging lezen, was dat ik een verhaal over dementie zou lezen en mij daar toch enigszins wat meer over te kunnen informeren. Ik had verwacht dat je zou lezen dat iemand steeds meer dement zou worden en ook dat het boek vooral over oudere mensen zou gaan. Dementie komt meestal voor bij oudere mensen. Uitgekomen en niet- uitgekomen verwachtingen Min verwachting dat ik een boek zou lezen over dementie klopte en dat ik na het lezen van dit boek er wat meer over zou weten klopt ook. Wat ik niet had verwacht was dat je het boek zou lezen door de ogen van Maarten; dit heeft het lezen voor mij aantrekkelijker gemaakt. Ook had ik niet verwacht dat het boek zoveel aangrijpende situaties zou beschrijven. Over bijvoorbeeld een raam ingooien en het gas aan laten staan en zelfs inbreken. De verwachting dat het voornamelijk over oudere mensen zou gaan klopte ook, want Maarten al vrij oud (ook al denkt hij soms van niet). Het verschil tussen fabel en sujet In de fabel wordt er van de dag tot dag verteld wat Maarten denkt en voelt. In het sujet lees je veel flashbacks en gedachten van maarten. Functie van het verschil tussen fabel en sujet De functie van dit verschil is om de lezer duidelijk te maken dat iemand die dement is geen duidelijk besef heeft van de werkelijkheid. Hij denk dat het ochtend is, terwijl het al laat in de middag is bijvoorbeeld. Effect op de lezer Het verschil heeft voor mij als lezer gehad dat ik heel nauwkeurig moest lezen, om te weten wat nou echt was en niet echt was. Volgorde van de gebeurtenissen Het verhaal is chronologisch verteld. Je leest het verhaal van Maarten dat op zondagmiddag begint en dan een week later eindigt ook op zondag.
Continu of niet- continu Het verhaal is continu verteld. Je leest de hele tijd wat Maarten denkt en voelt zonder onderbrekingen. Je leest wat hij denkt als hij gaat slapen en dan ook wanneer hij wakker wordt midden in de nacht en piano gaat spelen. De belangrijkste flashbacks, terugverwijzingen en vooruitwijzingen De belangrijkste flashbacks van Maarten zijn die van naar zijn vader. Het boek begint met vertellen over de thermometer die zijn vader altijd had en midden in het boek denkt hij dat hij zijn ouders nog steeds leven en gaat dan stiekem in zijn bureau neuzen. Ook wilt maarten later op bezoek bij zijn vader en wanneer hem telkens wordt verteld dat zijn vader niet meer leeft vergeet hij dit steeds. De functie ervan en het effect op de lezer De functie van deze flashbacks is om de lezer te laten zien welke personen veel indruk hebben gemaakt op Maarten’s leven en daarom ook als hij dement is nog steeds aan ze denkt. Het effect op de lezer is dat de lezer ook meer over het verleden van Maarten te weten krijgt. Verhouding tussen verteltijd en vertelde tijd De verteltijd en de vertelde tijd zijn ongeveer even lang. Ik heb dit boek in ongeveer een week gelezen en in dit boek wordt een week beschreven. De historische tijd De tijd speelt zich af rond de jaren 90 in Amerika in het plaatsje Gloucester. Een passage uit het boek: ‘Dingen uit de oorlog herinner ik mij het best van alles,’ zeg ik. ‘Ze zijn scherp, alsof alles toen stilstond, alsof er niets bewoog,’ Karakterisering van de belangrijkste personages en de rollen die zij spelen Maarten Klein

De hoofdpersoon in het boek is Maarten Klein. Maarten is 71 jaar, geboren in Alkmaar, maar woont al een hele tijd in Amerika. Hij werkte als notulist bij de IMCO, een visserijorganisatie, maar is inmiddels al gepensioneerd. Maarten is een lieve man die zijn vrouw heel graag ziet. Als hij kon dan zou hij zijn vrouw nog altijd zo verwennen zoals hij dat vroeger deed. Hij heeft nog heel jeugdige ideeën. Maarten leer je het beste kennen omdat hij het verhaal vertelt, je zit in zijn denkwereld. Op het einde is hij enorm verward en weet hij soms niet waar hij is of wat hij doet. Hij is een grote fiere man die altijd een kostuum draagt. Vroeger toen hij nog werkte heeft hij de halve wereld rondgereisd (in functie van zijn werk). Hij kan niet leven zonder zijn vrouw, maar toch heeft hij haar vroeger één keer bedrogen op zakenreis in Parijs met een hele dikke vrouw. Vera Klein
Vera, Maartens vrouw, is een belangrijk persoon in het boek. Zij is al vijftig jaar getrouwd met Maarten en moet hulpeloos toekijken hoe Maarten aan het dementeren is. Vera en Maarten kennen elkaar door en door. Vera is een sterke vrouw, want ze hebben samen al een zware tijd doorstaan. Dan doen de eerste verschijnselen van Maartens dementie zich voor. Vera hecht hier meer waarde aan dan Maarten en schakelt dan ook een dokter in. Als het eenmaal bekend is dat het steeds slechter gaat met Maarten moet ook Vera steeds meer op Maarten letten om te zorgen dat er geen ongelukken gebeuren. Hier blijkt dat het ware liefde is en dat Vera zeer geduldig en sterk is. Als de situatie eenmaal ondraaglijk is geworden neemt Vera de beslissing dat er niets anders op zit dan een tehuis waar Maarten verzorgd zal moeten worden, omdat zij hem niet meer in de hand kan houden. Haar hele dag stond bijna in dienst van Maarten en zelfs met een extra hulp in huis kan ze niet genoeg voor Maarten zorgen, zó ernstig is hij er aan toe. Vera leer je vooral kennen door de opmerkingen van Maarten. Ze heeft een tenger maar mooi uiterlijk. Hoewel ze hard is, is ze ook wel een gevoelige vrouw. Ze heeft een normaal sociaal leven, ze heeft vriendinnen, doet zelf de boodschappen en heeft vroeger in een bibliotheek gewerkt
Fred en Kitty (de kinderen Klein) De twee kinderen, Fred en Kitty, zijn typen omdat je weinig over hen te weten komt. Zij zijn geboren in Nederland en op jeugdige leeftijd mee geëmigreerd naar Amerika. Toen ze volwassen waren hebben ze Amerika weer verlaten en zijn ze terug in Nederland gaan wonen. In Nederland leiden ze een normaal leven met kinderen. Dokter Eardly
Dokter Eardly is een naïeve arts die denkt Maartens bewustzijn met behulp van medicijnen en rust weer te kunnen verbeteren. Hij bedoelt het wel goed met Maarten. Hij komt geregeld langs en blijft in elke situatie vriendelijk. Hij is een forse man. Phil Taylor
Phil Taylor is de gezinshulp die komt als Vera Maarten in haar eentje niet meer aankan. Maarten verwart Phil met zijn dochter en zijn pianolerares. Phil komt bij hen inwonen. Ze is zeer behulpzaam, maar nog zeer jong van mentaliteit. Ze wil erg vaak tv kijken. Het is een typisch Amerikaans meisje qua gewoontes en kleding. Ze heeft blond haar, een bol voorhoofd en ze is ietwat aan de flinke kant. Ellen Robbins
Ellen Robbins is een vriendin van Vera die regelmatig langskomt. Ze helpt Vera met haar problemen. Bereiken van het doel van de hoofdpersoon Het doel van Maarten Klein was op zijn oude dag een rustig leventje te kunnen leiden met z’n vrouw Vera. Dit lukt alleen niet, omdat Maarten dement wordt en uiteindelijk in een inrichting belandt. Typen of karakters van de personages Maarten Klein
Hij is een karakter, omdat aan het einde van het boek duidelijk is wat hij in het verleden heeft gedaan en wat hij nu doet. Vera Klein
Vera is een karakter, want ook haar ken je aan het einde van boek. Door het herinneringen ophalen van Maarten weet je wat zij in het verleden heeft gedaan en wat zij nu doet. Fred en Kitty (de kinderen Klein) De twee kinderen, Fred en Kitty, zijn typen omdat je weinig over hen te weten komt. Maarten verteld niet echt veel over de kinderen. Dokter Eardly
Hij is type, want in het boek kom je niet veel over hem te weten. In het boek doet hij alleen z’n werk. Phil Taylor

Zij is een type, want je komt niets over haar verleden te weten. In het boek doet zij ook alleen haar werk. Ellen Robbins
Zij is ook een type, want over haar wordt alleen verteld dat ze een vriendin van Vera is. Het wereldbeeld van de belangrijkste personages Maarten Klein
Het wereldbeeld van Maarten is heel groot. Omdat in de oorlog in Nederland heeft gewoond en later is verhuisd naar Amerika. Voor zijn werk heeft hij ook veel moeten reizen. Hij heeft dus een goed beeld van de wereld. Vera Klein
Ook zei weet aardig wat van de wereld af. Ze is vaak met Maarten samen op reis geweest onder andere naar Parijs. Identificeren met de hoofdpersonen Met Maarten kon ik me slecht identificeren. Ik kon me moeilijk voorstellen dat ik alles zou vergeten en de gekste dingen zou doen. Zoals m’n volpoepen en een ruit ingooien met een stoel of inbreken. Ik kon het me moeilijk voorstellen wat iemand doormaakt, wanneer die persoon dement wordt. Met Vera kon ik me beter identificeren. Ik zie mezelf toch ook als een behulpzaam persoon en ik wil graag altijd iedereen helpen. Dit doet Vera ook, door een dokter in te schakelen en een hulp in huis te nemen. Evaluatie Beargumenteerde eindoordeel Mijn eindoordeel over dit boek is dat het een zeer aangrijpend boek is over dementie. Het boek verteld veel over wat demente mensen kunnen doen en hulp nodig hebben. Het was dus ook erg informatief. Het verteld niet alleen over wat een mensen doen wanneer ze merken dat iemand dement wordt, maar ook wat de persoon zelf denkt en voelt. En daarom vond ik het boek een heel bijzonder boek.
Verandering in het eindoordeel in vergelijking met de persoonlijke reactie Mijn eindoordeel is niet veranderd in vergelijking met m’n persoonlijke reactie. Tevredenheid of ontevredenheid over het uitvoeren van de opdrachten Ik ben best tevreden met uitwerken van de opdrachten, want ik heb overal antwoord op kunnen geven. Verloop van het lezen Het lezen van het boek verliep vrijwel zonder problemen. Later in het boek vond ik het wel wat moeilijker, omdat er dan geen touw meer aan Maarten’s gedachten vast was te knopen. Onduidelijkheden aan het boek Ik vond alleen het laatste stuk uit het boek moeilijk om te lezen. Uitwerken van de verdiepingsopdracht Het uitwerken ging ook vrij goed. Ik wist bijna overal meteen antwoord op te geven, maar bij sommige vragen moest ik toch even het boek van Nederlands er bij pakken om te kijken wat er nou precies gevraagd werd. Onduidelijkheden aan de verdieping Ik vond het uitwerken van de personages een best moeilijke opdracht. Ik moest echt heel goed nadenken over wat ze allemaal hadden gedaan en hoe ze er een beetje uitzagen. Uiteindelijk is dit me wel gelukt. Kennis en vaardigheden voor de slotopdracht Ik had het idee dat ik voldoende kennis had, want ik mijn vorige boekverslag had ik ook vrij goed gemaakt. Alleen het uitwerken van de personages beheerste ik niet goed.
Volgende keer De volgende keer ga ik tijdens het lezen meer letten op de personages om ze later goed te kunnen beschrijven.