A Verwachtingen en eerste reactie

Verwachtingen
Toen ik een boek uit moest zoeken had ik al snel een keus gemaakt. Ik wilde ‘de Tweeling’ van Tessa de Loo lezen. De dikte van het boek was wel iets waar ik me even overheen moest zetten maar ik liet me er niet door weerhouden het boek te lezen. Ik kende het boek omdat ik mensen er wel eens over had horen praten en we het boek ook thuis hebben. Toen ik een boek moest kiezen vond ik het vooral belangrijk dat het boek echt over mensen en hun gevoelens zou gaan. Het vorige boek dat ik heb gelezen, de Kroongetuige, was op zich best mooi, maar ik miste dat stukje gevoel en emotie. Het boek deed niets met me. Toen ik het boek, de Tweeling, koos had ik het gevoel dat dit boek wel wat met me zou doen. Ik had gehoord dat het over een tweeling ging die uit elkaar was gehaald en elkaar weer bij toeval tegenkomt. Verder wist ik eigenlijk nog niet zoveel van het boek. Maar het leek mij dat er wel veel gevoelens beschreven zouden worden en het leek me interessant om te lezen over de verschillende levens van de tweeling.

Eerste reactie
Ik vond het boek heel erg mooi. De schrijfster sleept je helemaal mee in het levensverhaal van een tweeling die na de dood van hun ouders apart zijn opgegroeid en daardoor heel verschillend zijn. Juist dat vind ik heel mooi om te lezen. Ik vond het heel opvallend dat twee mensen met dezelfde oorsprong toch zo verschillend zijn geworden. Ik kon me ook heel goed verplaatsen in de verschillende personages. De schrijfster beschrijft heel goed de ontwikkelingen die Anna en Lotte doormaken. Dit boek deed absoluut iets met me. Ik leefde en voelde heel erg mee met Anna en Lotte. Af en toe zaten er ook aparte wendingen in het verhaal. In het begin bijvoorbeeld al. Dan verwacht je helemaal niet dat Anna en Lotte elkaar tegenkomen in het kuuroord. Ook het einde is erg onverwacht. Het verhaal speelt ten tijde van de Tweede Wereldoorlog en ik vond het erg boeiend om erover te lezen en te zien hoe mensen die in die tijd leven de bepaalde dingen beleven en meemaken. Het boek was erg dik en het duurde dus lang voordat ik het boek uithad, maar ik had het er absoluut voor over want ik vond het boek ontzettend mooi. Ik geef het boek als cijfer een 8.5.


B Beknopte samenvatting en analyse

Samenvatting
De bejaarde Anna Grosalie zoekt toenadering tot de even oude Lotte Goudriaan in een kuuroord in Spa, in het Thermaal Instituut. Lotte is door het luidruchtige gedrag van de Duitse vrouw (Anna) geïrriteerd en probeert haar te mijden. Al snel blijkt dat Anna en Lotte tweelingzussen zijn, die in 1922 op zesjarige leeftijd van elkaar gescheiden werden. Ze vertellen allebei over hun verleden, waarin de Tweede Wereldoorlog centraal staat. Lotte is aanvankelijk onwillig, terwijl Anna zeer enthousiast is.

De tweeling is geboren in Keulen. Omdat hun moeder aan tbc overleden is, wonen ze bij hun vader en tante Kathe. Maar als vader ook aan tbc overlijdt, worden de zusjes van elkaar gescheiden. Lotte komt terecht bij een Nederlandse familie in het Gooi, een gezin dat nog drie dochters heeft en waarin muziek centraal staat. Anna wordt meegenomen door haar opa naar een boerderij in het Teutoburgerwoud. Ze groeit op in een slecht milieu, een milieu waaruit haar vader destijds wist te ontsnappen. De gezonde, sterke Anna wordt door haar pleeggezin als goedkope arbeidskracht gebruikt en wordt ook zo behandeld. Lotte is hieraan ontsnapt doordat ze een slechte gezondheid had. Anna wordt herhaaldelijk door haar oom en tante mishandeld.
Een jonge pastoor ontfermt zich over haar en zorgt ervoor dat ze door de kinderbescherming wordt opgevangen. Later wordt ze in een nonnenschool geplaatst.

Lotte heeft veel minder problemen: ze heeft het goed bij de Nederlandse familie. Ze kan naar hartelust zingen en geeft zelfs voorstellingen. Het is thuis meestal gezellig omdat er veel mensen over de vloer komen om te luisteren naar de zelfgebouwde geluidsinstallatie van haar ‘nieuwe’ vader. Haar zorgeloze leventje wordt verstoord door de huwelijksproblemen van haar pleegouders. Daarnaast krijgt haar vader een ongeluk en wordt ernstig ziek.

In Duitsland is Hitler aan de macht gekomen. Anna ziet dat haar omgeving veranderd is. Bijna iedereen staat achter deze dictator die het Duitse volk zoveel beloftes doet. Ze is voorgoed van haar familie verlost als pastoor Jacobsmeyer ervoor zorgt dat ze de huishoudschool kan volgen in Keulen. Na deze school komt ze in dienst bij de familie Stolz, een veeleisende baan. Ze vindt troost in de ruime bibliotheek. Vanwege het getreiter en de bekrompenheid van Frau Stoltz neemt ze ontslag. Hierna komt ze bij de Grafin van Falkenau te werken, die veel vriendelijker is.

In deze tijd gaat Lotte bij haar zus Anna op bezoek, maar de oudejaarsavond wordt een mislukking, omdat de meisjes van elkaar vervreemd zijn. Als de oorlog uitbreekt, leert Anna de Oostenrijkse soldaat Martin Grosalie kennen, die ook zijn bedenkingen over Hitler en het Derde Rijk heeft. In Nederland wordt Lotte’s verloofde David opgepakt bij een razzia (hij is joods): zij zal hem nooit weer terugzien. Lotte’s leven bestaat verder uit het luisteren naar illegale zenders, het lezen van verboden kranten en het smokkelen van vluchtelingen.

Anna renoveert samen met Poolse en Russische dwangarbeiders een vervallen kasteel in Pruisen. Ze trouwt met Martin. Hij houdt zijn mond over de verschrikkingen van de oorlog. Op verzoek van Martin vertrekt Anna naar Wenen. Vlak na hun laatste ontmoeting verneemt zij dat Martin dood is. Nadat ze van de inzinking hersteld is, gaat ze aan het werk als verpleegster.


Als de oorlog is afgelopen, ontmoeten de dames elkaar weer. Anna komt naar Nederland,
maar nu wil Lotte geen contact hebben. Aan het einde van het verhaal overlijdt Anna tijdens het nemen van een bad in het kuuroord in Spa.

Analyse

1.Thema: Verzoening
De tweeling kan elkaar niet bereiken, en de dood van Anna maakt een verzoening van de twee zusters definitief onmogelijk. De schrijfster lijkt ook Nederland en Duitsland te zien als een tweeling die aan verzoening toe is.

2.Titelverklaring:
De tweeling Lotte en Anna zijn de hoofdpersonen in dit boek. Ze lijken veel op elkaar, maar zijn ook heel erg verschillend. Vooral hun karakters verschillen erg van elkaar.

3.Perspectief en verteller:
Het boek is geschreven in het hij/zij perspectief. Anna en Lotte vertellen het verhaal niet zelf maar er is een verborgen verteller die het verhaal vertelt. In dit boek vindt er een voortdurende wisseling van perspectief plaats. Het ene moment wordt het verhaal verteld vanuit het perspectief van Anna en op de volgende bladzijde kijk je weer mee over de schouder van Lotte. Door deze perspectiefwisselingen kom je steeds meer te weten over Anna en Lotte. Als het perspectief bijvoorbeeld bij Anna ligt kom je van alles te weten over hoe haar leven is verlopen en bij Lotte is dat net zo. De perspectiefwisselingen maken het wel moeilijk om het boek goed te volgen. Je moet heel goed opletten bij wie het perspectief nou precies ligt, want het perspectief wisselt heel erg vaak. Doordat het perspectief heel vaak wisselt lopen de levensverhalen van Anna en Lotte erg door elkaar heen en is het moeilijk om de verhaallijn goed te volgen. Door de manier van vertellen en de perspectiefwisselingen wordt het verhaal heel levendig en boeiend. De schrijfster verkomt hiermee ook dat het verhaal langdradig wordt. Elke keer blijft de lezer zo nieuwsgierig naar hoe het verder is gegaan met beide personages.

C Verwerkingsopdracht (A.persoonlijk, no. 7)

De tweeling

In dit boek van Tessa de Loo spelen twee personen de hoofdrol. De relatie, die ze met elkaar hebben, is dat ze een tweeling zijn. Vaak lijkt een tweeling op elkaar wat betreft hun karakter. Dit is bij deze twee vrouwen absoluut niet het geval. Je zou ze juist tegenpolen van elkaar kunnen noemen. Anna is extrovert en staat graag op de voorgrond. Terwijl Lotte juist een rustig karakter heeft. Zij hoeft niet zo nodig haantje de voorste te zijn. Deze verschillen zitten voor een deel in hun genen, maar dit verschil in gedragingen kan ook komen door hun opvoeding. Ze zijn erg lang van elkaar gescheiden geweest. De vrouwen zijn na de dood van hun ouders op bruute wijze door hun familieleden van elkaar gescheiden. Zij waren toen zes jaar oud. Anna bleef in Duitsland en groeide op bij haar grootvader, in een primitief boers en katholiek milieu. Lotte komt, omdat ze TBC heeft, in Nederland terecht bij een oom met sterke socialistische ideën. Door de slechte verhouding tussen de twee families verliezen ze elkaar uit het oog. Op zesenzeventig jarige leeftijd ontmoeten ze elkaar toevallig in het kuuroord Spa. Veel verhalen van vroeger komen dan weer boven. Vooral de ervaringen van hun allebei in de Tweede Wereldoorlog staan centraal. Het is hun laatste kans om de zeventig jaar verwijdering van elkaar te overbruggen.


Dit boek gaat welliswaar over het verleden, maar heeft nu nog steeds een educatieve waarde. Er wordt vaak gedacht, dat in de Tweede Wereldoorlog alleen de landen, die bezet waren, geleden hebben. Daar wordt Duitsland nog steeds op aangekeken. Uit het verhaal dat Anna vertelt, blijkt echter dat ook het Duitse volk heeft geleden onder de dictatuur van Hitler. Haar man Martin (een soldaat in Duitse leger) sneuvelt zelfs in de strijd. Dit zou je als onbelangrijk kunnen bestempelen, maar het is toch een mensenleven. Veel erger waren de bombardementen op bijvoorbeeld Keulen. Daarbij sneuvelden duizenden onschuldige burgers. Natuurlijk was het stom van het Duitse volk om het zover te laten komen dat een beest als Hitler aan de macht kwam. Anna roept dan ook vaak: ”Wir haben es nicht gewusst”.

Lotte heeft de Tweede Wereldoorlog op een heel andere manier beleefd. Nederland was namelijk vijf jaar bezet door Duitsland. Haar vader zorgde voor een aantal onderduikers, waaronder de jood Ernst Goudriaan. Met hem trouwde ze na afloop van de oorlog. Lotte veroordeelt op zesenzeventigjarige leeftijd nog steeds het Duitse volk voor al het lijden.

Op zesenzeventigjarige leeftijd is het voor hen de laatste kans om met elkaar te verzoenen. De schrijfster lijkt ook Nederland en Duitsland te zien als een tweeling die aan verzoening toe is. Deze symbolisatie vind ik ontzettend sprekend en geeft het boek een extra waarde.

De personen komen in mijn ogen levensecht over. Je leert ze in de loop van het verhaal kennen. Het is dan leuk om te zien, dat Lotte bij het weerzien van haar tweelingzus niets van haar wil weten. Terwijl Lotte, nadat ze een groot deel van het levensverhaal van Anna gehoord heeft, steeds meer sympathie voor Anna krijgt. Doordat het tegenpolen van elkaar zijn, krijg je leuke confrontaties in het boek. Anna, die zoekt bijvoorbeeld toenadering naar Lotte, terwijl Lotte dat eerst helemaal niet wil.

Doordat in dit boek de levensverhalen van twee personen worden verteld, is het verhaal erg afwisselend. Door de perspectiefwisselingen wordt het boek ook erg levendig. Het ene stuk van het verhaal gaat over het opgroeien van Anna en het andere deel over Lottes levensverhaal. Af en toe wordt er ook nog teruggekeerd naar deze tijd. Een nadeel van dat er twee levensverhalen door elkaar verteld worden, is, dat je makkelijk de draad van het verhaal kwijt raakt. Het is dan ook niet een boek dat je even makkelijk in een avondje uitleest. De verhaallijn is niet alleen moeilijk, maar het boek heeft ook 435 bladzijden.

Ondanks de dikte en de moeilijke verhaallijn is het boek een aanrader. Het geeft een erg goed beeld van twee personen, die erg veel gemeen hebben met elkaar, maar toch ontzettend veel van elkaar verschillen. Ze symboliseren ook ontzettend goed het Nederlandse en Duitse volk, dat net als de tweeling aan verzoening toe is.

De tweeling
Tessa de Loo
Eerste druk ‘oktober 1993’
Uitgeverij Arbeiderspers
Amsterdam
435 pagina’s

D Eindoordeel en evaluatie

Eindoordeel
1. Gebeurtenissen
De gebeurtenissen in dit boek spreken mij erg aan. De levensverhalen, die in dit boek verteld worden, spelen grotendeels ten tijde van de Tweede Wereldoorlog. Daar lees ik graag over. Vooral door het verschil in beleving van deze oorlog van de twee hoofdpersonen, is het erg meeslepend om te lezen. De gebeurtenissen komen echt op mij over. Het zou zo kunnen gebeuren, dat een tweeling van elkaar gescheiden wordt door de dood van hun ouders. Het toeval speelt hierbij wel een grote rol. Waarom belandde Lotte in Nederland en Anna bleef in Duitsland? Wat was er met hun gebeurd als het precies omgedraaid was geweest? Deze vragen hebben mij aan het denken gezet over hoeveel invloed de omgeving op de opvoeding van een kind heeft. Volgens mij is die invloed ontzettend groot. Dit kun je wel zien aan de hoofdpersonen van dit boek. Zij hebben een totaal andere opvoeding gehad na hun scheiding. De kloof tussen hen is vooral zo groot geworden door de slechte verhouding tussen de twee families. Dit geeft toch wel duidelijk de invloed van de omgeving op de opvoeding aan.
De dood van Martin (de man van Anna) heeft mij erg aangegrepen, ondanks dat het een Duitse soldaat was. Hij had het Russische front overleefd, maar door een stomme actie werd hij doodgeschoten. Ze waren op patrouille geweest. Ze hadden langs het front gereden. Na veel drammen gaf Martin toestemming om even te stoppen om in een boomgaard appels te plukken. Hij zat nog alleen in de patrouillewagen te wachten toen een handgranaat onder de wagen werd gegooid. Martin overleefde dit niet. In al z’n goedigheid was hij tenonder gegaan. Op zesenzeventigjarige leeftijd is het voor hen de laatste kans om met elkaar te verzoenen. De schrijfster lijkt ook Nederland en Duitsland te zien als een tweeling die aan verzoening toe is, na de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog. Deze symbolisatie vind ik ontzettend sprekend en geeft het boek een extra waarde.


2. Personen
De hoofdpersonen komen redelijk echt op mij over. Je leert Anna en Lotte in de loop van het verhaal steeds beter kennen. Vooral Anna komt sympathiek op mij over. Dit komt vooral doordat ze ondanks haar vele tegenslagen zich inzet voor een betere maatschappij. Ze hielp vele mensen als rodekruiszuster. Ook haar voormalige man lijkt mij een aardig iemand. Vooral de manier waarop hij dood ging, was meeslepend. Ik kon me in Anna goed inleven want de schrijfster geeft haar een levendig, spontaan karakter. In Lotte kon ik me minder goed inleven. Dit komt denk ik doordat de schrijfster Lotte een terughoudend, wantrouwend karakter heeft gegeven. Ook door de dingen die Anna allemaal heeft moeten meemaken krijg ik veel sympathie voor haar. Ik vind dat de schrijfster Anna goed heeft neergezet in het boek maar Lotte is soms een beetje een zwak, oppervlakkig persoon.

3. Opbouw
Het verhaal is erg lastig te lezen omdat er veel flashbacks en perspectiefveranderingen inzitten. De levensverhalen van Lotte en Anna worden namelijk door elkaar verteld. Ondertussen geven de vrouwen er ook nog commentaar op. Dat speelt nu. Je moet dan ontzettend goed opletten over wie het op een bepaald moment gaat. Het is daardoor ook moeilijk om de verhaallijn te onthouden. Toch heeft deze opbouw wel voordelen. Je krijgt er een levendig en afwisselend verhaal van. De afloop van het verhaal is erg onverwacht. De dood van Anna geeft het verhaal wel een anticlimax. Door de dood van haar zal de verzoening nooit meer plaatsvinden. Op dat moment beseft Lotte pas hoeveel zij in die korte tijd zich aan Anna is gaan hechten.

4. Taalgebruik
Het taalgebruik van Tessa de Loo is over het algemeen goed te begrijpen. Ze geeft vaak hele uitgebreide beschrijvingen met veel bijvoeglijke naamwoorden, waardoor de zinnen vaak erg lang zijn. Doordat de zinnen lang zijn, raak je soms het overzicht een beetje kwijt. De woorden die de schrijfster gebruikt zijn wel heel goed te begrijpen. Doordat de schrijfster hele uitgebreide beschrijvingen geeft, kan ik me heel goed een voorstelling maken van hoe de dingen er uit zagen en hoe het er allemaal aan toe ging. Ik kan me bijvoorbeeld goed voorstellen hoe Spa eruit ziet. Dat is een pittoresk dorp met veel restaurants. Het is er erg toeristisch en er zijn veel oorlogsmonumenten.
Evaluatie
Ik vond het maken van dit leesverslag best interessant. Doordat ik alle dingen over het boek nog eens op een rijtje heb gezet, ben ik het boek alleen maar meer gaan waarderen. Nu ik op een kritische manier naar het boek heb gekeken zie ik alleen maar meer positieve kanten van het boek. Wat ik wat minder vond was dat het lezen van het boek zoveel tijd kostte. Ik kon het boek niet zomaar in een dagje even uitlezen. Maar de hoeveelheid tijd die ik eraan kwijt was werd ruimschoots gecompenseerd door de inhoud van het boek. Het boek was zeker de moeite waard om te lezen. De verwerkingsopdracht vond ik wel verhelderend. Zo kon ik voor mezelf de inhoud en de voors en tegens van het boek eens op een rijtje zetten.