De auteur: J. Bernlef. Titel: Herenschimmen Uitgeverij + plaats van uitgave: Wolters Noordhoff BV, Querido, Amsterdam (1984), 143 blz. (eerste druk 1952). Genre: Hersenschimmen is een psychologische roman; de lezer kijkt mee door de ogen
van de dementerende Maarten. Keuze : Ik heb dit boek zlef niet gekozen, het moest gelezen wodren voor school. Dat is naar mijn mening wel jammer want ik vond dit nou niet een boek dat ik nog een keer zou willen lezen. Ik hou er namelijk niet echt van om eraan te moeten worden herinnerd dat ouder worden snel gaat, en dat het gepaard gaat met nogal wat mankementen. Het is nee niet erg aangename gedachte om later dement te worden. Eerste reactie op het boek: Het was voor mij heel duidelijk waar het boek overging. Maar zoals ik al he uitegelgd in de keuze, was het niet echt een boeiend en interessant begin van het boek.
Samenvatting: Maarten Klein is een man van 71 jaar, die samen met zijn vrouw Vera al vijftien jaar in Gloucester, Amerika, woont. Voordat Maarten met pensioen ging, werkte hij in Boston als secretaris bij een internationale visserij-organisatie. Ze hebben twee kinderen die ver bij heb vandaan wonen, Kitty en Fred. Op een dag staat Maarten te wachten op de bus, op de schoolkinderen niet naar school gaan. Dan vertelt zijn vrouw Vera hem dat het zondag is en dat de kinderen niet naar school gaan, dan beseft Maarten dat hij zich heeft vergist. Nog op dezelfde dag wordt duidelijk dat Maarten dingen aan het vergeten is, zo verscheurt hij zonder enige reden een krant en heeft problemen met de kruiswoordpuzzel. Bij de koffie de volgende dag gebruikt Maarten een ongelofelijke hoeveelheid suiker bij zijn koffie, hij schept zijn heel koffiekopje vol. Als hij dan zijn hond uitgaat laten raakt hij de weg kwijt, en dan ook nog de hond als hij probeert om bij een kegelbaan en wisky met ijs te bestellen. Dan gaat Maarten naar een boekenwinkel, en hij koopt daar een boek. De antiquaar probeert een gesprekje te beginnen met Maarten maar dat loopt een beetje raar omdat Maarten zich niks meer kan herinneren.    Uiteindelijk vindt Vera hem en pikt hem op met de auto. Die avond probeert Vera Maarten een beetje uit te horen over de dag, maar Maarten herinnerd zich allemaal dingen die volgens Vera helemaal niet gebeurt kunnen zijn. Maarten stelt een aantal vragen, waaronder die vraag hoe het gaat met de (overleden) man van Ellen Robbins, een nogal pijnlijke vergissing. Nadat Maarten samen met de hond een uitgebreid ontbijt heeft gehad, gaat hij op weg naar zijn werk. Maar hij al 4 jaar geleden ontslag heeft genomen. Om toegang te krijgen tot het gebouw moet hij een deur inbreken. Als hij eenmaal binnen is spreek hij de bestuurders toe, die allemaal denkbeeldig aanwezig zijn. Opeens begrijpt hij waar hij is en spoed zich richting huis. De huisarts heeft Vera aangeraden om eens met Maarten het fotoalbum door te nemen, dat doet ze dan ook. Maarten heeft problemen met het herinneren van sommige mensen, als de huisarts langs komt raakt Maarten in paniek en begint Nederlands te praten.   Hij begint steeds meer te vergeten en steeds grotere vergissingen te maken, zo herkent hij zijn huisarts niet meer. Hij ziet zijn vrouw voor zijn moeder aan en moet een raam ingooien om de hond in het huis te laten. Vera kan het niet meer aan en roept de hulp in van een verpleegster, Maarten wordt vastgebonden aan zijn bed. Het lukt maarten toch om weg te lopen, maar gelukkig brengt de vuurtorenwachter Maarten weer naar huis. Maarten verscheurt alle foto's uit het fotoalbum op zaterdag. Nog dezelfde dag komt de ambulance om hem mee te nemen. Korte recensies : - Het boek was op zich een prima kwaliteit van Bernlef, al heeft het boek wat mindere kantjes zoals bijvoorbeeld ; dat Maarten in het begin nog eens wat vertel over het verleden en over de omgeving, maar later in het boek geeft hij daar niet eens meer om. De wat betere kanten van dit boek zijn toch wel de kwaliteiten van Bernlef. Die kan je goed zien in het begin van het boek : hij laat alvast eens wat zien van het verleden van Maarten dat later in het verhaal bijna zijn eigen beloop zal krijgen bijvoorbeeld. Het is daarom een prima boek. A. dirise - Ik vond het boek op zich niet zo´n probleem om te lezen, maar op zich vond ik het toch een saai boek, omdat het niet over een onderwerp gaat die mij of iemand anders meteen zal boeien. R. durens Schrijfstijl : Moderne Nederlandse literatuur. Tijd en tijdvolgorde: Het chronologische verhaal begint op een winterse zondagmorgen. Een week
later eindigt het verhaal op de zaterdag. De vertelde tijd is enkele dagen, maar beslaat door allerlei flashbacks verspreidt uit ongeveer 65 jaar. Plaats/ruimte: Hersenschimmen speelt zich hoofdzakelijk af in de Amerikaanse stad
Gloucester. Daarnaast keert Maarten in gedachten terug naar Nederland (o.a. Alkmaar). De ruimte is in overeenstemming met de aftakeling van Maarten. De vertelwijze: Er is sprake van een ik-vertelsituatie. Het verhaal wordt verteld door Maarten Klein, die zelf de hoofdrol speelt in het verhaal. Het is eigenlijk

een soort ooggetuigenverslag, waarbij de lezer de gebeurtenissen en chaos in
Maarten's leven 'meebeleeft'. Hersenschimmen is opgebouwd uit negen ongenummerde hoofdstukken. Elk stuk
begint met een cursieve zin, waarmee het begin van de nieuwe dag aangegeven
wordt. Het verhaal begint op zondag en eindigt op zaterdag: dus een hele
week. Thema: Het thema van dit verhaal is natuurlijk dementie. Dit onderwerp wordt door de vertelsituaties breed uitgelegd waardoor je erachter komt dat dit toch een vreselijke ziekte moet zijn voor de mensen waarmee je samenleeft. Motieven : - motieven van dit verhaal zijn dat Vera en hij in dit verhaal toch wel van elkaar worden vergroeid. - een ander motief van dit verhaal is dat Maarten steeds meer afhankelijk is van andere mensen. Titelverklaring: De herinneringen van de hoofdpersoon aan zijn verleden zijn, als gevolg van
het dementieproces, erg vaag. Hierdoor zijn z´n herinneringen niet meer dan
hersenschimmen.