Het zwarte licht door Harry Mulisch

1. De titelbeschrijving
2. Mijn persoonlijke reactie/ervaring
3. Waar gaat het verhaal over? 4. De 10 belangrijkste open plekken
5. Het einde van het boek
6. De beoordeling van de recensie
6. De recensie 1. De titelbeschrijving: De titel van het boek: Het zwarte licht slaat terug op “De dag des oordeels” waarin de zon zwart licht uitstraalt en de maan bloedrood is, dit is aan het eind van het boek waarin Maurits Akelei zich eindelijk thuis voelt tussen de drommen mensen die over straat scharrelen. In tegenstelling tot andere boeken van Mulisch als “De aanslag” is de verklaring van de titel pas aan het eind, dit is dan ook al een open plek, die voor sommige lezers misschien al wordt ingevuld doordat er in het boek staat dat hij 23 jaar geleden zijn vrouw aan een neger verloor op notabene zijn eigen feest, doordenkende lezers zouden dit dan in gedachten krijgen maar de waarheid is anders. Voor mij was dit in ieder geval al een open plek in het boek, een van de vele. 2. Mijn persoonlijke reactie: Ik zelf begon dit boek te lezen met het idee, dit is weer een spannende oorlogs roman van Mulisch. Niets was echter minder waar toen bleek dat het helemaal geen oorlogs verhaal bleek te zijn. Uit eerdere ervaring leidde ik namelijk af dat Mulisch voornamelijk oorlogsverhalen schreef, niet alleen uit eerdere leeservaring maar ook uit het nieuws en internet. Enfin, met goede moed besloot ik toch het boek te lezen (wie kan een boek van Mulisch nou eenmaal de deur wijzen?). En tot mijn verbazing trok ik de conclusie dat dit boek helemaal niet zo bijster duidelijk was geschreven, sterker nog, het zat naar mijn mening chaotisch in elkaar en je moest af en toe goed nadenken over wie er nou aan het woord is. Ook vond ik dat de personages niet goed naar voren kwamen omdat het allemaal uit het perspectief van Akelei zelf werd verteld en dat maakte het verhaal op zich al complex en lastig. Het verhaal zelf kon mij ook niet erg veel boeien. Het verhaal van een man die een feest voor zijn verjaardag wil geven en waarvan dat dan uiteindelijk mislukt omdat hij geen vrienden heeft is op zich al een wat vreemd gekozen

onderwerp, dit betekent nog niet dat het boek saai zal zijn, maar dat is ook de stijl van Mulisch, vind ik. Ik vond wel dat Mulisch in dit boek goed een lezer zich kon laten inleven in de rol van de hoofdpersoon, dit maakt “Het zwarte licht” waarschijnlijk toch tot een succes en de rede dat het boek de Bijenkorf literatuurprijs won. Ik heb het boek dan ook niet helemaal zonder ‘plezier’ gelezen, op een bepaald moment kreeg ik zelfs medelijden met de hoofdpersoon en dat toont dan toch de diepgang van de boeken van Mulisch, immers, er zijn niet voor niets al een slordige 20 drukken van dit boek uitgegeven en dat zegt natuurlijk ook al een hoop in mijn ogen. De rede dat ik dit boek las was omdat ik een goede ervaring met “De aanslag” had, ook een boek van Mulisch wat zelfs een verfilming ‘verdiende’. 3. Waar gaat het verhaal over?: a- De samenvatting: Het begint allemaal op 20 augustus 1953. Maurits Akelei is die dag jarig en als hij zich dit beseft wil hij dit gaan vieren met een feestje. Volgens mevrouw Henkes is die dag de dag des oordeels waarop de wereld zal vergaan. Dan besluit Akelei om wat mensen te gaan uitnodigen voor zijn feestje, als hij lang heeft gedacht besluit hij als eerste naar dokter Pollaards te gaan om hem uit te nodigen. Deze is echter verhinderd, maar Pollaards vrouw wil een stukje voor Akelei op de piano spelen maar plots doet ze vreemd en Akelei besluit dat het beter is te vertrekken. Daarna gaat hij naar dominee Meindert Splijtstra, deze vertelt dat hij misschien zou komen. Als Akelei naar een oude studievriend – Lex Ketelaar – gaat krijg hij daar eerst een warm onthaal maar dat slaat al snel om, wel zegt Ketelaar dat hij zal komen. Daarna gaat hij opzoek naar Marjolein en gaat in een school zoeken en bespeeld daar het carillon terwijl de hele stad luistert. Als hij thuis komt om zijn kamer te versieren, wordt hij onwel en valt in slaap, hij droomt over 23 jaar geleden dat hij zijn droomvrouw verloor. Als hij weer wakker wordt om 20:30 zijn de gasten er: Lex Ketelaar, Meindert Splijtstra, en Marianne Pollaards(i.p.v. haar man). Tijdens het feest probeert Akelei sjans bij Marianne te krijgen. Later komt Diana, de dochter van Splijtstra, Meindert halen en blijft zelf op het feest. Opeens zien Akelei een zwarte zon en de gasten vertrekken en hij klimt op het dak en ziet ook nog een bloedrode maan. Dan ziet hij allemaal mensen over straat schuifelen en sluit zich bij de menigte aan en eindelijk voelt hij zich op zijn plaats. b- Ik heb dit boek gekozen omdat ik met eerdere ervaringen met boeken van Mulisch een goede indruk kreeg van hem en zijn boeken. Ook trok de titel me op de een of andere rede, ik weet niet waarom. Een andere rede was dat het op de lijst van boeken stond waaruit men mocht kiezen. c- over de schrijver zelf weet ik het volgende: Geboren: 29 juli 1927
Debuut: Tussen hamer en aambeeld (1952, novelle) Genres: Poëzie, roman, novelle, kort verhaal, toneel, essay, autobiografie, reisverslag, reportage
Bijzonderheid: Is volgens eigen zeggen schrijver geworden omdat hij in juli jarig is. Dan is iedereen met vakantie en kun je nooit trakteren op school. Uit frustratie trakteert hij nu op boeken. Citaat: (Over de publicatie van zijn eerste verhaal) 'Toen ik de krant opensloeg en het zag staan, wist ik: dit is het. Alles wat er verder in de krant stond, werd overstraald door het licht dat ik toen zag, en ook alles in alle andere kranten en boeken waar ook ter wereld, te land, ter zee of in de lucht, - ik keek naar mijn naam als naar de opkomende, zij het voorhands verkeerd gespelde zon, die sterren en planeten deed verbleken.' (Mijn getijdenboek 1975) Recent werk: De Oer-aanslag (1996, facsimile-uitgave van het manuscript), Zielespiegel. Bij wijze van catalogus (1997, catalogus), Het zevende land (1998, essays), De Procedure (1998, roman), Het theater, de brief en de waarheid (2000, Boekenweekgeschenk) Over het onderwerp van het boek zelf wist ik nog niet zo veel, ik dacht het omdat ik dacht dat het ene oorlogsroman is maar het blijkt een gewone roman te zijn met een niet duidelijk aan te wijzen onderwerp, neigt naar drama. 4. De 10 belangrijkste open plekken: a- blz. 1. De titel, Het zwarte licht, deze ontstaat door de mysterieuze in de titel en zal pas aan het eind van het boek worden ingevuld. blz. 29. Waarom schrikt mevrouw Pollaards ineens zo en wijst ze Akelei de deur, omdat dit zo van het een op het ander gebeurt. blz. 30. Wat is de rede dat er mensen over straat lopen met borden met daar op, Vreest god en geeft hem heerlijkheid, ik vind het een vreemde uitspraak. blz. 40. Waarom reageert Ketelaar zo agressief naar Akelei, omdat dit ineens en spontaan gebeurt. blz. 93. Waarom de schrikreactie van mevrouw Henkes als Akelei mevrouw Pollaards binnenlaat voor zijn feest, omdat dit een vreemde impulsreactie is. blz. 150. Wat is de rede dat de zon zwart en de maan bloedrood is, dit is natuurlijk vreemd en komt nooit voor. blz. 156. Waarom loopt iedereen over straat te schuifelen en te mompelen, omdat dit een situatie is die vreemd is op dat moment.
b- blz. 1. Waar en in wat voor huis woont de Hoofdpersoon? - In een huurkamer die hij bij ene mevrouw Henkes huurt. blz. 14. Wie is zijn hospita en hoe heet ze? -Ze heet mevrouw Henkes. En verhuurt Akelei een kamer in haar huis. blz. 131. waarom moet Diana Splijtstra zo schaterlachen? -Vanwege het vreemde tafereel van mannen en 1 vrouw. c- - De schrikreactie van mevrouw Pollaards. - Waarom is het de dag des Doods? -waarom komt mevrouw Pollaards in de plaats van dokter Pollaards? d- -Aan wie precies verloor Akelei nou precies zijn vrouw? -Waarom schuifelt iedereen maar wat over straat? 5. Het einde van het boek: Het einde van het boek is onduidelijk. Aan de ene kant voelt Akelei zich eindelijk op zijn plaats waaruit je zou kunnen afleiden dat het een gesloten einde is, maar het is ook weer niet:”en ze leefden nog lang en gelukkig”. Het is namelijk zo dat hij ‘rondzwemt’ op het laatst en dan verwacht je nog meer van het boek. Ik denk dat ik toch voor een gesloten einde kies. 6. Beoordeling recensie: Ik ben het grotendeels eens met de recensent, dit vooral omdat deze spreekt met verzwegen argumenten dat het boek een grote diepgang heeft. Ik ben het ook eens met het feit dat de recensent schrijft dat het boek origineel is, want dat is het zeker. Ik ben het alleen niet met de recensent eens dat het boek echt fantastisch is omdat ik het boek nogal saai en vaak voorspelbaar vond. Meer kan ik er eigenlijk niet over zeggen omdat de recensie van C.J. Kelk nogal vaag en onbegrijpelijk is geschreven zoals wel meerdere recensies over boeken van Mulisch. Bron: LiteRom (de Groene amsterdammer, 30-03-1975)