Leesverslag module 3 Laagland 4H Titel: De aanslag Schrijver: Harry Mulisch Datum: zondag 11 maart 2001 Korte inhoud: Aan de rand van Haarlem staan 4 villa’s. Hier wonen de families Korteweg, Beumer, Steenwijk en Aarts. ‘Welgelegen’ ‘Buitenrust’ ‘Nooitgedacht’ ‘Rustenburg
Beumer Steenwijk Korteweg Aarts Fake Ploeg wordt hier van zijn fiets afgeschoten De familie Korteweg legt hem hier neer Verzet schiet Fake Ploeg vanaf hier dood
Op een koude avond in januari wordt de familie Steenwijk opgeschrikt door geweerschoten. Voor het huis van de buren Kortewijk ligt een lijk. Het is het stoffelijk overschot van Fake Ploeg. Hij is de hoofdinspecteur van de politie. Hij is ook een SS-er. De familie Korteweg rent naar buiten en legt het lijk voor het huis van de familie Steenwijk neer. Peter een zoon van de familie Steenwijk rent naar buiten en probeert het lijk weer terug te leggen, maat tevergeefs, want de Duitsers hadden het al gehoord en kwamen ter plekke kijken wat er gebeurt was. Peter vlucht en neemt het pistool van Fake Ploeg mee. De familie Steenwijk wordt uit hun huis gesleurd en het huis wordt verwoest en daarnaar in brand gestoken. Anton wordt gevangen genomen en hij weet niet wat er met zijn ouders gebeurt. Anton komt in de cel terecht in Amsterdam nadat hij in Haarlem had gezeten. Uiteindelijk komt hij bij zijn tante en oom terecht die in Amsterdam wonen. Zij hebben geen kinderen en daarom willen ze hem wel opvoeden. Naar de oorlog gaat hij studeren en wordt uitgenodigd in Haarlem op een feestje van zijn studievriend. Hij gaat wat eerder van het feestje weg en gaat dan in zijn oude buurt kijken.Mevrouw Beumer van de villa Welgelegen vraagt hem binnen. In 1956 zijn er rellen in Amsterdam omtrent het communisme. In de portiek van zijn kamer ontmoet hij een oude klasgenoot. Fake Ploeg Junior. Hij vraagt hem naar binnen en er ontstaat een hevig gesprek. Anton trouwt later met Saskia en ze krijgen samen een kind, Sandra. Op een begrafenis ontmoet Anton een man genaamd Cor Takes. Hij blijkt destijds in het verzet te hebben gezeten en hij heeft Fake Ploeg neergeschoten. Hij heeft ook door de oorlog zijn vriendin te hebben verloren en dat bleek nu weer de oude celgenoot van Anton te zijn geweest. Later in het verhaal komt hij Karin Korteweg tegen in Haarlem en zei verteld het hele verhaal. De Familie Korteweg had het lijk verplaatst omdat zij zelf hagedissen hadden en de Familie Aarts hadden Joden in hun huis die er ondergedoken waren.
Verdiepingsopdracht 1: 1 A: Is de volgorde van de gebeurtenissen chronologisch of niet-chronologisch? Leg uit. De gebeurtenissen zijn in chronologische volgorde, want het wordt verteld gewoon door de tijd heen. Eerst heb je de oorlog en dan het communisme,dan doet Anton examen en trouwt. Dit wordt allemaal in deze volgorde verteld. Het begint in de tijd van de oorlog en het eindigt in de jaren tachtig. B: Vergelijk de fabel met het sujet. Het verhaal, De aanslag, is een fabel, want het wordt in een logisch chronologische volgorde verteld. Het is geen sujet omdat hij geen andere vertelmethode toepast. 2 Hoe ziet de geleding van de gebeurtenissen eruit? Eerst heb je de tweede wereldoorlog, dan heb je 1952 waar ze verwijzen naar de oorlog in Korea. Dan heb je 1956, waar de russen een inval in Hongarije wagen en dan heb je ook nog 1966. De oorlog van Vietnam. En in 1981 is er een vredesdemonstratie in Amsterdam. Het verhaal is dus in stukken opgebouwd. 3 Zijn de gebeurtenissen fragmentarisch of aaneengesloten verteld? Leg uit. De gebeurtenissen zijn fragmentarisch verteld, want er zijn enkele open plekken in het verhaal waar bij jezelf alles moet invullen. Zoals bijvoorbeeld waarom heeft de familie Korteweg het lijk bij de familie Steenwijk neergelegd. Dat kom je pas op het laatst van het verhaal te weten, want de familie Aarts hadden joden die ondergedoken waren en de familie Korteweg hadden hagedissen. 4 Wat valt er te zeggen van de samenhang van het verhaal: is er sprake van een hechte of een losse structuur? Leg uit. Het is een hechte structuur, want alles hangt samen. En je komt alles te weten later in het verhaal. 5
a Is er maar een verhaallijn of zijn er meer? Er zijn meerdere verhaallijnen, want je hebt de oorlog en wat erna gebeurt. Er zijn meerdere gebeurtenissen die je van elkaar kunt onderscheiden. De Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld of bijvoorbeeld dat Anton trouwt met Saskia en later nog een keer hertrouwt. Er zijn nog 3 andere gebeurtenissen. Zoals de vredesdemonstratie en de oorlog van Korea en ook nog de oorlog van Vietnam. B Wat is de kern van elke verhaallijn. De kern van de eerste verhaallijn is de oorlog. Hier verliest Anton zijn familie en andere vrienden. ( 1940-1945) De kern van de tweede verhaallijn is ook weer oorlog, maar dan in Korea. (1952) en dit is ook het geval Hongarije (1956) en de oorlog in Vietnam (1966) en de kern van de laatste verhaallijn is het trouwen van Anton en de vredesdemonstatie in Amsterdam.
C Zijn de verhaallijnen gelijkwaardig of is er sprake van ondergeschiktheid? Leg uit? Er is ondergeschiktheid, want de eerste verhaallijn is belangrijker dan de derde. Het gaat er eigenlijk de hele tijd om wat er is gebeurd in de Tweede Wereldoorlog. 6 Leg uit welke invloed de structuur op de spanningsbouw heeft? Er wordt in het begin niks verteld waarom de familie Korteweg het lijk voor het huis van de familie steenwijk neerlegt. Dat hoor je pas op het laatst. Ze vertellen dus iets maar niet helemaal en dat kom je pas op het laatst te horen waarom ze dat hebben gedaan. 7 Welke opvallende tijdmanupilaties zijn er (flashbacks,vooruitwijzingen en terugwijzingen)? Er zijn flashbacks, want Anton kijkt de hele tijd terug naar wat e is gebeurt in de tweede wereldoorlog. Zoals bijvoorbeeld op het laatst dan zegt mevrouw Beumer , waarom de familie Korteweg het lijk voor het huis van de familie steenwijk heeft neergelegd. Er zijn ook terugwijzingen , want ze verwijzen steeds terug naar de gebeurtenissen in de tweede wereld oorlog. 8 Hoe verhoudt de verteltijd zich tot de vertelde tijd? De vertelde tijd is 37 jaar, want het begint bij de oorlog en eindigt bij een vredesdemonstratie in Amsterdam en de verteltijd is 254 bladzijdes. 9 In welke historische tijd speelt het verhaal zich af? Het speelt zich ongeveer 41 jaar af. Het begint in 1940 en eindigt in 1981. Het begint bij de oorlog en eindigt bij de vredesdemonstratie in Amsterdam. 10 Wat zijn de effecten van de tijdsmanipulaties? De effecten zijn dat het verhaal er spannender van wordt, want ze vertellen je sommige dingen niet en die kom je dan pas later in het verhaal te weten.
Evaluatie: Ik vind het een mooi boek. Ik had er al veel van gehord. Het moest een mooi verhaal zijn waarvan ook een film van is gemaakt. Het is makkelijk te volgen en het is ook een spannend boek. Vooral in het begin ,want dan worden je sommige dingen niet verteld en die moet je dan zelf invullen. Het is ook een mooi onderwerp voor een boek, want oorlog spreekt mij altijd aan Het is denk ik ook een realistisch verhaal, want er zullen heus wel zo’n gevallen zijn waarbij ze iemand doodschieten en dan de onschuldige veroordelen. Ik kan het best wel begrijpen dat ze het lijk ervoor hebben gelegd, want anders waren er Joden ontdekt en dat is nog erger. Ik vind het ook een interessant verhaal, want het verteld je over de oorlog en wat de mensen mee hebben gemaakt en wat de emoties er dan bij zijn.