Jaar van uitgave 1994
Plaats van uitgave Amsterdam
Uitgeverij De Arbeiderspers
Verwachting
Voordat we De Grote Lijsters hadden gekregen, had ik nooit van De Buitenvrouw gehoord. Ik heb al wel gehoord van de andere cluster dat De Buitenvrouw vol met seksscènes zit. Zo dacht ik eerst dat het een boek was dat seks beschouwde als een teken van liefde. Naderhand bleek dat men seks had uit lust. Ik dacht dat het een ouderwets boek zou zijn, aangezien ik niet bekend ben met de werken van Joost Zwagerman en hijzelf. De titel buitenvrouw deed me denken aan een mysterieuze vrouw die zich niet aanpaste aan haar omgeving, dus eigenlijk ‘buiten’ iedereen stond en er niet bij hoorde. Eigenlijk dacht ik dat het misschien ging over een soort heks of ander raar oud vrouwtje die iedereen ontweek. Later hoorde ik vaag dat het een eigentijdse roman was. Toen dacht ik dat het mogelijk over een prostituee ging. Samenvatting
Theo Altena is gelukkig getrouwd met Sylvia Houtman en leraar Nederlands op het Westfries College in Hoorn. Zijn collega Iris Duivenpoort is getrouwd met Sydney Pompier en lerares gymnastiek. Tijdens een werkweek van de 4e klassen zijn ze elkaar beter leren kennen en na deze werkweek beginnen Theo en Iris een buitenechtelijke relatie. Iedere dinsdagmiddag hebben ze allebei twee tussenuren, en die gebruiken ze om in Iris' huis seks met elkaar te hebben. Deze relatie loopt al ruim een jaar en ze denken dat niemand ooit iets van hun relatie heeft gemerkt. Op een dinsdagmiddag komt Theo te laat terug op school na zijn tussenuren bij Iris en klas 3F heeft een spotprent van Theo op het schoolbord getekend met de tekst 'Blackie is the best' erboven. Theo schrikt en denkt dat ze van zijn relatie met Iris weten. Hij geeft Wouter Nijman, een leerling uit 3F, de opdracht om de spotprent uit te vegen. Diezelfde dinsdagavond gaan Theo en Sylvia op visite bij de ouders van Sylvia. Ze kijken met z'n allen Telebingo. Als Sylvia's vader verbaast reageert over de deelname van een Hindoestaan aan het spelletje wordt Theo ontzettend kwaad en beschuldigt zijn schoonvader van racisme. Hiermee verpest hij de avond. Sylvia is boos op Theo omdat hij zo overdreven reageerde op de onschuldige opmerking van haar vader. Die nacht kan Theo niet slapen. Deze slapeloosheid heeft hij sinds zijn relatie met Iris. Hij durft namelijk niet te slapen omdat hij bang is in zijn slaap de relatie met Iris aan Sylvia op te biechten. De volgende dag is Iris niet op school. Het tweede uur heeft Theo klas 3D. En alweer staat diezelfde spotprent met dezelfde tekst op het schoolbord. Nu denkt Theo er beter mee om te gaan en geeft een preek over racisme. Maar de leerlingen laten zich niet tot racisten beschuldigen. Marleen Dallinga, een leerling uit 3D, zegt dat die tekening en die tekst alleen maar op hem slaan en niet racistisch bedoeld zijn. De vader van Wouter Nijman ziet Theo en Iris elke dinsdag middag naar Iris' huis gaan. Wouter woont namelijk in dezelfde straat als Iris. Het vierde uur geeft Theo 3F weer les. Dit keer zijn er zes pornofoto's van donkere vrouwen op zijn bureau gelegd en de tekst 'Blackie is the best' erbij geschreven. Theo verdeelt de foto's over zes jongens in de klas en stuurt ze met de foto's naar de conrector Ferweda. Als Wouter tegenstribbelt, knapt er iets in Theo en duwt hij Wouter. Wouter stoot hierbij zijn hoofd. Na de les komt Ferweda naar Theo toe en vertelt Theo dat de vader van Wouter naar de inspecteur wil stappen omdat Theo zijn zoon een hersenschudding zou hebben geslagen. Theo protesteert hier tegen en probeert Ferweda uit te leggen wat er is gebeurd. Ferweda zegt dat zijn relatie met Iris bij de leraren en leerlingen overduidelijk is en hij nu maar beter een paar dagen vrij kan nemen om tot rust te komen. Theo bekent zijn relatie met Iris en zegt wat dagen thuis te blijven. Hij vraagt nog wel even waarom Iris die dag niet op school was. Ferweda zegt dat ze van de fiets gevallen was, maar dat ze morgen weer komt. Pas later realiseert Theo zich dat Iris helemaal geen fiets heeft. Thuis aangekomen besluit Theo niets over zijn verlof aan Sylvia te vertellen. De volgende ochtend gaat Theo dan ook gewoon net als alle andere dagen op dezelfde tijd weg. Hij rijdt een beetje rond en bespiedt vanuit zijn auto Sylvia in huis. 's Middags besluit Theo Iris uit school op te wachten. Iris is boos op Theo omdat hij hun relatie aan Ferweda heeft bekend. Samen gaan ze naar een restaurant om alles uit te praten. Iris zegt dat ze alles aan Sydney heeft verteld, die haar vervolgens bont en blauw heeft geslagen, waardoor ze de vorige dag niet op school kon komen. Maar ze vertelt hem ook dat ze geen spijt heeft van hun relatie. Sydney gaat namelijk regelmatig vreemd en dit was haar manier om hem een keer terug te pakken. Iris beëindigt hun relatie en ze gaan allebei naar huis. Thuis aangekomen lijkt het er even op alsof Sylvia alles weet. Ferweda heeft namelijk gebeld en verteld dat Theo enkele dagen verlof heeft, maar toen was hij blijkbaar niet thuis. Theo vertelt aan Sylvia dat hij op school problemen heeft om de orde te bewaren en daarom een paar dagen vrij is om tot rust te komen. Sylvia leeft erg met hem mee en denkt ook maar geen seconde dat haar man overspel heeft gepleegd. Inmiddels heeft de vader van Wouter zijn klacht ingediend. Voordat Theo die avond naar bed gaat neemt hij nog twee slaappillen, waarna zijn nieuwe eerlijke leven kan beginnen. Analyse

Thema
De Buitenvrouw heeft twee hoofdthema's: ontrouw en discriminatie. Theo heeft een buitenechtelijke relatie met een vrouw, en dus is hij zijn echtgenote Sylvia ontrouw. Iris heeft een buitenechtelijke relatie met een man, en dus is zij haar echtgenoot Sydney ontrouw. Later blijkt dat Sydney ook vrij regelmatig vreemdgaat en dus op zijn beurt zijn vrouw Iris ook ontrouw is. Ook discriminatie is een veel voorkomend onderwerp in het boek. Het hele boek door gaat het wel over de verschillen tussen blank en zwart. Theo is hoofdzakelijk verliefd op Iris geworden omdat ze een donkere huidskleur heeft en later bekent Iris dat ze de blanke huidskleur van Theo ook wel interessant vond. Dat is dus een soort van discriminatie. Ze maken onderscheid op iets waar ze allebei niets aan kunnen doen en totaal onbelangrijk is. Ook de leerlingen op school maken zich schuldig aan discriminatie. Ze noemen Iris Duivenpoort 'Blackie' en maken regelmatig, hoewel onschuldige, negergrappen. Bij de ouders van Sylvia komt het onderwerp discriminatie weer aan bod. De vader van Sylvia maakt een opmerking over allochtonen in Telebingo en Theo vatte dat op als een racistische uitspraak. Ook telkens als Theo aan het lichaam van Iris denkt, denkt hij aan al haar kleuren. Het kleurverschil krijgt hij maar niet uit zijn hoofd. Dat maakt hem een racist, terwijl hij dat niet doorheeft. De buurvrouw van Theo en Sylvia discrimineert ook. Als er bij haar is ingebroken verdenkt ze meteen de allochtonen en zegt dat Nederland er zonder hen gelijk weer een stuk mooier zou uitzien. Tenslotte vertelt Iris aan Theo wat ze in Nederland in de loop van de jaren al wel niet heeft meegemaakt op discriminerend gebied. Motieven
De buitenvrouw kent een aantal motieven: - Seks. Met name de seks van Theo en Iris wordt uitgebreid beschreven. Theo denkt vaak aan seks en heeft met Iris een relatie om de seks. Sydney Pompier heeft ook veel seks met vrouwen. - Ontrouw. Naast een belangrijk thema is ontrouw ook een motief. Theo is ontrouw aan Sylvia en gaat vreemd met Iris. Iris is ontrouw aan Sydney en gaat vreemd met Theo. Sydney is ontrouw aan Iris en gaat vreemd met vele andere vrouwen. - Leraarschap. Theo is leraar Nederlands en dol op zijn vak, alleen kan hij soms de orde in de klas niet bewaren. Theo vertelt uitvoerig over zijn beroep en laat zien met welke spanningen je mee te maken kan krijgen. Iris is lerares gymnastiek en houdt ook van haar vak, met de orde te bewaren heeft zij minder moeite. Iris en Theo hebben elkaar op school leren kennen. - Discriminatie. Ook dit thema is een motief. Het hele boek vertelt over de verschillen tussen 'blank' en 'zwart' en hoe de mensen hier op reageren. Theo, die Iris wilde om haar donkere huidskleur, Sydney, boos omdat Iris met een blanke is vreemdgegaan, de vader van Sylvia die een discriminerende opmerking maakte jegens buitenlanders, de buurvrouw van Theo en Sylvia, die bij de inbraak meteen de allochtonen verdenkt, de leerlingen op school, die Iris 'blackie' noemen. - Zwart. Theo is ongelooflijk geobsedeerd door de zwarte huidskleur van Iris. In het boek wordt paar maal beschreven hoe hij fascinerend elk donker plekje van haar verkent van top tot teen. - Het verzet van Theo tegen racisme. Bijvoorbeeld bij Telebingo, als de vader van Sylvia een onschuldig opmerking maakt tegenover een Hindoestaans kandidaat, uit Theo zich heftig dat dat een regelrechte lage racistische opmerking was. Hij gaf ook een lange preek aan de klas 3F over racisme, in het bijzonder over zwarten. En waarom eigenlijk, slechts om vier woorden die op het bord stonden. ‘Blackie is the best.’ - Conflicten. Overal ontstaan steeds conflicten. Theo heeft op school conflicten met klas 3F, thuis met Iris, met Sylvia en met Sylvia’s vader vanwege het Telebingo kwestie. Iris heeft conflicten met Theo en thuis met Sydney. Al deze conflicten zijn direct of indirect gevolgen van de twee hoofdthema's discriminatie en ontrouw. -De dood. Theo vergelijkt vrijen met Iris als de dood. Hij verbeeldt zich dat hij een lijk is tijdens het voorspel en vrijen, Iris is dan een zwarte doodskist of een zwarte koelcel. Hij beschouwt haar als een beul en zichzelf als een ter dood veroordeelde -Onwetendheid van Sylvia, elke keer komt het weer voor dat Sylvia haar man van harte steunt bij zijn zogenaamde school-, slaap- en concentratieproblemen. En geen seconden denkt ze dat haar man wellicht vreemdgaat voor meer dan 14 maanden lang! Stroming
Nieuw Nederlands literatuur. In het boek wordt gebruik gemaakt van moderne woorden. De schrijver is van deze tijd evenals het boek. Genre
De Buitenvrouw is een liefdesroman. Het gaat over een relatie van twee mensen die beiden een buitenechtelijke relatie hebben en de moeilijkheden die er ontstaan door en rondom de affaire. Taal
Het betreft hier de Nederlandse taal, makkelijk woordgebruik vooral bedoeld voor jongeren. De taal is een aanwijzing dat het verhaal zich afspeelt in de jaren '90. Het taalgebruik is heel modern, vlot, populair en soms wat grof. Over het taalgebruik van de schrijver is niet veel te zeggen, behalve dat hij schrijft waar het neer komt, hij maakt dus geen moeilijke omwegen om iets duidelijk te maken. Zijn schrijfstijl is populair, alles wordt gewoon bij de naam genoemd die in de volksmond wordt gebruikt. Dit sluit dus mooi aan bij het taalgebruik, hij gebruikt dus bijvoorbeeld ook gewoon de woorden kut of lul in bepaalde scènes. Hij spreekt hiermee vooral de jongeren aan, omdat hij de taal van de jeugd spreekt. Titelverklaring
De titel Buitenvrouw slaat op Iris Duivenpoort. Iris heeft een buitenechtelijke relatie met Theo. Zij is de buitenvrouw van Theo. De auteur heeft voor een Surinaamse benaming gekozen omdat Iris een Surinaamse vrouw is en die oorsprong van haar een belangrijke functie heeft in het boek. Omdat Iris geen ‘gewone Hollander’ is, maar eigenlijk donker van huidskleur, maakt haar iemand van buiten. Aangezien op school wordt gedacht dat zwarte mensen iets wat je op tv zag en op de Dam in Amsterdam vaak voorkwam, maar niet hier op school. Motto
Het motto van De Buitenvrouw is de verklaring van het woord Buitenvrouw uit het Surinaams-Nederlandse woordenboek. Het betekent: naast wettige echtgenote of vaste concubine een partner die elders woont. Het legt uit dat Theo een buitenechtelijke relatie heeft met Iris, die op haar beurt ook een buitenechtelijke relatie heeft met Theo. Geleding
Het begin is ab ovo. Er wordt aan het begin verteld over het karakter van Theo, de hoofdpersoon in De Buitenvrouw. Het boek is verdeeld in negentien hoofdstukken. Het einde is gesloten, want Iris verbreekt de relatie en er is geen sprake meer van ontrouw. Idee
De schrijver wil als eerst duidelijk maken dat mensen zijn die discrimineren hoewel ze dat totaal niet doorhebben. Theo die is ogenschijnlijk fel tegen racistische opmerkingen, maar het feit dat hij met Iris seks heeft omdat hij zo geobsedeerd is op haar huidskleur maakt hem een racist. De schrijver laat ook zien dat niet alleen werkloze ongeschoolde Nederlanders discrimineren, maar ook geschoolde alledaagse beschaafde mensen zoals Theo Altena. Theo maakt onderscheid tussen de donkere Iris en de blanke Sylvia, en die onderscheid is gebaseerd op hun kleur. De auteur leert ons ook veel over de verschillen tussen Nederlanders en Surinamers. Hij bespreekt de verschillen in leefgewoontes, bijvoorbeeld over dat Surinaamse mannen er meerdere vrouwen op zouden houden, en vertelt ons over winti. Bovendien laat de schrijver zien dat vreemdgaan een hoop spanningen met zich meebrengt. Theo voelt zich nooit op zijn gemak thuis, slaapt slecht en ook op school wordt het hem soms te veel. Tijd

De Buitenvrouw vindt plaats in begin jaren '90. Er wordt openlijk gesproken over seks, wat vroeger een taboe was om over te schrijven, en discriminatie, wat vroeger niet zo zeer bestond omdat er nog weinig allochtonen in Nederland waren. Je merkt het ook aan de moderne inrichting van de huizen, de alarminstallatie van Theo en Sylvia, de nieuwbouwwijken, de moderne scholen, Telebingo, hoe brutaal de leerlingen tegen leraren zijn. Het verhaal is niet chronologisch, het verhaal heeft enkele flashbacks, zo kom je meer te weten over de voorgeschiedenis. Ook is het verhaal niet continu, er treden tijdverdichtingen op. Een grote tijdverdichting is de tijd tussen de liefdesaffaire en als dat affaire uit gaat lekken. De verteltijd is 239 bladzijden. De vertelde tijd beslaat slechts enkele dagen. De historische tijd is ongeveer anderhalf jaar. Verteller
De Buitenvrouw heeft een auctoriële verteller. Deze verteller zit niet in het verhaal, is niet tijd- en plaatsgebonden, waardoor er anticipaties kunnen optreden (hij kan in de toekomst kijken), geeft subjectieve beschrijvingen van de hoofdpersoon en situatiebeschrijvingen. In dit boek worden heel veel van die beschrijvingen gegeven, van bijvoorbeeld de omgeving waar Theo door rijdt, zijn woonwijk, zijn huis, Iris' huis, de vrijpartijen. Door deze auctoriële verteller gaat de spanning van het verhaal er een beetje af, je weet immers veel en vaak ook al hoe het verhaal gaat verlopen, maar aan de andere kant is het wel overzichtelijk; je ziet meerdere personen, krijgt allerlei beschrijvingen van mensen of dingen etc. en zo word je van alle kanten geïnformeerd en is het verhaal goed te volgen. Perspectief
Het verhaal wordt verteld vanuit de belevingswereld van Theo Altena. Je krijgt meer over anderen te lezen en meer kanten te zien dan dat Theo de ik-verteller zou zijn geweest, maar tegelijkertijd krijg je wel precies te lezen hoe de hoofdpersoon Theo zich voelt en wat hij denkt. Aldus een auctorieel verteller vanuit een hij-perspectief. Ruimte
Het verhaal speelt zich af in Nederland, in de buurt van Hoorn. De meeste handelingen vinden plaats op het Westfries College in Hoorn, de school waar Theo en Iris les geven, het huis van Iris in Hoorn, waar Iris en Theo hun overspel plegen, en het huis van Theo in Alkmaar, waar Theo met Sylvia woont. De ruimte heeft geen of nauwelijks grote rol in het verhaal. Wel is het zo dat men in Hoorn nog niet zo ingeburgerd is met het idee van allochtonen. Het was wel beter om het verhaal laten plaats vinden in een klein plaatsje als Hoorn dan in een grote stad bijv. als Amsterdam. Want in Amsterdam kijkt men echt niet op als een donker lerares les geeft, omdat daar in het algemeen veel donkere mensen rondlopen. Personages - Theo Altena. Theo is al 7 jaar getrouwd met Sylvia Houtman, woont in een nieuwbouwwijk in Alkmaar en is leraar Nederlands op het Westfries College in Hoorn. Deze 34-jarige man heeft ruim een jaar een buitenechtelijke relatie met Iris Duivenpoort. Hij is niet echt stressbestendig, want als het hem allemaal even te veel wordt gaat hij hyperventileren en krijgt hij slaapproblemen. Hij heeft last van dwangneurose. Hij heeft een grote neus waar hij zelf nogal mee zit. Theo is een denker, een dromer en zit vol schuldgevoelens over zijn relatie met Iris, maar toch weet hij het altijd voor zichzelf weer zó te draaien dat hij zijn vreemdgaan goedpraat. Hij liegt vaak tegen zichzelf, zonder dat hij het zelf realiseert dat hij fouten begaat. Over zijn vreemdgaan en dat hij niet mee zit dat hij een grote neus heeft. Hij vindt dat hij heel goed met buitenlanders omgaat en dat iedereen het zoals hem moet doen. Ondertussen heeft hij niet door dat hij ze juist op een andere positieve manier discrimineert. Theo houdt van zijn vak, maar weet toch vaak in de onderbouw, waar hij gehaat wordt, de orde niet te behouden, bijvoorbeeld bij 3F. In tegenstelling tot in de bovenbouw, waar hij zeer geliefd is en de lessen soepeler verlopen. - Iris Duivenpoort. Iris is getrouwd met Sydney Pompier en gymlerares op het Westfries College in Hoorn. Ze is een 27-jarige Surinaamse, geboren in Paramaribo, opgegroeid in het Bijlmermeer en nu woonachtig in Hoorn. Ze is zelfverzekerd, sterk en weet precies wat ze wil. Dit blijkt uit een aantal dingen; ze heeft in de relatie met Theo toch wel de touwtjes in handen, alles gebeurt zoals zij dat wil. Bovendien is ze lerares op een 'blanke' school: een functie waar ze hard voor heeft moeten knokken. En over het algemeen mogen haar leerlingen haar wel en heeft ze geen moeite om de orde te bewaren in haar lessen. Maar aan de andere kant is ze toch ook onzeker. Ze weet dat haar man regelmatig vreemdgaat, maar schijnt daar niets tegen te ondernemen. Sydney slaat haar, ook al een teken dat hij boven haar staat, en ook dan kan ze weinig doen. Iris houdt heel erg vast aan de Surinaamse gewoontes en denkwijzen. Ze heeft Theo uitgelegd over winti en voelt zich meer Surinaams dan Nederlands. Ik vind dat ze nog te veel met de kleurverschillen zit en volgens mij denkt de dat bijna alle Nederlanders discrimineren. - Sylvia Altena- Houtman, Sylvia is een hartstikke lieve vrouw. Ze is heel zachtaardig en doet alles voor Theo en verzorgt hem ook erg goed. Ze is erg goedgelovig, is zeer meegaand met de problemen die Theo heeft. Ze blijft Theo onvoorwaardelijk vertrouwen en acht hem totaal niet in staat overspel te plegen. Toch moet Sylvia nog een andere kant hebben, maar deze wordt in het boek niet aan de orde gebracht. Sylvia heeft namelijk carrière weten te maken op maatschappelijk vlak. Wat voor werk ze heeft komt verder niet ter sprake. Je komt alleen te weten dat ze twee maal zoveel verdient als Theo. 2. Neem een fragment en werk het om tot een toneeltekst met alle toneelwijzigingen. Blz.130~139
Podium
Er staat een schoolbord, een bureau, een stalen boekenkast, een vuilnisbak, deurlijst en een dozijn tafels met stoelen voor de leerlingen. Het podium representeert een klaslokaal. Scène ( Theo Altena stapt gehaast de deurlijst in en treed zodoende het lokaal in, hij kijkt snel naar het bord en richt zich dan vervolgens opgelucht naar de klas die daar al zit. ) Theo: Goedendag. Klas: (smoezend) Hmmm. ( Theo kijkt de klas argwanend aan. Dan valt zijn oog op de zes pornografische foto’s op zijn bureau. De naakte zwarte modellen doen hem onbewust kuchen) klas: (gniffelt gemeentjes) ( Theo kijkt op, houdt met zijn hand de foto’s in de lucht en wappert ermee. Vervolgens loopt hij met de zes foto’s dwars door de klas, om de bank laat hij een foto achter op een bankje, o.a. die van Wouter en aan het einde van het lokaal leunt hij vervolgens tegen de kast) Theo: De zes die een foto voor zich hebben liggen mogen deze gaan laten zien aan de directeur. Klas: (stilte, de leerlingen kijken elkaar aan) Theo: kom, schiet een beetje op dan kan ik beginnen met de les. Wouter: Bekijk het hè! ( Hij pakt de foto van tafel en stopt het in zijn tas, Theo grist daarna zijn tas weg en neemt de foto eruit en legt met een harde klap weer terug op tafel.) Theo: Ik heb gister al duidelijk gemaakt, nog één keer gedoe in deze klas en een willekeurig aantal mensen gaat richting Ferweda. Jullie kennen de maatregel, dus geen schijnheilig protest graag! Wouter: U hebt helemaal het recht niet om in mijn tas te graaien! Theo: (gaat voor Wouter staan) Jongen, zeur niet. Je moest eens weten waar ik allemaal wel het recht toe heb. Wouter: Oh ja? Welke rechten dan wel, dat zou ik best willen weten. Theo: (antwoordt niet, maar ziet vanuit zijn ooghoeken dat twee andere jongens ook de foto in hun tas hadden gestopt.) Robbert Graft en Niels Hoogland. Voor jullie geldt hetzelfde, foto meenemen en wegwezen. (De twee zitten ongemakkelijk in hun stoel te draaien. Wouter werpt een blik naar ze en keert zich dan naar Theo) Wouter: waarom zijn het alleen maar jongens en geen meisjes die d’ruit moeten? Theo: Toeval. Wouter: toeval mijn neus. ( Theo voelt zich beledigt vanwege zijn neus maar houdt zijn hoofd omhoog) Ik ga niet naar Ferweda. Punt uit. ( Wouter slaat armen over elkaar) Moet ik zeker opdraaien voor wat de hele klas heeft gedaan? Klas: (wordt rumoerig) Theo: genoeg! Dat dit misschien geen klassikale actie is geweest interesseert me niet, het gaat erom dat ze hier liggen. (Theo wijst naar de foto’s) ( Daarna houdt Theo de deurlijst vast, vier jongens borgen langzaam hun boeken op en foto’s. Niels en Robbert staan als eersten op en anderen maken ook aanstalten om op te staan behalve Wouter.) Theo: Aan het einde van de les controleer ik of jullie ook echt hebben gemeld. Denk eraan ( De vier jongens die waren opgestaan mummelen wat en stappen door de lijst. De vijfde werpt een vernietigende blik naar Theo maar deze negeert hem. Daarbuiten wachten ze op Wouter.) Theo: Nou, vandaag nog graag. ( Wouter staat verveeld op. Hij pakt zijn tas en de foto, maakt daarvan resoluut een prop en smijt hem richting de vuilnisbak. De prop raakt de rand en komt voor de voeten van Theo te liggen.) Wouter: (tegen de klas) Ik ga naar de kantine. Verder niks. (Als Wouter langs Theo loopt grijpt deze hem bij zijn bovenarm. Wouter laat de tas vallen. Wouter: U heeft het recht niet om mij vast te houden! Theo: Raap die prop op! (Wat volgt is een duw- en trekpartij tussen Theo en Wouter. Maar Wouter weet zich niet los te rukken) Wouter: (hard) Laat me los idioot. Theo: Als jij nu nog niet naar Ferweda gaat dan zorg ik ervoor dat je de rest van het schooljaar niet meer in mijn les komt. En dat betekent geen eindcijfer Nederlands. En ga je niet over. Kun je lekker nog een jaartje extra hier rondlopen, Wouter! Wouter(opeens ernstig) O.K rustig maar hé. Ik ga heus wel. Theo: Vergeet je spullen niet. Wouter: Ach man, ga toch spelen. Theo: Gaan jullie vijf maar alvast, meneer schreeuwlelijk hier moet nog even zijn spulletjes oprapen, hij vindt alleen de weg naar Ferweda heus wel. Wouter: Krijg toch de tering, stomme idioot. (Theo vliegt Wouter aan, ze verliezen allebei hun evenwicht en Wouter stoot met zijn hoofd tegen de deurlijst. Wouter: Aaaaaaaahhhhhhhh. Theo: Wegwezen jullie, opgesodemieterd! Wouter: Mishandeling! Mishandeling! (Wouter staat op en loopt weg, de vijf anderen lopen met hem mee) Wouter: Ik ga naar Ferweda en vertel mooi wat er gebeurd is en ik vertel het ook aan mijn vader en moeder. Theo: Moet je doen joh, succes ermee! (Theo loopt terug naar zijn bureau en gaat vervolgens zitten met zijn handen in zijn haar.) Meisje: meneer, dit is niet de eerste keer dat het gebeurt, onder Frans heeft ie ook zoiets gedaan en bij maatschappijleer zat hij ook al in de gang te schreeuwen. Jongen: En vorig jaar bij Krammer van aardrijkskunde drie keer… Theo: Stop, ik hoeft het niet te weten. Wouter Nijman is bekend bij alle leraren, ook degenen die hem nooit in de klas hebben gehad. Klas: (stilte) Theo: Wie had nou eigenlijk die foto’s op mijn bureau gelegd? Klas: (weer stilte) Theo: Laat maar, ik hoef het niet te weten. Jullie mogen gaan, deze les halen we morgen wel in. Echt, jullie mogen gaan, ik geef jullie vrijaf. Doe zacht op de gang, O.K, ik zie jullie vrijdag wel weer. (Klas pakt zwijgend hun tassen in en gaan een voor een de deurlijst uit.) Leerling: meneer Altena? Tot vrijdag meneer. Theo: (knikt, daarna als hij alleen op het podium staat raapt hij de prop op, hij vouwt het open en kijkt naar de foto.) Theo: ‘Blackie is the best.’ (Einde scène, doek valt) Beknopte evaluatie van de verwerkingsopdracht 1
Ik vond deze opdracht bijzonder leuk om te doen. Want hier kon ik zelf gebeurtenissen verzinnen. Deze zelfverzonnen opdracht vond ik veel leuker dan het toneelstukje, aangezien ik helemaal rekening moest houden met het verhaal zelf. Ik vond zelf dat het einde van het echte verhaal geen bevredigend indruk gaf, dus heb ik zelf voorgesteld om het laatste hoofdstuk te herschrijven in een climax. Ik vond het wel zielig dat Sylvia tot het einde toe nog steeds niet wist dat Theo vreemdging. Goed, het komt weliswaar hard aan, maar ik vind dat beter dan die voortdurende onwetendheid van haar. Ik wou daar graag een einde aan maken. Ook hier heb ik geprobeerd om min mogelijk van het boek af te wijken en heb ik geschreven in de sfeer van de schrijver zelf, en staat er in het omgewerkte stuk ook zinnen die in het originele hoofdstuk staan. Over het herschrijven hoefde ik niet lang te denken hoe ik het zou doen, ik verzon gewoon tijdens het typen het verhaal en keek af en toe sommige zinnen van het origineel af. Beknopte evaluatie van de verwerkingsopdracht 2
Ik vond dit opdracht niet moeilijk om te doen, aangezien ik het stukje dat ik moet vervormen tot een toneelstukje weinig beschrijvingen en gedachtes bevatten. En stukjes die wel gedachtes bevatten kon ik na een beetje omwerken van de tekst makkelijk weglaten. De manier waarop de personages iets zeiden heb ik expres weggelaten. Zoals Wouter de hele tijd brutaal en luid tegen Theo praat. Uit de dingen die hij zegt kan je al opmaken dat dat niet op een zachtaardige manier gaat. Ik heb zo goed mogelijk aan het boek gehouden. Bepaalde zinnen heb ik wel wat ingekort, sommige stukjes heb ik weggelaten indien ze niet van toepassing waren tot de scène, zoals het stukje wanneer hij uit het raam kijkt en twee vrouwen en zijn auto ziet. Het enige wat enigszins lastig was, was het typen van dit stuk. En beetje goed opletten wat wel en niet belangrijk was voor het toneelstukje. Verwerkingsopdrachten
1. Herschrijf het laatste hoofdstuk, i.p.v. dat Theo tegen zijn vrouw zegt dat hij problemen heeft op school, bekent hij alles over de affaire van Iris. ‘Wanneer is het begonnen?’ Vroeg Sylvia. Ze zat tegenover hem aan de keukentafel en keek hem aan met grijze heldere ogen. ‘Ik weet het niet precies,’ antwoordde Theo. ‘Ik denk een maand of veertien geleden.’ Het getal veertien verwees juist naar zijn nauwkeurigheid over de duur van zijn relatie. ‘En al die tijd…waarom Theo, waarom, niemand heeft er iets van gemerkt, niemand ooit wat opgevallen, ik bedoel van je collega’s. Waarom heb je niets gezegd?’ ‘Het is niet gewoonlijk om erover te praten. Ik durfde het niet, ik dacht het gaat over.’ ‘Maar dat was niet zo.’ ‘Dat was niet zo.’ Herhaalde Theo werktuigelijk. Theo had het gevoel dat zij hem smalend aankeek, al die onzin, al die leugens, de illusie was verbroken. Ze wist het. Zijn ogen draaiden weer terug naar die van haar. Hoe kon zij hém nog steeds zo aankijken met zorg en medeleven nadat hij in één zin zijn affaire had opgebiecht. Het was volkomen onverdiend. Het was volkomen absurd. Het was volkomen belachelijk. De gehele situatie hier in de keuken mocht gewoon nooit plaatsgevonden hebben. Hij legde uit dat hij zich schaamde. Dat begreep ze niet. ‘Je schamen voor je bloedeigen vrouw. Dus dit betekent dat ik niets hoef te weten, zodra jij je ergens voor schaamt.’ Toen was de kalmte voorbij. Lieve Sylvia liet haar hoofd hangen. De luid suizende stilte versterkte zich tot een berustende gejank wat uiteindelijk tot een uitbarstende kreet. Sylvia legde haar hoofd in haar nek en zei: ‘Jezus Christus!’ Dit kwam uit haar tenen, hoorde Theo. Hij wist niet wat te zeggen. Sylvia hief met een ruk haar hoofd op. ‘Waarom heb je het nou gedaan, verdomme?’ Theo kreeg een stikkend gevoel, alsof iets donker en zwart hem plat drukte. Hij had het gevoel dat hij slechts enkele stappen van zijn dood was verwijderd. De zonnestralen die dwars door het keukenraam staken, leken messen die op hem af vlogen. Zijn keel leek dichtgesnoerd door een klem, het gevoel dat hij iedere week weer waarnam. ‘Jezus theo, je bent…je bent…’ ‘Een klootzak’, dat maakt hij heel simpel af. ‘Kom op scheld me uit, toe.’ Sylvia keek hem minachtend aan. Juist, deze minachting. Geen tikkeltje spoor van mededogen. Hij had het verdiend, al die tijd dat hij zichzelf aanpraatte geen schuld te hebben bij de affaire. Theo, kijk naar je vrouw. Waaraan heeft zij dit verdiend? Hij dwong zich zelf te kijken naar zijn vrouw. Sylvia leed pijn. Mededogen maakte plaats voor haat, zelfhaat. ‘ Wat heb ik fout gedaan…’ Nee, Theo kon het niet inhouden. Het allerergste wat hij verwachtte gebeurde. ‘Stil maar, ik ben de klootzak hier.’ En leende zijn armen uit aan Sylvia. Zij stortte vol smart in zijn armen. ‘Alsjeblieft, doe het nooit meer.’ Theo keek verbijsterd naar Sylvia, vergaf ze hem nou? Maar dat kon hij niet aan nemen. Theo sloeg zijn armen om haar heen, terwijl zij vragend zijn naam riep en hij haar snel en langzaam wiegde. Snel en langzaam. Evaluatie

Ik vond De buitenvrouw een heel fijn boek om te lezen. Ik heb het in een korte tijd uitgelezen. Het is een modern boek en sluit prima aan bij deze tijd. Er zijn veel dingen die je herkent, zoals de school die wordt beschreven en een man die gelukkig is getrouwd, maar toch vreemdgaat. Iets wat tegenwoordig vaker een kwestie is, vreemdgaan. De schrijver gebruikt korte zinnen om iets duidelijk te maken. Beschrijvingen van plaatsen en de huid van Iris wordt weliswaar uitgebreid over geschreven, maar de schrijver gebruikt hiervoor geen moeilijke woorden, zodat het makkelijk wegleest. Ik vond dit boek bepaald niet langdradig, al werden bepaalde ‘scènes’ erg gedetailleerd beschreven. Toen ik die seksscènes las moest ik wel even slikken en gingen mijn wenkbrauwen af en toe omhoog. De seksscènes waren best wel grof en schokkend beschreven tot in de kleinste details in ruw taalgebruik. Dit moet zogenaamd jongeren aantrekken, maar van mij hoeft het niet zo extreem. Ik vond dat Theo een dom mannetje was, hij is heel gedwee als het om Iris gaat. Soms lijkt het net of hij bang was voor haar. Ik vond het volkomen onnodig dat hij vreemdging, vreemd gaan is nooit nodig o.k. maar ik snap het niet. Hij heeft zo’n goed vrouw die alles voor hem doet, hij komt heus niets tekort. En dan heeft hij niet eens echt schuldgevoelens dat hij vreemd gaat. In het laatste hoofdstuk doet hij ironisch, hij vraagt eerst of zijn vrouw een ander heeft en voegt vervolgens toe dat hij natuurlijk een andere vrouw heeft naast zijn drukke bestaan. Ik werd echt beroerd toen ik nog verder las, dat hij trots op zich zelf was, omdat zijn vrouw nu niets vermoedde. Ik vond dat echt zo’n lage streek, Theo maakt zo erg misbruik van haar goedheid. Ik vind het echt zijn verdiende loon als hij voor de rest van zijn leven drie slaappillen moet slikken als hij niet kan slapen. Tegen leerlingen doet hij ook zo ontzettend bijdehand met zijn zogenaamde slimme kleinerende opmerkingen, dan laat hij echt merken wie de baas is. Maar achteraf is hij degene die wordt uitgelachen. De leerlingen waren af en toe wel wat kinderachtig, volgens mij zijn derdeklassers niet meer zo, hooguit eersteklassers. Bijvoorbeeld, wanneer ze het gaan opnemen voor Theo en niet voor Wouter. Dat doen leerlingen niet, kant kiezen van de leraar en niet van een klasgenoot. Ik vind het een zwakke punt dat Iris is gevallen voor Theo. Zij is een sterke vrouw en Theo is lelijk, slap, onaantrekkelijk en getrouwd. Zijn karakter vind ik totaal niet passen bij die van Iris. Ik kan niet begrijpen waarom Iris op hem gevallen is. En het feit dat Sylvia het helemaal niet doorhad de 14 maanden noch verder vroeg, is ook erg zwak te noemen. Hoe kan het nou zo zijn dat iedereen, van leerling tot leraar van de relatie afweet, behalve zijn bloedeigen vrouw? Het verhaal kan wel spannend genoemd worden, want in eerste instantie gaat erom of Sylvia achter de relatie komt of hoé ze erachter komt. Maar ja, het eindigt met dat ze nog steeds onwetend is, zelfs wanneer de relatie is beëindigd. Over de thema discriminatie weet ik een ding, dat er nog steeds mensen zijn die buitengewone achterlijke vooroordelen hebben. Deze mensen en de bijbehorende vooroordelen worden breed uitgemeten in dit boek. En ook belachelijk gemaakt, zie Theo. Ik vind dat erg goed van de schrijver dat doet. O.k. de seksscènes moet je maar voor lief nemen, maar dwars door deze seksscènes priemt wel een achterliggende gedachte. Dat is namelijk dat er genoeg mensen zijn die denken dat ze zo goed zijn en helemaal niet racisten zijn maar feitelijk wel, terwijl ze het niet doorhebben, zoals die idioot van een Theo. Op enkele zwakke punten na is dit een goed boek met een moraal die ik mensen die vaak vooroordelen hebben kan aanbevelen, kunnen ze zelf zien hoe ze in het echt zijn. De Buitenvrouw vond ik echt wel een redelijk boek om te lezen. Dat komt denk ik ook wel omdat het een heel modern boek is. Het is echt van deze tijd. De thema’s discriminatie en ontrouw zijn natuurlijk nog steeds actueel. Ik kon me heel makkelijk inleven in het boek. Het is ook allemaal heel herkenbaar. Theo is een leraar die wordt gehaat, is getrouwd met een net zo doorsnee vrouw als hijzelf en ze wonen in een nieuwbouwwijk in Alkmaar. Heel simpel allemaal, maar daardoor dus wel herkenbaar. Ik vond wel dat de beschrijvingen soms iets korter mochten. Om nu bladzijden lang te praten hoe het landschap of de huiskamer of de woonwijk van Theo eruit ziet, vind ik een beetje overdreven. Ook al de gedachten van Theo die hij had als hij bijvoorbeeld aan de huid van Iris dacht werden uitgebreid opgeschreven. Die stukken vond ik soms wel saai en erg langdradig en overbodig. Ik had aan een paar zinnen ook wel genoeg gehad om het te begrijpen. Als je al deze beschrijvingen even weg denkt, is het verhaal eigenlijk heel kort; er gebeurt vrij weinig. Het echte verhaal beslaat dan ook maar een paar dagen. De taal in het boek vond ik makkelijk, en hierdoor las het boek heel snel, maar soms toch ook wel een beetje grof. Die grofheid vond ik meestal ook helemaal niet nodig. Als de schrijver al die grof beschreven sexscènes had weggelaten had ik echt niets gemist hoor. Soms denk ik wel eens, heeft de auteur dat misschien expres gedaan om in de smaak te vallen bij zijn jeugdige lezers, zoals ik. Ik weet het natuurlijk niet, maar het zou kunnen. Het lijkt me namelijk niet dat een schrijver van 37 jaar zo ook in het dagelijks leven praat. Theo Altena vond ik over het algemeen wel een sympathiek persoon. Natuurlijk was hij wel een beetje een ‘nerd’ (om het maar even modern te zeggen). Hij was supergestresst en stond voor de klas niet echt sterk in zijn schoenen. Hij wist vaak niet hoe hij dingen aan moest pakken. Ik vond Theo eigenlijk helemaal niet het type om vreemd te gaan. Ik had eerlijk gezegd niet gedacht dat hij dat zou durven. Dat vreemdgaan is natuurlijk wel het grote minpunt van Theo. Wat ik ook niet goed aan hem vond was dat hij dacht dat hij echt perfect met allochtonen wist om te gaan. Hij discrimineerde ze juist in positieve zin en discrimineerde daarmee soms zijn ‘eigen volk’. Ik denk dat Theo een beetje bang was voor Iris. Hij durfde nooit wat zelf te vragen over haar gewoonten en ze spraken ook nooit over hun kleurverschil, totdat het uitging dan. Iris trouwens ook niet. Iris vond ik maar een irritant mens. Ze dacht altijd dat ze gelijk had, speelde de baas over Theo, gebruikte hem om haar man terug te pakken en vindt alle Nederlanders racisten. Ik vind dat ze nog helemaal niet geassimileerd is. Niet dat dat moet of zo, nee, ze zit mij niet in de weg als ze winti aanbidt, maar ik vind dat ze gewoon te weinig respect heeft voor de Nederlandse mensen. Ik had steeds het idee dat ze een beetje op de Nederlanders neerkeek en ze allemaal veroordeelde. Dat vind ik niet goed. Om nou te zeggen van: goh, van dit boek heb ik nou echt iets geleerd, nee. Ik heb er eigenlijk vrij weinig van geleerd. Ik weet nu alleen wel beter dat een leraar soms echt keuzes moet maken bij bijvoorbeeld het straffen van leerlingen. Je kan niet zomaar alles doen of zeggen, en dat lijkt me soms wel moeilijk. Maar ja, je hoeft ook van een boek niet altijd iets te leren, het kan ook gewoon ontspanning zijn. En dat was het in dit geval bij mij meer. Ik heb het boek met plezier gelezen, zou het anderen ook wel aanraden, maar niet als een echt literair ‘hoogstandje’. In vergelijking met andere boeken die we moeten lezen in 5A, vond ik als ik eerlijk mag zijn dit boek wat beneden ons niveau. Maar dat is ook wel eens lekker.