Samenvatting. Inleiding
Oorlogswinter vertelt de belevenissen in de winter van 1944-1945 van de vijftienjarige Michiel Van Beusekom. Hij is de zoon van de burgemeester van het dorpje Vlank. Het dorp ligt op de Veluwe. Het gezin Van Beusekom zet zich op allerlei manieren in voor de oorlogsslachtoffers. Ze helpen veel mensen uit het noorden die op hongertocht zijn. Soms komt oom Ben bij hen logeren. Hij zit in het verzet, zegt hij. Het verhaal. Michiel wordt benaderd door zijn buurjongen Dirk. Dirk vertelt hem dat hij met nog drie anderen het distributiekantoor gaat overvallen. Hij geeft Michiel een brief die hij aan Bertus Hardhorend moet geven als de overval mislukt en Dirk wordt opgepakt. Michiel belooft de brief goed te bewaren en hij verstopt hem in de schuur. Dirk wordt inderdaad gepakt en in Amersfoort gevangen gezet. Door omstandigheden kan Michiel de brief niet meteen bij Bertus brengen. Als hij bij Bertus komt, is die net door de Duitsers opgepakt. Michiel besluit om de brief te lezen. Er staat in dat Dirk een gewonde Engelse piloot in het bos heeft verstopt en dat iemand hem moet verzorgen. Dirk vraagt in de brief of Bertus de piloot wil verzorgen, maar omdat dat nu niet meer kan besluit Michiel dat hij het gaat doen. De piloot heet Jack, hij heft een gebroken been en hij heeft een schotwond. Michiel roept de hulp in van zijn zus Erica die een verpleegsters opleiding doet. Zij moet Jack verzorgen. Erica en Jack worden verliefd op elkaar en Erica blijft langskomen. In het bos wordt een dode Duitse soldaat gevonden. De Duitsers eisen dat de dader zich meldt. Ze nemen zolang tien mensen uit Vlank gevangen, waaronder Michiels vader. Als de dader zich meldt, woorden de gijzelaars vrij gelaten. De dader meldt zich niet en de Duitsers vermoorden vijf mensen, waaronder de vader van Michiel. Niet lang daarna komt een stoet met duizenden gevangenen voorbij. Het zijn allemaal jongens en mannen tussen de achttien en vijfenveerig jaar die bij de razzia in Rotterdam zijn opgepakt. Ze waren ondergedoken omdat ze niet voor de Duitsers wilden werken. De inwo-ners van Vlank helpen er een paar te ontsnappen. De rest verblijft in een Duitse kazerne. Op een nacht wordt er bij het gezin Van Beusekom op het raam getikt. Het zijn twee Joden die toevallig bij de razzia waren opgepakt en wilden ontsnappen voordat de Duitsers er achter kwamen dat zij Joden zijn. Zij vragen het gezin om hulp. Michiel helpt beide mannen in een boerinnen kostuum en samen met de barones Wansfeld helpt hij de Joden de ijzel over. Als hij thuis komt is oom Ben op visite. Die is erg bedroefd over de dood van Michiels vader. Om hem op te vrolijken vertelt Michiel dat hij samen met de barones twee Joden heeft geholpen en twee Duitsers voor de gek heeft gehouden. Kort daarna wordt de barones bij de arrestatie vermoord. Dirk is ontsnapt en verbergt zich bij Jack in het boshol dat hij zelf gegraven heeft. Hij vertelt Michiel dat hij geen namen genoemd heeft bij zijn verhoren en martelingen. Samen vragen ze zich af hoe het komt dat Bertus is gepakt. Er moet ergens een lek zitten, maar wie? Michiel verdenkt Schafter. Dat is een dorpsgenoot die eigenlijk een beetje voor Duitsland is. Volgens Dirk zit Schafter bij het verzet, maar Michiel weet dat gebeurtenissen waar hij bij was later verraden zijn. Na een tip van oom Ben probeert Michiel Schafter uit zijn tent te lokken. Maar die heeft hem door en vertelt hem oprecht dat hij er niks mee te maken heeft. Michiel en Erica vertellen nu pas aan Jack en Dirk waarom hun vader vermoord werd. Nu blijkt dat zij de daders waren, maar dat ze zich niet konden aangeven omdat zij de eis niet gehoord hebben. Jack omdat hij in het bos zat en Dirk omdat hij gevangen was. Het kost Michiel en Erica moeite om hun medeplichtigheid aan hun vaders dood te vergeven, maar ze weten dat de jongens er ook niks aan konden doen. Dirk en Michiel vinden Jacks aanwezigheid te gevaarlijk worden en willen hem over de grens hebben. Michiel roept oom Bens hulp in. Net voordat oom Ben bij Jack is beseft Michiel dat hij de verrader is. Michiel heeft hem namelijk als enige in vertrouwen genomen over de barones en de twee Joden. Nog net op tijd komt Michiel bij Jack en Dirk. Ze dragen oom Ben over aan meester Postma, hij is het hoofd van het verzet in Vlank. Als Postma oom Ben meeneemt worden een aantal Duitse munitiewagens door een Engelse Spitfire beschoten. Oom Ben probeert te ontsnappen en rent langs de minutiewagens. Op dat moment ontploffen de wagens en wordt oom Ben gedood.