J. Bernlef, pseudoniem van Hendrik Jan Meersman, een Nederlandse schrijver, is de auteur van het boek “Onder ijsbergen”. Hij debuteerde als dichter met “Knokkels” in 1960 en als prozaïst met “Stenen spelen” in 1960. Vanaf het begin van zijn carrière hield hij zich bezig met de menselijke essentie: het geheugen, de identiteit, leven en dood. Zijn werk bestaat uit poëzie, essays, romans en verhalen. In 1981 schreef hij het boek “Onder ijsbergen”. In het boek verwijst hij regelmatig naar de verschillen tussen de Groenlanders en de Denen. Groenland is een onafhankelijk eiland maar in zekere zin toch afhankelijk van Denemarken. Het kan niet zonder de hulp van Denemarken blijven bestaan. Dat is dan ook een thema van het boek. Het verhaal gaat over een Deense rechter. Hij moet als waarnemer in Groenland een moord op een vrouw onderzoeken. Telkens echter wanneer hij probeert te communiceren met de Groenlanders via een tolk, slaan ze wartaal uit. Uiteindelijk wordt hij zelf door een Groenlander vermoord. Over het algemeen vond ik het boek saai. Dit omdat het te langdradig was. Er werd te veel in detail getreden en bepaalde situaties werden te uitvoerig beschreven. B.v. op p. 32 vertelt de schrijver uitgebreid hoe Lina rijdt en wat er onderweg allemaal te zien is en op p. 73 wat er allemaal gezegd wordt in de fabriek. Doordat de gebeurtenissen zo uitvoerig beschreven worden, is de vertelde tijd kleiner dan de verteltijd. Hierdoor zit er volgens mij in het boek geen actie of spanning. De enige, echt interessante actie is de moord op Jakob Olsen. En juist die passage wordt zeer bondig beschreven. (vier regels!) Een passage die uitgebreid beschreven werd en ik toch de moeite waard vond was het toneelstuk. Ik vind het goed dat dit toneelstuk in het verhaal verwerkt is omdat het eigenlijk een heel symbolisch verhaal was en er verschillende gelijkenissen zijn met Jakob Olsen. Het toneelstuk gaat over een man die na de dood van zijn beste vriend eenzaam achterblijft. Daardoor wordt hij krank-zinnig. Hij weet zijn eenzaamheid een beetje te verbergen door met de dode man te praten. Wel moet hij de dode man delen met de “onderwereld of hemel”. Ook Jakob Olsen leeft in eenzaamheid in Groenland. Hij kan dat soms verdrijven door naar Lina Krog, zijn tolk, te gaan om te babbelen maar hij moet haar delen met Nick Morello en Jimmy Rosa. De symboliek in het toneelstuk is dat de man de dode man nog eens doodschiet omdat hij de eerste keer geen afscheid heeft genomen. Hij heeft de hele winter tegen hem gepraat. En zo moet hij dat van zich afzetten. Naar mijn mening is dit symboliek van de bovenste plank. Nog een fijne passage was de brief die Jakob Olsen naar zijn vrouw schreef en de brief van zijn vrouw. Dat is eens iets anders. Brieven vind ik meestal aangenamer om te lezen omdat men daarin sneller “to the point” komt en rechtuit is. Het einde was volgens mij niet duidelijk omdat ik met veel onopgeloste vragen bleef zitten. Het verhaal is een gesloten verhaal, spiraalvormig. Want het begin komt terug op het einde maar dan op een ander niveau. Enkele vragen waar ik mee bleef zitten zijn: “Waarom kunnen de Groenlanders niet vertellen welk motief Jón Eira er toe aanzette Karen Esbjerg te vermoorden?” Misschien omdat de sociale contacten tussen hen en de Denen zo fragiel zijn en omdat ze denken dat de Denen hen toch niet begrijpen??? “En waarom werd Jakob Olsen vermoord?” Hij deed toch niets verkeerds?! Misschien werd hij vermoord omdat ze hem als een indringer zagen, iemand die te veel persoonlijke dingen over hen wilde weten??? Positief is dat de schrijver woorden uit het taaltje dat de Groenlanders spreken, regelmatig in de tekst verwerkt. Zo kon ik mij toch een beetje in de situatie inleven. De vader-zoon relatie is goed uitgewerkt. Het is een driehoeksrelatie. De lezer komt veel te weten over Jakob Olsen, zijn vader en zijn zonen. Dit komt vooral doordat Jakob over zijn vader begint na te denken nadat deze gestorven is en doordat hij een brief krijgt van zijn vrouw. Hoewel hij hem herinnert als een rechtervaardige maar strenge vader, herinneren zijn zonen hun grootvader als een man die hen altijd verwend heeft en hen extra zakgeld toestopte. Ze mochten veel meer van hun grootouders dan van hun ouders. Zo wilde hij waarschijnlijk Jakobs strenge opvoeding een beetje goedmaken. Het boek vind ik dus over het algemeen saai op enkele passages na. Gedurende deze luttele momenten was ik dan ook gemotiveerd om verder te lezen. Ik zou het boek nooit aan iemand aanraden. Daarom stel ik mij de vraag: “Is dit een voorbeeld van schrijfkunst?”. Er bestaan toch veel betere boeken qua inhoud en schrijfstijl.