De voorspelling door Evert Hartman

Samenvatting + Analyse + leeservaring: Samenvatting van De voorspelling: Deze samenvatting is uit het uittrekselboek van de bibliotheek + een aantal toevoegingen die ik zelf gemaakt heb
De achttienjarige student Sander Dijkhuizen komt laat thuis. Hij heeft aardig wat gedronken in de kroeg. Kort na middernacht belt een man aan. Hij stelt zich voor als Hadek en zegt dat Sander nog maar veertien dagen te leven heeft; daarna zal hij hem komen ophalen. Hadek raadt Sander aan, zich goed op dat moment voor te bereiden. Verder zegt Hadek dat Sander de volgende dag een teken zal krijgen om te bewijzen dat zijn boodschap echt is. Sander neemt Hadeks woorden niet serieus. Hij denkt aan een ontgroeningsgrap. Toch vertelt hij Marijn, die ook in de studentenflat woont, wat er gebeurd is. De volgende ochtend wordt Sander op weg naar het universiteitsgebouw bijna door een automobilist overreden. Plotseling realiseert Sander zich wat Hadek gisteravond gezegd heeft: zou dit het teken zijn? Hij begint zich zorgen te maken. Die ochtend neemt hij zijn vriend Lodewijk in vertrouwen. Die ligt dubbel van het lachen. Volgens hem heeft Sander zich alles verbeeld. Maar Sander kan Hadek niet vergeten: hij verandert van een rustig, oppervlakkig denkende, niet bijgelovige student in een bange, diep nadenkende gek die overal gevaar ziet. Sander is voortdurend gespannen en nerveus. In de bibliotheek ontdekt Sander het boek De dood als metgezel, geschreven door een zekere H.A Dekkers. De eerste vijf letters van de schrijversnaam vormen Hadek. Die ontdekking veroorzaakt bij Sander een aanval van hyperventilatie. Hij gaat naar het psychologisch instituut waar Dekkers werkt. Sander ontmoer daar Karin, een meisje dat bij hem op de middelbare school gezeten heeft. Sander vertelt wat hem overkomen is. Karin neemt zijn verhaal serieus. Als Sander Hadek beschrijft, zegt Karin dat Dekkers totaal niet op deze figuur lijkt. Later die dag gaat Sander naar een ontgroeningsavond van zijn studentenvereniging. Daar vertelt een stomdronken Lodewijk aan iedereen wat Sander hem in vertrouwen heeft gezegd. Enkele oudejaarsstudenten besluiten dat de geesten opgeroepen zullen worden met het ‘spel’ glaasje draaien. Op de vraag of er iemand dood gaat, wordt de naam Sander gevormd. Nu weet Sander het zeker: hij heeft zich niets verbeeld, Hadek bestaat echt. Na afloop wordt Sander bijna door een taxi aangereden. Die nacht droomt hij twee keer over vertrekkende treinen. De volgende ochtend realiseert Sander zich dat hij doodsbang is. Hadeks voorspelling gaat geen moment uit zijn gedachten. Op straat meent hij Hadek zelfs in een voorbijrijdende auto te herkennen. Tijdens een treinreis naar zijn ouderlijk huis ontmoet Sander een dertienjarig meisje, Daniëlle. Ze raken in gesprek. De reis is voor Sander een kwelling, want hij moet voortdurend denken aan zijn angstaanjagende dromen; dan krijgt hij opnieuw een aanval van hyperventilatie. In het weekend neemt Sanders angst verder toe. In de garage van zijn vader durft hij niet onder de doorsmeerbrug te gaan staan en later ziet hij bijna een kind verdrinken, maar hij durft het niet te redden. Op de terugreis naar Utrecht ontmoet Sander opnieuw Daniëlle. Bij aankomst krijgt hij een lift van Daniëlle’s tante Angela. Deze nodigt Sander uit voor een etentje. In het restaurant merkt Angela dat Sander angstig is en tijdens de maaltijd vertelt Sander over het bezoek van Hadek. Angela raadt hem aan zich niet bang te laten maken. Haar woorden hebben een rustgevende invloed op Sander; hij voelt zijn angst wegzakken. Als Sander op de studentensociëteit komt, wordt daar een ‘rechtszaak’ tegen hem aangespannen, omdat hij op een aantal ontgroeningsavonden niet aanwezig was. De uitspraak luidt: verbanning. Sander kan aan het vonnis ontkomen door een opdracht uit te voeren. Hij wordt geblinddoekt naar een afgelegen plaats gebracht en moet voor drie uur ‘s nachts op de sociëteit terug zijn. Sander slaagt erin deze opdracht uit te voeren, doordat Angela en Daniëlle opduiken en hem een lift geven. Korte tijd later belt Hadek bij Sander aan. Hij herhaalt dat Sander nog maar kort te leven heeft. Sander valt hem aan en Hadek slaat op de vlucht. In de daarop volgende dagen is Sander minder angstig. Hij denkt ook veel minder aan Hadek. Tijdens een feest bij Lodewijk breekt er plotseling brand uit. Sander redt Marijn en ze slagen erin via de dakgoot te ontkomen. In de menigte toeschouwers zijn Angela en Daniëlle aanwezig. Op aanwijzingen van Daniëlle bereiken Sander en Marijn een raam, waardoor ze uit het brandende gebouw kunnen ontkomen. De volgende dag reist Sander naar de school van Daniëlle om haar te bedanken en een cadeautje te geven. Daar blijkt dat niemand haar kent en ze helemaal niet bestaat. De analyse: Titelverklaring: Het boek heet ‘De voorspelling’, omdat het hele boek daar om draait. In het begin van het boek doet Hadek de voorspelling dat hij Sander over twee weken komt halen. Sander heeft dus nog maar 14 dagen te leven en dat maakt Sander doodsbang. Bij iedere gebeurtenis vraagt Sander zich af of dit het einde van zijn leven is. Het hele boek gaat over de angst van Sander, die hij door de voorspelling van Hadek heeft gekregen. Genre: Het boek is een psychologische roman. De psychologische ontwikkelingen van Sander zijn erg belangrijk in het verhaal. In het boek wordt veel aandacht besteed aan de angst die het leven van Sander beheerst en hoe hij verandert van een rustig, oppervlakkig denkende en niet bijgelovige student in een bange diep nadenkende gek die overal gevaar ziet. Sander is zichzelf niet meer en hij moet zijn eigen ‘ik’ weer terug vinden. Deze overgangen worden uitgebreid beschreven. Thema en motieven: Het thema van het verhaal is ‘angst voor de dood’. Door de voorspelling van Hadek dat Sander over twee weken zal sterven, is Sander bij iedere gebeurtenis bang om dood te gaan. Hij ziet overal gevaar in. Een duidelijk motief in het boek zijn treinen. Iedere belangrijke gebeurtenis heeft te maken met een trein of gebeurt in de buurt van een trein. Zo droomt Sander vaak over een trein die hem meeneemt naar een onbekende bestemming (de dood) en hem nooit meer terug brengt. Ook is Sander altijd enorm angstig in de trein, zijn ergste angstaanvallen krijgt hij in de trein en hij is er altijd doodbang om een ongeluk te krijgen. Sander ontmoet uiteindelijk Daniëlle in de trein, die hem in contact brengt met haar tante Angela. Zij helpt Sander vervolgens van zijn angsten af. Opbouw: Het verhaal is chronologisch verteld. Er komt één flashback in voor, daarin denkt Sander aan vroeger toen hij door kinderen werd bedreigd. Er worden geen vooruitwijzingen beschreven. In het verhaal komen tijdsprongen van een paar uur voor en af en toe van een dag. Het boek heeft 25 hoofdstukken. In de eerste twaalf hoofdstukken neemt Sanders angst voor de dood voortdurend toe. In hoofdstuk 13, precies op de helft van het verhaal ontmoet Sander Angela en dat moment betekent een keerpunt in zijn leven. Zij helpt hem van zijn angst af. Personages: De hoofdpersoon is Sander: Sander Dijkhuizen is achttien jaar. Hij zit in zijn ontgroeningstijd van zijn studie sociologie. Sander kan goed zijn woord doen, heeft lef en kan behoorlijk driftig worden. Van nature is hij absoluut niet onzeker, maar dat verandert als hij van Hadeks voorspelling heeft gehoord. Vanaf dat moment is hij nerveus en gespannen. Naarmate de dagen verstrijken wordt hij steeds angstiger en die angst is 24 uur per dag aanwezig, bij alles wat hij doet. Hij krijgt regelmatig aanvallen van hyperventilatie. In normale dagelijkse situaties begint hij overspannen te reageren. Sander raakt zo diep in de put dat hij zichzelf een waardeloos figuur en een lafbek vindt. Tijdens dat dieptepunt ontmoet hij Angela. Zij laat Sander zien dat hij echt gevaar en denkbeeldig gevaar met elkaar verwart. Door dit gesprek worden Sanders ogen geopend en lukt het hem zijn angst te overwinnen. Angela: Angela is de tante van Daniëlle. Ze is opvoedkundige van beroep en zeer direct. Als ze Sanders verhaal hoort biedt ze meteen hulp aan. Ze stelt hem op zijn gemak, het lukt haar tot Sander door te dringen en er voor te zorgen dat hij minder onzeker en bang voor de dood is. Na dit gesprek verschijnt Angela, steeds samen met Daniëlle, nog een aantal keer in het verhaal. Angela speelt eigenlijk de rol van beschermengel voor Sander (Angela betekent ook engel) en Sander heeft erg veel aan de hulp van Angela. Daniëlle: Daniëlle is een dertienjarige brugklasser. Ze is een opgewonden kwebbeltante. Daniëlle brengt Sander in contact met Angela. Ze is een soort tussenpersoon. Ze praat wel veel, maar je komt toch weinig van haar te weten. Ze blijft een schimmig figuur en aan het eind van het verhaal lijkt het alsof Daniëlle niet bestaan heeft: niemand kent haar. Hadek: Hadek verschijnt midden in de nacht bij Sander aan de deur. Na zijn voorspelling verdwijnt hij en behalve Sander blijkt niemand hem gezien te hebben. Je komt eigenlijk niets over Hadek te weten behalve dan dat hij die voorspelling aan Sander brengt. Het wordt ook helemaal niet duidelijk wie Hadek is en of hij wel echt bestaat. Tijd: - De verteltijd is 265 bladzijden (25 hoofdstukken) en de vertelde tijd is 12 dagen. - Het verhaal speelt zich in de jaren ’90 af. Perspectief: In het boek wordt gebruik gemaakt van het ik-perspectief. Je beleeft alles door de ogen van Sander
Ruimte: De belangrijkste ruimtes in het verhaal zijn: - Sanders flat in Utrecht (daar ontmoet hij Hadek + voorspelling en daar draait het hele boek om) - De kroeg in Utrecht (daar komt Sander heel vaak, daar worden veel streken met hem uitgehaald, want daar wordt hij ontgroent) - In de treinen (daar krijgt Sander meestal zijn angstaanvallen en daar ontmoet hij Daniëlle). Voor de rest speelt het verhaal zich ook nog in Zwolle bij Sanders ouders af en rondom het huis van Lodewijk

Leeservaring: Het onderwerp: - Het onderwerp is erg duidelijk, namelijk de angst voor de dood en hoe Sander daarmee omgaat. Dat was erg helder voor mij toen ik het boek las, vooral omdat het hele boek alleen hierover gaat, geen bijzaken of iets dergelijks. - Ik vind het ook een erg interessant onderwerp. Het ligt erg in mijn belevings- wereld. Een maand voordat ik het boek ging lezen kreeg ik te horen dat de moeder van een vriend van mij kanker heeft en nog maar uiterlijk een half jaar zal leven. Hierdoor ging ik toch over het leven en de dood nadenken, wat ik zou doen als ik te horen kreeg dat ik nog maar uiterlijk een half jaar te leven heb. Welke rol mijn angst voor de dood in mijn leven zou spelen en of ik bij iedere gebeurtenis bang zou zijn dat het de laatste is. Ik was dus erg met het onderwerp bezig. - Het boek heeft het onderwerp vooral op een hele realistische manier uitgewerkt en daardoor was het boek erg interessant. Het bleef van het begin tot het einde boeien. Ik vond het mooi om te lezen hoe Sander met zijn angst voor de dood omging. - Ik was dus al over het onderwerp van het boek aan het denken. Het lijkt mij erg moeilijk om met je angst voor de dood om te gaan. Sander liet zijn hele leven beheersen door zijn angst voor de dood. Dat was niet zijn bedoeling, hij kon er niks aan doen, maar toch deed hij het. Ik zou die angst niet mijn hele leven laten beïnvloeden, maar gewoon genieten van de momenten dat je nog leeft en niet te veel nadenken over het feit dat elke gebeurtenis je laatste kan zijn. Dat wilde Sander ook wel doen, maar dat lukte hem niet alleen. Hij had hulp nodig en die kreeg hij van Angela. - Het onderwerp wordt diepgaand behandeld. Ik heb het idee dat de schrijver goed over het karakter van Sander heeft nagedacht. Hij heeft het ook goed uitgewerkt, want je komt veel te weten over de gevoelens en gedachten van Sander. Je kruipt echt in zijn huid. De gebeurtenissen: - Het verhaal heeft een hele heldere en strakke verhaallijn. Dit komt vooral omdat er maar één verhaallijn is en niet zoals in een soap meerdere. Omdat alle aandacht aan die ene verhaallijn wordt besteed is het erg duidelijk. - De gebeurtenissen komen logisch uit elkaar voort. Omdat het een heel realistisch verhaal is kon ik me goed in de hoofdpersoon inleven en ik snapte de volgorde van zijn gebeurtenissen goed. Ze waren allemaal heel logisch en ‘normaal’. - Ik vond de gebeurtenissen vooral heel boeiend en interessant om te lezen en heel mooi om de angst voor de dood door Sanders ogen mee te maken. Ik zou het boek niet als spannend willen omschrijven. Het boek is wel heel realistisch en voor mij herkenbaar. Ik had zelf al wel veel over de dood en de angst voor de dood nagedacht, omdat ik al redelijk veel familieleden/kennissen ben verloren en natuurlijk door die zieke moeder van een vriend. Ik vind dat ‘de dood’ wel een zwaar onderwerp is, het boek is ook erg serieus en niet humoristisch. Op zich wordt de angst van Sander voor de dood wel op een hele geloofwaardige manier gebracht, maar die voorspelling dat Sander dood zal gaan vind ik absoluut niet geloofwaardig, maar dat is uiteindelijk ook niet zo belangrijk. Je komt ook niet te weten of die voorspelling echt uit komt. Het belangrijkste is Sanders angst. - Ik had zelf al veel over het onderwerp nagedacht. Ik was erg met die vriend z’n moeder bezig, het boek zelf heeft me niet extra aan het denken gezet. - Aan de ene kant is het boek bevredigend, want Sander laat z’n leven niet meer door de angst voor de dood beheersen, maar je komt niet te weten of die voorspelling nou echt uit komt. - Het verhaal speelt zich in een beangstigende sfeer af, want Sander is voortdurend band dat de voorspelling echt uit zal komen. - De gebeurtenissen maakten een echte indruk op me. Het was ook een heel realistisch verhaal en ik kon daardoor goed met de hoofdpersoon meeleven. Ik kroop echt in Sanders huid. - Het verhaal beschrijft helemaal geen onaangename gebeurtenis. Het is niet fijn als je te horen krijgt dat je binnen twee weken zult sterven, maar het is niet echt onaangenaam beschreven. Ik vind onaangenaam altijd met smerige details. - Het verhaal blijft van het begin tot het einde boeien. Vrij aan het begin van het boek komt Hadek met z’n voorspelling en dan blijft het hele boek boeien, aan de ene kant omdat je wilt weten of de voorspelling uitkomt en aan de andere kant de angst van Sander voor de dood en hoe hij daar mee omgaat. De bouw: - Er zit meteen vaart in het verhaal, omdat het begint met de voorspelling van Hadek. - Alles hangt met elkaar samen en draait om de voorspelling van Hadek en wat voor gevolgen dat voor het gedrag van Sander heeft - Ik vind de bouw helemaal niet ingewikkeld, omdat er maar één verhaallijn is voorkomt, steeds in het zelfde perspectief is geschreven en chronologisch wordt verteld. - Ik vond het niet moeilijk om stukken met elkaar in verband te brengen, omdat ze allemaal over Sander gingen, het was heel goed te volgen. - Het verhaal bestaat niet uit veel korte scènes, alles wordt uitgebreid beschreven, waardoor ik me een goed beeld kon vormen. - Er is maar één verhaallijn, dus deze was lekker makkelijk. - Er wordt geen spel met de tijd gespeeld - Er is één terugblik waarin Sander terug denkt aan die keer dat hij vroeger gepest werd. De personages: - personages gingen echt voor mij leven, omdat ze zo goed en uitgebreid werden beschreven. Ze zijn redelijk herkenbaar, behalve Hadek, want die blijft zo vaag. - Ik raakte echt betrokken bij het probleem van Sander. Ik vind het zo zielig voor hem dat hij voortdurend angst voor de dood heeft. - Ik ging echt met hem meeleven. Ik vind dat de meeste personages zich gedragen zoals het hoort, behalve Hadek, want ik snap echt niet dat je met zo’n voorspelling naar iemand toe kunt gaan. Ook de leden van de studentensociëteit gedragen zich niet zoals het hoort, zij ‘pesten’ Sander ermee en nemen hem niet serieus, terwijl hij zich al zo vreselijk voelt. - Ik ben in zoverre beïnvloed dat ik niet met iemand zal spotten en altijd zal luisteren. Je hoeft iemand niet altijd te geloven, maar je kunt hem wel steunen. - Ik vond Karin wel sympathiek, want zij hielp Sander echt. - Ik kom het meest van Sander te weten, omdat je alle gebeurtenissen door zijn ogen ziet en hij zijn gevoelens daarbij geeft. Het taalgebruik: - Ik had geen moeite om de taal te begrijpen, want er kwamen geen moeilijk woorden in voor. - Ja, het verhaal is heel beeldend beschreven. Personen en ruimtes worden uitgebreid omschreven, waardoor ik me echt een goed beeld kon vormen. - Er wordt echt studenten/jongeren taal gebruikt met onder andere scheldwoorden als ‘klojo’, ‘droogkloot’, ‘kankerzooi’, ‘geen flikker uitvoeren’ en ‘klote’. Deze woorden werden goed gebruikt en niet vaak. Er zijn mij voor de rest geen eigenaardigheden in taal en stijl opgevallen. - Ik vond de verhouding tussen beschrijving, dialoog en weergave van gedachten en gevoelens plezierig. Het was heel makkelijk en goed te volgen. - Het boek bevat niet veel beeldspraak of symbolische verwijzingen. Informatie over Evert Hartman: 2 juli 1937 - 7 april 1994
Evert Hartman werd op 12 juli 1937 in Dedemsvaart geboren. In 1947 verhuisde hij met zijn familie naar Kampen. Na zijn eindexamen H.B.S.ging hij eerst in militaire dienst, en begon in 1958 aan zijn studie sociale geografie aan de Rijksuniversiteit te Utrecht. Deze studie sloot hij in 1965 af met een doctoraal examen. Maar ondertussen was hij al begonnen met les geven in Hoogeveen. Hij was daar leraar aardrijkskunde tot 1992. Sindsdien wijdde hij zich volledig aan het schrijven. Op donderdag 7 april 1994 overleed hij in zijn woonplaats Hoogeveen. Evert Hartman was getrouwd en had twee zonen. Als jongen van zestien jaar wilde hij al verhalen schrijven. Voorzichtig begon hij met het schrijven van korte verhalen voor 'eigen gebruik'. Zijn eerste boeken waren avonturenromans voor volwassenen, zoals Signalen in de nacht, dat zich afspeelt tegen het decor van de Duitse bezetting. In 1978 begon hij met het schrijven van jeugdboeken. In 1979 verscheen Evert Hartmans eerste jeugdboek Oorlog zonder vrienden, dat onmiddellijk geweldig populair werd. Het boek werd bekroond door vele kinderjury's en ontving de Europese jeugdboekenprijs voor actuele literatuur, Padua 1980. In Vechten voor overmorgen geeft Evert Hartman een gedurfde kijk op een toekomst die erg dichtbij lijkt. Het onzichtbare licht baseerde hij op ervaringen van een meisje dat ontdekt dat ze helderziend is. Gegijzeld is niet alleen het spannende verslag van een gijzeling. De kinderen en de terroristen zijn volledig op elkaar aangewezen, waardoor de gijzeling een onverwachte wending neemt. In Buitenspel vertelt Evert Hartman een fascinerend verhaal over onder meer jaloezie tussen klasgenoten, de ontvoering van een middelbare scholier en belastingontduiking. In Morgen ben ik beter belandt Mariëlle in het ziekenhuis. Als niet duidelijk wordt, wat er met haar aan de hand is gaat haar vriendin op onderzoek uit. Het boek werd in 1988 bekroond met de prijs van de Nederlandse Kinderjury. Het bedreigde land en De droom in de woestijn zijn spannende verhalen die gesitueerd zijn in het Heilige Land in de tijd van de Bijbel. In Niemand houdt mij tegen, een avontuur in de 22ste eeuw neemt Evert Hartman de lezer mee naar de verre toekomst, wanneer heel laag-Nederland onder water is gelopen. De voorspelling is het verhaal van de student Sander die tijdens zijn ontgroening te horen krijgt dat hij nog twee weken te leven heeft. In De vloek van Polyfemos, de avonturen van Odysseus hervertelt hij de Odyssee van Homeros. Evert Hartman had als grote wens dat zijn boeken verfilmd zouden worden. Gegijzeld werd verfilmd door leraren en leerlingen van de Koningin Juliana-mavo in Veenendaal en uitgeroepen tot de beste amateur-film van Nederland. Zijn boeken zijn enorm populair; dat wordt wel bewezen door het feit dat hij vier keer bekroond is door de Nederlandse Kinderjury. 1993 De voorspelling
Bekroond met de prijs van de Nederlandse Kinderjury 1994