1 Titel: Oorlogswinter
Schrijver: Jan Terlouw
Uitgever: Malmberg 1972. 2 De hoofdpersoon is de vijftienjarige Michiel, die in de tweede wereldoorlog betrokken raakt bij het ondergrondse verzet. Hij is behulpzaam en dapper. Van het begin af aan helpt hij anderen. Eerst zijn moeder. Zij laat hem in het donker melk halen (blz. 10) iets dat zij zelf niet durft. Later helpt hij een gewonde Engelse piloot verzorgen en twee joden naar de overkant van de IJssel brengen, die werd bewaakt door de Duitsers. 3 Andere personen zijn: Vader Beusekom: Een burgemeester die zijn huis beschikbaar stelt voor mensen die trekken van de stad naar het platteland om een paar kilo aardappels te halen. Halverwege de tocht moeten de mensen overnachten. Moeder Beusekom: De bezorgde vrouw van de burgemeester. Erica: De nieuwsgierige zus van Michiel die hem helpt in het verzet. Jochem: Het zesjarige broertje van Michiel. Dirk: De drie jaar oudere buurjongen van Michiel die in het ondergrondse verzet zit. Oom Ben: Hij lijkt een behulpzame man en hij doet net alsof hij in het verzet zit maar in werkelijkheid is hij de verrader. Bertus van Gelder: Een aardige man die in het ondergrondse verzet zit. Jack: Een Engelse piloot die is neergestort en door Dirk en Michiel wordt verzorgd. Meneer Kleerkoper en zijn zoon David: Twee Joden die aan de Duitsers zijn ontsnapt. Ze nemen De familie Beusekom in vertrouwen om naar de overkant van de IJssel te komen. David lacht veel en zijn vader wil altijd het laatste woord hebben. 4 Het verhaal speelt in Nederland, in het Oosten van het land (blz. 8) ergens langs de rivier de IJssel, (blz 77 & 88). 5 Het verhaal speelt in de laatste winter van de tweede wereldoorlog tussen 1944 en 1945, dat staat letterlijk in de tekst (bijna bij elk hoofdstuk) het gaat over het verzet tegen de Duitsers. 6 Het verhaal in het kort: Dirk gaat een contributie kantoor beroven. Hij verzorgt een Engelse soldaat die is neergestort. Daarom geeft hij een brief aan Michiel en vraagt (in het schuurtje bij de tuin) de brief aan Bertus van Gelder te geven als hij wordt gesnapt. Dirk wordt gesnapt en Michiel gaat de brief naar Bertus brengen. Maar ook Bertus is mee genomen door de Duitsers. Michiel besluit dan de brief zelf te lezen. In de brief vraagt Dirk of Bertus de Engelse piloot wil verzorgen. Michiel gaat naar de piloot (Jack) want Bertus is er niet en iemand moet hem toch verzorgen? Elke dag brengt Michiel eten naar Jack. Met de wonden van Jack gaat het steeds slechter. Dan besluit Michiel zijn zus Erica in vertrouwen te nemen. Erica moet haar ogen dicht houden zodat ze niet ziet waar de schuilplaats is. Jack schrijft een brief naar zijn ouders en oom Ben (die doet alsof hij in het verzet zit) post de brief. Als Michiel de volgende morgen terug komt om eten te brengen, ziet hij dat er nieuw verband om de wonden van Jack zit. Erica had haar ogen niet goed dichtgedaan en wist zo de plek opnieuw te vinden. Dan wordt er een dode Duitse soldaat gevonden. Er worden tien mannen uit hun huizen gehaald, waaronder de vader van Michiel. Ze zullen de volgende dag worden opgehangen als de dader van de moord op de soldaat zich niet komt melden. Michiel’s vader wordt vermoord want de dader komt zich niet melden. Op een avond komen er twee joden (meneer Kleerkoper en David) aan de deur. Ze zijn ontsnapt uit een kamp. Ze moeten naar de overkant van de IJssel. Michiel bedenkt samen met z`n moeder een plan. Michiel gaat naar barones Weddik Wansfeld. Hij vraagt of hij twee Zeeuwse boerinnen kan vervoeren met de veerpont van tussen 3 en half 4. Dat kan en hij mag ook nog een paard en wagen lenen. Daarna verkleden meneer en zoon Kleerkoper zich als twee Zeeuwse boerinnen. Alles gaat goed op de heenweg en David en zijn vader komen veilig tot vlak bij hun eindbestemming. Michiel keert om want hij moet op tijd thuis komen. Op de terugweg wordt hij achterna gezeten door Duitsers die het paard willen afpakken (paardenrazzia). Michiel weet de Duitsers van zich af te schudden door een zijstraat in te duiken. De veerman en de barones worden opgepakt door de Duitsers. Michiel denkt dat er iemand achter zit want eerst wordt Dirk dan Bertus Bruin en nu de barones opgepakt. Erica en Jack zijn verliefd op elkaar. Als Michiel weer eens naar Jack gaat ziet hij dat Dirk naast hem zit. Dirk is die nacht uit een trein gesprongen. Hij is heel erg toegetakeld tijdens verhoringen maar heeft niks gezegd. Jack en Dirk vertellen Michiel dat zij de Duitser te hebben vermoord, waardoor Michiel`s vader, als gijzelaar, is vermoord. Jack wil weg naar Engeland om weer mee te vechten tegen de Duitsers dus verzint Michiel een plan. Hij besluit zijn oom Ben in vertrouwen te nemen die al vaker verteld heeft dat hij Engelse, Amerikaanse en Canadese soldaten terug bracht naar hun land. Oom Ben wil het doen. De dag komt dat Jack vertrekt. Erica zal oom Ben naar de schuilplaats brengen. Michiel zit in de tuin en hoort vanuit het schuurtje de stem van zijn broertje en opeens weet hij wie de verrader is. Toen Dirk, in het begin van het verhaal, vertelde over de brief was zijn oom in de tuin hij heeft alles gehoord. Hij is dus de verrader. Michiel is nog net op tijd en hij pakt het pistool van Jack en neemt zijn oom onder schot mee naar de schuilplaats. Als oom Ben zit onderzoekt Michiel zijn zakken en vindt een brief dat hij een Engelse soldaat naar de Kazerne van de Duitsers moet brengen. Ze besluiten Ben aan het hoofd van de ondergrondse (meneer Postma) te leveren. Michiel zal Ben naar de rand van het bos brengen en dan aan meneer Postma geven. Als Ben alleen met Michiel is probeert hij te ontsnappen maar zijn plan mislukt en Ben wordt veilig overgedragen aan meneer Postma. Ze lopen langs wagens met munitie er in. Dan komt er een bommenwerper over het dorp en Ben, Michiel en meneer Postma duiken in een eenmansgat en houlden Ben onder schot. Dan gooit het vliegtuig een bom en Postma duikt in het gat. Ben probeert nu te ontsnappen. Er is veel verwoest en van Ben is er niks meer over. Een paar dagen later komen de geallieerden het dorp binnen. Eindelijk is het vrede. 7 Het boek heet Oorlogswinter omdat het gaat over de laatste bittere winter van de tweede wereldoorlog ( 1944-1945). De schrijver laat zien hoe de hoofdpersoon juist door al die vreselijke dingen die hij meemaakt in de hongerwinter volwassen wordt. 8 Ik kon me goed inleven bij Michiel. Hij heeft een beetje dezelfde gedachte als ik. Hij vond zijn oom heel dapper, ik zou dat ook vinden als ik zo`n oom had. Hij vond het heel knap dat Dirk niks had gezegd tijdens een verhoor, dat zou ik ook heel knap vinden (vooral als je leest wat ze allemaal met Dirk gedaan hebben). Hij vond het ook heel erg dat zijn oom de verrader was. Iemand die hij vertrouwde. Ik had dat ook vreselijk gevonden. 9 Het aangrijpendste vond ik het stukje waaruit blijkt dat zijn vertrouwde oom een verrader blijkt te zijn: Oom Ben wil Jack meenemen naar (zogenaamd) Engeland. Michiel komt aanfietsen. Hij pakt het pistool van Jack, houdt Ben onder schot en begeleidt hem naar de schuilplaats. Daar vertelt hij hoe hij weet dat zijn oom de verrader is. Daarna zoeken ze naar bewijs in zijn zakken en vinden een brief dat oom Ben een Engelse piloot (Jack) naar de Duitse kazerne moet brengen. Ik vind dit het aangrijpendste stukje omdat iemand die zo vertrouwd lijkt een verrader kan zijn. 10 Het boek is jeugdliteratuur omdat de hoofdpersoon een kind is en omdat kinderen zich heel goed kunnen inleven in de hoofdpersoon. Boeken van Jan Terlouw zijn makkelijk te lezen; hij gebruikt makkelijke taal en er staan veel dialogen in. 11 Het boek is bestemd voor jongens en meisjes vanaf 11 jaar omdat het onderwerp niet geschikt is voor kleine kinderen

14 Ik heb gekozen voor opdracht a, de tekening, omdat ik liever teken dan een gedicht maak. Ik heb de valse oom Ben getekend zoals ik hem in mijn gedachte zie.