Titel
De grot

Uitgeverij
Uitgeverij Bert Bakker*, Amsterdam 1997, 1ste druk
*=Uitgeverij Bert Bakker is onderdeel van Uitgeverij Prometheus.

Uiterlijke beschrijving
De grot heeft 181 pagina’s en is onderverdeeld in 5 hoofdstukken. Er is geen motto in dit boek. Op de omslag zie je een wand van een grot, dat is dus naar zijn naam gedaan en in glimmende letters de titel (niet in hoofdletters). De grot heet de grot omdat het daar is waar Egon en Marjoke hun liefde voor stenen ontwikkelen. Zij moeten een minuut later bessen gaan plukken op een berg en dat doet Egon met Vera (Axel duwt Vera naar Egon). De omslag is mooi, niet echt bijzonder maar het komt wel overeen met een belangrijk deel van het leven van de hoofdpersoon. Het is dus een goede keuze, ik had alleen zelf een station (daar begint de 'ellende' voor Egon) op de kaft laten zetten. Op de achterkant van de omslag staat een stukje geciteerd uit het boek (bladzijde: 31). Dat vind ik vreemd want meestal staat daar een deel van de inhoud of recensies.

Samenvatting
Hoofdstuk 1, een koffer naar Ratanak brengen.
In dit hoofdstuk leren we Egon Wagter kennen. Hij moet in Ratanak, de hoofdstad van de fictieve staat Ratanakiri, een koffer met heroïne overhandigen aan een hem onbekende koerier. Hij probeert de laatste tien uur voor de overhandiging als toerist door te brengen, loopt bezienswaardigheden, restaurants en disco’s af in de wetenschap dat het zijn laatste uren kunnen zijn. Dit deel eindigt op het moment dat Egon wacht op het starten van de auto van de koerier (dat is een vrouw) die zijn koffer in ontvangst heeft genomen.


Hoofdstuk 2, vrienden.
Dit deel voert ons terug in de tijd dat Egon 14 jaar was. Hij gaat naar een jeugdkamp in de Ardennen en leert Axel van de Graaf kennen. Axel is op zijn 14de al een persoonlijkheid die bijna zonder woorden mensen dwingt dingen te doen die ze helemaal niet willen doen. Hij leeft zeer roekeloos en handelt in softdrugs. Axel ‘dwingt’ Egon om samen de gezusters Lanaker te gaan ontmaagden, terwijl Egon vriendschap wil sluiten met Marjoke Heffels. Als Egon derde jaars geolo- gie is, ontmoet hij Axel opnieuw. Hij treft hem geregeld in dispuuthuis De Grim. Daar wordt gedronken, gespoten en gedeald. Na anderhalf jaar breekt Egon met Axel en gaat hij afstuderen. Vlak voor zijn afstuderen spreekt hij Axel en daar geeft Axel toe dat hij graag mensen tot zijn knechtje wil maken.

We zien Egon weer tien jaar na zijn afstuderen, na een onderzoek in de Andes. Hij ontmoet Adriënne. Ze hebben 14 jaar een perfecte relatie totdat Egon er- achter komt dat Axel het vroeger met haar gedaan heeft. Egon wil nog een keer mee met een geologie-expeditie maar dat kost f.40 000,--* (18181,81 euro). Om aan dat geld te komen gaat hij drugs vervoeren voor Axel.

Hoofdstuk 3, Oum Phen.
Oum Phen is de bedelaar die wordt onthoofd op beschuldiging van moord op twee westerlingen. Het bewijs is: een $20,-- biljet die hij van Egon heeft gekre- gen. Ratanakari heeft een paar maanden eerder een Nederlands drugskoerier onthoofd. Daarom laten ze deze moord (op Egon en Marjoke) op een roofmoord lijken om een goede verhouding tussen hun en Nederland te houden. Een Neder- lands kennis van Egon, Polak (hij is journalist), volgt het proces en komt bij de dictator en de familie van Oum Phen.

Hoofdstuk 4, Marcie’s Gem.
Dat is het verhaal van Marcie die op 20-jarige leeftijd naar Amerika verhuist, daar trouwt en twee zonen krijgt. Zij heeft geen goede relatie met haar man. Ze begint een stenenwinkel die drie jaar blijft bestaan ( ze kan die winkel beginnen omdat ze geld heeft geërfd). Haar passie is stenen, net zoals Egon waarmee ze had willen trouwen (Marcie is eigenlijk Marjoke van de Ardennen).

Hoofdstuk 5, De Grot.
Een sprong terug in de tijd naar het kamp in de Ardennen. Egon en Marjoke zijn dol op stenen en bouwen ook samen een dam. Daar kom je erachter dat Axel Egon’s leven heeft verknald omdat hij Vera naar Egon duwde terwijl Egon met Marjoke wilde bessen plukken.

Titelverklaring
,,De grot’’ is een logische verklaring voor het boek. Dat is het namelijk waar de hoofdpersonen hun liefde voor stenen ontwikkelen. Daar is het ook voor het laatst dat Egon nog op het ‘rechte’ pad was. Axel nam vanaf dat moment ‘bezit’ van Egon.

Motto
Er is geen motto in dit boek.


Genre
De grot gaat vooral over de gebeurtenissen, het is dus een episch verhaal. Het is een roman, een psychologische. Want er is karakter ontwikkeling, het verhaal is langer dan tachtig bladzijden en het gaat geleidelijk aan naar een climax. Ik vind dat het subgenre psychologisch is. Want Axel neemt ‘bezit’ van Egon’s leven en dwingt hem dingen te doen die hij eigenlijk niet wil.

Thema
Het thema van de grot is: Het noodlot; de schade die Axel aanricht in Egon’s leven door Vera naar hem toe te duwen. Dat verandert Egon’s leven zo dat hij een heel ander persoon wordt die altijd misbruikt (kan) worden door Axel van de Graaf.

Idee
Over het idee dat Tim Krabbé had toen hij dit boek schreef heb ik niks kunnen vinden.

Motieven
De motieven van dit boek zijn:
-de honger naar macht van Axel
-de passie voor geologie (stenenleer) door Egon en Marcie waardoor zij precies voor elkaar gemaakt zijn
-de liefde van Egon voor Marcie en andersom
-de liefde die Axel heeft voor zijn twee kinderen, zij zijn ook de reden dat Axel uit het drugs- circuit stapt.
-het misbruiken van Egon door Axel

-drugs

Opbouw, Structuur en Spanning
Het verhaal is geschreven als een plot, het verhaal wordt dus niet chronologisch verteld. Je begint namelijk als Egon 43 jaar is en het boek eindigt als hij 14 jaar is. Het verhaal is niet fragmentarisch opgebouwd. Er komen natuurlijk fragmen- ten in voor maar dat zijn er te weinig om de opbouw meteen fragmentarisch te noemen. De samenhang van dit boek is extreem goed. Het hele verhaal valt op het laatst (het laatste hoofdstuk en als je het boek uit hebt en je denkt er nog over na) precies in elkaar. Dat vind ik zeer goed gedaan van Tim Krabbé. Er zijn drie verhaallijnen:

-1-het leven van Egon (die volg je het grootste deel van het boek).

-2-de gevolgen van de dood van Egon ( dat Polak naar Ratanakiri gaat om de berechting van Oum Phen mee te maken).

-3-het leven van Marcie/Marjoke in Amerika ( door de beruchte duw van Axel)

Deze verhaallijnen hebben een duidelijk psychologisch verband met elkaar. In dit verhaal zitten ook meerdere spanningsbogen: hoe komt het dat Egon drugskoerier wordt, hoe loopt het af met Marjoke en hoe loopt het af met Axel. Deze spanningsbogen lopen niet over het gehele boek, de laatste die beantwoord wordt is van Marjoke, namelijk in hoofdstuk 4. Als je begint met lezen dan start je midden in het verhaal. Daarvoor is de geschiedenis met Axel, Vera en Marjoke en daarna gaat het over de vervolging van Oum Phen en het leven van Marjoke/ Marcie.

De personages
De hoofdfiguur is Egon Wagter. Het ‘chronologische verhaal’ begint als hij 14 jaar is en op het station staat. En als het verhaal eindigt (door zijn dood) is Egon 43 jaar. Hij is een onzeker type en wordt door Axel regelmatig overdondert en kan daar geen weerstand tegen bieden (dat komt waarschijnlijk omdat hij tegen Axel opkijkt). Axel verandert zijn leven door ‘dé duw’ waardoor hij geen contact meer heeft meer heeft met Marjoke (als Axel niet had geduwd hadden ze waarschijnlijk voor altijd samen geweest en zou Egon nooit drugskoerier worden). Hij wordt later aardrijkskundeleraar maar dat is niet wat hij wil. Daarom weigert hij ook banen als docent Spaans en als hotelmanager (dat hotel was van zijn toenmalige schoonvader). Zoals je ziet geeft hij zijn leven voor geologie (letterlijk!!!). Hij is een round character.

Een (bijna) hoofdfiguur is Axel van de Graaf. Hij verandert de levens van ver- scheidene mensen aanzienlijk maar dat interesseert hem niks. Hij is het tegen- overgestelde van Egon, omdat hij alles durft en overal op af stapt en Egon doet dat niet. Hij is al op zijn 14de (soft)drugs dealer en als hij 20 jaar ouder is, is hij een hele grote drugsbaron. Hij komt overal goed (met geluk) vanaf, hij was met Egon in de tent van de Lanaker’s gekropen en toen ze betrapt werden praatte hij de leiding om, om ze geen straf te geven. Ook komt hij gemakkelijk af van zijn moord op een andere drugsbaron. Hij houdt veel van zijn kinderen en zij zijn ook de reden dat hij stopt met drugs (hij heeft immers al geld genoeg). Hij is ook een round character.


Een andere personage dat belangrijk is in dit verhaal is Marjoke Heffels. Zij heeft net zoals Egon een passie voor geologie gekregen in de grot en zij ontmoetten elkaar in La Roche. Marjoke raakte langzaam bevriend met Egon en toen ze er beide net achter kwamen dat ze verliefd op elkaar waren duwde Axel Vera naar Egon toe. Marjoke is toen op 20-jarige leeftijd naar Amerika verhuist en trouwt daar en krijgt twee kinderen (ze heet in Amerika Marcie). Hij liefde voor stenen blijft ze trouw want ze begint een eigen mineralen winkel: Marcie’s Gem. Die zaak loopt niet goed omdat ze in een gehucht (Waterhead) wonen. Als na drie jaar haar winkel bijna failliet is gaat zij naar een stenenbeurs om haar droom (geologie) te verwezenlijken. We komen haar weer tegen als drugskoerier (dat denk ik omdat dat daar heel veel aanwijzingen voor zijn), haar leven eindigt als zij samen met Egon wordt vermoordt in Ratanakiri. Zij is ook een round character.

De andere personages zijn allemaal flat characters, zoals: Polak, Oum Phen, Arthur ( de jongste zoon van Marcie), Vera Lanaker, enz. Hun karakter veran- dert niet maar als zij er niet geweest waren was het een heel ander verhaal geworden. Ze spelen dus een belangrijke bijrol.

De tijd
Het verhaal begint in de zomer van 1966. Het verhaal over Egon eindigt als Egon 43 jaar is en dat in 1995*, omdat uit alles blijkt dat het eindigt in de 90er jaren is en omdat het verteld wordt. De verhaaltijd is dus ongeveer 29 jaar. Er worden zeker sprongen in de tijd gemaakt want je maakt alleen het begin, het midden en het einde van Egon’s leven mee. De tijdsprongen zijn ongeveer 10 jaar per tijdsprong. De verteltijd was bij mij 3,5 uur. Dat komt waarschijnlijk omdat de regels ver uit elkaar staan en de letters niet al te klein zijn. De verteltijd is korter dan de verhaaltijd want ik las er 3,5 uur over en het verhaal gaat over ongeveer 26 jaar. Er komen stukken in voor dat de verteltijd langer is dan de verhaaltijd maar dat zijn de gedachten van Egon (meestal één of twee pagina’s. Het verhaal wordt niet chronologisch verteld want je begint in het midden en je eindigt in het begin van het verhaal. Daartussen in maak je nog heel wat (grote)tijdsprongen. Ook flashbacks komen voor, maar dat zijn er echt niet veel. Het tijdsperspectief is: Vision par derrière. De verteller beschrijft achteraf wat hem overkomen is.

Perspectief en Vertelsituatie
Het vertelperspectief is wisselend, maar consequent in de derde persoon. De hoofdstukken 1, 2 en 5 zie worden vanuit de hoofdpersoon Egon Wagter verteld. Hoofdstuk 3 vanuit Michiel Polak en hoofdstuk 4 vanuit Arthur Nussbaum ( de zoon van Marcie).

Ruimte
De ruimte in dit boek speelt een belangrijke rol. In Ratanakiri wordt de hoofd- persoon vermoord, in La Roche (in de Ardennen) wordt Egon’s leven getekend door Axel. De Grim is ook belangrijk, daar leert de lezer Polak kennen en laat Axel weer zien dat hij misbruik maakt van Egon (hij geeft Egon drugs omdat de politie binnenvalt).

Taalgebruik en stijl
De taal (de woorden) is echt niet hoogdravend. Ik ken alle woorden die Tim Krabbé gebruikt en als ik ze niet kende dan werd de betekenis van het woord duidelijk door het zinsverband waarin het stond. Er komen dialogen in voor, ik vind dat er precies genoeg. Echt moeilijke woorden staan er niet in, maar er komt wel beeldspraak in voor:,, De angst ruiste als liefde door zijn aderen’’ en

,, Wijsheid is de kunst per ongeluk waarheid te zeggen’’ (resp. blz. 15 en blz. 129)*. Dat geeft sfeer in een boek waar alles kort en bondig wordt verteld. Er zitten weinig clichés in, behalve dan dat het onderwerp er één is. De gevarieerde woordkeus maakt het boek goed af.


Over de schrijver
Tim Krabbé, geboren op 13 april 1943, schrijft voornamelijk romans, gedichten en korte verhalen. Naast wielrennen heeft hij ook belangstelling voor schaken. Over deze twee sporten heeft hij een aantal boeken geschreven, zoals bijvoor- beeld: 43 wielerverhalen (1984) en Nieuwe schaakcuriosa (1977). In 1967 maakt hij zijn roman debuut met De werkelijke moord op Kitty Duisenberg. Zijn doorbraak naar het grote publiek komt pas in 1984 met de roman: Het gouden ei. Voor dit goede boek krijgt hij de diepzeeprijs. Je kan zien dat hij goede boeken schrijft want er zijn er al 4 verfilmd, waaronder Het gouden ei in 1988. Zijn laatste werken zijn De paardentekenaar (1995, dit zijn verhalen) en De grot uit 1997.

Over het boek
Het boek ,,De grot’’ was een regelrecht succes, hij was namelijk 2 maanden het best verkochte boek in Nederland.

Extra vragen over ‘De grot’
Vragen:
-1- Welk fragment spreekt je het meest aan, waarom?
-2- In welk personage kan je je het meest (minst) verplaatsen, licht toe?
-3- Heeft het boek je iets geleerd, gaf het boek je een andere kijk op bepaalde dingen?
-4- Bedenk een ander einde voor dit boek, waarom laat je het zo eindigen?
-5- Bedenk een ander vertelperspectief, wat zijn de veranderingen?

Antwoorden
-1- Het fragment dat mij het meest aanspreek is het moment dat Axel tegen Egon zegt dat ze samen naar de zusters Lanaker’s gaan. Dit fragment spreekt mij het meest aan omdat het daar de eerste keer is dat Axel Egon ‘overdondert’. Het is ook het fragment dat mij is bijgebleven en ik zou dat fragment ook nog precies kunnen na vertellen. Want in dat fragment verteld Tim Krabbé ook de gevoelens die Egon daarbij krijgt.

-2- Ik kan mij het meest verplaatsen in Egon, omdat hij bewondering heeft voor Axel en dat zou ik ook hebben. Axel durft alles en het lukt ook allemaal en Egon durft niks spannends (behalve dan het drugskoeriertje spelen).


-3- Het boek heeft mij niets geleerd, niet dat ik het geen leuk boek vond maar het heeft mij geen andere kijk op bepaalde dingen gegeven.

-4- Ik zou het verhaal zo laten eindigen: Als Egon en die andere drugskoerier in Ratanak staan, zou ik ze er laten achter komen dat zij Marjoke/Marcie is en dat hij Egon is. Zij verstoppen de drugs en gaan met het geld naar de Baha- ma’s. Ze leven daar gelukkig verder, krijgen één kind en noemen het Axel. Als Axel er achter komt dat zij daar wonen gaat hij daar met zijn gezin naar toe en Egon en Marjoke bedanken hem omdat hij ze weer bij elkaar heeft la- ten komen.
Ik laat het verhaal zo eindigen omdat je in het echte verhaal niet echt weet waar Marjoke gebleven is en Egon dood gaat. Het ‘echte’ einde vind ik beter maar dit is een vreedzaam alternatief.

-5- Als een ander vertelperspectief zou ik de ik-vertelsituatie kiezen. De lezer kan dan beter met de hoofdpersoon meeleven. Je weet dan hoe hij zich echt voelt tegen over Axel. Eén nadeel: je mist hoofdstuk 3 en 4. Want daarin speelt Egon niet mee. Hoofdstuk 3: gaat over de vervolging op de moord van Egon en hoofdstuk 4 gaat over Marcie in Amerika.

Mening

Het onderwerp
Ik vind het onderwerp van 'de grot' niet duidelijk. Ik twijfelde namelijk nogal tussen: het leven van Egon, de schade die één persoon (Axel) kan aanrich- ten of de gevolgen van 'Davey Jeugdreizen'. Ik denk dat het onderwerp is ( na overleg met een andere lezer van 'de grot'): Het leven van Egon Wagter. Op zich is het een afgezaagd onderwerp, een levensverhaal, maar Tim Krabbé heeft er een goed verhaal van gemaakt. Het onderwerp wordt heel diepgaand behandeld want het volgt z'n leven. Het onderwerp heeft mij niet aan het denken gezet.

De gebeurtenissen
De nadruk van dit verhaal ligt vooral op de gebeurtenissen: Alex die Vera naar Egon duwt (dit is het belangrijkste moment van het boek), Egon die vermoord wordt door Oum Phen (ik denk van niet) enz. Dit verhaal bevat veel gebeurtenis- sen die bijna allemaal een hele belangrijke rol vervullen. Alles is heel boeiend en spannend aan elkaar gekoppeld. Als je namelijk het boek uit hebt dan (dat had ik tenminste) moet je echt het hele verhaal voor jezelf na vertellen om overal achter te komen. De gebeurtenissen zijn over het algemeen geloofwaardig, behalve dat een meisje van 17 (Vera Lanaker) met een jongen van 14 (Egon Wagter) naar bed wil/gaat. Een verrassende gebeurtenis was dat Egon een drugskoerier werd. Hij was namelijk zo stil en saai, dat had ik echt niet verwacht. Het boek bleef mij tot het eind boeien. Alles valt op het einde precies op zijn plaats.

De bouw
De opbouw van het boek is goed geschreven. Tim Krabbé begint met het heden en legt later uit wat de oorzaak daarvan is. Ik begrijp wel dat hij het op de manier waarop hij het verhaal geschreven heeft, heeft gedaan, want daardoor is het boek tot op de laatste regel spannend. De tijd verloopt niet zoals in de werkelijkheid: je begint een paar maanden voor het heden, dan ga je naar wanneer Egon 14 is, dan zit je in de periode dat Egon een jaar afgestudeerd is, daarna zit je in het heden (waar Oum Phen berecht wordt), dan blijf je in het heden maar ga je naar Amerika en je eindigt weer in de tijd dat Egon 14 is.


De personages
Ik krijg een goed beeld van Egon en Axel, ze gingen echt voor mij 'leven'. De personages zijn niet herkenbaar, ik ken niemand die drugskoerier is of drugsba- ron. De personages reageren voorspelbaar: Egon is een jongen die niet echt een eigen wil heeft en dat zie je ook wanneer hij in La Roche door Axel naar Vera geduwd wordt. Hij gaat met haar bessen plukken en niet met (zoals hij graag gewild had) met Marjoke. De personages gedragen zich zoals hun rol is, maar ik had het wel leuk gevonden als één van de personages plotseling vreemd zou gaan doen.

Het taalgebruik
Het taalgebruik is zeker niet hoogdravend. Hij gebruikt geen woord te veel, maar soms gebruikt hij beeldspraak:,, De angst ruiste als verliefdheid door zijn bloed ''(bladzijde 15)* en:,, Wijsheid is de kunst per ongeluk waarheid te zeggen '' (bladzijde 129)*. Tim Krabbé schrijft veel over de gedachten van een persoon: Egon die jaloers is op Alex (in België omdat Axel wel al met iemand naar bed is geweest). In dit verhaal komt aardig wat dialoog voor, niet overdreven veel, maar ook niet erg weinig. Precies genoeg.

Oordeel
Ik vind het een leuk en boeiend boek. Alles wordt onderhoudend verteld en het boek is mij geen moment gaan vervelen. In het vierde hoofdstuk had wel wat meer spanning mogen zitten. Tim Krabbé laat het in het laatste hoofdstuk alles op zijn plaats terecht komen (de verhaalonderdelen). Dat vind ik heel goed gedaan. Daarom geef ik dit boek een 8.