Titel Onder ijsbergen Auteur J. Bernlef Eerste Druk 1981 Titel verklaring Van ijsbergen is een vijfde tot een zevende deel zichtbaar. De rest ligt onder het wateroppervlak verborgen. De mensen proberen achter deze verborgen werkelijkheid te komen, maar dat lukt niet. Motto Klein zijn de stranden van kleine meren. Klein is der mensen geest; niet alle mensen zijn even verstandig: heel de mensheid is half. Opbouw Het boek omvat 167 bladzijden, onderverdeeld in vijf hoofdstukken en een epiloog. Elk hoofdstuk beslaat een dag, van woensdag twee juli tot en met zes juli 1975.
Samenvatting Woensdag 2 juli 1975. Jakob Olsen ,de hoofdpersoon van dit boek, wordt als waarnemer naar Groenland gestuurd om een mogelijke gerechtelijke dwaling te onderzoeken. Een paar jaar daarvoor heeft Jon Eira, een Eskimo, zijn gek geworden grootmoeder vermoord. Tijdens de rechtszaak bepleiten de inwoners uit het dorp Eqe een collectieve straf. Volgens hen huisde er een boze geest in de vrouw. De Deense rechtspraak kent echter geen collectieve straf en daarom wordt Eira veroordeeld tot zeven jaar gevangenisstraf. Twee jaar later, in 1975, pleegt hij zelfmoord. De zaak komt weer in opspraak en daarom wordt Olsen gestuurd om de zaak nog een maal te onderzoeken. Als het boek begint zit Olsen in het vliegtuig. Hij ontmoet Nick Morello, een aan de drank verslaafde pianist, die naar hetzelfde hotel als Olsen moet. Donderdag 3 juli 1975. Olsen bekijkt het dossier over de moord op Karin Esbjerg nog eens. Hij gaat praten met de burgemeester en de commissaris, maar wordt hier niet veel wijzer van. De commissaris brengt hem bij een tolk, Lina Krog, die veel van de bewoners afweet. Van haar hoort hij dat Eira een dichter was en in hoog aanzien stond. Eenmaal terug in het hotel ziet hij een brief van zijn vrouw waar instaat dat zijn vader ernstig ziek is. Als hij opbelt is zijn vader echter al overleden. Lina, vroeger schooljuffrouw, gaat naar het hotel om Olsen op te halen. Daar komt ze Morello tegen,waar ze een jaar geleden een verhouding mee had. Olsen gaat met haar mee. Als Olsen weg is denkt Lina aan Jim, haar vroegere vriend, die nooit uit Vietnam is teruggekomen. Vrijdag 4 juli 1975. Olsen gaat kijken naar een repetitie van een toneelstuk dat door Lina geregisseerd wordt. Nick komt bij Lina op bezoek en blijft bij haar slapen. Olsen heeft een gesprek met Sivertsen, de onderzoeksrechter uit Godthab. Hij had destijds grote moeilijkheden met de ondervraging van de Inuit. De Inuit waren erg vaag als het over de beraadslagingen ging die tot de beslissing hadden geleid. Olsen en Sivertsen gaan beide bij de burgemeester eten. Zaterdag 5 juli 1975. Lina komt Nick tegen in het hotel. Morello zegt dat hij haar in een sexclub in New©York heeft gezien. Als Lina weer weggaat, denkt ze aan haar tijd in New©York. Olsen denkt dat een rapport schrijven met alle details daarin verwerkt, onmogelijk is. Als hij terug in het hotel is, vindt hij een brief van zijn vrouw. 's Avonds praat Olsen met de vroegere dorpsgenoten van Eira. Hij hoort dat Eira, Karin Esbjerg heeft gedood omdat hij de beste jager was. Ook nu zijn de Inuit weer vaag. Olsen denkt dat het belangrijkste in deze zaak niet onder woorden kan worden gebracht. Zondag 6 juli 1975. Olsen gat met Umanatsiaq en zijn vader in een boot naar het voormalige dorp van Eita, Eqe. Alle bewoners zijn vertrokken. Als ze het dorp bekeken hebben, wil Umanatsiaq Olsen ook de plaats nog laten zien waar Karin Esbjerg vermoord is. Daar dood hij Olsen met een mes. Als Lina naar het hotel gaat, is Olsen niet thuis. Ze vindt wel de brief die Olsen aan zijn vrouw wilde sturen. Ze leest dat Olsen zich tot haar aangetrokken voelde. De burgemeester, de commissaris en de hoteleigenaar komen binnen. Ze kan nog net de brief wegfrommelen. Lina en Nick besluiten de brief te verbranden, waarna ze met elkaar naar bed gaan en besluiten dat ze uit Groenland weggaan.
Soort Epiloog. Hierin beschrijft de schrijver hoe het met de andere personen is afgelopen. De premiere van het toneelstuk van Lina Krog was een groot succes. De moordenaar wordt veroordeeld tot zeven jaar. Nick Morello ging terug naar New-York, Lina naar Kopenhagen. Ina Olsen woont drie straten van haar vandaan. Tijd Het boek speelt zich in vijf dagen af. Het verhaal is bijna chronologisch, maar er zijn wel sprongen terug in de tijd. Ruimte Het verhaal speelt zich af op Groenland. Er is sprake van parallellisme: * bij aankomst is het helder weer/ Olsen is de zelfverzekerde waarnemer. * mist/ weifelmoedigheid en desorientatie. Personen * Jakob Olsen. - formeel en afstandelijk - naarmate het boek vordert verandert zijn karakter - eerst zelfverzekerd en energiek, later wordt hij onzeker en weifelachtig * Lina Krog. - eenzaam - haar ideaal is de Inuit © cultuur en de westerse techniek te verenigen. Perspectief In het boek is een objectief perspectief met een alwetende verteller. Motieven * botsing tussen twee culturen. (Eskimo-cultuur/Westerse cultuur) * moord * vereenzaming. Thema Door een botsing tussen twee culturen kan een man niet achter de waarheid van een moord komen.
Stijl - koel en afstandelijk - korte zinnen - veel dialogen Genre Misdaadroman Mening Ik had heel wat anders van dit boek verwacht, want de andere boeken die ik al van Bernlef gelezen had, waren van een heel ander soort. Dit is een misdaadroman, terwijl de andere twee meer psychologisch waren. Dit vond ik een leuke afwisseling. Het negatieve punt van dit boek vond ik de toevalligheid. Eerst komt Olsen Morello in het vliegtuig tegen, dan blijkt ook nog dat ze in hetzelfde hotel verblijven. Daarbij komt ook nog dat ze beide iets met Lina te maken hebben. Ondanks dit vond ik het toch een leuk boek.