Titel Hersenschimmen Samenvatting In "Hersenschimmen" beschrijft J.Bernlef het dementieproces van een bejaard man. Hij gebruikt daarbij de ikpersoon. Het hoofdpersonage, Maarten Klein, woont samen met zijn vrouw Vera en hond Robert in Gloucester, een klein dorpje voor de Engelse kust. Vroeger werkte hij voor de IMCO, een bedrijf waar hij vergaderingen notuleerde en rapporten opstelde, maar nu is hij gepensioneerd. Het verhaal begint met een beschrijving van Maartens dagelijkse leven; hoe hij met zijn hond gaat wandelen, hoe er iemand van de buren langskomt, hoe hij gaat slapen, opstaat, eet, enz. Na verloop van tijd begint hij echter te merken dat hij dingen vergeet en soms nogal verward is. Zo herinnert hij zich niet meer dat hij het boek "Our man in Havana" aan het lezen was, of hij zit voor het raam te wachten op de bus die de schoolkinderen komt ophalen terwijl het reeds avond is. Toch heeft hij ook heel heldere momenten. Dan is hij zelf verbaasd dat hij bijvoorbeeld de hele voorbije ochtend vergeten is en dan beseft hij ook dat er iets met hem scheelt. Hij praat echter met niemand over zijn probleem, zelfs niet met zijn eigen vrouw, die ook begint te merken dat Maarten niet meer de oude is. Maartens situatie verslechtert met de dag. Hij denkt op een morgen dat hij naar zijn werk moet en omdat Vera uit veiligheid alle deuren gesloten heeft, slaat hij het glas van de achterdeur stuk. Samen met zijn hond Robert en met zijn tas in de hand vertrekt hij. Hij wandelt langs het strand en komt aan bij een huisje. Hij is verbaasd als hij niemand thuis vindt, dus hij begint weer naar huis te lopen. Hij raakt echter verdwaald en wordt na een tijdje teruggevonden door Vera die hem aan het zoeken was met de wagen. Op advies van dokter Eardly, Maartens arts, haalt Vera een oud fotoalbum boven waarin ze samen beginnen te kijken in de hoop dat Maarten zich bepaalde dingen terug gaat herinneren. Hij herinnert zich echter bijna niets en is soms zelfs verbaasd als hij ziet waar hij overal geweest is. Telkens als de buurjongen, William, langskomt om in de tuin te werken, vraagt Maarten naar zijn hondje, Kiss, dat zo goed met Robert kon opschieten. Vera heeft hem nochtans al verschillende keren verteld dat het hondje dood is. Zo takelt Maarten langzaam af, tot Vera het niet meer alleen aankan. Hij zit nu bijvoorbeeld voortdurend 's nachts te eten, omdat hij denkt dat het ochtend of middag is, en hij vraagt zich dan af waar Vera is. Daarom neemt Vera het meisje, Phil, in huis dat haar zal helpen met de verzorging van Maarten. Regelmatig vraagt Maarten aan Phil of ze misschien een vriendin van zijn dochter Kitty is, want zijn geheugen laat hem nu volledig in de steek. Al vlug herkent Maarten ook zijn eigen vrouw niet meer. Hij heeft geen enkel besef meer van tijd of ruimte en door zijn hoofd spoken alleen nog maar losse gedachten en woorden. Hij waant zich in de oorlog of denkt dat hij weer kind is en noemt Vera dan "moeder". Omdat het zo niet langer kan zijn Vera en Phil verplicht Maarten naar een instelling te brengen. Als daar een dokter naar hem toekomt met een injectiespuit in zijn hand denkt hij dat hij krijgsgevangene is en dat de vijand hem komt ondervragen, maar als hij dan weer een stuk snoep of chocolade krijgt zit hij weer middenin de bevrijding. Uiteindelijk heeft hij van niets of niemand nog besef en zit hij enkel nog door het raam naar buiten te staren, naar de sneeuw die langzaam smelt… Eigen mening Omdat het boek in de ik-persoon geschreven is kan men zich zeer goed inleven in de gedachten en gevoelens van het hoofdpersonage. Dit heeft echter ook een nadeel: omdat het hoofdpersonage al zijn dagelijkse bezigheden zelf beschrijft loopt het boek over van erg gedetailleerde beschrijvingen. Aangezien er naar het einde van het boek enkel nog losse gedachten en woorden in zijn hoofd zitten, begin je je bijna zelf dement te voelen. Zo wordt het boek erg saai om te lezen, tenminste naar het einde toe, want het eerste deel las eerder vlot. Toch zou het misschien beter geweest zijn als een buitenstaander het verhaal vertelde. Dan kan men zich wel niet zo goed inleven in de gedachten van het hoofdpersonage, maar het verhaal zou waarschijnlijk niet zo saai geweest zijn. Op bepaalde plaatsen in het boek kwam er wel dialoog voor wat het verhaal misschien iets interessanter maakte, alhoewel. De karakters van alle personages waren goed en realistisch uitgewerkt. Misschien zelfs té realistisch, waardoor het verhaal banaal werd. Er zat trouwens geen enkele spanning in en er werd ook geen poging gedaan om dat te verhelpen. Het feit dat het boek niet ingedeeld was in hoofdstukken maakte het verhaal nog langdradiger. Alhoewel het geen dik boek was heb ik moeite moeten doen om het uit te lezen. Ik zou het dus niet willen aanbevelen, tenzij aan mensen die echt geïnteresseerd zijn in de denkwereld van een dementiepatiënt.