Titel Hersenschimmen Samenvatting Maarten en Vera Klein wonen in Gloucester in Amerika. Het verhaal beschrijft hoe Maarten steeds vergeetachtiger wordt en dingen gaat doen waarvan hij eigenlijk niet weet waarom hij ze doet en ze eigenlijk ook niet wil doen. Maarten voelt zich onbegrepen door anderen en door zichzelf (omdat hij dementerende is) en komt zo in een steeds groter sociaal isolement. Het verhaal ziet alles door de ogen van Maarten wat begint als Maarten zondag 's morgens voor het raam staat te wachten tot de kinderen met de school bus naar school gaan. Maar ten vergeet in het begin alleen kleine dingetjes zoals hout uit de schuur halen. Als Maarten naar het toilet gaat en het beroerde tegelwerk bekijkt moet hij denken aan één van zijn beroerde vlechtwerkjes op de kleuterschool en voor hij het weet heeft hij een krant in lange repen gescheurd (voor zijn vlechtwerkje) las Vera hem er naar vraagt weet hij het nog wel maar ontkent het en zegt dat 't Robert (de hond) wel geweest zou zijn. Als hij vervolgens even in slaap valt 's middags is hij er heilig van overtuigd dat als hij weer wakker wordt het maandagmorgen is pas als vera hem er aan herinnert dat het avond is en dat ze zo gaan eten weet maarten het weer. 's Nachts staat Maarten op, kleedt zich aan en gaat aan de keukentafel zitten als even later Vera bezord beneden komt en vraagt wat hij daar doet helemaal aangekleed antwoordt hij dat hij zijn ochtendjas niet vinden kon (zelf snapt hij eigenlijk ook niet wat hij aangekleed in de keuken doet). Om het goed te maken brengt hij haar 's morgens ontbijt op bed alleen is hij even vergeten dat Vera haar koffie al ruim 10 jaar zonder suiker drinkt Daarna gaat Maarten "eventjes" wandelen met Robert, in een café bestelt hij 2 bier en haalt hij herinneringen op van zijn eerste vriendin Karen (omdat de serveerster daar zo op lijkt). Als een auto voor hem stopt merkt hij in eerste instantie niet eens dat het Vera is die hem bezorgd is gaan zoeken omdat hij al ruim de halve dag weg is. De volgende morgen ontbijt Maarten alleen met kip en een rol koekjes (in de veronderstelling dat Vera naar haar werk, de bibliotheek is), vervolgens wil hij zelf naar een vergadering vd IMCO (bedrijf waar alle visstatistieken worden bij gehouden waar hij vroeger gewerkt heeft), het valt hem wel op dat hij helemaal geen papieren voor de vergadering heeft maar die zal hij daar dan wel krijgen. Als Maarten wil vertrekken merkt hij dat alle deuren op slot zijn en belt Vera op de bibliotheek maar die is niet bereikbaar, vervolgens forceerd hij de deur met een schroevedraaier en een hamer engaat op weg. Als hij bij het strandhuis waar de vergadering zal plaatsvinden aankomt blijkt niemand aanwezig, Maarten wacht maar als er dan uiteindelijk niemand op komt dagen besluit hij de deur te forceren. Als hij binnen staat vraagt hij zich af wat hij daar doet en gaat naar huis (zijn tas met schroevedraaier en hamer vergeet hij). Eenmaal terug vraagt Vera wat er gebeurd is en waarom hij haar op de bibliotheek gebeld heeft omdat ze daar allang niet meer werkt. Maarten vertelt vd vergadering als Vera hem onderbreekt en vertelt dat hij al 4 jaar met pensioen is. Ze wil ook weten wie de deur geforceerd heeft maar dat kan Maarten zich niet herinneren. Vervolgens valt er een lange stilte en denkt Maarten aan zijn IMCO-vriend Karl Simic die zelfmoord pleegde nadat hij en Maarten de hele avond hadden zitten drinken en denkt Maarten aan een dienstreis waar hij Vera ontrouw geweest is omdat hij daar een Frans meisje ontmoette in een restaurant (maar volgens hem stelde dat niets voor). Dan komt Vera met een fotoalbum en wil met Maarten foto's bekijken (volgens dokter Eardly een goede therapie tegn Maartens verstrooidheid). Ze praten over hun kinderen (Kitty en Fred), over hun vakanties en over de oorlog. Als Maarten op Vera's verzoek een uurtje gaat liggen en weer in de kamer komt zit dokter Eardly daar maar omdat Maarten zichzelf niet ziek voelt probeert hij hem weg te sturen. William (zoon vd buren) komt de geforceerde deur repareren. Maarten vraagt waarom hij Kiss (hun keeshondje) niet meegenomen heeft dat Kiss een tijdje terug dood gereden is door een toerist weet hij niet meer. Als Maarten alleen thuis is en hij ziet hoe Robert buiten in de sneeuw naar binnen wil gooit hij een stoel door de ruit zodat Robert naast de kachel kan gaan liggen. Maarten gaat weer even liggen en denkt dat hij in een hotel is, hij is dan ook zeer verbaasd als vera hem vraagt mee te komen. In de kamer zit dokter Eardly die met Maarten foto's van hun trouwdag wil bekijken maar Maarten wil niet en stuurt hem weg. Vervolgens dient dokter Eardly hem een kalmerend middel toe maar Maarten denkt dat hij vloeibaar eten krijgt toegedient omdat hij denkt dat het oorlog is. Maarten wil weer beginnen met piano spelen maar hij merkt dat het steeds moeilijker gaat, als hij merkt dat hij van een bepaald stuk het begin niet meer weet gaat hij zitten huilen. Phil Taylor komt bij Maarten en Vera inwonen om Vera te helpen en om op Maarten te passen. Maarten vindt dit onzin als hij dit hoort maar hij is vrijwel direct vergeten wie ze is en wat ze komt doen, hij denkt steeds maar dat Phil een vriendin van Ktty is. Maarten raakt in paniek als Phil vlees staat te braden in de keuken en Vera nergens te bekennen is, Phil vertelt Maarten dat ze naar Ellen Robbins is (een vriendin) en om Maarten gerust te stellen gaat ze wat op de piano spelen. Maarten ziet haar aan voor zijn vroegere pianolerares waarop hij vreselijk verliefd was en legt zijn hoofd in haar schoot. Phil schrikt hiervan en benrgt hem terug naar de kamer waar hij terugdenkt aan hoe hij Vera ontmoette op een feestje. Die nacht als Maarten door het huis spookt en licht op de kamer van Kitty ziet gaat hij naar binnen waar hij Phil voor zijn eigen dochter aanziet. Phil brengt hem terug naar bed maar even later staat hij weer op en gaat piano zitten spelen. Dan wordt hij met riemen in bed vastgelegd en krijgt wat kalmerends toegedient. De volgende morgen wordt hij gewassen door voor hem 2 vreemden (Phil en Vera). Maarten weet naar buiten te ontsnappen als Phil even niet oplet, volgens Maarten is het lente en hij wil gaan wandelen, als hij op het strand aankomt bij het strandhuisje vd IMCO ziet hij daar zijn tas staan met hamer en schroevedraaier erin. Hij heeft echter geen idee hoe die tas daar gekomen is. Als hij weer richting huis wil gaan komt een jeep anrijden met de vuurtorenwachter die zich bezorgd afvraagt wat Maarten daar zonderjas doet omdat het nog veel te koud is. De vuurtorenwachter brengt hem naar huis waar thuis Phil, Vera en dokter Eardly zitten te wachten. Door de jeep echter denkt Maarten dat ze net bevrijdt zijn en dat de oorlog eindelijk over is. Maarten wordt naar een verzorgingshuis gebracht al hoewel hij nog steeds vindt dat hij hooguit een beetje vergeet achtig is, hij heeft het daar ook helemaal niet naar z'n zin en blijft mokken. De rest vh boek bestaat uit losse gedachtenvlarden van Maarten in dat verzorgingshuis, het verhaal eindigt dat als Vera aan Maartens bed zit en vertelt dat de ruit waar hij een stoel door gegooid heeft gemaakt is. Titelverklaring Hersenschimmen, gaat over alle herinneringen en gedachtes van Maarten Klein die steeds vager worden of zelf soms geheel verdwijnen.
Genre Roman Thema en motieven Het demeneteren van Maarten die steeds minder dingen zich herinnert en herkent. Hij gaat ook steeds meer dingen doen waarvan hij achterfa niet meer weet dat hij ze gedaan heeft en laat staan waarom. Opbouw Het verhaal wordt chronologisch verteld met veel flashbacks Personages Maarten: goedaardig, onbegrijpelijk/onberekenbaar (voor zichzelf en voor anderen) Vera: bezorgd, begrijpend, lief, meegaand, geduldig Phil: resoluut, aardig, verzorgend Dr Eardly: meegaand, aardig, verstandig, geduldig Tijd Het verhaal speelt zich af in een winter in Gloucester 9amerika) waar maarten en Vera naar zijn geëmigreerd Perspectief Alle gebeurtenissen worden door Maartens ogen bekeken wat soms nogal chaotisch overkomt omdat hij de dingen niet meer helemaal beleefd zoals ze in werkelijkheid zijn. Ruimte Alles gebeurd in en om het huis in Gloucester en het laatste deel in het verzorgingstehuis. Toch lijkt het dat het verhaal zich ook op andere plaatsen afspeelt omdat Maarten veel terug denkt en die gedachtes in tegenwoordige tijd vertelt.
Leeservaring Het verhaal gaat over het steeds eenzamer worden van een dementerend iemand, diepgaand beschreven (al is het soms wel wat moeilijk te begrijpen wat er precies gebeurd omdat alles door de ogen van Maarten wordt gezien die zelf ook niet alles begrijpt). Het verhaal heeft geen duidelijke lijn, de gebeurtenissen worden afgewisseld met (al dan niet) daarbij horende herinneringen of gedachtes. Het is geen spannend verhaal maar wel boeiend (je ziet echt hoe Maarten in een steeds groter isolement raakt zonder dat hij het zelf kan verklaren of er iets aan kan doen). Het boek heeft een open eind al weet je zelf wel wat er verder met Maarten zal gebeuren. De verhaallijn is erg moeilijk eruit te halen omdat alle gebeurtenissen door Maarten geïllustreerd worden met herinneringen of andere gedachtes die dan in de tegenwoordige tijd vertelt worden. Maarten is soms net zo'n klein ,ind die dingen echt niet (meer) begrijpt en dat gaat zitten huilen, dat komt voor de lezer kinderachtig over maar het is wel begrijpelijk. Vera is daarentegen meer een moederfiguur voor Maarten (lief en meegaand). Gebeurtenissen, gedachtes en herinneringen worden heel uitvoerig beschreven in duidelijk taalgebruik maar ze zijn vaak wel wat aan de langdradige kant. Al met al is het verhaal boeiend en vooral zielig om te lezen hoe iemand steeds verder van de buitenwereld verwijderd raakt zonder dat hij dat wi terwijl Maarten om andere momenten weer heel helder is...