Joe Speedboot – Tommy Wieringa

Samenvatting

Fransje is een 14-jarige jongen die na zijn coma weer wakker wordt. Hij was verongelukt doordat hij door een grasmaaier was overreden. Als hij wakker wordt blijkt hij geheel verlamd te zijn en kan hij alleen zijn rechterarm nog bewegen. Hij merkt dat er een hoop is veranderd toen hij in coma lag. Zo is er een nieuwe jongen in het dorp gekomen met de naam Joe Speedboot. Deze Joe heeft al voor veel onrust gezorgd door bommen te maken en een groot ongeluk te veroorzaken met de auto van zijn vader. Fransje krijgt ondanks zijn handicap een groepje vrienden waaronder Christof, Engel en Joe. Joe is het grote voorbeeld van Fransje en doet alles wat Joe van hem vraagt. Als dan nog een nieuw gezin in het kleine dorpje komt wonen wordt Fransje, samen met Christof verliefd op het nieuwe meisje. Ze heet Picolien Jane (PJ) en komt uit Zuid-Afrika. Ondertussen heeft Joe bedacht dat hij een vliegtuig wil bouwen, omdat hij de moeder van PJ, waarvan iedereen zegt dat ze nudist is, wil begluren. De anderen besluiten hem te helpen en Fransje mag ook meedoen. In de winter vliegt het vliegtuig eindelijk. Tijdens het bouwen komen de jongens vaak in de bar en Fransje ontwikkelt zo een drankverslaving. Die zomer halen alle vrienden en PJ hun eindexamen vwo. De anderen besluiten allemaal te gaan studeren en zo wordt het dan opeens heel stil en alleen voor Fransje. Hij begint briketten te persen voor zijn vader en ontwikkeld daar zijn rechterarm mee. Na een tijdje komt Joe terug en zodra die de arm van Fransje ziet probeert hij van hem een armworstelaar te maken. Na een intensieve training gaan ze op weg om aan verschillende toernooien mee te doen. Tijdens de eerste twee toernooien wint hij met gemak, en het geld stroomt binnen. Bij het derde toernooi gaat PJ ook mee, en op dat toernooi komt Fransje zijn grootste tegenstander tegen, de wereldkampioen. In de finale staan ze tegenover elkaar. Op het beslissende moment voelt Fransje iets knappen. Zijn onderarm blijkt gebroken en zijn carrière is voorbij. Ondertussen hebben Joe en PJ een relatie en is Fransje dus helemaal alleen. Als Joe dan besluit aan de race Parijs-Dakar mee te doen verklaren Fransje en PJ hem voor gek. Uiteindelijk heeft Joe een vrachtauto omgebouwd en is op weg naar Parijs. PJ begint Fransje te verleiden en ze krijgen een seksuele relatie. Als Joe terugkomt is hij verbitterd, omdat PJ ondertussen een relatie is begonnen met Christof. Joe en Christof weten echter allebei niets van de relatie die PJ en Fransje nog steeds onderhouden. Als dan blijkt dat PJ zwanger is besluiten ze te trouwen. Joe is verbitterd en vliegt tijdens de huwelijksplechtigheid met een sleep achter zijn vliegtuig boven de gasten langs, waarop staat “Hoer van de eeuw”.

De idee

Een beperking maakt het niet onmogelijk. Het boek begint en draait om de handicap van Fransje. Hoe gaan hij en zijn omgeving hiermee om. Ondanks de vele tegenslagen die Fransje krijgt in de loop van het verhaal, geeft hij niet op. Hij is vaak depressief en heeft het gevoel alsof hij niets kan. Maar doordat hij zo opkijkt tegen Joe wordt hij hier doorheen gesleept. Telkens opnieuw daagt hij zichzelf uit om iets nieuws te ondernemen. Wanneer Joe met het geweldige idee komt om te gaan armworstelen, gaat Fransje hier in eerste instantie niet op in. Maar hij heeft toch niets beters te doen, wie niet waagt wie niet wint. Hij behaalt hiermee het onmogelijke.

Motieven

Desillusies: Fransje zag zijn toekomst veelbelovend, eerst dacht hij dat hij zou gaan studeren. Doordat hij verlamd is geraakt ging dit niet door. Daarna dacht hij dat hij top-armworstelaar zou worden, maar toen brak hij zijn arm. Ook de rest van de vrienden is niet geworden wat ze zouden willen. PJ heeft haar studie niet afgemaakt, Engel is doodgegaan, Joe heeft zijn studie ook niet afgemaakt. Alleen Christof heeft wat hij wilde: hij heeft zijn studie afgerond en is met zijn grote liefde getrouwd.

Rolmodel: Joe Speedboot is de koning van het boek. Hij is hét voorbeeld voor Fransje. Zonder Joe was Fransje er wellicht wel niet eens meer geweest. De handicap van Fransje maakt Joe helemaal niets uit. Hij neemt Fransje overal mee naartoe en spoort hem aan dingen te ondernemen. De familie van Fransje wordt schaars benoemd, hieruit valt op te maken dat zij het tegenovergestelde zijn van een rolmodel voor Fransje.

Ruimte

De belangrijkste ruimte in het boek is niet heel specifiek. Het verhaal speelt zich af in Lomark, eigenlijk ook een soort personage van het boek. Het karakter van het dorp wordt namelijk ook uitgebreid beschreven, nog meer dan sommige personages. Tommy Wieringa maakt bij deze beschrijvingen veel gebruik van metaforen, en rake beschrijvingen.

‘Zo kwam hij als een meteoriet ons dorp binnen, waar we een rivier hebben die in de winter buiten haar oevers treedt, een vast web waarlangs geruchten zich verspreiden en een haan in het dorpswapen, de haan die duizend jaar geleden ofzo een bende noormannen voor de poorten van Lomark heeft verjaagd terwijl onze voorouders in de kerk zaten te bídden godbetert. ‘Ut was de hoan die kroanig blef’ zeggen we hier. Iets dat ons buiten houdt, dat is ons symbool. Maar Joe kwam met zulk geweld binnenzeilen dat niets hem had kunnen tegenhouden.’