Boekverslag – Hersenschimmen – Lise Hund
Boek: Hersenschimmen
Auteur: J. Bernlef (originele naam voor Hendrik Jan Marsman)
Samenvatting
Maarten woont in een prachtig ruim huis aan de zee in Gloucester, samen met zijn hond Robert en vrouw Vera. Officieel komen ze beiden uit Nederland maar ze zijn in de jaren vijftig naar Boston (Amerika) geïmmigreerd. Beiden hebben ze twee kinderen: Kitty en Fred, gekregen. Zij zijn wel weer terug gegaan naar Nederland. Tot aan zijn pensioen heeft Maarten bij de IMCO (Intergovernmental Maritime Consultative Organisation) gewerkt als onderzoeker voor visserij.
Het is winter er Maarten staat zoals altijd op om vervolgens uit het raam te kijken naar de temperatuur. Zijn vader was vroeger weerman en hield het altijd erg goed in de gaten. Vervolgens kijkt hij naar buiten naar de schoolbus met uitstappende kinderen die maar niet komt. Maarten schrikt: Huh, het is toch een gewone schooldag? Vera zegt dat het zondag is en dat Maarten een beetje verstrooid aan het worden is. Daarnaast is het helemaal geen ochtend maar middag en hij was ook al zijn koffie vergeten op te drinken. Vera had hem twee keer gevraagd hout uit de schuur te halen maar dat is hij vergeten. Maarten zegt dat zijn vergeetachtigheid door de lange koude winter komt.
Maarten merkt steeds dat hij oude woorden gebruikt vanuit de tijd van zijn werk. Woorden als “enfin..”. Hoewel hij zich dit realiseert kan hij niet stoppen met dit te doen en vergeet hij het weer. Maarten denkt vooral aan zijn verleden en aan zijn werk, Tweede Wereldoorlog en aan zijn jeugd. Wanneer hij denkt aan zijn mislukte werkje op de basisschool, scheurt hij onbewust de krant in repen. Wanneer hij terug denkt aan zijn juf van de basisschool, die vraagt of hij de potlodendoos kan geven, gaat hij zoeken in het huis. Vaker wordt hij wakker of hij heeft niet eens geslapen en hij denkt dan dat het ochtend is, terwijl het al middag, of zelfs bijna avond is. Wanneer Maarten met Robert gaat wandelen raakt hij hem per ongeluk kwijt.
Op een ochtend eet Maarten bijna de hele koelkast leeg. Vera is weg en ze heeft de deur op slot gedaan. Maarten vindt dat vreemd omdat ze toch weet dat hij naar de vergadering moet? Hij breekt de deur open met gereedschap en hij vertrekt met Robert naar de IMCO vergadering bij een huisje in de duinen. Hij ontdekt dat de deur niet open is en breekt binnen. Wanneer hij doorheeft dat er niemand aanwezig is gaat hij toch maar weer terug naar huis. Hij braakt vanaf de veranda naar beneden en gaat snel weg zodat niemand hem ziet. Eenmaal terug thuis is Vera bezorgd. Maarten was zelfs vergeten zijn jas aan te doen. Wanneer de lieve, verlegen buurjongen William langskomt om het slot van de deur te maken, vraagt Maarten hoe het met zijn hondje Kiss gaat. William kijkt hem beledigd aan, aangezien Kiss al jaren geleden overleden is. Maarten denkt enkel dat William een verlegen kerel is die na een pilsje wel los zou komen, en hij bied hem een biertje aan, die William vervolgens afwijst.
Vera vraagt vaak haar vriendin Ellen Robins over de vloer zodat ze kan laten zien wat er gebeurd. Ondanks dat Maarten haar kent mag hij haar niet en vindt hij haar mannelijk. Hij vindt een boek dat hij eigenlijk zelf geleend heeft in een kamer en voelt zich lichtelijk bedrogen door Vera aangezien hij het boek niet kent en het wel van haar moet zijn. Wanneer Maarten piano probeert te spelen, omdat hij zo zijn geheugen denkt terug te krijgen, lukt dit niet. Hier is Maarten extra gefrustreerd over.
Vera geeft Maarten op advies van dokter Eardly een fotoboek. Zo kan hij zich misschien weer kleine dingen gaan herinneren. Maarten bekijkt de plaatjes en kan nog wel wat herinneringen terug halen. Het gene dat Maarten enkel nog kan is herinneringen en kleine details terug halen van heel vroeger, zoals het meisje waar hij voor het eerst verliefd op werd, of zijn pianolerares waar hij stiekem een oogje op had. De foto’s van zijn eigen kinderen laten geen lampje branden; wie zijn die twee mensen?
Vera nodigt dokter Eardly uit om te kijken wat er met Maarten aan de hand is. Maarten vindt het maar apart dat die man er is maar hij accepteert het. Hij realiseert zich zijn woede, angst en machteloosheid. Hij kan steeds minder goed op woorden komen. Vooral Engels gaat hem niet helemaal goed meer af en hij moet eerst woorden vanuit het Nederlands naar het Engels vertalen.
Steeds meer vermengd Maarten zijn verleden met het heden. Hij gaat Vera als zijn moeder zien en heeft het idee dat hij weer thuis woont. Waar is papa? Vraagt hij vaak aan Vera. Vera trekt het niet goed en barst vaak in huilen uit. Maarten raakt erg verstrooid en voelt zich schuldig. Op een middag gooit hij de ruit open om Robert naar binnen te kunnen halen. Hij vergeet vervolgens het gas uit te zetten en gaat in de woonkamer zitten met zijn jas aan. Vera treft een chaos aan wanneer ze thuis komt, en ze nodigt direct dokter Eardly weer uit. Eardly geeft Maarten een slaapopwekkende prik en Maarten ziet hem vanaf dat moment als vijand.
Vanaf het moment dat Maarten de formele taal aanhoudt ziet hij zichzelf in een conversatie met Karl Simic. Dit is een oude collega en vriend die zelfmoord pleegde in bad. Maarten heeft zich hier altijd schuldig om gevoeld, omdat hij Karl achterliet in bed toen hij hem om hulp vroeg.
Omdat de situatie gevaarlijk wordt haalt dokter Eardly een verzorgster in huis: Phil Taylor. Maarten vraagt zich steeds opnieuw af wie ze is en denkt telkens dat het een vriendin van zijn dochter moet zijn. Omdat Phil piano met hem komt spelen verwart hij haar met zijn oude piano lerares en hij doet wat hij nooit durfde maar altijd wilde: Hij legt zijn hoofd op haar schoot. Phil schrikt en weet dat het vanaf nu een serieuze zaak is. Ze geeft hem slaapinjecties, zeker wanneer ze ontdekt dat hij meerdere keren s’ nachts door het huis dwaalt.
Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden