Inleiding
Beatrijs gaat over een non die verliefd wordt op een jonge man.e Ze ontsnapt uit het klooster en bouwt een leven op met deze man, maar niet alles verloopt zoals zij had gehoopt. Wij hebben voor het geestelijke verhaal Beatrijs gekozen, omdat wij het verhaal wel interessant vonden. Een non die de wetten van de overtreedt en dan er probeert mee te kunnen leven, vonden wij interessant en bijzonder. Ook hebben wij nog nooit een verhaal gelezen, dat zo bijzonder is geschreven. We hebben door het lezen van Beatrijs de andere kant van de literatuur meegemaakt. Wij vertellen graag meer over Beatrijs in de volgende hoofdstukken. Hoofdstuk 1 Tijdsbeeld
Beatrijs is kort voor 1374 geschreven, in die tijd had de kerk veel macht over de burgers en heren. Als monnik of non leefde je in armoedige omstandigheden en had je vrij weinig rechten, terwijl priesters en de paus een luxe leven hadden (Uitgeverij Lambo bv Arnhem, 2011). Je werd dus als monnik of non gestraft als je de regels van de kerk overtrad. Men keek je dan ook vreemd aan als je daadwerkelijk die wetten had overtreden. Beatrijs gaat over een non die verliefd is op een monnik, wat eigenlijk niet kan. Nonnen en monniken konden in die tijd niet op elkaar verliefd worden, je kon alleen liefde tonen aan God. Ook werd prostitutie als een zonde gezien, terwijl de hoofdpersoon hier wel in aanraking komt.
Functie van literatuur in die tijd (in het algemeen)
In de middeleeuwen was er niet echt een grens tussen landen, maar die werden beïnvloed door de adel. Er waren dus ook geen culturele grenzen die een bepaalde taal zou onderscheiden. Een schrijver kon zijn publiek dan een boek serveren die altijd een beetje te begrijpen was, ook al was het een taal die afweek van de lezer zelf. Er waren ook verschillen in de literatuur, waarbij je lyriek en epiek had. Lyriek is een literaire tekst, waarbij je gevoelens centraal staan. Lyriek is ook een subjectieve tekst. Bij epiek is het de verhalende literatuur die centraal staat, epiek is dan altijd objectief (Lina, C. A. R. O., z.j.). De verhalen van nu worden gelezen in boeken, maar in de middeleeuwen werden de verhalen altijd voorgedragen. De reden hiervoor is dat niet elke burger kon lezen, het was dus makkelijker om een verhaal te vertellen. Deze verhalen werden natuurlijk doorverteld, het gevolg hiervan is dat deze verhalen afweken van het originele stuk. Soms werden verhalen ook verteld door middel van een toneelstuk. Verhalen werden in rijm geschreven, waardoor men het verhaal beter kon onthouden, dit geldt ook voor het verhaal Beatrijs. Boeken waren nog moeilijker te vinden in de middeleeuwen, omdat papier zeer zeldzaam was in die tijd. Schrijvers werden dus gefinancierd om een boek te schrijven, je had dus ook maar een enkel exemplaar van een boek. Als een boek niet succesvol was, werd het papier hergebruikt, hierdoor zijn vele verhalen uit de middeleeuwen verdwenen in onderdelen van een ander boek. Schrijvers mochten in de middeleeuwen geen kritiek leveren op de maatschappelijke problemen, ze konden dan in problemen komen (onbekend, (Scholieren.com), 2004). De functie van de literaire genre
Beatrijs is een Marialegende, wat betekent dat Maria een grote rol in het verhaal heeft (Wikipedia nr. 3, 2006). Deze legendes stammen vooral uit de 12e en 13e eeuw. Maria is vaak degene die mensen aan God verbindt. Dit komt omdat God boven iedereen staat en dus moeilijk te bereiken is, maar Maria is een ‘gewone’ moeder was die voor iedereen bereikbaar was. ‘Marialegende’ is een woord dat bestaat uit twee woorden, Maria en legende. Maria is de moeder van Jezus. De oorsprong van de naam is onbekend, maar het zou ‘gewenst kind’, ‘bitter’, ‘rebels’ of ‘sterke wateren’ kunnen betekenen. in het Oude Testament word ze Mirjam genoemd en in de Koran heet ze Maryam. Het woord legende is afgeleid van het Latijnse woord ‘legenda’ en betekent “wat gelezen moet worden”. In een legende komt altijd een godheid voor die ingrijpt door een wonder te creëren. Marialegenden zijn vooral bij dominicanen en franciscanen. Onder hun invloed verandert het beeld van Maria van iemand die is afgebeeld als de koningin van de hemel, in een glimlachende troostende moeder die optreedt als contactpersoon tussen God en de mens. Een Marialegende heeft een onderwijzend karakter. Het verhaal is bedacht om de godsdienstige les, namelijk de grootheid en de macht van God te laten zien (Wikipedia.nr. 2, 2016). Hoofdstuk 2 Introductie van de auteur
(Nedphil, (z.j.) schrijft dat de auteur van Beatrijs onbekend is. Net als vele teksten uit de middeleeuwen is de auteur onbekend. Wetenschappers hebben wel opgemerkt dat er na 900 versregels iets is toegevoegd aan het stuk, dat zou dus kunnen betekenen dat er twee auteurs zouden zijn geweest. Het toegevoegde stuk zou het stuk zijn waar Beatrijs een visioen krijgt en dat ze moet biechten voor haar zonden, wat een goed moraal zou zijn voor deze middeleeuwse tijd: de biecht is noodzakelijk, alleen berouw is niet voldoende. Of er nou echt sprake was van een tweede auteur of dat de oorspronkelijke auteur dit heeft toegevoegd, is nog steeds niet aangetoond. Het verhaal was vooral bedoeld voor de adel en het hof. Wat opvalt aan dit verhaal is dat, zeker voor deze tijd, de auteur je erg laat meeleven met Beatrijs. Je weet precies wat er in haar hoofd omgaat en hoe ze over haar zonden denkt. Dit toont wel aan dat de schrijver erg literair was ingesteld en een sterk inlevingsvermogen had. Introductie onderwerp
De onderwerpen van de tekst zijn: liefde en godsdienst. Dit zijn typische onderwerpen voor deze tijd. In de middeleeuwen geloofde iedereen in Europa streng in het Christendom en was iedereen katholiek. In dit verhaal laten ze zien wat er zou gebeuren als een non zich niet aan haar verplichtingen houdt en zich laat verleiden door de liefde, ets wat in die tijd niet acceptabel was. Niet alleen is dit verhaal zielig, maar dat Maria genade toont, geeft dat natuurlijk een mooie kijk op het Christendom.
Inhoud literaire werk
Het verhaal begint met een introductie van de schrijver die zegt dat hij niet veel verdient met schrijven, maar toch de goedheid van Maria wilt laten zien. Hij vertelt van wie hij dit verhaal heeft gehoord en begint dan te vertellen. Het verhaal gaat over een brave non die in werkt in het klooster. Deze non was stapelverliefd op een jongeling, wat als non helemaal niet mocht. De enige aan wie je liefde gaf, was God en niemand anders. Toch was de non compleet in de macht van de liefde, uiteindelijk kon ze er niet meer tegen en stuurde zij een brief naar haar geliefde met de vraag of hij naar haar kon komen. De verliefde jongeling kwam meteen en de liefde van de twee bleek nog steeds erg sterk, dus besloten ze samen te vertrekken over acht dagen. De non moest nog wel eerst de metten luiden en toen deed ze nog een gebed aan God en Maria of zij haar zonden konden begrijpen en vergeven. Hierna legde de non haar pij op het altaar en haar sleutels voor het Mariabeeld en zo vertrok ze naar haar verliefde bij de boomgaard waar ze hadden afgesproken en deed ze de mooie kleren aan die haar geliefde voor haar had gekocht. Ze had al snel spijt, maar haar geliefde bleef haar beloven bij haar te blijven en dat ze zich geen zorgen hoefde te maken, hij had immers genoeg geld voor zeven jaar. Toen vertrokken zij naar een stad waar ze bleven wonen. Zeven jaar lang leefde de non gelukkig samen met haar geliefde en kregen ze twee kinderen, maar toen het geld op was en hun bezittingen allemaal verkocht waren, verlaatte de geliefde de non en brak zo zijn belofte. Nu had de non geen geld, geen werk en twee kinderen om voor te zorgen. Toen is zij prostitué geworden, omdat ze te trots was om te gaan bedelen en omdat ze met het verdiende geld, haar kinderen moest verzorgen. Zeven jaar lang heeft zij ongelukkig geleefd en heeft zij elke dag gebeden naar Maria met hoop dat Maria haar vergaf van haar zonden. Na zeven jaar ging ze toch bedelen en kwam ze uiteindelijk bij haar oude klooster in de buurt terecht. Toen zij onderdak kreeg van een weduwe, informeerde zij naar de weggelopen non uit het klooster. De weduwe vertelde dat de non nooit het klooster verlaten had. De non snapte hier niks van, aangezien niemand haar werk bij het klooster had overgenomen. Toen bad ze die nacht tot Maria en vroeg of ze haar kon vergeven. De non kreeg na het bidden een visioen. Het visioen zei dat ze terug moest gaan naar het klooster, waarvan de deuren open zouden staan en terug aan het werk kon, want Maria had al die tijd haar plaats in genomen. Eerst geloofde de non het niet en ze besloot pas te gaan als zij drie tekens had gekregen om naar het klooster terug te keren, want voor het zelfde geld was dit de duivel of een boze geest die dit tegen haar zei. Dus bad zij tot God en vroeg ze of God nog twee visioenen wou brengen en die kwamen uiteindelijk. De non verliet haar kinderen en keerde terug naar het klooster, waar de deuren wijd open stonden en haar sleutels en kleren nog op dezelfde plek lagen. De kinderen waren achtergelaten bij de weduwe, die niet wist wat ze moest doen. De weduwe vroeg dus om hulp bij het klooster waar de abdis beloofde te betalen voor deze kinderen, als de weduwe voor ze zou zorgen. Hierdoor is het ook goed gekomen met de kinderen. Later kwam er een abt naar het klooster die onder andere de biecht afnam. De non durfde niks op te biechten vanwege de duivel die haar schuldgevoelens gaf, maar toen kreeg ze weer een visioen. In het visioen zag ze een man die een appel omhoog gooide om het kind in zijn handen te vermaken, maar het kind was dood dus had hij er niks aan, God heeft er dus ook niks aan dat de non bad maar niet biechtte. Dus nam ze een biecht af bij de abt en die vergaf haar, maar hij wou wel het wonderverhaal doorvertellen aan het hele klooster en over het hele land om mensen over dit spektakel te vertellen en de goedheid van Maria te laten zien, alleen werd zij bij haar naam niet genoemd. De abt nam ook de kinderen mee van de non, die later monniken werden, wiens moeder Beatrijs heet. Belangrijkste gebeurtenissen:
Het begint bij de non die het klooster verlaat voor haar liefde, wat eigenlijk al een schande is voor een non, want een non toont alleen liefde voor God en niks anders. De tweede belangrijke gebeurtenis is als zij na zeven gelukkige jaren verlaten wordt door haar man en alleen wordt gelaten met haar kinderen. Daarna wordt de non prostitué om geld te verdienen en heeft zij zeven jaar een ongelukkig leven, wat ook wel als haar verdiende loon kan worden gezien vanwege de schande dat ze het klooster heeft verlaten. Ook belangrijk is wanneer de non haar oude klooster weer ziet en erachter komt dat Maria al die tijd haar taak heeft overgenomen, om haar een tweede kans te geven om haar leven te beteren van de fouten die zij heeft gemaakt. De laatste belangrijke gebeurtenis is wanneer de non de duivel ook tegenkomt en erachter komt dat zij alleen vergeven kan worden van haar zonden als zij gaat biechten bij de abt, wat een mooie les is voor haar en de lezers. Je kan pas echt vergeven worden als je biecht voor je zonden. Analyse van de bevindingen uit het vorige hoofdstuk Aanleiding van het schrijven van het verhaal
De auteur heeft het verhaal geschreven om een boodschap te kunnen brengen. Het gaat hier vooral om dat men zijn hele leven aan God moest wijden en als je zonden had, deze zou moeten opbiechten. In het verhaal is het duidelijk, dat God er altijd voor je is als je problemen hebt. Beatrijs bidt elke dag, ook al heeft ze het zeer slecht, maar uiteindelijk komt het wel goed met haar. Mede doordat Beatrijs al haar zonden had opgebiecht. De boodschap wat de lezers krijgen, is dat je altijd moet bidden naar God en je zonden moet opbiechten. Personage
In het verhaal kom je niet echt te weten wat de karakters zijn van Beatrijs, maar je weet wel hoe zij denkt en dat ze een vrouw is die zeer vroom is (iemand die erg godsdienstig is). Ze is in het begin van het verhaal vroom, maar nadat ze het klooster verlaat, wilt ze van de wereld genieten (Herk, H. A. N. N. E. K. E. van. 2003). Beatrijs denkt dan anders over de wereld, een wereld waar je van kan genieten, maar nadat ze na al haar problemen weer terug keert in het klooster, is ze weer vroom. De acties van Beatrijs waren in die tijd niet acceptabel, omdat je alleen liefde kon tonen aan God. Sociaal-economische achtergrond over het verhaal
(Herk, H. A. N. N. E. K. E. van. 2003) schrijft dat er in Beatrijs zichtbare verschillen zijn tussen de standen: de geestelijken, de adel en de burgers. Beatrijs leeft in het begin van het verhaal als een geestelijke in een klooster en had een goed leven. Nadat ze met de jongeling was weggelopen, leeft ze de eerste zeven jaar goed als een gewone burger, maar langzamerhand gaat het steeds slechter met hen. Na die zeven jaar verlaat de jongeling haar en hun twee kinderen. Door geldgebrek moeten de non en haar twee kinderen zeven jaar in armoede leven. Uiteindelijk belandt ze in de laagste stand als prostituee om haar kinderen te voeden. Aan het einde van het verhaal gaat ze weer terug naar het klooster en wordt ze weer een geestelijke zoals eerst. Symboliek in het verhaal:
(Nedphil, z.j.) schrijft dat er in Beatrijs allerlei symbolen te vinden zijn, het gaat in dit verhaal vooral om getallen die verbonden worden met de dingen die in de Bijbel staan.
• Drie
De non krijgt drie visioenen van God binnen. Ze moet haar werk als kosteres bij het klooster hervatten. Het getal drie hoort bij de drie-eenheid, die bestaat uit de Vader, de Zoon (Jezus Christus) en de Heilige Geest. Al deze drie personen waren dus goddelijk. Het getal twee hoorde bij de duivel en is ook te vinden in de Bijbel. De non wist bij de tweede visioen niet of de visioenen goddelijk waren. Het tweede visioen kon dus ook van de duivel zijn. Toen de non haar derde visioen kreeg, wist ze dat ze terug moest keren naar het klooster, want dat was wat God aangaf.
• Vijf
Het getal vijf wordt vooral gebruikt om Maria te eren. Vijf is ook het aantal letters van de naam Maria en In het verhaal wordt Maria vereerd in vijf regels. Ook wordt het Romeinse symbool 'V' benadrukt in het verhaal, wat het getal vijf betekent.
• Zeven
Het getal zeven staat ook wel bekent als het heilige getal. Het staat vooral voor een periode waarin veel gebeurt, dit komt overeen met het verhaal van Beatrijs. De non leeft eerst zeven jaar in het klooster, zeven jaar later leeft ze gelukkig met haar man en dan nog zeven jaar later leeft ze het zeer slecht.
Ook is er een symbool dat te maken heeft met een kleurencombinatie.
• Blauw en wit
Maria is in de middeleeuwen vaak gebruikt met de kleurencombinatie blauw en wit. Dit is ook te vinden in het verhaal van Beatrijs. We kunnen dit zien wanneer Beatrijs het klooster verlaat met haar witte kleed, ze krijgt dan ook een blauwe kleed van haar minnaar. De kleur blauw staat voor de hemel en wit staat voor het onschuld. Verder zijn er ook symbolen in de setting van het verhaal
• Fluitende vogels
Toen de non het klooster verliet met de jongeman floten de vogels toen ze door het land reden op hun paard. Deze vogels staan symbool voor de vrijheid die de non heeft omdat ze geen diensten meer heeft in de kerk. Dit slaat op het spreekwoord “zo vrij als een vogel zijn”, wat betekent dat je kan doen en laten wat je wil.
• De egelantier
De egelantier was de plek waar Beatrijs en haar liefde zouden afspreken, dit symboliseert de mooie liefde van Maria en haar minnaar. Conclusie
Wat wij uit het verhaal hebben opgemaakt, is dat Maria zelfs de grootste zonden vergeeft, als je maar in haar blijft geloven. De non liep weg van de kerk met een jonge man en trouwde met hem en ging werken als prostituee. Toch was Maria uiteindelijk genadig, omdat ze al die tijd bleef bidden en in haar bleef geloven. De non kreeg van Maria de kans om weer terug te gaan naar het klooster, zonder dat de andere nonnen wisten wat ze had gedaan. Het enige wat ze moest doen was biechten. Onze mening over het boek was best positief, het las makkelijk en was ook zo uitgelezen. De les was voor ons ook overduidelijk. Het is ook goed te begrijpen dat dit voor deze tijd een mooie les was, het gaf mensen een mooi idee over het leven in die tijd: fouten maken mag, zolang je maar in god gelooft en voor je fouten biecht. Toch valt er natuurlijk over te discussiëren of het echt zo erg was wat de non deed. Tegenwoordig zouden mensen het kunnen begrijpen dat zij verliefd zou worden op een man. Weinig mensen zouden dat heel erg vinden of als een schande zien, mensen zouden het eerder zien als haar eigen keuze. Het is moeilijk om hierover te oordelen, aangezien mensen in die tijd zo anders tegenover het geloof stonden dan in deze tijd. Natuurlijk speelde eer ook een grote rol en moest je ook denken aan de goede naam van de kerk. Bibliografie Boeken vergelijkbaar met Beatrijs zijn: Lanseloet van Denemarken:
Auteur: Onbekend
Het verhaal gaat over de ridder Lanseloet, die verliefd is op een meisje genaamd Sanderijn. Zij is van lagere stand wat hun liefde onmogelijk maakt. De moeder van Lanseloet bedenkt een plan om Sanderijn en Lanseloet uit elkaar houden (onbekend, G. U. Y., 2007). Mariken van Nieumeghen:
Auteur: Onbekend
Het verhaal gaat over een meisje genaamd Mariken. Ze moet van haar oom boodschappen doen in het stadje dat een eind van hun huis ligt. Omdat Mariken niet voor het donker thuis kan komen, wil ze bij haar tante blijven slapen, maar word uitgescholden en weggestuurd. Mariken gaat dan terug naar huis maar onderweg begint ze te huilen en biedt zichzelf aan de duivel (onbekend, C. H. R. I. S. T. I. A. N. N. E., 2001). Middeleeuwse Marialegenden:
Auteur: G.A. van der Toorn-Piebenga
Het boek Middeleeuwse Marialegenden bevat twintig navertelde Marialegenden die in het modern Nederlands zijn geschreven. Compleet met voorwoord en een nawoord over de afkomst, verspreiding en illustraties.
Bronnen:
Informatiebronnen:
• Dbnl. (2002). Letterkundig lexicon voor de neerlandistiek. Geraadpleegd van http://www.dbnl.org/tekst/bork001lett01_01/bork001lett01_01_0014.php#m024
• Dbnl. (2012). Beatrijs. Het middeleeuwse verhaal van de verliefde non. Geraadpleegd van http://www.dbnl.org/tekst/pass025beat01_01/pass025beat01_01.pdf
• Herk, H. A. N. N. E. K. E. van. (2003). Boekverslag Beatrijs (onbekend). Geraadpleegd van http://www.havovwo.nl/vwo/vne/bove/beatrijs.pdf
• Janssens, J. O. Z. E. F. D.. (1986). Beatrijs. Geraadpleegd van => http://www.dbnl.org/tekst/_bea001beat05_01/_bea001beat05_01_0001.php
• Koninklijke bibliotheek. (z.j.). Beatrijs. Geraadpleegd van https://www.kb.nl/themas/middeleeuwen/beatrijs
• Letterkundig museum. (z.j.). Beatrijs. Geraadpleegd van http://www.letterkundigmuseum.nl/Literair-centrum/Biografie%C3%ABn/BiographyID/41/BiographyName/Beatrijs/Mode/BiographyDetails
• Lina, C. A. R. O. (z.j.). Literatuur: epiek, lyriek en dramatiek. Geraadpleegd van
http://educatie-en-school.infonu.nl/taal/33299-literatuur-epiek-lyriek-en-dramatiek.html
• Nedphil. (z.j.). Beatrijs analyse. Geraadpleegd van www.nedphil.nl/studie/ME1/BrandaanenBeatrijs/Beatrijsanalyse.doc
• Picozone. (z.j.). Beatrijs. Geraadpleegd van http://www.picozone.nl/uploads/37499/pico/49267/PICO_49267_Beatrijs.pdf
• Sleiderink, R. E. M. C. O. (2012, 25 september). BEATRIJS INTERNATIONAAL. Geraadpleegd van http://www.middelnederlands.be/beatrijs/
• Sleiderink, R. E. M. C. O. S. L. E. I. D. E. R. I. N. K. (z.j.). De vertalingen en bewerkingen van het Middelnederlandse verhaal. Geraadpleegd van http://www.middelnederlands.be/sleiderink/docs/beatrijs_inventaris.pdf
• Uitgeverij Lambo bv Arnhem. (2011). Kerk in de middeleeuwen, samenvatting. Geraadpleegd van http://www.lambo.nl/sites/lambo.nl/files/art_source_files/cultuur_van_de_kerk_samenvatting.pdf
• Uitgeverij Lambo bv Arnhem. (2011). Kerk in de middeleeuwen, samenvatting. Geraadpleegd van
http://www.lambo.nl/sites/lambo.nl/files/art_source_files/cultuur_van_de_kerk_samenvatting.pdf
• Wikipedia. 1. (z.j.). Middeleeuwse literatuur. Geraadpleegd op 25 mei, 2016, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Middeleeuwse_literatuur
• Wikipedia. 2. (z.j.). Beatrijs. Geraadpleegd op 30 mei, 2016, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Beatrijs
• Wikipedia. 3. (z.j.). Marialegende. Geraadpleegd op 30 januari, 2006, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Marialegende (geen doorverwijzende bron)
Samenvattingen:
• (onbekend), C. H. R. I. S. T. I. A. N. N. E. (2001, 20 juni). Mariken van Nieumeghen. Geraadpleegd van http://www.scholieren.com/boekverslag/44802
• (onbekend), G. U. Y. (2007, 04 juni). Lanseloet van Denemarken. Geraadpleegd van http://www.scholieren.com/boekverslag/62684
• Groot, M. A. R. T. I. J. N. de. (2000, 14 januari). Beatrijs. Geraadpleegd van http://www.scholieren.com/boekverslag/41975
• Kaspers, A. N. N. E. (2001, 04 april). Beatrijs. Geraadpleegd van
http://www.scholieren.com/boekverslag/43385
• (onbekend), anoniem (2004, 21 maart) Literatuurgeschiedenis. Geraadpleegd van http://www.scholieren.com/samenvatting/15393
Beatrijs gaat over een non die verliefd wordt op een jonge man.e Ze ontsnapt uit het klooster en bouwt een leven op met deze man, maar niet alles verloopt zoals zij had gehoopt. Wij hebben voor het geestelijke verhaal Beatrijs gekozen, omdat wij het verhaal wel interessant vonden. Een non die de wetten van de overtreedt en dan er probeert mee te kunnen leven, vonden wij interessant en bijzonder. Ook hebben wij nog nooit een verhaal gelezen, dat zo bijzonder is geschreven. We hebben door het lezen van Beatrijs de andere kant van de literatuur meegemaakt. Wij vertellen graag meer over Beatrijs in de volgende hoofdstukken. Hoofdstuk 1 Tijdsbeeld
In de middeleeuwen was er niet echt een grens tussen landen, maar die werden beïnvloed door de adel. Er waren dus ook geen culturele grenzen die een bepaalde taal zou onderscheiden. Een schrijver kon zijn publiek dan een boek serveren die altijd een beetje te begrijpen was, ook al was het een taal die afweek van de lezer zelf. Er waren ook verschillen in de literatuur, waarbij je lyriek en epiek had. Lyriek is een literaire tekst, waarbij je gevoelens centraal staan. Lyriek is ook een subjectieve tekst. Bij epiek is het de verhalende literatuur die centraal staat, epiek is dan altijd objectief (Lina, C. A. R. O., z.j.). De verhalen van nu worden gelezen in boeken, maar in de middeleeuwen werden de verhalen altijd voorgedragen. De reden hiervoor is dat niet elke burger kon lezen, het was dus makkelijker om een verhaal te vertellen. Deze verhalen werden natuurlijk doorverteld, het gevolg hiervan is dat deze verhalen afweken van het originele stuk. Soms werden verhalen ook verteld door middel van een toneelstuk. Verhalen werden in rijm geschreven, waardoor men het verhaal beter kon onthouden, dit geldt ook voor het verhaal Beatrijs. Boeken waren nog moeilijker te vinden in de middeleeuwen, omdat papier zeer zeldzaam was in die tijd. Schrijvers werden dus gefinancierd om een boek te schrijven, je had dus ook maar een enkel exemplaar van een boek. Als een boek niet succesvol was, werd het papier hergebruikt, hierdoor zijn vele verhalen uit de middeleeuwen verdwenen in onderdelen van een ander boek. Schrijvers mochten in de middeleeuwen geen kritiek leveren op de maatschappelijke problemen, ze konden dan in problemen komen (onbekend, (Scholieren.com), 2004). De functie van de literaire genre
Beatrijs is een Marialegende, wat betekent dat Maria een grote rol in het verhaal heeft (Wikipedia nr. 3, 2006). Deze legendes stammen vooral uit de 12e en 13e eeuw. Maria is vaak degene die mensen aan God verbindt. Dit komt omdat God boven iedereen staat en dus moeilijk te bereiken is, maar Maria is een ‘gewone’ moeder was die voor iedereen bereikbaar was. ‘Marialegende’ is een woord dat bestaat uit twee woorden, Maria en legende. Maria is de moeder van Jezus. De oorsprong van de naam is onbekend, maar het zou ‘gewenst kind’, ‘bitter’, ‘rebels’ of ‘sterke wateren’ kunnen betekenen. in het Oude Testament word ze Mirjam genoemd en in de Koran heet ze Maryam. Het woord legende is afgeleid van het Latijnse woord ‘legenda’ en betekent “wat gelezen moet worden”. In een legende komt altijd een godheid voor die ingrijpt door een wonder te creëren. Marialegenden zijn vooral bij dominicanen en franciscanen. Onder hun invloed verandert het beeld van Maria van iemand die is afgebeeld als de koningin van de hemel, in een glimlachende troostende moeder die optreedt als contactpersoon tussen God en de mens. Een Marialegende heeft een onderwijzend karakter. Het verhaal is bedacht om de godsdienstige les, namelijk de grootheid en de macht van God te laten zien (Wikipedia.nr. 2, 2016). Hoofdstuk 2 Introductie van de auteur
(Nedphil, (z.j.) schrijft dat de auteur van Beatrijs onbekend is. Net als vele teksten uit de middeleeuwen is de auteur onbekend. Wetenschappers hebben wel opgemerkt dat er na 900 versregels iets is toegevoegd aan het stuk, dat zou dus kunnen betekenen dat er twee auteurs zouden zijn geweest. Het toegevoegde stuk zou het stuk zijn waar Beatrijs een visioen krijgt en dat ze moet biechten voor haar zonden, wat een goed moraal zou zijn voor deze middeleeuwse tijd: de biecht is noodzakelijk, alleen berouw is niet voldoende. Of er nou echt sprake was van een tweede auteur of dat de oorspronkelijke auteur dit heeft toegevoegd, is nog steeds niet aangetoond. Het verhaal was vooral bedoeld voor de adel en het hof. Wat opvalt aan dit verhaal is dat, zeker voor deze tijd, de auteur je erg laat meeleven met Beatrijs. Je weet precies wat er in haar hoofd omgaat en hoe ze over haar zonden denkt. Dit toont wel aan dat de schrijver erg literair was ingesteld en een sterk inlevingsvermogen had. Introductie onderwerp
De onderwerpen van de tekst zijn: liefde en godsdienst. Dit zijn typische onderwerpen voor deze tijd. In de middeleeuwen geloofde iedereen in Europa streng in het Christendom en was iedereen katholiek. In dit verhaal laten ze zien wat er zou gebeuren als een non zich niet aan haar verplichtingen houdt en zich laat verleiden door de liefde, ets wat in die tijd niet acceptabel was. Niet alleen is dit verhaal zielig, maar dat Maria genade toont, geeft dat natuurlijk een mooie kijk op het Christendom.
Het verhaal begint met een introductie van de schrijver die zegt dat hij niet veel verdient met schrijven, maar toch de goedheid van Maria wilt laten zien. Hij vertelt van wie hij dit verhaal heeft gehoord en begint dan te vertellen. Het verhaal gaat over een brave non die in werkt in het klooster. Deze non was stapelverliefd op een jongeling, wat als non helemaal niet mocht. De enige aan wie je liefde gaf, was God en niemand anders. Toch was de non compleet in de macht van de liefde, uiteindelijk kon ze er niet meer tegen en stuurde zij een brief naar haar geliefde met de vraag of hij naar haar kon komen. De verliefde jongeling kwam meteen en de liefde van de twee bleek nog steeds erg sterk, dus besloten ze samen te vertrekken over acht dagen. De non moest nog wel eerst de metten luiden en toen deed ze nog een gebed aan God en Maria of zij haar zonden konden begrijpen en vergeven. Hierna legde de non haar pij op het altaar en haar sleutels voor het Mariabeeld en zo vertrok ze naar haar verliefde bij de boomgaard waar ze hadden afgesproken en deed ze de mooie kleren aan die haar geliefde voor haar had gekocht. Ze had al snel spijt, maar haar geliefde bleef haar beloven bij haar te blijven en dat ze zich geen zorgen hoefde te maken, hij had immers genoeg geld voor zeven jaar. Toen vertrokken zij naar een stad waar ze bleven wonen. Zeven jaar lang leefde de non gelukkig samen met haar geliefde en kregen ze twee kinderen, maar toen het geld op was en hun bezittingen allemaal verkocht waren, verlaatte de geliefde de non en brak zo zijn belofte. Nu had de non geen geld, geen werk en twee kinderen om voor te zorgen. Toen is zij prostitué geworden, omdat ze te trots was om te gaan bedelen en omdat ze met het verdiende geld, haar kinderen moest verzorgen. Zeven jaar lang heeft zij ongelukkig geleefd en heeft zij elke dag gebeden naar Maria met hoop dat Maria haar vergaf van haar zonden. Na zeven jaar ging ze toch bedelen en kwam ze uiteindelijk bij haar oude klooster in de buurt terecht. Toen zij onderdak kreeg van een weduwe, informeerde zij naar de weggelopen non uit het klooster. De weduwe vertelde dat de non nooit het klooster verlaten had. De non snapte hier niks van, aangezien niemand haar werk bij het klooster had overgenomen. Toen bad ze die nacht tot Maria en vroeg of ze haar kon vergeven. De non kreeg na het bidden een visioen. Het visioen zei dat ze terug moest gaan naar het klooster, waarvan de deuren open zouden staan en terug aan het werk kon, want Maria had al die tijd haar plaats in genomen. Eerst geloofde de non het niet en ze besloot pas te gaan als zij drie tekens had gekregen om naar het klooster terug te keren, want voor het zelfde geld was dit de duivel of een boze geest die dit tegen haar zei. Dus bad zij tot God en vroeg ze of God nog twee visioenen wou brengen en die kwamen uiteindelijk. De non verliet haar kinderen en keerde terug naar het klooster, waar de deuren wijd open stonden en haar sleutels en kleren nog op dezelfde plek lagen. De kinderen waren achtergelaten bij de weduwe, die niet wist wat ze moest doen. De weduwe vroeg dus om hulp bij het klooster waar de abdis beloofde te betalen voor deze kinderen, als de weduwe voor ze zou zorgen. Hierdoor is het ook goed gekomen met de kinderen. Later kwam er een abt naar het klooster die onder andere de biecht afnam. De non durfde niks op te biechten vanwege de duivel die haar schuldgevoelens gaf, maar toen kreeg ze weer een visioen. In het visioen zag ze een man die een appel omhoog gooide om het kind in zijn handen te vermaken, maar het kind was dood dus had hij er niks aan, God heeft er dus ook niks aan dat de non bad maar niet biechtte. Dus nam ze een biecht af bij de abt en die vergaf haar, maar hij wou wel het wonderverhaal doorvertellen aan het hele klooster en over het hele land om mensen over dit spektakel te vertellen en de goedheid van Maria te laten zien, alleen werd zij bij haar naam niet genoemd. De abt nam ook de kinderen mee van de non, die later monniken werden, wiens moeder Beatrijs heet. Belangrijkste gebeurtenissen:
Het begint bij de non die het klooster verlaat voor haar liefde, wat eigenlijk al een schande is voor een non, want een non toont alleen liefde voor God en niks anders. De tweede belangrijke gebeurtenis is als zij na zeven gelukkige jaren verlaten wordt door haar man en alleen wordt gelaten met haar kinderen. Daarna wordt de non prostitué om geld te verdienen en heeft zij zeven jaar een ongelukkig leven, wat ook wel als haar verdiende loon kan worden gezien vanwege de schande dat ze het klooster heeft verlaten. Ook belangrijk is wanneer de non haar oude klooster weer ziet en erachter komt dat Maria al die tijd haar taak heeft overgenomen, om haar een tweede kans te geven om haar leven te beteren van de fouten die zij heeft gemaakt. De laatste belangrijke gebeurtenis is wanneer de non de duivel ook tegenkomt en erachter komt dat zij alleen vergeven kan worden van haar zonden als zij gaat biechten bij de abt, wat een mooie les is voor haar en de lezers. Je kan pas echt vergeven worden als je biecht voor je zonden. Analyse van de bevindingen uit het vorige hoofdstuk Aanleiding van het schrijven van het verhaal
De auteur heeft het verhaal geschreven om een boodschap te kunnen brengen. Het gaat hier vooral om dat men zijn hele leven aan God moest wijden en als je zonden had, deze zou moeten opbiechten. In het verhaal is het duidelijk, dat God er altijd voor je is als je problemen hebt. Beatrijs bidt elke dag, ook al heeft ze het zeer slecht, maar uiteindelijk komt het wel goed met haar. Mede doordat Beatrijs al haar zonden had opgebiecht. De boodschap wat de lezers krijgen, is dat je altijd moet bidden naar God en je zonden moet opbiechten. Personage
In het verhaal kom je niet echt te weten wat de karakters zijn van Beatrijs, maar je weet wel hoe zij denkt en dat ze een vrouw is die zeer vroom is (iemand die erg godsdienstig is). Ze is in het begin van het verhaal vroom, maar nadat ze het klooster verlaat, wilt ze van de wereld genieten (Herk, H. A. N. N. E. K. E. van. 2003). Beatrijs denkt dan anders over de wereld, een wereld waar je van kan genieten, maar nadat ze na al haar problemen weer terug keert in het klooster, is ze weer vroom. De acties van Beatrijs waren in die tijd niet acceptabel, omdat je alleen liefde kon tonen aan God. Sociaal-economische achtergrond over het verhaal
(Herk, H. A. N. N. E. K. E. van. 2003) schrijft dat er in Beatrijs zichtbare verschillen zijn tussen de standen: de geestelijken, de adel en de burgers. Beatrijs leeft in het begin van het verhaal als een geestelijke in een klooster en had een goed leven. Nadat ze met de jongeling was weggelopen, leeft ze de eerste zeven jaar goed als een gewone burger, maar langzamerhand gaat het steeds slechter met hen. Na die zeven jaar verlaat de jongeling haar en hun twee kinderen. Door geldgebrek moeten de non en haar twee kinderen zeven jaar in armoede leven. Uiteindelijk belandt ze in de laagste stand als prostituee om haar kinderen te voeden. Aan het einde van het verhaal gaat ze weer terug naar het klooster en wordt ze weer een geestelijke zoals eerst. Symboliek in het verhaal:
• Drie
De non krijgt drie visioenen van God binnen. Ze moet haar werk als kosteres bij het klooster hervatten. Het getal drie hoort bij de drie-eenheid, die bestaat uit de Vader, de Zoon (Jezus Christus) en de Heilige Geest. Al deze drie personen waren dus goddelijk. Het getal twee hoorde bij de duivel en is ook te vinden in de Bijbel. De non wist bij de tweede visioen niet of de visioenen goddelijk waren. Het tweede visioen kon dus ook van de duivel zijn. Toen de non haar derde visioen kreeg, wist ze dat ze terug moest keren naar het klooster, want dat was wat God aangaf.
• Vijf
Het getal vijf wordt vooral gebruikt om Maria te eren. Vijf is ook het aantal letters van de naam Maria en In het verhaal wordt Maria vereerd in vijf regels. Ook wordt het Romeinse symbool 'V' benadrukt in het verhaal, wat het getal vijf betekent.
• Zeven
Het getal zeven staat ook wel bekent als het heilige getal. Het staat vooral voor een periode waarin veel gebeurt, dit komt overeen met het verhaal van Beatrijs. De non leeft eerst zeven jaar in het klooster, zeven jaar later leeft ze gelukkig met haar man en dan nog zeven jaar later leeft ze het zeer slecht.
Ook is er een symbool dat te maken heeft met een kleurencombinatie.
• Blauw en wit
Maria is in de middeleeuwen vaak gebruikt met de kleurencombinatie blauw en wit. Dit is ook te vinden in het verhaal van Beatrijs. We kunnen dit zien wanneer Beatrijs het klooster verlaat met haar witte kleed, ze krijgt dan ook een blauwe kleed van haar minnaar. De kleur blauw staat voor de hemel en wit staat voor het onschuld. Verder zijn er ook symbolen in de setting van het verhaal
• Fluitende vogels
• De egelantier
De egelantier was de plek waar Beatrijs en haar liefde zouden afspreken, dit symboliseert de mooie liefde van Maria en haar minnaar. Conclusie
Wat wij uit het verhaal hebben opgemaakt, is dat Maria zelfs de grootste zonden vergeeft, als je maar in haar blijft geloven. De non liep weg van de kerk met een jonge man en trouwde met hem en ging werken als prostituee. Toch was Maria uiteindelijk genadig, omdat ze al die tijd bleef bidden en in haar bleef geloven. De non kreeg van Maria de kans om weer terug te gaan naar het klooster, zonder dat de andere nonnen wisten wat ze had gedaan. Het enige wat ze moest doen was biechten. Onze mening over het boek was best positief, het las makkelijk en was ook zo uitgelezen. De les was voor ons ook overduidelijk. Het is ook goed te begrijpen dat dit voor deze tijd een mooie les was, het gaf mensen een mooi idee over het leven in die tijd: fouten maken mag, zolang je maar in god gelooft en voor je fouten biecht. Toch valt er natuurlijk over te discussiëren of het echt zo erg was wat de non deed. Tegenwoordig zouden mensen het kunnen begrijpen dat zij verliefd zou worden op een man. Weinig mensen zouden dat heel erg vinden of als een schande zien, mensen zouden het eerder zien als haar eigen keuze. Het is moeilijk om hierover te oordelen, aangezien mensen in die tijd zo anders tegenover het geloof stonden dan in deze tijd. Natuurlijk speelde eer ook een grote rol en moest je ook denken aan de goede naam van de kerk. Bibliografie Boeken vergelijkbaar met Beatrijs zijn: Lanseloet van Denemarken:
Auteur: Onbekend
Het verhaal gaat over de ridder Lanseloet, die verliefd is op een meisje genaamd Sanderijn. Zij is van lagere stand wat hun liefde onmogelijk maakt. De moeder van Lanseloet bedenkt een plan om Sanderijn en Lanseloet uit elkaar houden (onbekend, G. U. Y., 2007). Mariken van Nieumeghen:
Auteur: Onbekend
Het verhaal gaat over een meisje genaamd Mariken. Ze moet van haar oom boodschappen doen in het stadje dat een eind van hun huis ligt. Omdat Mariken niet voor het donker thuis kan komen, wil ze bij haar tante blijven slapen, maar word uitgescholden en weggestuurd. Mariken gaat dan terug naar huis maar onderweg begint ze te huilen en biedt zichzelf aan de duivel (onbekend, C. H. R. I. S. T. I. A. N. N. E., 2001). Middeleeuwse Marialegenden:
Auteur: G.A. van der Toorn-Piebenga
• Dbnl. (2012). Beatrijs. Het middeleeuwse verhaal van de verliefde non. Geraadpleegd van http://www.dbnl.org/tekst/pass025beat01_01/pass025beat01_01.pdf
• Herk, H. A. N. N. E. K. E. van. (2003). Boekverslag Beatrijs (onbekend). Geraadpleegd van http://www.havovwo.nl/vwo/vne/bove/beatrijs.pdf
• Janssens, J. O. Z. E. F. D.. (1986). Beatrijs. Geraadpleegd van => http://www.dbnl.org/tekst/_bea001beat05_01/_bea001beat05_01_0001.php
• Koninklijke bibliotheek. (z.j.). Beatrijs. Geraadpleegd van https://www.kb.nl/themas/middeleeuwen/beatrijs
• Letterkundig museum. (z.j.). Beatrijs. Geraadpleegd van http://www.letterkundigmuseum.nl/Literair-centrum/Biografie%C3%ABn/BiographyID/41/BiographyName/Beatrijs/Mode/BiographyDetails
• Lina, C. A. R. O. (z.j.). Literatuur: epiek, lyriek en dramatiek. Geraadpleegd van
• Nedphil. (z.j.). Beatrijs analyse. Geraadpleegd van www.nedphil.nl/studie/ME1/BrandaanenBeatrijs/Beatrijsanalyse.doc
• Picozone. (z.j.). Beatrijs. Geraadpleegd van http://www.picozone.nl/uploads/37499/pico/49267/PICO_49267_Beatrijs.pdf
• Sleiderink, R. E. M. C. O. (2012, 25 september). BEATRIJS INTERNATIONAAL. Geraadpleegd van http://www.middelnederlands.be/beatrijs/
• Sleiderink, R. E. M. C. O. S. L. E. I. D. E. R. I. N. K. (z.j.). De vertalingen en bewerkingen van het Middelnederlandse verhaal. Geraadpleegd van http://www.middelnederlands.be/sleiderink/docs/beatrijs_inventaris.pdf
• Uitgeverij Lambo bv Arnhem. (2011). Kerk in de middeleeuwen, samenvatting. Geraadpleegd van http://www.lambo.nl/sites/lambo.nl/files/art_source_files/cultuur_van_de_kerk_samenvatting.pdf
• Uitgeverij Lambo bv Arnhem. (2011). Kerk in de middeleeuwen, samenvatting. Geraadpleegd van
• Wikipedia. 1. (z.j.). Middeleeuwse literatuur. Geraadpleegd op 25 mei, 2016, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Middeleeuwse_literatuur
• Wikipedia. 2. (z.j.). Beatrijs. Geraadpleegd op 30 mei, 2016, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Beatrijs
• Wikipedia. 3. (z.j.). Marialegende. Geraadpleegd op 30 januari, 2006, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Marialegende (geen doorverwijzende bron)
Samenvattingen:
• (onbekend), C. H. R. I. S. T. I. A. N. N. E. (2001, 20 juni). Mariken van Nieumeghen. Geraadpleegd van http://www.scholieren.com/boekverslag/44802
• (onbekend), G. U. Y. (2007, 04 juni). Lanseloet van Denemarken. Geraadpleegd van http://www.scholieren.com/boekverslag/62684
• Groot, M. A. R. T. I. J. N. de. (2000, 14 januari). Beatrijs. Geraadpleegd van http://www.scholieren.com/boekverslag/41975
• Kaspers, A. N. N. E. (2001, 04 april). Beatrijs. Geraadpleegd van
• (onbekend), anoniem (2004, 21 maart) Literatuurgeschiedenis. Geraadpleegd van http://www.scholieren.com/samenvatting/15393
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden