A Caribbean Mystery door Agatha Christie

Gegevens van het boek

Auteur: Agatha Christie (1890 – 1976)

Oorspronkelijke titel: A Caribbean Mystery

Voor het eerst gepubliceerd in: 1964

Nederlandse titel: Miss Marple met vakantie

Vertaling: L. Groen-Verhoef

Omslagontwerp: Lambert van Kasteren

Uitgever: A.W. Sijthoff’s Uitgeversmaatschappij BV, Leiden, 1976, 3e druk, Speciale Agatha Christie Reeks nummer 11

Aantal pagina’s: 204

Genre: detectiveroman

Samenvatting van het boek

Miss Jane Marple is met vakantie in het Caraïbisch gebied. Ze verblijft in een hotel op het eiland St. Honoré. Ze ontmoet er diverse mensen onder wie majoor Palgrave. Hij vertelt haar eindeloze verhalen over zijn leven die op zich niet zo interessant zijn. Maar op een keer vertelt de majoor Miss Marple een verhaal over de zelfmoord van twee vrouwen die naar later bleek dezelfde man als echtgenoot hadden. De majoor beschikt over een foto van de betreffende echtgenoot die naast een hibiscusstruik staat. Hij noemt hem een seriemoordenaar. Als Palgrave de foto uit zijn portefeuille haalt en deze aan Miss Marple wil laten zien, kijkt hij op en schrikt van iets dat hij achter Miss Marple ziet. Snel bergt hij de foto op en begint over heel iets anders te praten.

Miss Marple kijkt achterom en ziet verschillende hotelgasten. Allereerst ziet ze het echtpaar Tim en Molly Kendal die samen het hotel runnen. Ze zitten aan een tafeltje en zijn met hun boekhouding bezig. Verder ziet Miss Marple de echtparen Gregory en Lucky Dyson en kolonel Edward en Evelyn Hillingdon. Verderop staat de bungalow van de oude en invalide meneer Rafiel. Rafiel is erg rijk en wordt vergezeld door zijn secretaresse Esther Walters en zijn verpleger Arthur Jackson. Verder verblijven in het hotel ook nog kanunnik Jeremy Prescott en zijn zuster Joan.

Dan overlijdt majoor Palgrave plotseling. Iedereen denkt dat dat komt door zijn te hoge bloeddruk, maar Miss Marple vraagt zich af of dat zo is. Er stond wel een flesje met bloeddrukpillen op de kamer van Palgrave maar dat kan er ook opzettelijk neergezet zijn. Ze vindt Palgrave’s dood wel erg plotseling. Ze vraagt zich af of het verhaal van de majoor over de foto van de vrouwenmoordenaar iets met zijn dood te maken heeft. Met een smoesje vraagt Miss Marple hoteldokter Graham of hij haar de betreffende foto kan bezorgen. Dokter Graham rapporteert later aan Miss Marple dat de betreffende foto niet meer in de portefeuille van de majoor zat. Dat vindt Miss Marple verdacht. Zou majoor Palgrave de moordenaar van de foto in het hotel hebben gezien? Miss Marple besluit de zaak te gaan onderzoeken.

Meneer Rafiel vertelt Miss Marple dat hij twijfelt of majoor Palgrave aan hoge bloeddruk leed. De majoor vertelde hem namelijk zelf dat hij prima gezond was en geen last had van een hoge bloeddruk. Intussen vertelt het dienstmeisje Victoria Johnson Molly dat ze de fles tabletten op de kamer van majoor Palgrave daar niet eerder gezien heeft. Molly vertelt het aan Tim en samen vertellen ze het aan dokter Graham. Die schrikt er van en ondervraagt Victoria. Victoria denkt dat iemand de fles opzettelijk op de kamer van de majoor gezet heeft.

Miss Marple ondervraagt iedereen op haar eigen onschuldige manier over de mannelijke leden van het hotelgezelschap. Van Esther Walters hoort ze dat Gregory Dysons eerste vrouw – die erg rijk was – een aantal jaren geleden gestorven is. Er was een schandaal aan verbonden. Daarna is Gregory met Lucky getrouwd. De Hillingdons komen ook al jaren op het eiland. Ze lijken van elkaar te houden maar Miss Marple vraagt zich dat af. Esther vertelt ook nog dat Molly een tobberig type is. Ze heeft depressieve buien en is niet erg evenwichtig. Van Joan Prescott hoort Miss Marple dat Gregory al wat met Lucky had toen zijn eerste vrouw nog leefde. Lucky is trouwens een nicht van Gregory’s eerste vrouw. Een maand na de dood van zijn eerste vrouw trouwde Gregory al met Lucky. Van Tim Kendal hoort Miss Marple dat Molly nachtmerries heeft.

Miss Marple neemt dokter Graham in vertrouwen en vertelt hem wat ze van majoor Palgrave gehoord heeft. Dokter Graham licht vervolgens de autoriteiten in maar die willen eerst meer bewijs zien. De enkele verdenkingen van een oude dame zijn niet genoeg. Het dienstmeisje Victoria geeft intussen de fles met slaappillen die op de kamer van majoor Palgrave stond terug aan Gregory. Ze heeft namelijk gehoord dat hij een fles met tabletten kwijt was. Molly heeft een depressieve bui en gaat op het strand zitten. Evelyn Hillingdon treft haar daar aan en praat wat met haar. Evelyn vertelt Molly dat haar man Edward wat met Lucky heeft. Het huwelijk van de Hillingdons stelt dus niet veel meer voor. Maar beide echtgenoten accepteren dat. Lucky en Edward willen geen van beiden scheiden. Gregory is immers erg rijk en de Hillingdons willen hun kinderen geen verdriet doen. Gregory weet overigens niets van de affaire van zijn vrouw.

Victoria denkt intussen dat ze wat geld uit het geval kan halen. Ze heeft iets gezien, zegt ze tegen haar partner. Die waarschuwt haar dat ze zich er niet mee moet bemoeien. Edward biecht tegen Evelyn op dat hij met Lucky wil breken. Hij heeft namelijk Lucky geholpen zijn eerste vrouw te vermoorden. Lucky heeft dat uit medelijden gedaan. Edward heeft de pillen gehaald om het plan ten uitvoer te brengen. Evelyn denkt niet dat Edward medeschuldig is aan moord. Hij heeft wel overspel gepleegd maar geen moord. Dan wordt Victoria door Molly dood in de bosjes gevonden. Ze is met een mes doodgestoken. De politie wordt ingeschakeld en inspecteur Weston leidt het onderzoek. Weston denkt dat Victoria iets van de moord op Palgrave wist en daar de moordenaar mee chanteerde. Dat is haar vervolgens fataal geworden.

Weston ondervraagt de direct betrokkenen. Van Greg Dyson hoort hij het verhaal dat Victoria hem de fles met tabletten terugbracht. Greg heeft een alibi voor de tijd van de moord. Dan vertelt een van de hulpkoks Weston dat hij Molly op de avond van de moord op Victoria met een mes door de keuken en vervolgens de tuin in heeft zien lopen. Als Weston Tim ondervraagt zegt deze dat hij zijn vrouw niet met een mes heeft zien rondlopen. Weston ondervraagt ook Molly. Hij vindt haar nogal verward. Molly weet niet of ze een mes in haar handen heeft gehad. Het zou kunnen want ze was de tafels voor het diner aan het controleren.

Miss Marple neemt meneer Rafiel in vertrouwen. Rafiel vertelt haar dat het nu vaststaat dat Palgrave vermoord is. Zijn lichaam is namelijk opgegraven en er werd vergif in aangetroffen. Het is sluw gedaan want de symptomen leken op hoge bloeddruk en dat praatje over Palgrave deed ook algemeen de ronde. Niemand twijfelde dus aan een natuurlijke dood. Rafiel denkt ook dat Victoria iemand daarmee probeerde te chanteren en vervolgens vermoord werd. Miss Marple denkt dat er binnenkort nog iemand vermoord gaat worden. Als het verhaal van Palgrave namelijk klopt, stopt de seriemoordenaar niet met zijn praktijken. De dood van Palgrave is daar ook het bewijs van. Hij heeft kennelijk opeens de moordenaar uit zijn verhaal onder de hotelgasten gezien. De moordenaar hoorde de majoor zijn verhaal tegen Miss Marple vertellen en besloot hem direct uit de weg te ruimen. Meneer Rafiel belooft Miss Marple te zullen helpen om de moordenaar te vinden.

Op een gegeven moment betrapt Miss Marple Jackson als hij de zakelijke papieren van meneer Rafiel doorpluist. Rafiel is niet verbaasd maar zegt dat Jackson niets belangrijks in zijn papieren kan aantreffen. Op een nacht wordt Evelyn Hillingdon door Tim Kendal gewekt. Molly heeft een overdosis tabletten ingenomen. Dokter Graham wordt er bij gehaald en het blijkt mee te vallen. Molly overleeft het. Het is onduidelijk waarom Molly de tabletten ingenomen heeft. Graham adviseert Tim met Molly naar een psychiater te gaan. Als Miss Marple een keer bij Molly oppast, vindt ze onder haar matras een boek over zenuwziektes. Verder betrapt Miss Marple Jackson in de badkamer van Molly. Hij snuffelde daar rond. Jackson hangt een smoesje op en verdwijnt.

Dan wordt er een derde moord gepleegd. Midden in de nacht wordt Miss Marple wakker van lawaai. Als ze buiten gaat kijken, hoort ze dat Molly verdwenen is. Er wordt een zoektocht georganiseerd en op een gegeven moment wordt ze in het water van een kreek gevonden. Ze is dood. Als Miss Marple eens goed naar het lijk kijkt, ziet ze dat het Molly niet is maar Lucky. De twee dames leken een beetje op elkaar.

Na de moord op Lucky begrijpt Miss Marple opeens hoe alles in elkaar steekt. Ze neemt meneer Rafiel in vertrouwen en vraagt hem of ze Jackson even mag lenen. Dat mag. Snel gaat Miss Marple met Jackson naar de kamers van Molly en Tim. Daar wil Tim Molly net iets op laten drinken. Miss Marple laat Jackson het glas van Tim afpakken. Er zit volgens haar vergif in. Tim is namelijk de moordenaar van Palgrave, Victoria en Lucky. Miss Marple legt meneer Rafiel later uit hoe de vork in de steel zit. Omdat de majoor een glazen oog had, keek hij een andere kant op dan Miss Marple dacht. Hij keek op het moment van het laten zien van de foto op van de voetstappen van naderende mensen en zag toen Tim en Molly aan een tafel zitten. Naast die tafel groeide een hibiscusstruik en zo herkende hij opeens Tim als een moordenaar.

Tim had het verhaal van de majoor gehoord en vermoordde hem. Omdat Victoria hem chanteerde – ze had namelijk gezien dat Tim de fles met tabletten op de kamer van de majoor zette –, vermoordde hij haar ook. Lucky werd door Tim per ongeluk vermoord. Hij dacht namelijk dat het Molly was. In het donker kon hij het verschil niet goed zien. Het hotel was gefinancierd met Molly’s geld. Dat raakte echter snel op. Daarom zocht Tim een nieuw slachtoffer. Dat werd Esther Walters. Die stond namelijk voor een flink bedrag als erfgenaam in het testament van meneer Rafiel. Tim had dat gehoord van Jackson die het in de papieren van Rafiel had gelezen. Tim manipuleerde Molly vervolgens zodanig dat ze ging geloven dat ze aan waanvoorstellingen leed. Hij gaf Molly ook verdovende middelen waardoor ze niet zo goed meer wist wat ze precies deed.

Tim wilde Molly die nacht bij de kreek zodanig vermoorden dat het leek alsof ze in een verwarde bui zichzelf verdronken had. Als hij haar ook vergiftigd had, zou het in de gaten zijn gaan lopen. Direct na de moord op Lucky kon hij Molly wel met vergif vermoorden omdat het dan net zou lijken of Molly eerst Lucky vermoord had en vervolgens uit wroeging zelfmoord gepleegd had. Toen Tim namelijk op zijn kamer terugkwam en daar Molly aantrof, besefte hij dat hij een fatale vergissing gemaakt had. Hij paste zich echter razendsnel aan de situatie aan en probeerde haar te vergiftigen.

Lucky stond bij de kreek te wachten op een afspraakje met Jackson. De affaire met Edward Hillingdon was immers voorbij en Jackson zag Lucky wel zitten. Meneer Rafiel vindt Miss Marple een echte Nemesis, de bekende wraakgodin. Ze heeft de zaak volledig en overtuigend opgelost. Molly blijft met hulp van een paar mensen die Rafiel ingehuurd heeft het hotel exploiteren. Miss Marple vertrekt weer terug naar Engeland. Ze neemt van iedereen hartelijk afscheid, vooral van meneer Rafiel.                        

Beoordeling van het boek

Christie was waarschijnlijk de beroemdste Engelse schrijfster van detectiveromans en -verhalen ter wereld. Haar bekendste detectives zijn Hercule Poirot, Miss Jane Marple – die in dit boek de hoofdrol speelt – en het speurdersechtpaar Tommy en Tuppence Beresford. Christie schreef overigens ook enkele toneelstukken, “gewone” romans (onder het pseudoniem van Mary Westmacott) en gedichten. Christie’s boeken zijn in meer dan honderd talen vertaald en er zijn meer dan een miljard exemplaren van verkocht. Dat maakt Christie tot een van de meest gelezen auteurs ter wereld.

Christie begon met het schrijven van detectiveverhalen naar aanleiding van een weddenschap met haar zuster. Christie was in 1914 getrouwd met de man wiens achternaam ze voortaan altijd zou blijven gebruiken - ondanks hun scheiding in 1928 - en werkte vervolgens als oorlogsvrijwilligster in een ziekenhuisapotheek. Daar leerde ze veel over allerlei soorten vergiften. Die kennis zou ze later in haar boeken dankbaar toepassen. In 1916 schrijft Christie haar eerste detectiveroman (“The Mysterious Affair at Styles”), maar slaagt er niet in het gepubliceerd te krijgen. Pas in 1920 is er een uitgever die het aandurft, maar dan is het succes van Christie’s boeken ook niet meer te stoppen. De rest is geschiedenis.

Christie gebruikte onderdelen van het onderhavige boek later opnieuw in haar roman “Nemesis” uit 1971 (in het Nederlands vertaald als “De wraakgodin”). Miss Marple speelt ook in dat boek de hoofdrol. Ze wordt daar weer geconfronteerd met de inmiddels overleden Jason Rafiel. Die vraagt haar postuum een moordzaak op te willen lossen. Ook Esther Walters verschijnt in dat boek weer op het toneel. De naam van die roman is ontleend aan het onderhavige boek. Miss Marple wordt daar immers door meneer Rafiel betiteld als een echte “Nemesis”.

Het verhaal zelf komt vrij langzaam op gang, vind ik. Dat zie je vaker bij Christie. Ze is heel goed in het langzaam uitspinnen van een verhaallijn. In feite gaat het om een vrij simpele plot maar wel een die meesterlijk is uitgewerkt. Eigenlijk zou je als lezer vrij snel moeten kunnen ontdekken wie de moordenaar is omdat het verhaal rondom Molly en Tim Kendal precies lijkt op het moordverhaal dat majoor Palgrave aan Miss Marple vertelt. Dat kan geen toeval zijn. Christie heeft dat heel slim aangepakt. Als je het boek voor de tweede keer leest – en dat deed ik nu –, kun je dit goed zien. Ik wist vaag nog wel wie de moordenaar was en ik concentreerde me dus op de aanwijzingen. En die zijn achteraf gezien heel duidelijk en wijzen onmiskenbaar naar Tim Kendal. Het verhaal zit dus goed in elkaar.

Opvallend is dat dit de enige zaak van Miss Marple is die buiten Engeland speelt. Alle overige spelen in Engeland. Het verhaal ontstond toen Christie een keer met vakantie was op Barbados. Ze liet het verhaal echter spelen op een in werkelijkheid niet bestaand eiland, namelijk St. Honoré. Waarom Christie daarvoor gekozen heeft weet ik niet. In het boek worden verder namelijk wel bestaande plaatsen en eilanden genoemd. In de verfilming uit 1989 met Joan Hickson (1906 – 1998) als Miss Marple vindt het verhaal wel op Barbados plaats. Ik vind die verfilming overigens uitstekend. Slechts enkele zaken zijn aangepast ten opzichte van het boek. Zo komt de familie Prescott in de film niet voor. Ook is de naam van de administrateur van het eiland veranderd.

De omslagillustratie van het boek geeft precies de kern van het boek weer. Op de voorkant staat een foto met daarop een hibiscusstruik en ernaast een man. Dat is nou precies wat er op de foto staat die majoor Palgrave aan Miss Marple wil laten zien. De illustratie is vrij vaag maar dat zal wel opzettelijk gedaan zijn omdat de foto van de majoor dat ook was. Ik had eerst niet direct door wat er precies op de illustratie stond. Toen ik nog eens goed keek, zag ik opeens wat het was en waarnaar het verwees. Knap bedacht.