Caesarion door Tommy Wieringa

Zeker Weten Goed
Foto van Cees
Boekcover Caesarion
Shadow
Zeker Weten Goed

Boekcover Caesarion
Shadow
Caesarion door Tommy Wieringa
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

Feitelijke gegevens

  • 1e druk, 2009
  • 366 pagina's
  • Uitgeverij: De Bezige Bij

Flaptekst

Ludwig Unger komt voort uit het huwelijk van twee beroemdheden, en was voorbestemd van hun beider talenten de vermenigvuldiging te zijn. De zoon van Julius Caesar en Cleopatra werd Caesarion genoemd, kleine Caesar. Het is ook de koosnaam die Ludwig Unger van zijn moeder krijgt. Met haar woont hij op een eroderende klif in Oost-Engeland. Na iedere winter is de zee het huis dichter genaderd, net zo lang tot het vergaat. Een odyssee begint. Caesarion is een geschiedenis over schoonheid en verval, over de knellende band tussen moeder en kind, hun trouw en ontrouw, en ten slotte, wanneer deze dingen zijn verteld, over het belang jezelf ten offer te brengen.

Eerste zin

Op de luchthaven van Norwich huurde ik een Ford Focus de enige automaat die ze hadden.

Samenvatting

Erosie (blz. 9-36) 
Ludwig Unger (inmiddels 31 jaar oud) keert terug in het Engelse Alburgh omdat hij een uitnodiging heeft gekregen van de tweede vrouw van Warren (een man die over een paar dagen - 2 maart - zal worden begraven). Hij komt er aan tussen de konijnen die aan de myxomatose sterven en op een kust die steeds meer erodeert. Het verval is dus vanaf het begin aanwezig in de roman.

Hij logeert in het hotel waar een oude vriend hem een baan als pianospeler aanbiedt. Ludwig kan namelijk heel goed pianospelen. Hij speelt dan ook zijn gemakkelijk klinkende liedjes in de bar. Hij heeft nog enige dagen de tijd voordat de begrafenis plaatsvindt en hij bezoekt o.a. de eerste vrouw van Warren. Die is nog steeds boos op de vrouw die Warren van haar heeft afgenomen. 

Tegen een geïnteresseerde vrouw in de bar (de makelaar Linny Wallace) met wie hij later het bed deelt, vertelt Ludwig dat hij in Alexandrië geboren is en dat hij daar gewoond heeft, totdat zijn vader Bodo Schultz zijn moeder had verlaten. Toen moesten ze terugkeren naar Nederland en had hij enige tijd gewoond bij zijn oom en tante in Groningen. Zijn moeder komt hem daar weer ophalen en dan vertrekken ze naar het huis in Engeland dat op een klif gebouwd was. De zee rukt steeds verder op en het klif dreigt door erosie in zee weg te zakken waardoor ook het huis op den duur in zee zal verdwijnen. Ludwig wordt in het huis 13 jaar. Hij krijgt vrouwelijke trekjes mee van zijn moeder die hem af en toe als een prinsesje opmaakt. Wanneer Ludwig dat ondergaat, merkt hij erotische gevoelens voor zijn moeder op (het Oedipuscomplex ligt hier op de loer: verliefd worden op je eigen moeder bij afwezigheid van een vader is het klassieke motief ten voeten uit).

Bij een latere storm wordt het pas echt problematisch op de klif. Warren probeert steeds een wal ter bescherming van het klif op het strand aan te brengen, maar het lijkt allemaal onbegonnen werk. De erosie (als symbool voor de aftakeling) is niet tegen te gaan.

Wanneer Ludwig 15 jaar oud is, ontvangt hij een kaartje van zijn vader waarop staat dat hij “van hem moet gaan houden.” Dat brengt een verandering bij Ludwig te weeg. Ludwig noemt zijn vader “mediohombre” (halve man) naar de man die op de ansichtkaart staat afgebeeld (met één arm, één been en één oog). De man op de afbeelding heet Blas de Lezo en is een oorlogsheld.

Om zijn vrouwelijke trekjes kwijt te raken, gaat hij zich sinds die tijd bekwamen in een mannensport: rugby. Hij krijgt bij de club enkele vrienden. Een van zijn rugbyvrienden laat hem een film zien waarop hij zijn eigen moeder herkent. Ze is voor haar huwelijk een gevierd pornoactrice geweest onder de naam Eve Le Sage. Ze heeft in maar liefst 6 pornofilms gespeeld voordat ze Bodo ontmoette en Ludwig kreeg. 

Daar was ze weer, de moeder-van-de-jonge-foto’s, naakt nu, met een cameraoog tussen haar benen dat inzoomde op krulletjes schaamhaar en een snavelkutje daartussen, niks wat ik niet al van honderden andere afbeeldingen kende, behalve dat dit mijn moeder was waarbij de man zich naar binnen wrikte. (blz. 105) 

Hij zoekt dat allemaal op internet terug. Wanneer Ludwig 18 jaar is, nadert het huis steeds meer de afgrond. Ze moeten verdwijnen voor hun eigen veiligheid. Ludwig trekt in bij een rugbyvriendje en zijn moeder reist naar Londen. Ze laat niet zoveel van zich horen en is op een zeker moment naar Los Angelos vertrokken: ze is naar een oude vriend gegaan.

The greatist comeback in the history of porn (blz. 139-327) 
Ludwig vertelt verder aan Linny Wallace. Hij vliegt naar Californië om zijn moeder te zoeken. Ze lijkt “not amused” wanneer hij haar in een heel luxe hotel opzoekt. Ze heeft een impresario bij zich. Wanneer ze samen op de pier wandelen, schrijft een neger de naam van zijn moeder op een rijstkorrel: Eve LeSage. Zijn moeder is na 24 jaar namelijk weer in de porno-industrie teruggekeerd. Dat is meteen een mediahype geworden. Ludwig leest een interview met zijn moeder over haar terugkeer, maar in hetzelfde tijdschrift staat ook een artikel over zijn vader Bodo Schultz, die een bizar project in de binnenlanden van Panama uitvoert: hij is een berg aan het afgraven (vernietigen).

In de roman wordt dan het verhaal ingeruimd hoe de jonge Marthe in de zestiger jaren naar de Verenigde Staten is gereisd met een andere avontuurlijke jongen uit Groningen. Haar lichamelijke schoonheid viel echter op en ze komt in de porno-industrie terecht. Ze wordt daarmee heel beroemd en verdient veel geld. In New York loopt ze tegen de beeldhouwer Bodo Schultz aan. Voor hem verlaat ze de porno-industrie: ze vertrekken naar Alexandrië waar Ludwig wordt geboren. Ze noemen hem Caesarion naar het kind van Cleopatra en Marcus Antonia. Dat is immers ook een bizar liefdeskoppel, waarbij Cleopatra bekend stond om haar seksuele kwaliteiten (Caesarion betekent 'kleine Caesar'). Bodo krijgt de eervolle opdracht om de vuurtoren van Alexandrië te herbouwen, maar het project zit tegen. Na drie jaar tegenslag stopt hij ermee en hij vertrekt met de noorderzon uit Egypte. Daardoor moeten Marthe en Ludwig vertrekken. Ze gaan naar Nederland. Zijn oom en tante zorgen goed voor hem.

Bodo Schultz is dus aan het nieuwe project begonnen in Panama. Een galerie organiseert een tentoonstelling van zijn werk, maar wanneer Ludwig die wil bezoeken, wordt hij tegen gehouden door een stel demonstranten. Het zijn een soort beroepsdemonstranten want ze wachten totdat de politie hen oppakt, waarna Ludwig toch naar het werk van zijn vader kan kijken. Hij ziet o.a. een film die zijn vader heeft gemaakt (Abgrund). Nadat hij naar buiten komt, ziet hij dat het activistenmeisje Sarah nog steeds op hem staat te wachten. Hij gaat met haar mee en later met haar naar bed. Hij krijgt een kortdurende maar heftige seksuele relatie met Sarah, maar het wordt hommeles, wanneer hij vertelt dat hij met zijn moeder mee naar Europa vertrekt. Die moet namelijk filmopnamen gaan maken en hij moet immers op haar passen.. Toch bekritiseert Ludwig steeds het beroep van zijn moeder. Die kan daar niet goed tegen en vindt dat hij niet het recht heeft haar zo lastig te vallen. Ze gaan naar Oostenrijk (Bodo komt daar vandaan) en naar Praag. Ludwig blijft cynische opmerkingen maken en Marthe heeft nu liever dat hij weggaat. Ludwig vertrekt daarom naar de Verenigde Staten, maar Sarah is vertrokken en hij weet niet waar ze is. Daarna gedraagt hij zich min of meer als een soort gigolo. Hij stort zich tussen de benen van vooral wat oudere en rijkere vrouwen, die met hun seksuele activiteiten proberen te bewijzen dat ze nog steeds aantrekkelijk zijn en dat ze het verval van hun lichamelijke schoonheid kunnen teniet doen door met jonge mannen het bed te delen. 

Zijn moeder neemt na jaren weer contact met hem op van Tunesië. Hij gaat direct naar haar toe. Ze is aan de kant gezet door de porno-industrie, omdat ze een ontsteking heeft aan de vroeger zo fraaie borsten. Maar in werkelijkheid is dit het begin van borstkanker. De diagnose is duidelijk: ze moet geopereerd worden, maar Marthe laat zich leiden door de alternatieve geneeswijze. Een door Rudolf Steiner (antroposofische leer) beïnvloede arts in Duitsland heeft een dubieuze methode ontwikkeld waarbij hij door verhitting de kankercellen wil doen verdwijnen. Marthe gelooft erin, maar ze gaat lichamelijk steeds verder achteruit. Nu is Ludwig wel heel zorgzaam voor zijn moeder. Hij is inmiddels bijna 30 jaar Ze krijgt echter uitzaaiingen in haar hersenen en ze sterft tenslotte. De laatste maanden brengt ze door in het huis waar ze geboren is nl. bij haar broer Gerard. Die heeft op het laatst het contact weer hersteld. Marthe wordt gecremeerd. Ludwig neemt de as van zijn moeder met zich mee.

Mediohombre (blz. 331-366)
In dit deel gaat Ludwig op zoek naar zijn verdwenen vader. Hij neemt de urn met de as van zijn moeder mee. Zijn vader werkt nog steeds aan het project in de jungle van Panama, waar de berg geslecht moet worden. Na veel praktische moeilijkheden onderweg ziet hij eindelijk zijn vader die hem niet herkent, wat de eerste desillusie is. Hij doet ook helemaal niet enthousiast tegen zijn zoon. Ludwig wil weten waarom zijn vader is weggegaan in Alexandrië. Bodo zegt dat hij nooit een kind heeft willen hebben en dat Marthe die zoveel seks met andere mannen heeft gehad, hem erin heeft geluisd. Dat is de tweede klap voor Ludwig. Bodo schampert dat hij nu alle tijd heeft gehad om met zijn moeder een relatie op te bouwen.

Bodo kleineert zijn zoon door hem een homo te noemen. Dan slaat Ludwig zijn vader in zijn gezicht. Dat is natuurlijk een symbolische daad. Daarna bemoeit Bodo zich vooral met enkele creoolse vrouwen, met wie hij duidelijk seksuele contacten onderhoudt. Ludwig walgt van zijn biologische vader. Hij laat de volgende dag de as van zijn moeder zien, maar Bodo toont nog steeds geen mededogen. Hij schrikt min of meer van de urn. Ludwig vertrekt daarna uit Panama.

Zo beëindigt hij het verhaal over zijn verleden aan Linny. Die ontfermt zich moederlijk over hem. 

Zo ongeveer vertelde ik het Linny Wallace. Sommige dingen liet ik weg, andere verzachtte ik, maar langs deze lijnen wikkelde de vertelling zich af. (blz.362)

Op 2 maart woont Ludwig Unger de begrafenis van Warren bij. Hij speelt op de piano de begrafenismuziek van Beethoven en brengt met de familie (toch de beide vrouwen) en de belangstellenden Warren naar zijn laatste rustplaats. Dan loopt hij naar de plek waar ooit hun huis op de klif heeft gestaan. Boven de zee opent hij de urn en laat de as van zijn moeder door de wind meenemen. Op deze symbolische manier komt hij eindelijk los van zijn moeder. De slotzin luidt: Ik ben alleen. En alles begon.

Dit verslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Leraar worden

Alles wat je moet weten over leraar worden

Personages

Ludwig Unger

Ludwig groeit op in de roman (in de flashbacks). Hij is de zoon van twee bijzondere ouders, en probeert het hele boek lang om zich een houding te geven tegenover eerst zijn moeder, die in de porno-industrie werkt, en later zijn verdwenen vader, die hij gaat zoeken. In het verhaal-Nu is hij 31 jaar oud, en vertelt hij over zijn verleden aan een vrouw in een hotelbar. Blijkbaar speelt het verleden nog erg bij hem.

Marthe Unger

De moeder van Ludwig. Ze heeft een lucratieve carrière in de pornowereld gehad als jonge vrouw, nadat ze naar Amerika vertrokken was met een Amerikaans vriendje. Toen ze Ludwigs vader tegenkwam is ze uit de industrie gestapt, maar nadat die haar verlaten had heeft ze een comeback gemaakt. Ludwig heeft kritiek op haar vak, maar dat kan ze niet goed hebben. Ze kijkt sowieso niet erg naar hem om, zeker niet meer nadat ze hun huis op de klif in Engeland hebben verlaten, en zij weer naar Amerika vertrekt. Ze krijgt borstkanker, maar laat dit alleen op alternatieve manier behandelen, en sterft.

Bodo Schultz

Bodo is de vader van Ludwig, en een bizarre levende beeldhouwer. Hij is er vandoor gegaan toen Ludwig nog klein was, naar eigen zeggen omdat Marthe met zoveel mannen in bed lag. Hij doet er weinig aan om contact te onderhouden met zijn zoon, maar stuurt hem wel een kaart als Ludwig 15 is, waarop staat dat hij van zijn vader moet houden. Als Ludwig echter later veel moeite doet om hem op te sporen in Panama, beledigt hij zijn zoon, en laat niks van liefde blijken.

Quotes

"Het beslissende verhaal, dat waarin Selwyn een rol speelde, vond in de late winter plaats. Het mistte al dagen. Als ik 's morgens buiten kwam om naar school te gaan, kroop de natte, grijze damp mijn kleren binnen, en uiteindelijk ook mijn hoofd." Bladzijde 127
"Maandag kan ik mijn geld halen. Mijn eerste zelfverdiende dollars. - Op naar de top, zei ze. - Het ging best goed. Ik hoorde dat Tom Cruise er was. - Was je alleen? - Tom Cruise was er ook, zeg ik net. - Was Sarah bij je? Ik schudde mijn hoofd." Bladzijde 291
"Ik vertel het verhaal dat ik zojuist heb gehoord. We kijken uit over de mythische zee, de grens tussen water en lucht is opgeheven, witte zeilen drijven in de hemel, zonen die het beest verslagen hebben en nu huiswaarts keren." Bladzijde 353

Thematiek

Ouder-kindrelatie

Met zowel zijn vader als zijn moeder heeft Ludwig een vreemde relatie. Voor zijn moeder koestert hij Oedipale trekjes, terwijl hij haar loopbaan in de porno-industrie afkeurt. Zelf lijkt ze niet zo veel bezig te zijn met haar zoon, die ze op jonge leeftijd al bij zijn oom en tante dumpt, en na zijn achttiende aan zijn lot over laat, wanneer zij naar Amerika vliegt. Ze stelt het niet eens op prijs als hij langs komt. Wanneer zijn moeder ziek wordt, zorgt Ludwig echter erg goed voor haar. Ook Ludwigs vader, de kunstenaar Bodo, is een vreemde snuiter. Hij heeft hem en zijn moeder verlaten toen Ludwig nog jong was, en stuurt hem als hij 15 is een kaart met daarop dat hij "van hem moet gaan houden", maar als Ludwig hem later gaat zoeken (Vatersuchmotif) doet hij heel afstandelijk en koel, beledigt zijn zoon, en zorgt ervoor dat die flink gedesillusioneerd raakt.

Motieven

Seksualiteit

Ludwigs moeder, Marthe, werkt in de porno-industrie, eerst als jonge vrouw, en later maakt ze een comeback. Zelf heeft Ludwig een korte maar heftige seksuele relatie met het meisje Sarah.

Coming of age

Ludwig wordt in het boek volwassen, gaat als hij 18 is bij een vriend wonen, en reist daarna zelfstandig de wereld over, op zoek naar zijn vader, zijn moeder of Sarah.

Ernstige ziekte

Marthe krijgt borstkanker, maar laat zich daarvoor op alternatieve wijze behandelen. Uiteindelijk sterft ze aan de ziekte.

Vatersuchmotief

Ludwig gaat op een gegeven moment op zoek naar zijn verdwenen vader, die hem en zijn moeder jaren geleden verlaten heeft. Hij vindt hem, maar het wordt een desillusie.

Motto

Het motto dat erg toepasselijk is op de inhoud van deze roman is afkomstig uit het werk van Plato (“Symposium”):

Wie is zijn vader, vroeg ik, wie zijn moeder?

In een roman die gaat over een zoon die op zoek is naar zijn moeder en zijn vader hoeft dit motto verder geen verklaring.


Ook met het motto steekt Wieringa zelf de draak. In een interview met Arjan Peter in De Volkskrant van vrijdag 15 mei zegt hij daarover: Een geintje moet kunnen. Net zoals het motto, ‘Wie is zijn vader, vroeg ik, wie zijn moeder?’, dat niet van Jörgen Raymann is maar van een andere komiek. Wieringa: ‘In het Symposium van Plato vraagt Socrates dat aan een of andere bergheks. Zo’n lullig, nogal betekenisloos zinnetje tot motto verheffen en daar dan onder zetten: Plato, Symposium, ja dat deed mij goed.’

Trivia

Naar eigen zeggen werkte Wieringa onder meer als aanstekerverkoper op de markt en als lokettist bij de spoorwegen.

In de muziekgroep 'Donskoy' experimenteerde Wieringa met de combinatie van poëzie en muziek. In het voorjaar van 1998 verscheen de cd 'Beatnik glorie'.

In 2010 schreef Wieringa het dictee voor het Groot Dictee der Nederlandse Taal.

Titelverklaring

In het boek wordt de titel van roman letterlijk verklaard. ’Ze noemde me Caesarion’. Kleine Caesar. Mijn koosnaampje. Caesarion was de zoon van Cleopatra en Julius Caesar. Hij en ik waren in Alexandrië ter wereld gekomen. In zijn geval haastten de priesters zich te verklaren dat hij geboren was uit de verbintenis tussen Cleopatra en de god Amon-Re, die als Julius Caesar op aarde was geïncarneerd. Wist mijn moeder niet dat Ceasarion de spotnaam was die het volk aan Ptolemeus Caesar gaf. “Ceasartje.” (blz. 48)

Structuur & perspectief

Structuur
De roman wordt onderverdeeld in drie grote delen die op hun beurt weer worden verdeeld in veel korte hoofdstukken. 
- Erosie (blz. 9-36)
- The greatist comeback in the history of porn (blz. 139-327)
- Mediohombre (blz. 331-366)
Eigenlijk is de roman een vertelling over het verleden van de hoofdfiguur. In deel 1 komt de dertiger Ludwig Unger aan in het Engelse kustplaatsje Alburgh. Hij heeft tot 12 jaar geleden daar gewoond, maar de kust was aan erosie onderhevig, waardoor hun huis in zee was verdwenen. Een van die mensen uit het verleden (Warren Feldman) is overleden. Daarvoor maakt Ludwig de reis naar het dorp om de begrafenis bij te wonen. Daar ontmoet hij een vrouw (de makelaar Linny Wallace) tegen wie hij zijn avonturen met betrekking tot de zoektocht naar zijn moeder en vader vertelt. Hij doet daar twee nachten over en dan zijn we beland bij het een na laatste hoofdstuk van deel 3. We keren dan terug in het verhaal-nu. In het allerlaatste hoofdstuk bezoekt Ludwig de begrafenis en haalt dan nog een symbolische handeling met de as van zijn moeder uit, waardoor de rekening met het verleden is vereffend.

Gebruikt perspectief 
Ludwig Unger is de 31-jarige zoon van Marthe Unger (een ex-pornoster) en de bizar levende beeldhouwer Bodo Schultz. Hij is de verteller van zijn levensverhaal tot nu toe. Hij doet dat in de ikvorm afwisselend in de o.t.t. en in de o.v.t. Omdat er geen andere vertellers zijn, blijf je als lezer beperkt tot het perspectief van Ludwig. Je weet niet of hij de waarheid vertelt. Er is dus sprake van een onbetrouwbaar perspectief.

Decor

De tijd van het verhaal 
De verteller doet nauwelijks mededelingen over de tijd waarin het verhaal speelt. In het verhaal-Nu wordt de begrafenis van Warren op maandag 2 maart aangekondigd. Toevallig is dit in 2009 het geval. Maar ook in 2003. Andere verwijzingen naar data en jaartallen zijn in het werk niet te vinden. Het lijkt erop alsof Wieringa dit spel met opzet speelt.
Uit tekstgegevens kun je wel opmaken dat het verhaal-Nu in de 21e eeuw speelt. De positie van het opzoeken van gegevens op het internet/ het bezitten van een mobieltje kunnen daarin als bewijs gelden.

De plaats van handeling 
Ludwig is geboren in Alexandrië (Egypte) waar hij met zijn ouders woonde, totdat zijn vader de benen nam. Daarna woonde hij nog een tijdje in Groningen bij zijn oom en tante alvorens ze naar Alburgh in Engeland vertrokken. Wanneer het huis in zee dondert, gaat zijn moeder naar de Verenigde Staten om haar pornocarrière voort te zetten. Ludwig reist haar achterna en hij achtervolgt haar ook naar Europa (Oostenrijk en Praag) Als ze kanker krijgt, gaat hij met haar terug naar Nederland. Wanneer ze gestorven is, gaat hij zijn vader Bodo opzoeken in Panama, waar hij een berg aan het slopen is. Tenslotte keert Ludwig in het verhaal-Nu terug in het Engelse Alburgh waar hij de begrafenis van Warren bijwoont. Je zou dus kunnen stellen dat Ludwig een aardige avonturier is.

Maar in het interview met Trouw wordt naar aanleiding van de betrouwbaarheid van de geografische gegevens opgemerkt: “Wieringa speelt in Caesarion een wervelend spel met schijn en wezen. Wie Kings Ness op Google Earth probeert te vinden, kan lang zoeken. Bestaat niet. Alburgh, de aangrenzende plaats, ligt zelfs niet aan zee. Laat staan op de rand van een klif. Wieringa buldert van het lachen. „Vind je het erg? Ik moet de omstandigheden een beetje naar mijn hand zetten. Ik vind dat je romans niet moet kunnen nalopen. Zoals bij A.F.Th van der Heijden: een roman als stadsplattegrond. Alles moet dan kloppen. Néé, dat benauwt me.”

Stijl

De stijl van Wieringa is raak: de woorden zijn niet al te moeilijk , maar er zijn vele zinnen die even tot nadenken stemmen. De beeldspraak is veelvuldig aanwezig, bovendien humoristisch, ironisch en gevat. 

Slotzin

Ik ben alleen. En alles begon.

Beoordeling

Elke schrijver zou bang zijn om na het schrijven van een regelrechte bestseller (meer dan 300.000 exemplaren verkocht) een nieuwe roman te laten verschijnen. Het is bijna niet mogelijk om zo’n frisse en vernieuwende roman als Joe Speedboot te verbeteren. Niettemin is Wieringa begonnen aan die Titanenarbeid en hij is er m.i. inderdaad niet in geslaagd om Joe Speedboot te evenaren, laat staan te verbeteren. Niet dat “Caesarion” geen mooie roman is, maar Ludwig Unger haalt de schaduw van Joe Speedboot en Fransje Hermsen niet. Daarvoor blijft de hoofdfiguur toch te weinig boeien. Hij vertelt over de klassieke Oedipusverhouding (de relatie tot zijn moeder en vader) en daarin doet de gecompliceerde versie van de moeder als porno-actrice niet veel meer met de gevoelens van de lezer. Misschien door het gekozen perspectief van de zich slachtoffer voelende zoon. Het heeft me dan ook heel wat meer moeite gekost om de roman uit te lezen dan destijds het geval was bij Joe Speedboot. 

“Caesarion” is zeker geen slechte roman: hij is klassiek gecomponeerd volgens de structuur van een vertelling van de protagonist aan een verder onbelangrijk verhaalpersonage. Daarbij moet de lezer wel de begrippen fictie en realiteit in aanmerking nemen, want wie vertelt in het werkelijke leven zo gedetailleerd aan een verder niet zo bekende persoon zijn levensverhaal gedurende een nacht of twee? Maar het is dan ook fictie. Hoewel ook de verteller op blz. 92 na zijn eerste nacht verhalen vertellen aan Linny met schaamtegevoelens opmerkt: “Ik schaam me. Ik heb haar overspoeld met mijn geschiedenis, een gek die je aanklampt op straat en met je meeloopt terwijl hij zijn afzichtelijke levensgeschiedenis vertelt. Tenslotte vraagt hij om een kroket. Wellicht steekt deelt hij hier onder de lakens een speldenprik uit aan de lezers.

Wat me in deze roman ook steeds meer begon te irriteren, was het voortdurende gebruik van metaforen, waarbij het net lijkt of Wieringa er zijn zinnen op heeft gezet om zo literair mogelijk over te komen op zijn lezers. Er zijn vrij veel voorbeelden aan te halen waarbij ik de beeldspraak niet geslaagd of overdreven vind overkomen.
Enkele voorbeelden daarvan zijn : 
- (blz. 19) Over de relatie tussen twee vrouwen van dezelfde man Warren: Ze hadden messen geslepen, bijlen gewet en brieven aan het districtsbestuur geschreven waar de splinters van zijn gestolde woede uit vielen bij het openvouwen 

- (blz.25) De strandhuisjes op de parkeerplaats bij de pier ademden dof wachten.

- (blz. 29) Ik nam het bleke, gevoelige gezicht in me op, het portret van een Catalaanse vorstin. Ze liet de vloeistof in haar glas schommelen als een grondzee. (??)

- (blz. 225) Op enige afstand liet ik de optocht aan me voorbijtrekken, en huiverde door het droeve geluid dat een indiaan voortbracht op een helmschelp - een walvisjong dat zijn moeder verloor. 

- (blz. 225) Ik liep terug naar Hooters en liet m in de profane omgeving een hamburger bezorgen door een meisje dat borsten voor zich uitduwde als ijsbergen. (Ik heb nog nooit iemand ijsbergen zien voortduwen)

- (blz. 246) De Maria-Therisiabar naast het restaurant was een schemerige ruimte, bordeelachtig door het rode pluche en de zware gordijnen, het stoffen behang. De barman stond in een schelp van licht glazen te poleren. 

- (blz. 254) Ze weet zeker dat het hotel daar veel beter is. Hier zijn de bedden net zo hard als de gezichten van de schoonmaaksters.

Wieringa is een intelligente, bereisde en belezen schrijver. Zijn thema in deze roman is klassiek en dat verklaart en rechtvaardigt zijn vele verwijzingen naar de Klassieke Oudheid. Ook verwante uitspraken en impliciete verwijzingen naar de Bijbel komen herhaaldelijk voor. Die competentie van de schrijver verwacht ook intelligente en belezen lezers. 

Maar het lijkt er ook soms op alsof hij met opzet hoogdravende woorden in zijn zinnen opneemt; enkele voorbeeldjes van “mooischrijverij.”

- In Trianon bootsen airco’s Noord-Europese koelte na, uit verscholen luidsprekers druipen de gesuikerde stalactieten van Montovani. (blz. 49)

- Buiten schuift het Alexandrijnse leven voorbij, heel die armzalige massamaatschappij, die mierenhoop van zenuwslopend gefriemel zonder enige samenhang. Zwak dringen in de salon de geluiden van buiten door, het gezoem van myriaden aasvliegen op het kadaver van de stad. (blz. 51)

- Opnieuw dwaalde ik door de eclectische architectuurtuin, bevolkt met jonge mensen uit alle delen van de wereld, als de kleurprenten in tijdschriftjes van evangelische christenen, waar leeuwen en lammeren samen aan de voet van een Aziatisch meisje liggen, dat verrukt opkijkt naar een volmaakt symmetrisch blanke jongeman met blauwe ogen: het evangelisch arcadië. (blz. 197)

- Hoewel mijn emotionele huishouding wordt geregeerd door een vrouw met donkere krullen die niet terugbelt, staan mijn zintuigen wijd open voor de droeve schoonheid van Hotel Europe. (blz. 256)

Ook Arjen Peters noemt enkele van die hoogdravend klinkende zinnen in zijn interview in De Volkskrant. 

- Ik vluchtte de zomer in. Veldleeuweriken stegen op naar hoge luchtlagen en zongen in religieuze extase.’ Wieringa: ‘Heb jij wel eens een veldleeuwerik gehoord dan? Dat is een manie, een bipolaire stoornis die de veldleeuwerik aankleeft. Krankzinnig. Nee hoor, dit is een zuinige, terughoudende beschrijving.’ 

Deze dan: ‘We kijken uit over de mythische zee, de grens tussen water en lucht is opgeheven, witte zeilen drijven in de hemel, zonen die het beest verslagen hebben en nu huiswaarts keren.’ 

Het is niet fair alleen voorbeelden te noemen van minder goed geslaagde zinnen. Het boek staat vol met fraaie passages. Zeker wanneer Wieringa zijn pen in cynisme heeft gedrenkt. Als tegenhanger van de m.i. minder goed geslaagde zinnen dan een willekeurig gekozen voorbeeld van een fraaie - enigszins cynische- beschrijving. Ludwig bezoekt het peperdure hotel van zijn moeder in Los Angelos. De gasten kon het weinig schelen. De gebronsde sletjes op gouden schoentjes, de luidruchtige mannen van middelbare leeftijd met zware borstkas en dunnen benen, de oudere echtparen met afnemende lichaamsfuncties maar een portefeuille vol risicoarme beleggingen; de prijs van de dingen was een abstractie op de afrekening van de creditcardmaatschappij. (blz. 141)

O.a. door de stijl is “Caesarion” over het algemeen genomen een geslaagde roman te noemen, maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de inhoud van het verhaal zeker niet het gelijke niveau van zijn illustere voorganger haalt. Nu was dat m.i. ook een onmogelijke opdracht en je kunt van een jonge schrijver niet verwachten dat hij nog langer wacht dan een jaar of vier met het laten verschijnen van een nieuwe roman. De kassa moet immers blijven rinkelen.

Het is natuurlijk een boek dat zijn plaats verdient op de literatuurlijst van de middelbare school. Met zijn 366 bladzijden is het bovendien een lijvig te verteren werk dat o.a. vanwege de niet geringe literaire kwaliteiten toch 3 punten op de literatuurlijst van Scholieren.com verdient. Maar de amusementswaarde voor de lezers van deze doelgroep zal die van Joe Speedboot niet kunnen evenaren (m.i. een ruime voldoende, waar Joe cum laude slaagde).

Recensies

"Het sterkste gevoel dat je uit ’Caesarion’ bij blijft is de sensatie van extatische eenzaamheid die de hoofdpersoon van tijd tot tijd overvalt, in zekere zin is hij bezig zijn omgeving te reinigen van onzuivere elementen, van alles wat hem dwarszit." http://www.trouw.nl/tr/nl...ofte.dhtml
"Caesarion is een roman met sterke en zwakkere kanten, op het oog veel meer de vrucht van een talentvolle en hardwerkende schrijver dan het schijnbaar door de goden aangeraakte Joe Speedboot. " http://nrcboeken.vorige.n...rschrijver
"Rare beeldspraak, überhaupt raar taalgebruik, gedoe met familie, lekker veel gereis, vage kunst, pianomuziek, spirituele gedachten en ziekte en dood alom." http://www.parool.nl/paro...rion.dhtml

Bronnen

Website van de schrijver
http://www.tommywieringa....l/web/show
Je hebt nog 2 Zeker weten goed verslagen over.

Wil je onbeperkt toegang tot alle Zeker Weten Goed verslagen? Meld je dan aan bij Scholieren.com.

35.918 scholieren gingen je al voor!

Geschreven door Cees

Foto van Cees

Ik heb verreweg het grootste deel van mijn leven voor de klas gestaan. Eerst vijf jaar op een basisschool, daarna veertig jaar op diverse scholen voor voortgezet onderwijs: havo en vwo, onder- en bovenbouw. Ik vond het destijds  mijn taak om de verouderde en 'afgezaagde' literatuurlijsten voor Nederlands te vernieuwen en mijn leerlingen kennis te laten maken met nieuwe en/of jonge schrijvers. Lezen kan namelijk ook gewoon leuk zijn. Docenten kunnen je met het aanprijzen van leuke en/of spannende boeken enthousiast maken. Stukken die interessant zijn, voorlezen in de klas. Kort vertellen waarover een boek gaat.  Ik heb nu ruim 1460 verslagen gemaakt, waarvan een heleboel Zeker-Weten-Goed-verslagen. Er staan vragen over de inhoud aan het eind om je te laten zien of je het boek begrepen hebt.

Bij Scholieren.com probeer ik daarom zo veel mogelijk boeken van nieuwe schrijvers te bespreken. Ik hoop altijd dat de 'moderne leraar Nederlands' het zijn leerlingen toestaat om de wat minder bekende schrijvers ook op de leeslijst te zetten. Uittreksels maken vond ikzelf vroeger helemaal niet leuk. Ik kocht daarom ook uittrekselboeken. (Bijvoorbeeld Literama, Apercu, Der Rote Faden) Nu maak ik zelf boekverslagen voor  scholieren.com. Nog een gemeend advies: wees verstandig en lees altijd wel het boek. Dan kan een boekverslag op scholieren.com een een prima geheugensteun voor je mondeling zijn.
En geloof me, docenten kunnen vanwege tijdgebrek ook niet alle boeken lezen die jaarlijks verschijnen; zij raadplegen daarom ook wel de boekverslagen die scholieren.com levert.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "Caesarion door Tommy Wieringa"

Ook geschreven door Cees