Feitelijke gegevens

• 4e druk, 2008
• 302 pagina's
• Uitgeverij: De Boekerij te Amsterdam

Flaptekst

Eerste zin

Wat gek dat ik mezelf zo zag liggen.

Samenvatting

Samenvatting van de inhoud 
In het eerste hoofdstuk is sprake van een enge droom waarin Elizabeth Versluys ziet dat ze opgebaard ligt in een doodskist en dat maar weinig mensen bij haar crematie aanwezig zijn. Thuis ligt in haar bed een ander meisje met blond haar. Het is een mooie literaire vooruitwijzing naar de zaken die gaan komen.

Geen droom is de situatie waarin Elizabeth zich op school (het Mercatus College te Rotterdam) bevindt: ze wordt gepest door drie klasgenoten: de nare Sabine en haar twee vrienden Jeremy en Sebastiaan. Elizabeth is drie jaar geleden in de brugklas op het Mercatus College gekomen. Ze woonde daarvoor in Dordrecht en haar basisschoolvriendinnen gingen daar natuurlijk naar de middelbare school. Maar na de scheiding van haar ouders was haar moeder verhuisd naar Rotterdam en moest Elizabeth naar het Mercatus College, waar ze zich nooit helemaal thuis had gevoeld. Vooral de drie genoemde klasgenoten moeten haar altijd hebben: ze maken vervelende opmerkingen over haar (te dikke) figuur, ze trappen en slaan haar en maken het leven toch min of meer tot een hel. Niemand wil ook naast Elizabeth zitten en in de vierde klas voelt ze zich behoorlijk eenzaam. Ze heeft wel een droomfiguur in haar klas: de zeer atletisch gebouwde Alec, maar die heeft al jaren verkering met Riley, die heel knap is en er zeer aantrekkelijk uitziet. Elizabeth zou het heel erg leuk vinden als ze ooit de plaats van Riley zou kunnen innemen. Ze is in feite ook erg jaloers op Riley.

Thuis krijgt ze maar weinig aandacht van haar moeder. Die is getrouwd met haar werk waarop ze zich helemaal heeft gestort en ze laat haar dochter aan haar lot over. Door haar minder fraaie voorkomen krijgt Elizabeth toch een minderwaardigheidscomplex. Ze kleedt zich slordig en ze ruikt ook niet lekker. Bovendien eet ze niet gezond: junkfood. Elke woensdag laat ze een pizza bezorgen, want haar moeder werkt op die dag langer door. 

Elizabeth wordt op een dag weer lastig gevallen door de drie naarlingen uit haar klas. Die bezorgen haar zelfs een bloedneus en op dat moment helpt Alec haar wel een beetje.
In haar hoofd komt de gedachte op dat ze Sabine zou neersteken wanneer ze nu een mes bij zich had gehad. (blz.41) Ze haalt zich bovendien meteen in haar hoofd dat deze Alec haar droomman is. Maar zover is het nog lang niet. Intussen moet ze zich tevreden stellen met een tamme rat Sattnin, die haar overleden hondje Rudy moet vervangen als substituut-liefdesdier. Wanneer ze een keer met haar moeder naar het Zuidplein gaat om nieuwe kleren te komen, komt ze Sabine met haar moeder tegen, die dan heel vriendelijk tegen haar doet. Haar eigen moeder begrijpt dan ook niet ze op school geen vriendinnen heeft. Maar Elizabeth is in feite erg eenzaam. Ze krijgt last van aanvallen van automutilatie (zelfverminking). Ze trekt namelijk steeds strengen haar uit haar hoofd, hoewel dat erg pijnlijk is. Een ander gevolg is dat ze haar vinger in haar keel begint te steken wanneer ze weer eens een woendagse pizza heeft besteld. Uiteindelijk moet er zelfs een tandenborstel aan te pas komen om haar te kunnen laten kotsen. Later gaat haar dat aanmerkelijk beter af. Zo ontwikkelt zich een eetstoornis.

Op school vlucht Elizabeth steeds meer voor haar drie vijanden (bijvoorbeeld in de mediatheek) maar het lukt haar niet altijd zich voor haar vijanden weg te houden. Op een middag wordt ze weer opgewacht, haar tas wordt afgepakt en ze krijgt die alleen terug wanneer ze Sebastiaan pijpt. Ze begint wel aan dit karweitje, maar wordt misselijk en kotst daardoor de jongen onder, die meteen wraak zweert. Wanneer ze thuiskomt, overweegt ze een hoeveelheid slaapmiddelen in te nemen die haar moeder ook gebruikt. In één van de volgende lessen maatschappijleer gaat het over de macht van de media en de reclame op het uiterlijk. De discussie in de klas is vrij onzindelijk, maar Alec laat duidelijk merken dat zijn type vrouw Riley is. Weer een motivatie voor Elizabeth om op haar te gaan lijken.

In de huiselijke kring moet Elizabeth met haar moeder mee naar een verjaardag waarop haar tantes en nichtjes ook verschijnen. Ze vindt haar twee nichtjes maar delletjes en dat terwijl haar moeder ze juist als voorbeeld wil stellen voor Elizabeth. Die heeft intussen het plan opgevat om blond te worden en daarvoor wil ze een pruik stelen van een etalagepop bij Wonder Woman op het Zuidplein. Maar de opzet mislukt, omdat de pruik vastgelijmd zit aan de pop. Dan gaat ze een pruik kopen in een achterafzaakje op Zuid. Het is geen echt mooie pruik, maar voorlopig doet ze het er maar mee. Ze wil haar verleidelijkheid testen bij een pizzakoerier, maar ook die scène verloopt tragisch en (voor de lezer) humoristisch. De pruik valt van haar hoofd, wanneer ze met een open blouse met ruim zich op haar borsten voorover wil buigen. Ze staat natuurlijk voor gek. Intussen is ze ook begonnen om minder te eten en ze bezoekt ook internetsites waarop anorexia-meisjes tips aan elkaar geven.

Dan komt toch de grote ommekeer. Ze gaat voortaan met de bus naar school en op een dag ziet ze op de terugweg Riley in het bushokje wachten. Het meisje huilt en ze vraagt of ze mee mag met Elizabeth. Die neemt haar mee en dan verneemt ze dat Alec en Riley ruzie hebben. Riley dacht dat ze zwanger was (dus ze neuken al, denkt Elizabeth) en Alec was er een tegenstander van dat ze het kind zou laten weghalen. Elizabeth wordt nu bevangen door een vreemde gedachte. Ze ziet Alec binnen bereik komen en geeft Riley een drankje met de slaapmiddelen van haar moeder.
Vervolgens brengt ze haar gekneveld naar de kelderberging. Haar moeder weet natuurlijk van niets. De volgende dagen zorgt ze ervoor dat Riley naar een andere leegstaande berging van de buren wordt overgebracht. Ze heeft er een nieuw slot op laten aanbrengen. Daar verzorgt ze haar zo goed en zo kwaad als het maar kan. Ze geeft vloeibaar voedsel en ruimt haar urine en menstruatiebloed op.

De gehele school is in rep en roer. Eerst wordt Alec verdacht vanwege zijn ruzie met Riley, maar daarna worden ook alle klasgenoten verhoord. Ook Elizabeth is aan de beurt: ze laat tijdens het gesprek wat verdachtmakingen vallen op Sabine. Zo kan ze een beetje wraak nemen. Zonder dat iemand wat merkt, zorgt ze enige dagen voor Riley, die met een afgeplakte tape om haar mond niet veel kan uitrichten. Ook wordt het meisje steeds zwakker. Elizabeth zelf is inmiddels flink aan het lijnen: ze eet weinig en kotst veel. De kilo’s vliegen eraf. Niemand weet intussen waar Riley is. De landelijke pers duikt erop, omdat Riley’s vader een bekend financier is. 

De school blijft in opschudding verkeren. Het wordt helemaal “feest” wanneer Elizabeth die over de spullen van Riley kan beschikken, de agenda van haar tijdens de gymles in de tas van Sabine weet te smokkelen. Daarna zorgt ze er voor dat haar klasgenoten zien dat de agenda in Sabines tas zit. Die wordt meteen verdacht van betrokkenheid. Opnieuw worden de schoolkinderen ondervraagd. Elizabeth wil de verdenking nog erger op Sabine laten rusten.
Dat is haar wraak voor de pesterijen. Geestelijk wil ze steeds meer de positie van Riley innemen. Ze wordt magerder door haar eetgewoonten en ze wil haar sex-appeal opnieuw uittesten op een pizzakoerier, maar ook de tweede keer mislukt haar poging om aandacht te krijgen. Het liefst wil ze seks met Alec, maar ze is nog maagd en wil eigenlijk eerst ervaring opdoen voordat ze wat met hem begint. 

Bij haar moeder heeft ze gedaan gekregen dat ze na dit schooljaar misschien naar een andere school mag. Daar wil ze een nieuwe start maken als een nieuwe soort Riley. Haar moeder die geschrokken is van het dossier van haar internetgeschiedenis en de sites die Elizabeth bezoekt, wil haar uiteindelijk wel tegemoet komen. Ze mag naar Maarten Luther, een school die bovendien nog dichterbij is.

Dan komt haar derde poging om ontmaagd te worden en die derde keer is het raak. Ze wordt seksueel ingewijd door de derde pizzakoerier die haar eerst orale seks bij hem laat doen en haar daarna ontmaagt. Deze Mourad is eigenlijk een loverboy en hij ziet zijn kans schoon. Hij wil haar naar Amsterdam lokken waar ze meer van dit soort plezier kan hebben. Ze is uiterst gevoelig voor zijn complimenten. Riley zit nog steeds erg verzwakt in de kelderbox. Van haar moeder hoort ze dat er nieuwe kopers voor het huis zijn. Met een handigheidje via de telefoon weet ze de bezichtiging een week uit te stellen. Zoveel tijd heeft ze wel nodig, want ze wil een nieuwe start in haar leven maken. Ze heeft, vindt ze, haar eigen Alec (Mourad) gevonden en wil schoon schip maken. Door haar pruik en de verdwenen kilo’s alsmede door het zelfvertrouwen van de ontmaagding, voelt ze zichzelf een soort Riley.
Ze zal naar Amsterdam vertrekken maar dan wil ze wel een briefje achterlaten waar Riley gevonden kan worden. Het is intussen de laatste schooldag geworden en de ontknoping nadert. Nu ze weet wat ze wil, is ze ook niet meer bang voor Sabine en trawanten. Ze heeft het parfumgeurtje van Riley opgespoten en het kettinkje van Riley hangt onder haar T-shirt om haar nek. Ze heeft haar plan gemaakt. Op de laatste dag daagt ze Sabine uit, lokt haar mee naar de wc en steekt haar daar neer met een mes in haar nek. Het is een bloedige wraak. Dan wast ze zich schoon en wandelt rustig de school uit. Thuisgekomen besluit ze nog één keer naar Riley toe te gaan om afscheid te nemen, maar beneden in de kelder wacht haar een onaangename verrassing. De politie wacht haar op en ze wordt gearresteerd. Dan volgt nog een onthutsende confrontatie met haar moeder die hysterisch wordt. Ook ontmoet ze een boze Alec die het kettinkje van haar nek rukt. Hij schreeuwt of ze wel weet wie ze is. Dat weet ze heel goed: ze is de nieuwe Riley. De enige echte. Ze vergissen zich allemaal. Het zou allemaal wel goed komen.

Personages

Elizabeth

Elizabeth Versluys is zestien en niet bepaald gelukkig. Dat is ze al niet meer sinds haar ouders gescheiden zijn: toen ze nog samen waren was alles goed en was ze nog helemaal niet depressief. Maar vanaf het moment dat ze, maar een paar maanden na de scheiding, naar de brugklas ging en gepest begon te worden, ging alles bergafwaarts. Haar moeder besteedt weinig aandacht aan haar omdat ze lange dagen werkt, en als Elizabeth – die door haar moeder steevast ‘Lizzie’ wordt genoemd, wat ze vreselijk vindt – wel aandacht krijgt, is het kritiek. Ze is erg onzeker over haar uiterlijk doordat ze kampt met overgewicht en niet mooi is zoals Riley, het meisje in haar klas dat ze aanbidt. Haar uiterlijk is ook waarom ze gepest wordt door een groepje klasgenoten, wat al sinds de brugklas gaande is en door niemand opgemerkt wordt. Ze mishandelen haar zowel geestelijk als lichamelijk en Elizabeth wil niets liever dan naar een andere school, maar dat vindt haar moeder niet nodig. Wat ook al sinds de brugklas gaande is, is Elizabeths verliefdheid op Alec, de knapste jongen van de school en Rileys vriendje. Ze zou er alles voor geven om, al is het maar voor even, Riley te kunnen zijn en Alecs liefde te krijgen. Dat is ook de reden dat ze Riley op een gegeven moment gevangen neemt en haar uiterste best doet om af te vallen – dit gaat zo ver dat het anorexia wordt – en mooier te worden, vooral met behulp van een Riley-pruik. Elizabeth is altijd heel onzeker geweest en heeft over zich heen laten lopen, maar vanaf het moment dat ze besluit om zich niet langer bij alles neer te leggen, wordt ze sterker en zelfverzekerder. Ze beschouwt het als haar recht om Riley gevangen te houden en langzaam maar zeker haar leven over te nemen en is ervan overtuigd dat wat ze doet goed is. Ze geeft niet op als ze iets probeert te bereiken, laat zich niet uit het veld slaan als haar pogingen mislukken en wordt heel gewiekst op het gebied van maniertjes om de schijn op te houden. Haar rotsvaste geloof dat ze recht heeft op een beter leven en recht op wraak drijft haar er uiteindelijk toe dat ze Sabina, haar grootste pester, vermoordt. Tot het laatste moment, waarop ze wordt gearresteerd, blijft ze nog geloven dat ze Riley aan het worden is.

Riley

Riley is al sinds de brugklas het mooiste en populairste meisje van de school en ook de vriendin van Alec, die zelf de knapste en populairste jongen van school is. Ze valt niet op, maar brengt het grootste gedeelte van haar tijd door met hem en zijn vrienden. Voor de buitenwereld lijkt ze een perfect leventje te leiden: alle meisjes willen haar zijn, maar niemand weet echt iets over haar leven. Ze blijkt namelijk eigenlijk heel onzeker te zijn over haar relatie met Alec, wil zichzelf er graag van overtuigen dat alles goed gaat maar in werkelijkheid twijfelt ze er vaak aan of ze hem wel verdient, of zij wel genoeg doet om aan te tonen dat ze van hem houdt.

Alec

Alec is de knapste en populairste jongen van school, maar hij is niet zoals andere jongens. Hij houdt zich meestal buiten wat er op school gebeurt en is erg volwassen in hoe hij dingen aanpakt en hoe hij zich gedraagt. Hij gaat heel erg op in zijn eigen wereldje en is daarbuiten vooral bezig met Riley en de weinige vrienden die hij heeft. Wel staat hij altijd klaar voor anderen, helpt hij Elizabeth wanneer ze is aangevallen door haar pesters en is hij vaak degene die ruzies of pesterijen sust. Hij is intelligent en kalm, maar kan ook heel fel uit de hoek komen als iets hem niet zint of hem onrecht wordt aangedaan.

Sabina

Sabina is ook een populair meisje op school, maar op een heel andere manier dan Riley. Ze is de leidster van het groepje dat Elizabeth pest en doet zelf de ergste dingen. Sabina is nooit bang om haar mening te verkondigen en is er altijd van overtuigd dat niemand of niets haar kwaad kan doen, dat ze in haar gelijk staat. Voor de buitenwereld kan ze overkomen als een perfect en vriendelijk meisje, maar tegen haar vijanden is ze een echte bitch, hoewel ook zij heel onzeker kan zijn wanneer ze niet begrijpt wat er gebeurt of wanneer iemand haar ergens van beschuldigt. Elizabeth vermoordt haar omdat ze vindt dat dat haar verdiende loon is.

Moeder

Elizabeths moeder is het type workaholic: ze is accountant en werkt van s morgens vroeg tot ’s avonds laat sinds de scheiding van haar man. Daardoor is ze een verbitterde, ongelukkige vrouw geworden die alleen nog maar leeft voor haar werk, vet voedsel en wijn. Ze besteedt bijna geen aandacht aan Elizabeth, alleen maar om kritiek te leveren op wat ze doet of om haar ertoe over te proberen te halen om een ander soort meisje te worden, het meisje dat haar moeder graag als dochter zou willen.

Quotes

"De hele zomervakantie had ik gehoopt dat het vierde schooljaar anders zou worden, dat er misschien eindelijk betere tijden zouden aanbreken, dat ik nu eens een keer niet bij hen in de klas zou komen." Bladzijde 8

"Iedere keer wanneer mijn moeder me zo noemde, werd ik gestoken door haar verbittering over het feit dat haar dochter nooit een Lizzie zou zijn, maar in plaats daarvan die dikke ongezellige Elizabeth was. Die en een afkeer had voor alles wat meisjesachtig was. Maar die tegelijkertijd een geheime en eindeloze fascinatie had voor die onbereikbare pluchen pastelwereld waar zij zelf zo volledig buitenstond." Bladzijde 14

"Zou het ooit wel eens in haar opkomen dat ik er de wereld voor overhad om haar leven te leiden? Om Alecs vriendin te zijn, om net als Riley klein en popperig te lijken, om Alecs lippen op de mijne te voelen. Om voor eenmaal te weten hoe het was om hem van dichtbij in de ogen te kunnen kijken, onze gezichten zo dicht bij elkaar dat ik zijn adem op mijn huid voelde." Bladzijde 33

"Het was Alec van wie ik hield, niet Riley. De diepe liefde die ik het hele jaar al voor Alec voelde, betekende natuurlijk dat hij en ik bij elkaar hoorden! Alles gebeurde met een reden, toch?" Bladzijde 116

"Het was mijn beurt om gelukkig te zijn en daarom moest zij even een stapje opzij zetten. Ik maakte aanspraak op wat mij toekwam en daar was niets mis mee." Bladzijde 133

Thematiek

School- en studentenleven

Het thema van het boek is overduidelijk pesten, omdat al heel vroeg duidelijk wordt dat Elizabeth al sinds de brugklas enorm wordt gepest door een groepje klasgenoten, maar dat niemand daarvan weet. Ze wachten haar vaak op na school, wanneer iedereen al weg is, om haar dan te mishandelen, aan te randen of uit te schelden, waardoor ze enorm onzeker wordt en zichzelf niets meer waard vindt. De pesters worden geleid door Sabina, die het ergste van allemaal is en steeds beslist over wat ze nu weer met Elizabeth zullen doen. Waarschijnlijk is het zo dat als Sabina niets zou zeggen, de andere twee jongens – Jeremy en Sebastian – ook niets zouden doen. Misschien vindt Sabina echt dat ze een lelijk en dik meisje als Elizabeth mag pesten omdat het volgens haar Elizabeths eigen schuld is dat ze er zo uitziet, of misschien doet ze het om stoerder over te komen dan ze eigenlijk is, om haar onzekerheid te verbergen of om erbij te horen. Hoe dan ook wordt Elizabeth steeds minder gepest naarmate ze sterker wordt door het geleidelijk aan overnemen van Rileys leven en persoonlijkheid, en uiteindelijk krijgt Elizabeth haar wraak – waarvan ze vindt dat ze er recht op heeft – wanneer ze Sabina vermoordt.

Motieven

Automutilatie

Nog voordat Elizabeth begint met afvallen, gaat ze op een andere manier om met de pesterijen en hoe ongelukkig ze is. Steeds nadat ze een rotdag heeft gehad op school, als ze ruzie heeft gehad of na een vreetbui, als ze boos is op zichzelf, trekt ze haar haren uit haar hoofd, met handenvol. Dit doet ze om de geestelijke pijn niet te voelen en om zichzelf te straffen dat ze geen beter persoon is. Ze verbergt dit door de haren die ze nog wel heeft over de kale plekken heen te kammen en stopt met het haren uittrekken als ze steeds beter wordt in het lijnen en steeds meer op Riley gaat lijken, omdat ze zich dan sterker voelt en minder pijn heeft.

Liefdesrelatie: onbereikbare liefde

De liefde die Elizabeth voelt voor Alec vormt een duidelijke rode draad in het hele boek. Doordat ze zo verliefd op hem is, gaat ze Riley op een gegeven moment beschouwen als iemand die haar, Elizabeth, belet om dicht bij Alec te komen. Eerst beschouwt Elizabeth het als onmogelijk om een relatie te krijgen met Alec omdat hij van Riley is en ook alleen maar Riley wil, maar dan raakt ze ervan overtuigd dat het haar recht is om Rileys plaats in te nemen in Alecs leven. De liefde blijft echter onbereikbaar omdat Alec Elizabeth niet ziet staan en steeds van Riley blijft houden, ook wanneer die er niet is.

Eetstoornissen

De pesterijen maken Elizabeth zo onzeker over haar uiterlijk en ze wil zo graag op de mooie, slanke Riley lijken dat ze besluit om extreem te gaan lijnen. Ze eet steeds minder en wanneer ze een vreetbui heeft gehad of iets heeft moeten eten om de schijn op te houden, steekt ze haar vinger in haar keel om alles uit te spugen. Ze wordt steeds dunner en daarmee ook steeds zelfverzekerder, maar vindt het nog steeds niet genoeg. Via internet krijgt ze contact met andere meisjes die anorexia hebben en steeds dunner willen worden en naarmate ze een slanker figuur krijgt, gaat ze zich steeds beter voelen over zichzelf. De eetstoornis wordt eigenlijk haar inspiratiebron voor hoe ze wil zijn, iets waar ze motivatie uit kan halen.

Opdracht

In augustus 2008 overleed plotseling de redactrice van Judith Visser. Ze heeft het boek dan ook opgedragen aan deze Diny van de Manakker.

Trivia

Het boek is in 2014 verfilmd, met behoorlijk wat aanpassingen: zo zijn de personages ruim twee jaar ouder dan in het boek en is de hoofdrechercheur geen man, maar een vrouw (gespeeld oor Yolanthe Cabeau).

Titelverklaring

Voor de titel “Stuk” komen enkele verklaringen in aanmerking.
Wanneer je “Stuk” wilt opvatten als gebroken/kapot, dan komt als eerste de situatie van Elizabeth Versluys aan de orde. Haar situatie is niet te benijden. Ze leeft bij een moeder die eigenlijk alleen maar oog heeft voor haar werk. Die heeft niet in de gaten dat Elizabeth door klasgenootjes wordt geterroriseerd. Die maken haar ego stuk. Ze schelden haar uit voor “vadsig varken”, waardoor de eigenwaarde van Lizzy flink is gedaald. Aangezien in haar klas ook een lekker stuk (Alec) en een mooi stuk (Riley) die bovendien op elkaar verliefd zijn, zitten, raakt ze flink van haar stuk. Eetstoornissen en de neiging tot zelfmoord liggen dan in de puberleeftijd op de loer. Ze neemt het lot in eigen handen en maakt daarmee het leven van enkele mensen uit haar omgeving stuk.

Structuur & perspectief

Structuur
Judith Visser vertelt haar thriller in ongeveer 40 niet-genummerde en niet-getitelde hoofdstukken. De hoofdstukken worden gescheiden door een typografisch teken.
Er is eigenlijk maar één hoofdstuk waarin het verleden (van enkele jaren geleden) wordt verteld. Dat betreft de scheiding van de ouders van Elizabeth. Haar vader heeft haar moeder in de steek gelaten voor een slanke (in haar moeders ogen magere) Amerikaanse vriendin Rachel.
De gebeurtenissen van het verhaal-nu betreffen de 16-jarige Elizabeth, een vadsig meisje dat op haar middelbare school wordt gepest. Dat is ongeveer drie/vier jaar na de scheiding van haar ouders. De gebeurtenissen op de school en de verdwijning van een klasgenootje op wie Elizabeth jaloers is, worden daarna chronologisch verteld.
Er is een opening in handeling en de thriller heeft een gesloten einde.

Gebruikt perspectief 
Er is sprake van een ik-perspectief. De vertelster is de 16-jarige Elizabeth Versluys. Ze is een kind van gescheiden ouders en wordt op school vanwege haar dikke figuur gepest. Ze besluit een einde aan die praktijken te maken. De ik-vertelster vertelt in de o.v.t.

Decor

De tijd van het verhaal 
Het is een modern en actueel verhaal. Zo wordt er gesproken over Hyves en tv-programma’s als Beautiful Make Over worden eveneens genoemd. Dat impliceert dat we in het eerste decennium van de 21e eeuw zitten. Ook is de vertelde tijd ongeveer een schooljaar, maar expliciete data worden niet genoemd.

De plaats van handeling 
Rotterdam is “the place to be” bij Judith Visser. Ook haar eerste roman Tegengif speelde zich helemaal in de Maasstad af. De gebeurtenissen van Elizabeth vinden plaats op het Mercatus College aan de Spinozaweg te Rotterdam. Daar zitten haar treiterende klasgenoten in de vierde. Een ander deel van het verhaal speelt zich af in de ouderlijke woning en meer specifiek in de bergingskelder van het appartement 123 in de Kortgenestraat te Rotterdam.

Stijl

De stijl van Judith Visser doet veel denken aan die van Helen Vreeswijk en de twee kunnen dan ook goed met elkaar vergeleken worden. Net als Helen schrijft Judith als het ware in worst-case scenarios: ze neemt een situatie, neemt daarvan het ergste wat er kan gebeuren en maakt dat nog een beetje erger. Daardoor wordt een heel realistisch beeld gegeven van wat er in de maatschappij gaande is, vooral onder jongeren: de effecten van pesten, maar ook van het belang van uiterlijk lopen bij hoofdpersoon Elizabeth erg uit de hand, maar dit zou in de werkelijkheid ook kunnen gebeuren.

Judith Visser richt zich wel echt op haar publiek van jongeren door de vlotte manier waarop ze schrijft: de hoofdstukken zijn niet lang, met veel gesprekken en gedachten die worden beschreven als gesprekken met jezelf. Ook door jongerentaal te gebruiken en de personages tot een soort types te maken die er ook in de werkelijkheid zijn (het onzekere, gepeste meisje, de groep stoere pesters, de kinderen die niets doen, de knappe jongen die door iedereen aanbeden wordt, het mooie meisje dat veel meer problemen heeft dan het geval lijkt te zijn) maakt ze het verhaal herkenbaar voor veel verschillende lezers.

Slotzin

Alles zou goed komen.

Beoordeling

Voor lezers van onze doelgroep is Stuk natuurlijk erg aantrekkelijk om te lezen. Het gehele verhaal speelt zich immers af op een school voor voortgezet onderwijs in een grote stad, waar pesterijen onderling veel voorkomen. Dat meisjes daarbij de problemen gaan vertonen die in de thriller beschreven staan, is duidelijk. Denk hierbij aan een minderwaardigheidscomplex, echtscheiding ouders, het ontwikkelen van anorexia, automutilatie, zelfmoordgedachten, wraak. 
Dat maakt Stuk tot een echt, spannend pageturner van maar liefst 300 bladzijden. Het verhaal leest als een trein en scholieren zullen er zeker veel plezier aan beleven. De structuur is helder (zoals altijd bij Judith Visser), het taalgebruik modern en de thematiek aansprekend. Visser kan prettig vertellen. Wat wil je nog meer voor je lijst, zou je bijna zeggen. Oké, een begripvolle docent Nederlands, maar misschien draait die wel bij wanneer Judith Visser met Stuk voor de derde achtereenvolgende keer wordt bekroond met de eretitel “Het beste Rotterdamse boek van 2008".
Je kunt wel merken dat Judith Visser zich goed heeft voorbereid op de problematiek van een meisje met eetstoornissen. Hoewel misschien wat clichématig, de weg die Elizabeth aflegt, is heel geloofwaardig.

Maar een van de weinige minpuntjes in het boek is dat de informatie van de schrijfster over de situatie op een school met havo-niveau minder goed gelukt is. Nergens blijkt dat er sprake is van het nieuwe onderwijssysteem van de Tweede Fase, wat juist enkele mogelijkheden had opgeleverd. Maar ook is Visser blijkbaar niet op de hoogte van het feit dat in de maand juni geen open dagen meer worden georganiseerd: die zijn hooguit in januari of februari van een schooljaar. En het is ondenkbaar dat leerlingen in havo-4 op een grote moderne school nog op de laatste dag hun lessen krijgen, waarna ook hun rapport nog eens op dezelfde dag wordt overhandigd. Twee weken voor die dag zijn alle lessen al lang gestopt. Ik zou Visser adviseren die foutjes in een volgende druk te verbeteren. Maar het is duidelijk: Judith Visser is een schrijfster die het in de nabije toekomst gaat maken en dat is zeker niet alleen in Rotterdam.

Ten slotte: de amusementswaarde voor scholieren van vmbo tot en met vwo: acht
De puntenwaardering voor de literatuurlijst: 2 punten.

Recensies

"Thema's als gescheiden ouders, overgewicht, pesten, zelfverminking, anorexia en loverboys, worden door Visser als dun garen aan elkaar geregen en de schrijfster laat op zeer indringende wijze zien hoe er een onstuitbaar sneeuwbaleffect in gang wordt gezet, één met afschuwelijke gevolgen. " http://www.ezzulia.nl/re.../stuk.html

"Vanaf de eerste pagina grijpt het boek je bij de keel en laat je niet meer los. " http://www.crimezone.nl/w...2_Stuk.htm

Bronnen

Website van de schrijfster

http://judithvisser.nl/

Interview met de schrijfster

http://www.vrouwenthrille...view&id=55