Feitelijke gegevens
- 2e druk, 2002
- 160 pagina's
- Uitgeverij: Bezige Bij
Flaptekst
Bijna twintig jaar na de dood van de jonge, visionaire dichter Viktor Tristan is er ondanks zijn voortdurende populariteit nog altijd geen biografie over hem. Jakob Keller, universitair docent en bewonderaar van Tristan, neemt de taak op zich het weinige wat over de dichter bekend is aaneen te smeden tot een waardig monument. In de havenstad Mercedal zoekt hij contact met Tristans vroegere vrienden, die hun dagen slijten op het terras van café Colonial. Maar bijna niemand blijkt openhartig te willen praten over wat zich destijds heeft afgespeeld.
De briljante dichter blijft de biograaf ontglippen; hoe meer Jakob Keller ontdekt over diens leven, hoe vaster hij zelf ingesponnen raakt in Tristans web van oude leugens en geheimen. En wanneer Keller uiteindelijk zijn moeizame zoektocht voltooit, zal ook zijn eigen leven nooit meer hetzelfde zijn.
Alles over Tristan is een meeslepende vertelling over de menselijke zucht naar mythes en de behoefte die te ontrafelen.
Eerste zin
Stadslicht scheen op de witte muren van het HeiligHartziekenhuis op de heuvel.Samenvatting
In het eerste hoofdstuk wordt de naamgeving van Viktor Anselm Tristan verklaard. Hij wordt naar zijn grootvader genoemd. Een sterke naam, vindt de gynaecoloog. Twee jaar later wordt zijn zusje Inés geboren (doopnaam Lucia). Viktor is de eerste jaren een voorbeeldige leerling op het gymnasium, maar krijgt daarna nogal wat kuren: hij gaat zich flink afzetten tegen de docenten. Jakob Keller, een 31-jarige literatuurwetenschapper, heeft de opdracht gekregen zeventien jaar na de dood van Viktor Tristan een biografie te schrijven. Daarnaast moet er een wetenschappelijke editie van zijn dichtwerk en een standbeeld op het Zes Oktoberplein komen.
Keller reist af naar de havenplaats Mercedal, waar Tristan geboren is. Hij laat eerst een horoscoop trekken van de geboortedatum 2 januari 19.. 04.52 uur te Mercedal. Hieruit blijkt dat Tristan voorbestemd is voortgedreven te worden: een soort wandelende jood. Hij zou op latere leeftijd de sociale positie van het gezin in gevaar brengen (vooruitwijzing!). En hij zal voortdurend pogen zich te verenigen met het vrouwelijke: het verloren paradijs. Even komt er een kleine flashback in het verhaal, wanneer Keller het bezoek aan de weduwe van zijn leermeester professor Reyer (ook al een Tristankenner) beschrijft. Ze was woedend geworden over de geringe erkenning van zijn werk op de universiteit en vertelt dat ze alle informatie over Tristan verbrand heeft.
In Mercedal moet Keller werk doen in de universiteitsbibliotheek: hij ziet er een zeer aantrekkelijke bibliothecaresse, maar durft haar niet aan te spreken omdat hij nogal verlegen is. Ze geeft hem op een dag een briefje van professor Wertheim, die hem een student aanbeveelt die hem kan helpen bij het onderzoek naar Tristan. Deze student heet Eduard Cairo en is 21 jaar. Hij kent een nog overgebleven familielid, Alessio Tristan, een oude nicht die vaak in een café zit. Edgar brengt hem in contact met hem en met een notaris Nathan Fortes en met een andere dichter. Staand naast de pisbak zoekt Jakob contact met Alessio, die eerst nogal wantrouwig reageert. Hij is wel gek op taartjes en zo raken ze toch aan de praat. Hij vond Tristan eigenlijk maar een huftertje en geeft een voorbeeld van een situatie waarbij Tristan zichzelf in gevaar brengt, wanneer hij op het randje van een hoge rots gaat staan en bijna naar beneden dreigt te storten. Altijd was hij op zoek naar uitersten. Ook vertelt hij van de zeer goede band die Tristan en zijn zusje Inés hebben. Hij heeft echter geen medelijden met Tristan, want hij had geen hart.
Niet lang daarna heeft Keller in café De Colonial weer een gesprek met Alessio, maar nu zijn Fortes en de dichter Faktor er ook bij. De laatste is zeer cynisch over de kwaliteiten van de gedichten van Tristan. Eigenlijk zijn er maar twee mooie bundels met gedichten en de rest is knoeiwerk. Er zijn alleen steeds mystificaties in het leven rondom de jonge dichter geweest, waardoor hij zoveel aandacht heeft gekregen.
In de botanische tuin van de universiteit zit Keller enkele dagen later te studeren als de knappe bibliothecaresse opduikt. Ze heet Mariam en ze spreken met elkaar over zijn zoektocht. Aan het einde van het gesprek nodigt hij haar uit voor een etentje. Hij doet dat in de mensa van de universiteit en laat haar ook nog de helft van het eten betalen. Eduard Cairo lacht hem de volgende dag daarom hartelijk uit: wat een man van de wereld. Je moet haar in de watten leggen, is zijn advies. De jongen is er bovendien achter gekomen dat Inés Tristan in een klooster zeventien jaar geleden is overleden.
Keller ontmoet notaris Fortes die hem veel zou kunnen vertellen over de familie van Tristan, maar deze weigert wat te onthullen. Hij laat alleen los dat Inés een sprankelende vrouw was. Ze gaf licht (haar doopnaam was bovendien Lucia, wat licht betekent). Die woorden wekken de belangstelling van Keller en hij gaat na een lange busreis naar het klooster waar Inés heeft gezeten. Hij krijgt nog niet voldoende informatie omdat de abdis afwezig is. De kloosterzuster die hem helpt, zal vragen of de abdis naar haar terugkomst contact wil opnemen. Ze is er niet zeker van of Inés inderdaad daar gezeten heeft, omdat nonnen bij intrede een andere naam krijgen.
In Mercedal onthult Eduard hem dat Mariam de dochter van notaris Fortes is. Opnieuw spreken Mariam en Jakob af. Ze eten nu bij haar thuis: het eten is Italiaans: pasta, tiramisu en de likeur sambuca toe. Hij blijft bij haar slapen en ineens is de vonk overgeslagen. Hij is heel erg verliefd. Hij vraagt zich wel af waarom ze haar vorige relatie heeft verbroken en ze onthult hem dat ze onvruchtbaar is. Het is even een schok, maar de verliefdheid is er niet minder om. Wanneer hij naar zijn pension terugkeert, heeft de post een brief bezorgd. De abdis schrijft dat Inés als zuster Hildegard inderdaad in het klooster is geweest. Toen ze binnenkwam, was ze zwanger van een kind. Dat levert een nieuwe schok op voor Keller.
Hij gaat voor een tweede afspraak naar Fortes en legt de informatie over Inés voor. Fortes wil er liever het zwijgen toe doen, maar als hij zich verspreekt en zegt dat het kind een meisje was, zet Keller hem klem. Overigens duurt dat maar even, want Fortes is ook slim. Hij biedt aan de waarheid te vertellen op voorwaarde dat Keller die informatie niet gebruikt. Een moeilijk dilemma voor een biograaf: iets weten en het niet mogen publiceren. Ook zijn leermeester Reyer was zo ver in het onderzoek gekomen en Keller begrijpt dat Fortes aan Reyer dezelfde voorwaarde heft gesteld. Dan hoort hij tot zijn grote verbazing dat Inés en Viktor samen een kind hadden gekregen en dat er dus sprake is van een incestrelatie. Volgende schok. Fortes vraagt daarna of zijn liefde voor Mariam echt is en vraagt hem ook die liefde op te geven. Waarom? vraagt Keller. Dan hoort hij dat Mariam de dochter is uit de verboden relatie tussen Inés en Tristan en dat Fortes en zijn vrouw Mariam als hun kind hebben erkend. Inés wilde de verboden relatie beëindigen en begreep dat dit alleen kon wanneer ze uit de buurt van Tristan was, daarom was ze het klooster ingegaan.
Wat kan Keller met de informatie doen? Hij vertelt bij terugkomst aan Cairo van het kind, maar ook dat het overleden is. Keller maakt de reis naar het eiland Lago, waar Tristan ruim zeventien jaar geleden een raadselachtige dood is gestorven. Hij duikt in registers van kranten en ziet o.a. een overlijdensbericht van Tristan. Via via komt hij terecht bij een oude werknemer van Tristan die geweldige verhalen vertelt over de manier waarop ze de plantage met koffiebonen hadden gerund. Maar Tristan zocht altijd het gevaar op en na een aardbeving en aardverschuiving was er nooit meer iets van hem vernomen. De oude Isaiah Montute had ooit op de berg waar Tristan het leven heeft gelaten een houten herdenkingskruis geplaatst. Tristan was altijd goed voor hem geweest. Op een van zijn laatste dagen op het eiland Lago maakt Jakob de moeilijke tocht naar boven op de berg en ziet inderdaad het houten kruis. Op dat moment weet Keller bijna zeker dat hij de wereld alles zal vertellen over Tristan, maar wel op een wijze waarop Mariam veilig zal zijn.
Maar bij terugkomst blijkt dat diezelfde Mariam spoorloos verdwenen is. Ze is gewoon van de aardbodem verdwenen. De oorzaak daarvan ligt in een krantenartikel dat Cairo heeft gepubliceerd. Het lijkt er natuurlijk op dat Keller zijn mond voorbij gepraat heeft, maar dat is toch niet zo, want Keller zet Cairo flink onder druk en deze vertelt dat hij de informatie heeft losgepeuterd uit Alessio en hij suggereert dat dit in ruil voor seks is geweest: Alessio was immers homofiel en kon de verleiding door de mooie Eduard niet weerstaan. Keller noemt Eduard een rat. Eduard zegt dat hij hem in feite geholpen heeft, want door zijn belofte aan Fortes kon hij die informatie over Mariam niet gebruiken: een wetenschapper die voor privé-doeleinden informatie verzwijgt deugt niet. Nu zou hij het krantenartikel wel kunnen gebruiken voor zijn biografie.
Er rest Keller nog één een ding te vertellen: hij gaat opnieuw naar het klooster waar Inés gestorven is. Hij is er niet meer zo welkom als de eerste keer vanwege de publicatie in de krant. Hij krijgt toch het graf te zien van Inés: ook op een berg en ook alleen maar een eenvoudig houten kruis. Daarmee waren Viktor en Inés toch aan elkaar verbonden, zij het over duizenden kilometers afstand. Keller wil tot rust komen in het klooster en vraagt om enkele dagen onderdak. Als hij van de zang van de kloosterzusters geniet, merkt hij op hoe fraai de verzen zijn die ze zingen. Het zijn net gedichten: prachtig van stijl, woordkeus en beeldspraak. Dan vertelt de abdis dat Inés/Hildegard na een tijdje in het klooster te hebben gezeten had gevraagd in grote afzondering verder te willen leven en dat die isolatie werd goedgemaakt door het maken van mooie verzen. Keller heeft ineens alles door: de twee eerste bundels die Viktor zo beroemd hebben gemaakt, zijn helemaal niet van zijn hand. Die zijn door Inés geschreven. Stijlonderzoek zou dat kunnen bewijzen. Hij kon weer helemaal van vooraf aan beginnen: zijn hele onderzoek was waardeloos geweest. Hij krijgt het besef dat iedereen in het Circus Tristan een bepaalde rol had gespeeld: allen kregen een verdrietig einde. Mariam en hij als laatsten: zij was er, hij was er, maar ze kregen elkaar niet. Hij neemt zich voor geen biografie te schrijven en te zwijgen over zijn laatste inzicht. De wereld mocht haar mythe houden. Keller heeft genoeg gezien.
Dit verslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden