Feitelijke gegevens

• 14e druk, 1996
• 217 pagina's
• Uitgeverij: Uitgeverij Podium Amsterdam

Flaptekst

Eerste zin

Eindelijk ben ik aangekomen bij de dag dat ik ontzettend blij was met mijzelf en alle dingen die ik deed.

Samenvatting

Phileine en Max hebben samen een gelukkige relatie als Max voor een Shakespeare-project een tijd naar New York moet verhuizen. Ze beloven contact met elkaar te houden en elkaar trouw te blijven. Omdat Phileine Max op een gegeven moment zo erg mist, besluit ze om een ticket naar New York te boeken.

In het vliegtuig ontmoet Phileine het stelletje Fabian en Lena. Zij zijn allebei al bekend in New York en zorgen ervoor dat Phileine veilig bij Max aankomt. Als Phileine vervolgens bij Max’ woning aankomt blijkt dat hij een generale repetitie van het toneelstuk ‘Romeo and Juliet’ heeft, waardoor Phileine noodgedwongen twee huisgenoten, Leonard en Gulpje, leert kennen. Als Max vervolgens weer thuiskomt leert Phileine ook Joanne, Max’ tegenspeler van het toneelstuk, kennen. Met alle nieuwe indrukken belooft het een leuk weekje New York te worden.

De eerste dag- maak me af:
Max moet de volgende dag alweer naar de toneelrepetitie, waardoor Phileine alleen thuis is. Ze besluit om met Gulpje te gaan lunchen. Gulpje is een Belgisch meisje met wie Phileine het goed kan vinden. Ze hebben allebei dezelfde humor en begrijpen elkaar. In het restaurant trekken ze allebei de aandacht van twee mannen die Gulpje al eerder gezien heeft. Als ze vervolgens de telefoonnummers van de mannen gekregen hebben, besluiten ze om weer naar huis te gaan.
Toen Phileine thuis was, heeft ze onmiddellijk Fabian en Lena gebeld. Fabian stelt Phileine voor om een rondleiding door New York te geven. Phileine lijkt dit een goed idee, maar komt er tijdens de rondleiding achter dat Fabian eigenlijk seks met Phileine wil. Ze maakt hem dan ook onmiddellijk duidelijk dat ze hier absoluut niet op zit te wachten.

De tweede dag – schaduw in het donker:
In de avond van de tweede dag vindt de première van het toneelstuk plaats. Als de spelers het toneel betreden ziet Phileine tot haar grote verbazing dat alle spelers helemaal naakt zijn. Omdat Phileine zich niet wil laten kennen doet ze alsof het haar niet interesseert, maar als Max vervolgens seks met Joanne heeft weet ze niet meer hoe ze moet reageren. De vriend van Joanne, L.T, zit ook in de zaal en weet ook niet hoe hij moet reageren. Na afloop reageert Phileine ontzettend boos tegenover Max en ze krijgen waar alle toneelspelers bij zijn ontzettende ruzie. Als Phileine en Max vervolgens thuis zijn probeert Max haar rustig te vertellen dat het toneelstuk nog twee keer opgevoerd moet worden. Phileine reageert hier woedend op en hoeft Max even niet meer te zien.

Derde dag – Ich bin ein New Yorker:
Gulpje en Phileine gaan samen weer uiteten. Ook deze keer krijgen ze weer aandacht van twee mannen die ze vervolgens uit gaan zitten dagen. Als ze vervolgens met z’n tweeën een orgasme nabootsen worden ze het restaurant uitgezet.
Als Phileine vervolgens weer thuis is, komt ze erachter dat ze zich al die dagen in het geslacht van haar huisgenoot Jules vergist heeft. Ze heeft altijd gedacht dat het een jongen is, maar hij blijkt een meisje te zijn. Met knallende ruzie gaat ze het huis uit, waarna ze met L.T een boottocht op zijn speedboot gaat maken. Op de boot hebben ze gevoelige gesprekken, wat vervolgens op seks uitloopt.

Vierde dag – de richting van mijn zei:

De vierde dag ontmoet Phileine L.T weer in een restaurant. Ze weten dat hun partners weer op het toneel staan, omdat er een extra optreden is ingelast. Ze besluiten om naar het stuk te gaan kijken omdat ze benieuwd zijn of de liefdesscène is aangepast als de partners niet in de zaal aanwezig zijn.
Het hoogtepunt van de scène blijkt inderdaad veel intenser en heviger te zijn dan toen Phileine en L.T wel in de zaal aanwezig waren. Phileine kan het absoluut niet aanzien, en gilt tijdens het voorspel door de zaal dat Max op moet houden. Max stopt met het voorspel met Joanne en gaat de discussie aan met Phileine. Deze discussie loopt in de toneelzaal uit tot een ruzie.

Vijfde dag – de plezierhemel:
De volgende dag wordt Phileine wakker in een onbekend bed. Als ze vervolgens Fabian ziet, beseft ze zich dat ze door haar vrienden af is gezet bij Fabian. Fabian laat Phileine vervolgens een krantenstuk zien waarin de ruzie tussen Phileine en Max tijdens het toneel uitvoerig is beschreven.
Als Phileine nog bij Fabian is, wordt ze door L.T gebeld. Hij vertelt haar dat ze die avond in een talkshow van David Letterman wordt verwacht, omdat alle Amerikanen onder de indruk zijn van haar optreden in het theater.

In de talkshow probeert Phileine met haar brutaliteit de hele zaal op z’n kop te zetten. Meerdere keren worden er extra reclames ingelast, omdat de regisseur het hele publiek weer in baan probeert te leiden. Uiteindelijk verloopt de talkshow chaotisch.

Omdat Phileine nog ontzettend boos is, wil ze niet meer terug naar Max. Ze besluit om een nachtje in één van de duurste hotels in New York te verblijven.

Zesde dag – Tot de dikke dame begint te zingen:
De volgende dag komt Max Phileine onverwachts ophalen in het hotel. Hij is het gezeur zat en besluit om er niet meer met haar over te praten. Hij gooit Phileine over zijn schouder, zodat ze niet meer tegen kan stribbelen. Samen lopen ze naar zijn woning, waar Phileine erachter komt dat ze naar een gala moeten. Max legt uit dat het gala ten bate van aids-patiënten wordt gehouden.

Als Max en Phileine op het gala zijn aangekomen, komt Phileine erachter dat Leonard ook een aids-patiënt is. Leonard is altijd ziek en wilde nooit echt zeggen wat er was. Ineens vallen alle puzzelstukjes bij Phileine op z’n plaats. Als Phileine vervolgens gechoqueerd naar Gulpje toe gaat, doet Gulpje ontzettend lacherig over de ziekte van Leonard. Phileine krijgt hierdoor ruzie met Gulpje.

Vervolgens hebben Phileine en Max weer ruzie omdat Max erachter is gekomen dat Phileine en L.T seks gehad hebben. Ineens overdenkt Phileine haar hele leven en komt ze erachter dat een ontzettend egocentrisch meisje is. Ze besluit het podium op te gaan en daar een speech te houden over hoe haar leven op dat moment is. Ze biedt haar excuses aan Max aan en vertelt dat ze gaat veranderen.

Personages

De moeder van Phileine

De moeder van Phileine komt alleen voor in flashbacks. Ze is een moderne vrouw die niet vies is van seks. Ze is daarentegen wel erg bezorgd om haar kinderen en ze wil dan ook alles weten van haar kinderen.

Fabian en Lena

Phileine ontmoet Fabian en Lena in het vliegtuig. Fabian en Lena zijn ontzettend behulpzaam tegenover Phileine. Ze willen haar altijd helpen en Phileine kan altijd bij hun terecht.

Gulpje

Gulpje is de Belgische huisgenote van Max. Phileine kan het erg goed met haar vinden. Ze volgt een economische studie in New York. Gulpje schaamt zich nergens voor en is net zo’n flapuit als Phileine.

L.T

L.T is het vriendje van Joanne. Hij is weerman op de Amerikaanse televisie. L.T is een hele lieve zakenman die het altijd druk heeft met zijn werk. Hij hangt om de tien minuten aan de telefoon om dingen voor zijn werk te regelen.

Jules

Jules is de huisgenoot van Max en lijkt op een vrouw. Hij blijkt later echter een vrouw te zijn. Volgens Phileine is Jules geen knappe vrouw en heeft ze een hele oude bril op. Over Jules is niet zo heel veel bekend. Af en toe komt hij voor in de discussies met Phileine, waarin hij het nooit met haar eens is.

Max

Max is de vriend van Phileine. Hij is precies het tegenovergestelde van Phileine: rustig, lief en aardig. Hij reist voor een toneelstuk af naar New York waar hij voor een lange tijd moet blijven.

Phileine

Phileine is de egoïstische hoofdpersoon van dit verhaal. Over haar uiterlijk is weinig bekend. Ze heeft een hekel aan mensen en ze vindt het erg leuk om andere mensen te beledigen. Daarnaast is ze een flapuit: ze denkt niet na voordat ze wat zegt, waardoor ze regelmatig ruzie met mensen heeft omdat ze onbeschofte dingen zegt.

Leonard

In het verhaal zelf krijgt de lezer niet heel veel over Leonard mee, omdat hij altijd ziek is en in zijn kamer ligt. Leonard is een huisgenoot van Max. Later, op een feest voor aids-patiënten, komt Phileine erachter dat Leonard ook een aids-patiënt is. Dan pas snapt Phileine waarom hij altijd ziek is.

Quotes

"'Een toeschouwer hoort zelf een dialoog aan te gaan met wat hij ziet. Maar omdat je de vader van Ruth bent en ik me als regisseur verantwoordelijk voel voor het enorme risico dat mijn spelers met dit toneelstuk lopen, zal ik je een paar richtlijnen proberen te geven.’" Bladzijde 76

"‘Zo is het echt genoeg, drietrapsdebiel! Jij dacht zeker dat je alles kan maken!’ schreeuw ik tegen Max. ‘Jij dacht. Ik neuk haar gewoon ik pak haar op het toneel. Ik speel dat ik haar neuk. Mooi niet waar, kwab. Ja hallo, hier sta ik, ik ben het!’ Met toegeknepen ogen staart Max in de zaal." Bladzijde 127

"Ik heb zin om met één handklapgebaar deze scène stil te zetten en Max onder mijn arm mee naar Nederland te nemen. Of op z’n minst de staat van Joannes tepels te controleren. Zijn ze hard? Genieten ze soms van Max strelende vingers? En wat vindt Max ervan aan de borsten…. Ja hoor, kijk nou…. Max begint nu zelfs aan de tepels van die teef te zuigen." Bladzijde 67

"Daar ligt hij dan, de doodzieke jongen. Hij zal wel niet willen dat zijn maatje zich afsluit voor het leven en de liefde, maar toch vind ik het schrijnend (al besef ik het eeuwige aan dit verhaal). Zonder er lang over na te denken bestel ik bij de bar een glas water en ga ik zitten op de bank vlak naast de zieke jongen." Bladzijde 162

Thematiek

Coming of age

Bij het thema coming of age staat de ontwikkeling richting volwassenheid centraal. Als Phileine Max opzoekt in New York is ze nog erg jong. Ze heeft nog weinig van de wereld meegemaakt en heeft altijd allerlei vooroordelen over andere mensen. In New York ondergaat Phileines persoonlijkheid een hele ontwikkeling, doordat ze allerlei verschillende inzichten opdoet in New York. Ze komt er bijvoorbeeld achter hoe erg het is om besmet te zijn met het virus HIV. Waar ze in Nederland nog mensen met HIV beoordeelde, heeft ze nu medelijden met aids-patiënten aan het einde van haar reis in New York. Tijdens haar reis naar New York krijgt ze ook het inzicht dat haar egoïsme haar in de weg zit, waardoor ze jaloers is op Max. Aan het einde van het verhaal ziet ze in hoe egoïstisch ze altijd geweest is en ze beweert dan ook dat ze gaat veranderen.

Motieven

Leugens en bedrog

Phileine weet dat Max een toneelstuk van Romeo and Juliet naspeelt. Wat ze echter niet weet is dat daar een hele intieme scène in voor komt. Pas als ze het toneelstuk met eigen ogen ziet, komt ze erachter dat Max naakt op het toneel staat en een seksscène moet spelen. Vervolgens blijkt ook nog eens dat hij achter gehouden heeft dat het toneelstuk drie keer opgevoerd moet worden. Dit maakt Phileine woedend, omdat ze vindt dat Max heeft gelogen over het optreden.

Jaloezie

Jaloezie is het thema van het verhaal. In het eerste opzicht is Phileine erg jaloers als ze erachter komt dat Max tijdens zijn toneelstuk intieme scènes moet spelen met een vrouw. Hierdoor krijgen Phileine en Max regelmatig heftige ruzies met elkaar. Als ze het vervolgens met elkaar hebben bijgelegd, komt Max erachter dat Phileine met L.T seks heeft gehad. Nu wordt hij weer jaloers op Phileine. Het hele verhaal draait om de jaloezie die ze allebei hebben tegenover de ander, omdat ze met andere mensen seks hebben.

Ernstige ziekte

Aan het einde van het verhaal gaan Phileine en Max naar een gala. Met het geld wat daar ingezameld wordt, worden aids-patiënten geholpen. Ineens heeft het verhaal aan het einde een wendig en gaat het over aids-patiënten. Als Phileine vervolgens contact krijgt met een ernstig zieke aids-patiënt, weet ze even niet meer hoe ze reageren. Ze denkt vervolgens na over haar hele leven en beseft zich dat ze het merendeel van de tijd fout zat. Het in contact komen met een ernstig zieke man zet haar dus aan het denken.

Liefdesrelatie: happy end

Gedurende het hele verhaal hebben Phileine en Max ontzettend veel ruzies. Aan het einde van het verhaal denkt Phileine over haar leven na en komt ze erachter dat ze geen makkelijke partner is om mee te leven. Publiekelijk vertelt ze aan Max dat ze spijt heeft van alles wat ze gedaan heeft. Daarnaast belooft ze in de toekomst te veranderen. De relatie tussen Phileine en Max komt dus uiteindelijk toch nog goed omdat ze samen weer vertrouwen in de toekomst hebben.

Motto

Het motto is een spotprent van Gummbah. Het heeft de titel 'meisjes met een ondraaglijk hoog IQ'. Op de achtergrond zie je twee mensen die praten, hun gesprek is: 'Nog koffie?', met het antwoord 'ja, graag'. Op de voorgrond zit een meisje aan een bureau met een telefoon naast zich. Ze heeft haar handen in haar haar en heeft een uitdrukking van 'Sla mij!'. Ze is duidelijk gefrustreerd. Gefrustreerd roept ze vervolgens: 'Oh god!..... Wat zijn we dom!!!'

Het motto doelt op de hoofdpersonage Phileine. Phileine denkt alleen maar positief over zichzelf. Ze durft niet kritisch naar zichzelf te kijken, waardoor ze denkt dat ze alles is en ze zich arrogant opstelt tegen iedereen om haar heen. Het meisje in de spotprent stelt zich ook erg arrogant op. Het meisje moet dus de hoofdpersonage Phileine voorstellen.

Opdracht

Tegen G.

 

 

 

Trivia

Dit boek is uitgegeven in een tijd waarin aids steeds meer bespreekbaar werd. Daarnaast was er toen net een nieuwe behandeling voor aids-patiënten uitgekomen. Met dit boek wil de schrijver Giphart, ondanks zijn vele gebruikte humor, de vooroordelen over aids-patiënten verminderen.

Titelverklaring

De titel 'Phileine zegt sorry' is eenvoudig uit te leggen. Aan het begin van het boek heeft Phileine erg veel moeite met sorry zeggen. Ze doet dit dan ook bijna niet, en als ze het wel doet kost het haar ontzettend veel moeite. In het laatste hoofdstuk, waarin de titel ook 'Phileine zegt sorry' is, biedt Phileine haar excuses aan voor alles wat ze gedaan heeft. Daarnaast biedt ze haar excuses aan omdat ze bestaat. De allerlaatste woorden in het verhaal zijn dan ook: 'Sorry dat ik besta'.

Structuur & perspectief

Het verhaal wordt verteld vanuit het ik-perspectief. Dit is al gelijk aan het begin van het boek duidelijk. De verteller is Phileine. Als lezer lees je haar gedachtes en handelingen, waardoor je je als lezer volledig in kan leven in Phileine. Onderstaand een quote van het gebruikte perspectief:

'Ik ben zo moe, Max, moe van alle ruzies en grensafbakeningen en onderaardse gevechten Je doet me pijn. Max roept dat ik hem kapot probeer te maken. Ik hem kapot probeer te maken, dat is een goede.' - bladzijde 165

Het verhaal is opgedeeld in hoofdstukken die de dagen tellen waarin Phileine in New York zitten. In totaal zijn er zes hoofdstukken. Deze zes hoofdstukken zijn weer onderverdeeld in tussenkopjes. De titels van deze tussenkopjes hebben te maken met wat er verteld wordt in het komende stuk.

Decor

Het verhaal speelt zich vooral af in Greenwich, New York. Tijdens het verhaal vinden er verschillende plaatswisselingen plaats. Het merendeel speelt zich echter wel in New York af. Aan het begin van het verhaal speelt het verhaal zich nog af in Nederland, later ook in het vliegtuig naar New York toe. In New York speelt het verhaal zich in het appartement van Max, in een boot, in het theater en in cafés en andere uitgaangsgelegenheden af. Het verhaal speelt zich in New York af omdat Max daar tijdelijks voor een toneelstuk naartoe verhuisd is. Aangezien Phileine en Max een relatie hebben en ze niet zonder elkaar kunnen, is Phileine tijdelijk naar New York gekomen om Max te zien.

Het is niet bekend wanneer het verhaal zich afspeelt. Er wordt echter gebruik gemaakt van mobiele telefonie, dus het verhaal zal zich wel in de huidige tijd afspelen. Daarnaast is de vertelde tijd zes dagen. Dit is de tijd waarin Phileine in New York is.
Daarnaast gaat het verhaal aan het einde van het verhaal over aids. Het boek is in 1996 uitgekomen, en dat is een tijd waarin aids steeds vaker bespreekbaar werd gemaakt. Daarnaast kwam er in 1996 een nieuwe behandeling uit voor aids-patiënten.

Stijl

Wat heel erg opviel aan het verhaal zelf was dat er over twee tegenstellingen verteld wordt. Ten eerste gaat het verhaal voornamelijk over liefde en jaloezie. Aan het begin van het verhaal gaat het verhaal voornamelijk over een soort feest met allemaal bijkomende eenvoudige problemen. Denk hierbij aan wat Phileine bijvoorbeeld aan moet doen op het feestje. Aan het einde van het verhaal slaat het verhaal in één keer om in iets indrukwekkends. Alle eenvoudige problemen die Phileine eerder had vallen in het niet bij deze problemen. Aan het einde van het verhaal slaat het verhaal namelijk ineens om en komt er een heftig onderwerp over aids-patiënten aan bod. Phileine beseft zich dat haar eigen problemen in het niet vallen bij de problemen die aids-patiënten hebben. Het begin van het verhaal bevat dus de eenvoudige problemen die Phileine persoonlijk heeft, het einde van het verhaal bevat ook problemen die veel heftiger zijn. De problemen geven dus een tegenstelling weer. Dit is ook echt iets typerends voor de schrijfstijl van Giphart: hij gebruikt altijd tegenstellingen in zijn verhalen.

Wat verder opviel, is dat het verhaal in zowel de verleden als de tegenwoordige tijd geschreven is. Het verhaal is wel op een chronologische wijze geschreven, maar er komen veel flashbacks in voor. Deze flashbacks gaan voornamelijk over het leven van Phileine toen ze nog met haar moeder woonde.

Verder heeft Ronald Giphart geen gebruik van moeilijke woorden of moeilijke zinsconstructies.

Wat wel opviel aan de schrijfstijl van Ronald Giphart is de hoeveelheid cynische humor die hij gebruikt. Humor is één van zijn belangrijkste eigenschappen in boeken en op deze manier probeert hij 'zware' verhalen toch wat luchtiger te maken. Deze cynische humor moet je kunnen waarderen om het verhaal leuk te vinden, want de humor kan op twee verschillende manieren opgevat worden doordat de humor ten koste gaat van meerdere personages. In onderstaande quote een voorbeeld van de humor van Ronald Giphart:
‘Fabian is van het type dat vroeger nog wel een shawl droeg maar tegenwoordig zijn onderkin om zijn nek kan binden, en Lena heeft zo’n permanente ‘sla mij’-uitdrukking.’ – bladzijde 9

Slotzin

Sorry dat ik besta.

Beoordeling

Inmiddels heb ik dit verhaal al meerdere keren gelezen en ik moet eerlijk zeggen dat ik het steeds meer ga waarderen. De eerste keer dat ik het boek las vond ik de humor maar niks. Hoe vaker ik het boek lees, hoe leuker ik het ga vinden. Ik betrapte me er zelfs op dat ik af en toe met een glimlach zat te lezen.

Ik vind het vooral mooi hoe Giphart altijd verschillende tegenstelling in zijn schrijfstijl gebruikt. In dit verhaal wordt er ineens van een redelijk luchtig naar een heel heftig onderwerp (namelijk aids-patiënten) verandert. Toch heeft hij dit op zo’n manier gedaan dat het leuk blijft om te lezen.

Recensies

"Dat alles zet de onbezorgde joligheid van Gipharts werk ineens in een heel nieuw licht. Dat hij zijn helden keer op keer laat opgaan in een hormonale roes is niet omdat het leven leuk is, zou ik denken, maar omdat het dat nu juist totaal niet is. Die kicks, die geilheid, het is allemaal om te ontkomen aan de waarheid van het leven, de ontluistering en het verval." http://nrcboeken.vorige.n...-van-humor

"Hoogtepunt van de roman zijn de scènes waarin Phileine kijkt naar de opvoering van de toneelklas van haar vriend. In een moderne opvoering van Romeo and Juliet spelen alle toneelspelers afwisselend de hoofdrollen. Als ze een van de hoofdrolspelers zijn, kleden ze zich uit. Moet kunnen, in elke moderne voorstelling zwabberen de piemels en borsten heen en weer op het toneel." http://www.tzum.info/2013...egt-sorry/

Bronnen

De geschiedenis van HIV/AIDS met tijdlijn

http://www.webmd.com/hiv-...rospective