Het verdriet van België door Hugo Claus

Boekverslag door Jessica
Zeker Weten Goed
25 september 2015

Zeker Weten Goed

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE

Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter.

Meer informatie

Feitelijke gegevens

30e druk, 1983
716 pagina's
Uitgeverij: De bezige bij

Flaptekst

Het verdriet van België omspant de periode 1939-1947: vrede, oorlog en vrede. Louis Seynaeve is elf jaar, leerling op een nonneninternaat. Verwarring, hunkering en bedrog vormen zijn jongensjaren in de schoot van een kleurrijke en verbazingwekkende familie.
Het Vlaamse leven in deze historische crisisperiode van oorlog, collaboratie en overleven, wordt door Hugo Claus in een stroom van groteske en ontroerende verhalen opgeroepen in een even complexe als meeslepende roman, die het hoofdwerk uit zijn oeuvre mag worden genoemd.

Eerste zin

Dondeyne had een van de zeven Verboden boeken onder zijn schort verstopt en Louis meegelokt.

Samenvatting

Deel 1- Het verdriet
Louis, een elfjarige jongen, zit in een ‘gesticht’ in Haarbeke. In dit gesticht, wat officieel een nonnenpensionaat is, zit hij met drie andere vrienden. Met z’n vieren noemen ze zich de Vier Apostelen. In het nonnenpensionaat gaat het er streng aan toe.

Op een gegeven moment beleeft Louis zich in een fantasiewereld. Hij gelooft dat iemand een engel is en vertelt over vrolijke kwaadaardige wezens. Op deze manier weet Louis zijn leven in het nonnenpensionaat makkelijker te maken. Ook met zijn vrienden kan hij het nog steeds goed vinden. Even later sluit zich zelfs een vijfde vriend zich bij de Apostelen aan. De Apostelen zijn dan met vijf man.
In de vakanties gaat Louis altijd terug naar zijn gezin en familie. Als Louis van de paasvakantie terug komt in het nonnenpensionaat, breekt hij samen met de andere Apostelen in in het Slot. In het Slot bevindt zich de kamer één van de nonnen. In dit afgesloten kamertje stelen ze een loden bikkel.

Deel 2 – van België
In 1940 wordt ook België getroffen door de Tweede Wereldoorlog. Louis wordt vanwege de oorlog van het nonnenpensionaat gehaald. Er wordt vanaf dat moment verwacht dat hij naar school gaat. De vader van Louis, Staf, vlucht naar Frankrijk. Men denkt namelijk dat hij een Duitser is omdat hij een drukpers over Hitler gekocht heeft in Duitsland. Staf kan pas weer terugkeren naar België als de rust enigszins is wedergekeerd.

Op een gegeven moment wordt Louis door zijn ouders naar Mecklenburg gestuurd. Hier maakt Louis bijeenkomsten van de Hitlerjugend mee. De Hitlerjugend (in het Nederlands: Hitlerjeugd) is een nationaalsocialistische jeugdbeweging in Duitsland.

Al snel wordt Louis geconfronteerd met alle gevolgen van de oorlog. Zo worden twee Joodse leerlingen afgevoerd naar concentratiekampen. Daarnaast wordt een leraar geëxecuteerd en overlijden een aantal van de nonnen tijdens een Engels bombardement.

Na de bevrijding begint iedereen zijn eigen leven te leiden. De vader van Louis duikt bijvoorbeeld onder. Louis en zijn moeder besluiten om naar Bastegem te verhuizen. Van daaruit gaat Louis in Gent studeren voor drukker.
Tijdens zijn studie krijgt hij een brief van één van zijn vrienden die onder de Apostelen viel. Met deze vriend heeft hij samen de loden bikkel van de non gestolen. In deze brief, een afscheidsbrief, laat Vlieghe weten dat hij zelfmoord gepleegd heeft door de loden bikkel in zijn mond te steken. Hij had namelijk bij een prostituee een geslachtsziekte opgelopen.

Ondertussen is Louis hard bezig met schrijven. Hij wil graag deelnemen aan een schrijfwedstrijd. Hij is helemaal overtuigd van zijn eigen zaak en is vastberaden om te winnen. Als zijn moeder echter zijn stuk voorleest, raakt hij teleurgesteld van zijn eigen schrijfstijl. Hij besluit opnieuw te beginnen. Zijn verhaal, welke ‘Het verdriet’ heet, wordt afgekeurd. Louis besluit om zijn verhaal bij een tijdschrift in te sturen, waarna het verhaal in 1948 gepubliceerd wordt.

Personages

Louis Seynaeve

Louis Seynaeve is elf jaar als het verhaal begint. Hij zit dan in een nonnenpensionaat waar hij onder streng regime wordt opgevoed. Louis is een jongen die graag de grenzen opzoekt en wel van een lolletje houdt. Verder is Louis in zijn hele leven veel aan het verhuizen. Uiteindelijk doet hij een opleiding tot drukker en schrijft hij een eigen boek. Dit boek wordt in 1948 gepubliceerd.

Staf Seynaeve

Staf is de vader van Louis. Ook hij is drukker. Als lezer krijg je niet zoveel mee over de karaktereigenschappen van Staf Seynaeve. Hij is een hardwerkende man met liefde voor de drukkerij.

Gerard Vlieghe

Gerard Vlieghe en Louis raken bevriend met elkaar als ze samen in het nonnenpensionaat zitten. Samen met nog een paar vrienden halen ze ontzettend veel kattenkwaad uit. Als de jongens ouder worden houden ze nog steeds contact met elkaar. Op een gegeven moment pleegt Gerard Vlieghe zelfmoord omdat hij een seksuele overdraagbare aandoening heeft.

Quotes

"Het was nooit gebeurd als hij, hier in het Gesticht, aan haar had gedacht. (Niet vluchtig, maar met één gerichte precieze, koude, heftige gedachte die haar had bereikt, op het ogenblik dat haar om bescherming smekende gestalte op de gang schoorvoetend liep te zoeken, met de witte stotterende voeten, vlak voor de trap.) " Bladzijde 28

"‘Ze gaan wel Engeland aanvallen, dat wel. Wat ze drukken al een hele tijd Engelse bankbiljetten.’ De tijden zijn slecht. Behalve voor de radiowinkels. En behalve voor de hertogin van Windsor. Zij heeft op de modeshow van Lucien Lelong in Parijs voor fortuinen gezorgd. " Bladzijde 274

"Al hoewel de Geallieerden nu overdag overvlogen en de leerlingen van het College vaak naar de kelder moesten rennen, weigerden de priesters hardnekkig de school te sluiten. Wij moeten er allemaal aan, samen met Xenophon’s tienduizend Grieken in Klein-Azië." Bladzijde 529

Thematiek

Coming of age

Bij het thema coming of age staat de ontwikkeling naar volwassen worden centraal. In dit verhaal staat de ontwikkeling van Louis Seynaeve centraal. Het verhaal begint als hij elf is. Op dat moment zit hij in een nonnenpensionaat waar hij onder streng regime wordt opgevoed. Als Louis uit dit nonnenpensionaat komt en naar school gaat, weet hij zichzelf langzaamaan te ontwikkelen tot een volwassen man. Hij begint steeds meer de zin van het leven in te zien en komt erachter wat zijn doelen zijn. Zo wil hij erg graag, net zoals zijn vader, drukker worden. Uiteindelijk doet Louis een opleiding tot drukker en schrijft hij zelf een boek. Dit boek wordt in 1948 gepubliceerd.

Motieven

Kindertijd

Ook de kindertijd van Louis staat centraal in dit verhaal. Het verhaal begint als hij elf is. In die tijd zit Louis nog in een nonnenpensionaat. In dit nonnenpensionaat wordt hij voor de rest van zijn leven gevormd. De kindertijd van Louis wordt uitvoerig beschreven in het verhaal.

Schrijverschap

Het schrijverschap is voor de hoofdpersoon Louis belangrijk. Hij weet zijn eigen verhaal over de oorlog op papier te zetten en doet er alles aan om het gepubliceerd te krijgen. Dankzij zijn doorzettingsvermogen vindt hij een tijdschrift dat aan deze publicatie mee wil werken.

Wo ii: algemeen

In dit verhaal speelt de Tweede Wereldoorlog een grote rol. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verandert het leven van iedereen. Zo ook van de hoofdpersoon Louis. Hij wordt van het nonnenpensionaat afgehaald en wordt naar school gestuurd. Op school wordt hij al snel met alle gevolgen van de oorlog geconfronteerd. Twee joodse klasgenoten worden naar concentratiekampen gestuurd en een leraar overlijdt ten gevolgen van de oorlog.

Familiebanden/familiebetrekkingen

De relatie tussen verschillende familieleden staat centraal in het verhaal. Louis, zijn vader en opa hebben regelmatig contact met elkaar. De band tussen deze drie mannen is belangrijk. De vader en opa van Louis doen er alles aan om Louis zo’n goed mogelijke toekomst te geven. Daarnaast kan Louis het goed met zijn moeder vinden. Samen met zijn moeder verhuist hij naar verschillende plaatsen.

Trivia

In 1994 maakte de Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie een tv-serie over het boek Het verdriet van België.

Dit deel is merendeel autobiografisch. De schrijver Hugo Claus heeft veel van zijn eigen leven in het verhaal verwerkt.

Titelverklaring

De titel ‘Het verdriet van België’ is op verschillende manieren uit te leggen. Ten eerste omschrijft hoe het leven in de tijd van 1939 tot en met 1947 in België was. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd België namelijk een groot onrecht aangedaan door Duitsland.
Daarnaast liegt de hoofdpersoon Louis ook alles aan elkaar. Hij verzint allerlei dingen en doet anderen geloven dat dat de waarheid is. De oma van Louis zegt op een dag tegen hem dat hij het verdriet van België is.

De titel slaat dus op de het verdriet dat België had tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast slaat het op het feit dat Louis zijn hele leven bij elkaar loog.

Structuur & perspectief

Het verhaal is opgedeeld in twee delen waarin de gebruikte perspectieven elkaar afwisselen. In het eerste deel wordt het verhaal voornamelijk in de hij-vorm verteld. Af en toe wordt er overgeschakeld naar het ik-perspectief. Bij beide perspectieven wordt het verhaal door de ogen van Louis verteld.
Het tweede deel wordt verteld vanuit het auctoriaal perspectief en het ik-perspectief.

Het verhaal is dus opgedeeld in twee delen. Deze twee delen zijn vervolgens weer opgedeeld in 27 hoofdstukken. De hoofdstukken zijn te herkennen aan een Romeins cijfer met enkele woorden erachter. Deze woorden geven aan over wat het hoofdstuk gaat.

Decor

Het verhaal speelt zich op verschillende plaatsen in West-Vlaanderen af. Haarbeke, Walle en Bastgem zijn belangrijke plaatsen in West-Vlaanderen waar het verhaal zich afspeelt.

Het verhaal speelt zich af van 1939 tot en met 1947. De verteltijd van het verhaal is dus acht jaar.

Stijl

Wat ten eerste opvalt is dat er veel Vlaamse woorden en zinsconstructies gebruikt worden. Hierdoor is het voor een Nederlander erg ingewikkeld om het verhaal te lezen.

Daarnaast is het verhaal opgebouwd uit lange zinnen. In deze zinnen wordt wel gebruik gemaakt van interpunctie, waardoor de zinnen makkelijker te lezen zijn. Toch blijven de lange zinnen moeilijk om te lezen. Zeker in combinatie van de gebruikte Vlaamse woorden- en zinsconstructies. Verder wordt er veel gebruik gemaakt van bijvoeglijke naamwoorden.

Onderstaand een quote van de gebruikte schrijfstijl:
‘In een der boeken die Louis opzijgelegd had, Die Puppe, stond dezelfde foto die hij thuis in zijn map knipsels van artikelen, karikaturen en illustraties had. Zij stond daar onderaan rechts op de twee volle pagina’s die het verschil tussen de klassieke en de joodse kunst illustreerden, Naakte zegevierende kijkers met dik gelijk gekruld schaamhaar als vlammen van marmer, die een toorts in de lucht zwaaiden, moederlijke vrouwen met een kind aan de borst, prachtige verweerde schippers stonden tegenover horloges die slap waren als omelettes, versplinterde robotachtige dwergen, panelen met niets dan vierkantjes als een vaatdoek.’ – bladzijde 514

Slotzin

We gaan zien. Wij gaan zien. Toch.

Beoordeling

Ik vond het aan het begin erg moeilijk om in het verhaal te komen. De Vlaamse manier van schrijven is voor een Nederlander lastig om te lezen, omdat het taalgebruik af en toe erg verschilt. Daarnaast speelt geschiedenis een grote rol in het verhaal. Helaas vind ik dat niet heel erg interessant, waardoor het verhaal voor mij niet interessant was.

Houd je echter wel van geschiedenis, dan kan dit een ontzettend mooi boek zijn. Ik raad het dan ook alleen aan om dit boek te lezen als je van geschiedenis houdt. Houd je niet van geschiedenis, maar wil je dit boek wel lezen, hou er dan rekening mee dat het verhaal langdradig kan zijn. De verhaallijn is echter wel mooi, maar dan moet je je wel door veel moeilijke tekst heen kunnen en willen worstelen.

Recensies

"Dit sterk autobiografische werk heeft mij zeer ontroerd. Met name de ontwikkeling van de jonge schrijver Louis Seynaeve bracht deze emotie bij mij teweeg. Het verdriet van België is diens eerste werk en ik kan mij zo voorstellen wat Claus daarmee bedoelt. De beginzinnen van Claus' boek zijn dezelfde als die van het verhaal van Louis. Met andere woorden, de boeken zijn gelijk aan elkaar. " http://www.leeservaringen...lgi%C3%AB/