Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2018
• 143 pagina's
• Uitgeverij: Kleine uil

Flaptekst

Eerste zin

Tim van Galen keek de lerarenkamer rond en luisterde half naar het verhaal van Hans Wekema. Hans was sinds twee jaar directeur

Samenvatting

Tim van Galen (42) is docent muziek op een onderbouw van een havo/vwo-school. Aan het begin van het schooljaar opent  directeur Hans Wekema met een idealistische toespraak. Tim baalt van zijn collega's die hem vaak niet voor vol aanzien. Daarom heeft hij zich dit jaar voorgenomen om een lijst op te stellen en daarop collega's te noteren die hem negeren of belachelijk maken. Hij legt thuis op zijn pc de lijst in Excel aan. Bovenaan staat Henk Baas, scheikundeleraar, die hem helemaal niet serieus neemt. Ook Annefleur zijn 'crea'collega staat erop. Thuis heeft Tim het eveneens niet gemakkelijk met Wilma, zijn even oude vrouw - die er echter veel ouder uitziet-. Ze zeurt altijd dat hij wat moet doen.

Het eerste slachtoffer van zijn wraaklijstje is Annefleur. Hij spuit een laxeermiddel in haar banaan en ze loopt een paar uur later poep spuitend rond in haar klas. Dat is een enorme vernedering voor haar .Tim heeft weliswaar  succes, maar krijgt nu van zijn directeur opdracht wat taken van Annefleur op zich te nemen. Zo moet hij de kerstviering voorbereiden.

Van het mooiste meisje van de school, Maud,  hoort Tim dat de meeste meisjes de scheikundeleraar zo'n engerd vinden. Hij zit altijd aan hen. Dat is een idee voor een nieuwe wraakpoging. Tijdens een surveillance voor een schooltentamen in oktober moet Tim Henk Baas opvolgen. Hij ziet dat Maud naar voren is gezet door Baas. Met zijn mobiel maakt Tim onopvallend foto's van de bruine benen van Maud. Die laat hij ontwikkelen en afdrukken. Hij regelt het later zo dat hij in de eetpauze het digibord klaar zet met een foto van Maud. Baas ziet na de pauze tot zijn schrik dat er een foto van Maud op het bord staat. Hij krijgt een hersenbloeding. Hij wordt vervoerd naar het ziekenhuis, raakt in coma en het duurt een hele tijd voordat hij weer naar huis mag. Daarna kan hij niet meer praten. 

Maud komt met haar vriendin Nicole vragen of Tim hen wil helpen bij het kerstconcert. Ze zijn van plan 'War is over' van John Lennon te zingen. Hij stemt erin toe en wanneer ze repeteren flirt  Maud steeds meer met Tim op wie ze wel een beetje valt. Wilma ruikt thuis soms de parfum die Maud draagt. Vooralsnog doet Tim niets met die precaire situaties.

Zijn situatie wordt pijnlijk als een sukkelige jongen uit de klas van Maud (Ronnie Timmer) hem gaat chanteren met de foto van Maud. Hij heeft tijdens het tentamen gezien dat Tim de foto's met zijn mobiel  heeft genomen. In ruil voor zijn zwijgen moet Tim een onvoldoende van Ronnie in de cijferregistratie verhogen voor Engels. Hij doet dat omdat hij veel inlogcodes kent. Daarmee begeeft hij zich op dubieus terrein, net zoals met het repeteren waarbij de sfeer steeds broeieriger wordt. De voorbereidingen voor het concert verlopen naar wens.

Maar het verandert weer allemaal als  Henk Baas zijn schoolspullen thuis krijgt. Daaronder zit een leesbrilletje dat hij niet kent. Annefleur weet het later wel, dat is van Tim. Hoe komt dat in het scheikundelokaal? Hans Wekema heeft nu een tal problemen op te lossen.

Het concert  nadert met rasse schreden. Ronnie Timmer wordt bij de directeur geroepen en door hem  ondervraagd. Wilma komt met haar dochter Iris ook naar het concert. Ze gaat halverwege iets uit de tas van Tim halen en ziet dan meteen de ver gaande foto's van Maud. Ze is verbijsterd en licht uit wraak ook de directeur in. Net als Maud en Nicole bezig zijn met hun performance van "War is over"  gaat het mis. Ronnie valt door de mand, Hans Wekema snapt nu hoe alles in elkaar steekt  en zoekt Tim van Galen. Die vlucht weg uit de school en niemand ziet hem ooit meer terug. Maud verdrietig achter zich latend.

Epiloog (Een jaar later)
Tim zit eenzaam in Zuid-Frankrijk. Hij werkt als pianist in een paar restaurantjes Hij overdenkt dat hij zich ook in deze baan weer ergert aan irritante collega's. Zijn kinderen willen verder niets met hem te maken hebben.
Het is weer tijd voor een wraaklijst, denkt hij glimlachend. Dan zet hij een slotliedje in als pianist . "War is over", van John Lennon.

 
 

Personages

Tim van Galen

Tim is een vlotte muziekleraar maar in de confrontatie met collega's is hij niet ad rem genoeg. In het nieuwe schooljaar besluit hij het anders aan te pakken door een wraaklijstje op te stellen. Hij brengt die straffen tot uitvoering. Maar ze pakken niet allemaal goed uit.. De straf voor Annefleur bezorgt hem meer werk en het illegale foto's nemen van Maud kost hem de kop. Aan de ene kant is Tim wel een goede vent. De leerlingen mogen hem wel (Maud en Nicole) Ze flirten met hem omdat hij er zo 'lekker uitziet.' Hij doet wel mee aan het flirten van Maud, maar gaat vooralsnog niet over de schreef. Als het uitkomst, vlucht hij voor de gevolgen van zijn daden. In Zuid-Frankrijk begint hij een nieuw leven.

Maud

Maud is de karikatuur van het meisje dat een leraar probeert te versieren. Ze zet kruisjes onder haar WattsApp. Ze doet een lekker parfum op. Ze raakt de leraar aan en ze brengt hem tot wankelen. Maar die gaat niet heel erg ver. Maud is wel teleurgesteld in haar leraar, omdat hij het juist is die foto's van haar heeft gemaakt en niet de engerd Henk Baas.

Wilma van Galen

Wilma is ook een karikatuur van een vrouw die altijd maar zeurt tegen haar man, die er minder aantrekkelijk uitziet en ook vrijwilligerswerk doet. Ze doet dingen die Tim juist niet leuk vindt (eters vragen) Het is frappant dat zij de foto's in Tims tas vindt. Misschien wel omdat ze argwaan koestert nadat ze een lekker parfum bij Tim heeft geroken. Het lijkt erop dat ze met het tonen van de foto's van Maud aan Wekema wraak wil nemen op Tim.

Henk Baas

Type leraar van een examenvak dat op scholen vaak inderdaad meewarig neerkijkt op docenten uit de creatieve vakken of van de gymlessen. Heel herkenbaar type. (Vaak leraren wiskunde en Nederlands)

Hans Wekema

Type directeur die veel cursussen heeft gevolgd en het geleerde graag in de praktijk wil brengen. Hij is zeker niet slecht voor de school, maar de leraren lachen achter zijn rug om hem. Zijn toespraakjes hebben elk jaar dezelfde boodschap.

Ronnie Timmer

Herkenbare sukkelleerling die naar mooie meisjes tuurt, foto's neemt en als hij de kans krijgt zijn leraar verraadt, omdat hij zelf een onvoldoenden scoort bij Engels. Er is niemand op school die dit type leerling leuk vindt. De jongens en de meisjes uit zijn klas lachen om hem.

Quotes

"Maar het woord 'bammetje' bezorgde hem kippenvel. Het had iets peutertaligs en paste totaal niet bij een volwassen docent. Ook suggereerde het een schijngezelligheid tijdens de maaltijd.We vergaderen wel, maar eten ook lekker een bammetje, dat kan best." Bladzijde 10

"Jaren geleden had hij De komt van Joachim Stiller van Hubert Lampo gelezen en sindsdien spookte de zin 'laat schofterigheid niet het laatste woord krijgen'door zijn hoofd. Telkens als hij werd afgezeken door een collega, een directielid, Wilma of een andere instantie, bedacht hij pas achteraf wat hij had moeten zeggen of doen. Altijd achteraf." Bladzijde 16

"Peter moest sowieso geplaatst worden op zijn lijst: de lijst. Dat was zijn plan, en het zou doorgaan. Hij ging een lijst maken met namen van mensen die behandeld moesten worden. De mate van behandeling zou afhangen van de score. Een hoge score verdiende een ferme behandeling. Er kon gescoord worden van 1 tot 10." Bladzijde 19

"Op dat moment kwam Annefleur op Tim af wankelen. Ze haastte zich langs hem heen, richting toiletten. Op de vloer liet ze een bruin spoor achter en Tim zag dat haar tuinbroek onder de stront zat. Op dat moment rook hij de gevolgen van zijn succesvolle missie eveneens. Hij kokhalsde en liep snel zijn lokaal weer in." Bladzijde 37

"Baas keek achter zich en begreep wat er aan de hand was. Op het digibord prijkte een foto van Maud waarbij de aandacht van de fotograaf duidelijk op haar benen was gericht. De foto was wat scheef, wat onmiddellijk verraadde dat hij stiekem genomen moest zijn." Bladzijde 72

"Een paar honderd meter verder was Maud gaan zitten met haar rug tegeneen boom. Dit had ze nodig nu: stilte en rust. En hier was het stil. Verdrietig probeerde ze te achterhalen wat er precies was gebeurd. Was de wereld nu helemaal gek geworden?" Bladzijde 137

Thematiek

Wraak / bloedwraak / eerwraak

Het is niet heel moeilijk om het allesoverheersende thema van deze kleine roman aan te geven. Tim van Galen wil wraak nemen op collega's die hem de afgelopen jaren het leven minder aangenaam gemaakt hebben. Dat zijn vooral Henk Baas (scheikundeleraar) voor wie de wraak een ellendige afloop heeft. Hij krijgt een hersenbloeding en zijn collega Annefleur van 'crea' krijgt een wat minder erge straf (de diarreeaanval in de klas) Hij stelt een lijst op en wie op die lijst komt zal voor een straf in aanmerking komen. Toch krijg je als lezer geen hekel aan de wraaknemer. Je vindt het zelfs wel sympathiek die geen gemakkelijk leven heeft op school en thuis.

Motieven

Machtsverhoudingen

Op school zijn er machtsverhoudingen. Directie tegenover docenten. Maar ook de verhoudingen tussen leraren onderling. De creahoek telt nauwelijks mee op een school: het gaat immers om wiskunde, scheikunde, Nederlands etc. Ook zijn er machtsverhoudingen tussen docenten en leerlingen. Maar ook tussen de leerlingen. De vlotte meid tegenover het losertje. Daarnaast is er sprake van een cynische beschrijving van de relatie tussen ouders, docenten en leerlingen. De verteller noemt de kinderen 'prinsen en prinsesjes;'zo verwend als ze zijn door hun ouders.

Escapisme

Tim van Galen vlucht als hij betrapt wordt met zijn trucs weg van alle problemen. Hij onttrekt zich aan zijn verantwoordelijkheden t.o.v. zijn kinderen. Hij laat ook de school barsten. In Zuid-Frankrijk heeft hij het best naar zijn zin als pianist. Toch wil hij misschien ook daar wel een ; lijst'maken van mensen die hij niet aardig vindt.

Relatie leraar-leerling

Er komt ook spanning in het verhaal door de relatie die ontstaat tussen Tim en de flirtende en heel mooie Maud. Tot seks komt het niet (althans niet in de roman) maar er is toch wel lichamelijk contact en Maud spant Tim voor haar karretje.

Huwelijkssleur

De relatie tussen Wilma en Tim getuigt van een afbrekende liefde voor elkaar. Wilma komt wel erg als een zeurpiet over, omdat alles moet gebeuren zoals zij het wil. Ze is net als Tim 42, maa5r zij ziet eruit als 52, terwijl Tim voor 32 kan doorgaan. Hij noemt zijn vrouw in een metafoor, als een boodschappenkarretje waarvan één wieltje niet lekker liep.Ze werkt ook nog eens in een wereldwinkel. Aan het einde vlucht Tim voor alle problemen(ook die van zijn huwelijk) naar Zuid-Frankrijk..

School- en studentenleven

Het schoolleven op een middelbare school wordt heel grappig beschreven. Voor docenten en leerlingen zeker op een herkenbare manier. Zo praat men inderdaad op scholen met een havo/vwo-afdeling.

Chantage // afpersing

Ronnie Timmer chanteert Tim door hem te vragen een cijfer in Magister te veranderen. Hij zal dan zwijgen over de foto's van Maud.

Motto

Geen motto en geen opdracht

Trivia

'De lijst' is de eerste roman van Rob Stoker. Eerder schreef hij het aangrijpende boek '30 messteken'over zijn vermoorde dochter Kim.

Titelverklaring

'De lijst'is het doorlopende element in de tekst. Tim van Galen heeft een soort bucketlijst gemaakt. Mensen (docenten vooral) aan wie hij een hekel heeft gekregen in de loopt der jaren komen in zijn Excelbestand . Hij neemt wraak op die mensen die hem in de loop der jaren vernederd of geïrriteerd hebben. Bovenaan staat Henk Baas, de scheikundeleraar met wie het ook het slechtst afloopt. 

Structuur & perspectief

De structuur van de roman is eenvoudig. Er zijn 35 genummerde hoofdstukken zonder titel, waarna een epiloog de roman afsluit. De epiloog speelt een jaar na het romanverhaal.
De volgorde van de hoofdstukken is eigenlijk helemaal chronologisch.

Er is een wisselend vertelperspectief. De belangrijkste verteller Tim van Galen doet dat in de hij-vorm. Hij is dus een personale verteller. Maar af en toe wijkt het perspectief af en kijken we naar het verhaal door de ogen van Maud, Wilma , Hans Wekema. Maar omdat nu allemaal personale vertellers te noemen gaat te ver. Het is dan eigenlijk een onzichtbare, alleswetende verteller die   die meestal heel korte stukjes vertelt. 

Decor

Er wordt geen plaats aangegeven waar de school zich bevindt. De schrijver zelf is leraar muziek geweest in Emmen. Ongetwijfeld zal dus de couleur locale in het boek terug te vinden zijn. Maar we krijgen er geen aanwijzingen voor.  Er is in dit geval dus meer sprake van een symbolische ruimte of belangenruimte (die van een school) dan van een topografische ruimte.

Wat de tijd betreft kun je met zekerheid zeggen dat het begin van de roman in augustus ligt. Het begin van het schooljaar van een havo-vwo-school. Dat romandeel loopt tot aan de kerstviering van datzelfde jaar. De vertelde tijd is dan dus ongeveer vier maanden. De epiloog speelt een jaar later in Zuid-Frankrijk. Daarheen is Tim gevlucht na zijn problemen op school. Een jaartal wordt niet vermeld , maar uit diverse tekstgegevens kun je als lezer afleiden dat het een heel actueel boek is. Vooral social media spelen een rol in het leven van de leerlingen.

Stijl

De stijl van het verhaal is vlot, eenvoudig. Soms grimmig en cynisch, maar ook zijn er veel passages met humor. Als oud-leraar herken ik veel in de verhaalstijl van Stoker. Hij geeft goed aan hoe de leraren met elkaar op zo'n school praten. Vermakelijk qua sarcasme is ook de manier waarop Tim de ouderavond beschrijft. Ouders die hun kind hemelhoog prijzen en heel veel kritiek op school hebben. 

Door deze stijl is het erg makkelijk voor scholieren van havo/vwo  om deze roman over een leuk en herkenbaar onderwerp te lezen.

Slotzin

Misschein was het weer tijd voor een lijst? Er trok een warme scheut van geluk door zijn hele lijf bij deze gedachte. Eerst maar spelen, daar werd hij voor betaald. Hij dacht kort nas en zette het mooie lied van John Lennon in "War is over."

Beoordeling

Dit geestige boekje over de perikelen op een middelbare school leest echt als een trein. Het is eenvoudig geschreven qua stijl en de opzet is eveneens niet lastig te volgen, nl. geheel chronologisch . Het is de debuutroman van Rob Stoker. Geen topliteratuur maar wel uitstekend geschikt voor scholieren van havo/vwoniveau om iets leuks te lezen. 
Die kunnen op hun lijst voor Nederlands dit  boekje gaan lezen. Groot scholieren voordeel: het is dun (143 bladzijden) en je bent er door de lekkere bladspiegel snel doorheen.
Stoker overdrijft niet. Ik heb 35 jaar op een havo/vw-school lesgegeven als leraar Nederlands en er zijn heel veel herkenbare passages in de roman. Ik heb erg gelachen over het hoofdstuk van de ouderavond. "De lijst " is geschreven in dezelfde  lijn van de in 2018 populaire televisieserie "De Luizenmoeder." 

Er zijn veel boeken over school geschreven in de Nederlandse literatuur.
Qua hilarische stijl doet dit romannetje het meest denken aan die  van Levi Weemoedt  "De ziekte van Lodesteijn." (1986)
Maar ook andere boeken over het thema ''school''  zijn interessant voor je lijst:
Simon Vestdijk - Ivoren wachters (1951) (De klassieker!) 
Jan Siebelink - Suezkade  (2008) 
(Siebelink schreef ook nog meer romans over het  schoolthema; hij was namelijk leraar Frans:
Laatste schooldag, Schaduwen in de middag, De bloemen van Oscar Christelijn, )
Stijn van der Loo- De held Jacob Mulle (2006) 
Harrie Jekkers - Uit de school geklapt (1985) Ook erg hilarisch.
Martje van der Burg- Havo is geen optie (2013) 

Recensies

"Stoker benadrukt dat het 'deels' fictie is, omdat hij er waargebeurde elementen in heeft beschreven. Die beleefde hij toen hij als leraar Nederlands op het Esdal Collega werkte. "Denk bijvoorbeeld aan een oudergesprek, dat is een bekend fenomeen. En er worden types beschreven die oud-collega's misschien wel herkennen", lacht de auteur." https://www.rtvdrenthe.nl...fictieboek

"In het boek stelt Stoker verder absurde en frustrerende zaken aan de kaak waar leraren in de praktijk mee geconfronteerd worden. ‘Een heuse tendens is het groeiende legertje ouders die bij onderpresteren de fout nooit bij het kind legt. ‘Hun zoon of dochter scoort op alles een vier, maar dat komt omdat hij of zij hoogbegaafd is. Of last heeft van ADHD, PDDNOS en andere afkortingen. Het ligt ook nooit aan het kind, altijd aan de school.’ Of het verzoek om de mobiele telefoon thuis te laten tijdens een werkweek. ‘Sommige ouders en kinderen wilden dat niet. Leerlingen gingen zelfs niet mee tijdens zo’n uitje omdat wifi ontbrak op de zeilschool.’ Zaken waar Stoker zelf ook mee te maken heeft gehad." https://www.emmen.nu/nieu...oeder.html