Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2018
• 207 pagina's
• Uitgeverij: Nieuw Amsterdam

Flaptekst

Eerste zin

De dag dat Therese haar dochter moet baren, is ook de dag dat har moeder verdwijnt, al heeft ze daar geen weet van. Therese is overal van afgesneden. Wat er in haar lichaam gebeurt voltrekt zich werktuigelijk , wat daarbuiten gebeurt ontgaat haar.

Samenvatting

Heden:
In het eerste hoofdstuk moet Therese (24 jaar) bevallen. Maar haar moeder Agnes is die dag verdwenen, wat raar is. Wilco ziet dat Therese het zwaar heeft tijdens de bevalling.

Wat daarvóór gebeurd is:
Therese heeft een heel dure (1300 €) kinderwagen van haar moeder gekregen. Als man Wilco dat ziet, wordt hij boos en brengt de kinderwagen terug. Therese zat vroeger op de modevakschool en werd door haar medeleerlingen vroeger belachelijk gemaakt. Nu koopt ze spijkerbroeken in. Ze is ongewenst zwanger geworden. Haar moeder vertroetelt haar (te veel).
Agnes is getrouwd met Jacob, een onderwijzer van groep 7. Hij en zijn vrouw zijn wat uit elkaar gegroeid. Hij maakt voor zijn klas (groep 7)  diavoorstellingen van zijn reizen en grote steden.
Wilco denkt na over het verleden. Therese is een erg mooie vrouw en hij maar een gewone, bijna verlegen jongen. Hij studeerde psychologie en wilde zijn vader als autodealer niet opvolgen. Hij werkt bij een bank. Hij heeft een hekel aan zijn schoonmoeder vanwege haar miserabele optreden op hun bruiloft.
Het vierde personage is Floor: ze is 21 jaar en drie jaar jonger dan zus Therese. Ze is veel 'echter' maar ook recalcitrant. Ze is bij toeval ambtenares geworden in Den Haag en haar leidinggevende heeft een oogje op haar. Via hem krijgt ze een huis in Zoetermeer. Ze functioneert goed Hij wil haar op cursus sturen. Om te choqueren heeft ze een piercing in haar tong laten zetten.

Therese vertelt dat ze eigenlijk ongewenst zwanger is van Wilco en een abortus wilde. Wilco wilde dat niet. Ze hebben er vaak ruzie om, ook al omdat Therese totaal geen plezier beleeft aan de zwangerschap. Jacob denkt aan zijn eerste ontmoeting met Agnes, ook een heel mooie vrouw. Hij was onderwijzer geworden, een populaire in Woerden. Ze zijn de laatste jaren uit elkaar gegroeid. De zolder is zijn domein, waar hij zijn diaseries maakt en bekijkt. Hij vindt het rot dat Agnes de bruiloft heeft verpest.
Wilco werkt bij HR bij een bank. Zijn taak is mensen hun ontslag aan te kondigen. Hij gaat daar heel rationeel (en voor de lezer onsympathiek)  mee om. Hij moet naar huis bellen dat hij weer eens te laat is. Floor gaat stappen en heeft een talent ontwikkeld om op de verkeerde mannen te vallen. Dat blijkt ook tijdens het uitgaan. Ze ontmoet een leuke man (Jeffrey), maar als ze meegaat naar zijn huis en seks dreigt, wordt ze kotsmisselijk. In het verleden heeft een klarinetleraar haar tijdens een les  verkracht (13 jaar). Haar ouders hadden haar signalen niet opgepakt: ze wilde geen les meer van die man.

Therese en Wilco hebben vaak ruzie met elkaar, over kleine dingen  (bijv. waar gaan we tomaten kopen?) Ze weet dat hij haar moeder haat. Daarom gaat ze juist vaak met haar weg. Ze bezoeken o.a. de zwangerschapsbeurs. Therese baalt ervan; al die vrolijke vrouwen die zwanger zijn.  Jacob vertelt over zijn relatie met Therese en met Floor. Die was altijd dwars  en dan moest hij haar straffen van Agnes.
Wilco moet een mooie vrouw ontslaan, even dreigt er iets te ontstaan. Hij bezoekt na die dag zijn ouders thuis en gaat ook naar Amsterdam. Hij heeft heimwee naar het huis waarin hij eerst met Therese woonde. Nu ze zwanger is, is hun relatie slecht.
Floor ontmoet in de trein naar Utrecht haar moeder als die in Woerden opstapt. Floor moet naar cursus. Ze zitten hij toeval naast elkaar en de conversatie heeft een graat in de keel. 

Therese verwaarloost zich enorm. Haar vriendin Cleo komt haar opzoeken en helpen. Maar ze doet niet vriendelijk tegen haar vriendin. Het verhaal over de bruiloft wordt weer verteld.  Jacob maakt een diaserie over Venetië. Hij denkt daarbij aan zijn huwelijk met Agnes die meer kinderen had gewild, maar dat was niet gelukt. Toen was de verwijdering gekomen. Hij denkt aan zijn relatie met de twee dochters. Hij hoopt op een mooie kleindochter om daar leuke dingen mee te doen.
Wilco heeft gesolliciteerd bij een ziekenhuis in Rotterdam. Maar bij het assessment valt hij door de mand (Weinig empathie voor een narcistisch iemand). Maar hij krijgt nog een extra klap. Hij wordt bij de bank ontslagen, omdat er ook voor hem geen werk meer is.  Hij gaat 'uithuilen' bij zijn vader en die biedt hem een baan op de zaak aan. Kan hij ook mooi in de buurt komen wonen.
Floor ontmoet Jeffrey weer. Als ze weer op het punt staan seks te hebben,(bij haar thuis)  breekt ze weer. Ze vertelt Jeffrey over de vroegere verkrachting en de houding van haar ouders. Hij gaat haar helpen. Ze moet het eerst aan haar ouders vertellen. Ook zetten ze een bericht op Facebook waarin ze vertellen dat de klarinetleraar haar verkracht heeft. Er komen veel reacties op. Er zijn meer meisjes verkracht en de man wordt kort daarna opgepakt. Therese schrijft een brief aan Floor waarin ze zegt dat ze trots is op haar zusje. Floor krijgt nog een succesje. Haar leidinggevenden willen haar een plaats achter de balie van de Gemeente Den Haag geven.

Heden
We gaan terug naar de ziekenhuiskamer waarin Therese het erg  moeilijk heeft, Wilco alles bang aanziet en Jacob en Floor zich ook zorgen maken om de verdwenen Agnes. Therese krijgt een longembolie en moet een keizersnede ondergaan. Zij en de baby (Kirsten) redden het net. Agnes wordt door de politie op het strand van Scheveningen aangetroffen. Ze wordt naar het ziekenhuis gebracht. Daar wordt de familie herenigd bij de 'couveusekribbe'. (let op symbolische naam : Kirstin). 


 

Personages

Wilco

Wilco zal op de lezer toch enigszins onsympathiek overkomen. Hij is hard in het ontslaan van mensen die bij de bank weg moeten . Hij is kinderachtig tegenover Therese wat betreft aankopen voor het huishouden. Hij is net getrouwd, zijn vrouw is zwanger en ziet toch wel iets zitten met een vrouw die hij ook moet ontslaan. Als hij solliciteert is de uitslag van het assessment dat hij een 'narcist is met weinig empathie." Als hij zelf wordt ontslagen, is hij net zo boos en ontdaan als zijn slachtoffers waren. Inderdaad, weinig empathie. Zijn schoonmoeder heeft dat aangevoeld en maakt een scène op de bruiloft. Hij doet bij de bevalling van Therese weinig sympathiek aan.

Jacob

Jacob is onderwijzer in Woerden. Hij is wel populair in groep 7. Zijn liefde voor Agnes was eerst groot, maar nadat ze veel seks hadden gehad om nog een derde kind te krijgen, was de liefde getemperd. De liefde voor een ouder wordende vrouw neemt af. Hij voelt zich eenzaam in het huwelijk. Zijn domein wordt de zolder waar hij met zijn dia's aan de slag kan. Hij heeft daar een doos met restanten en dat zijn opnamen van mooie vrouwen die hij op reis zag en die niet in de gaten hadden dat ze gefotografeerd werden. Hij is nog niet gepensioneerd en op school lijkt hij weinig ambitie te hebben.

Therese

Therese (24) was een mooi meisje, maar tijdens haar opleiding werd ze min of meer genegeerd. Ze heeft ook geen indrukwekkende baan. Ze is toch gevallen op de wat verlegen Wilco. Eerst woonden ze in Amsterdam, maar ze verhuisden naar een woning in Woerden vlak bij haar ouders. Moeder vertroetelt deze heel gemakkelijke dochter. Haar zusje is veel meer recalcitrant. Tussen haar en haar zus is vaak een jaloezie-relatie. Als ze gehoord heeft dat Floor in haar jeugd verkracht is, schrijft ze haar een empathische brief. Ze vertelt dat ze trots is op haar zusje. Het is wel vreemd dat ze zo anti-baby is. Ze wil niet zwanger zijn en eigenlijk wil ze een abortus ondergaan, maar Wilco wil dat niet. Ze heeft een vervelende zwangerschap waarbij het mooiste meisje van de klas zich verwaarloost. Als lezer vraag je je af hoe dat met de geboren baby later moet. Of wordt Therese een vrouw met een post-natale depressie?

Agnes

Moeder Agnes draagt het trieste verleden van haar moeders jeugd met zich mee. Ze wil het beste voor haar kind, maar kiest ook duidelijk partij voor de gemakkelijke Therese. Floor komt bij haar niet in het stuk voor. Die vertoont te veel afwijkend gedrag. Op de bruiloft van Therese maakt ze stennis en krijgt zo vijanden in de schoonfamilie. Daarna trekt ze veel met Therese op en geeft grote cadeaus. Ze 'koopt' haar dochter. Het wordt een drama als Floor komt vertellen van de niet opgemerkte verkrachting. Ze zal zich schuldig voelen tegenover haar jongste dochter. Daarom loopt ze op de dag van de geboorte van Kirstin weg. Ze wordt aan het einde van de dag teruggevonden in een bui van verwarring.

Floor

Floor (21) is de jongste van de twee zussen. Ze vertoont afwijkend gedrag, maar is eigenlijk daardoor wel leuk.Ze voelt zich meer aangetrokken tot haar vader dan tot haar moeder die duidelijk partij kiest voor Therese. In haar jeugd wordt ze verkracht door de klarinetleraar. Dat durft ze - zoals zo veel meisjes- niet te bekennen aan haar ouders. Maar haar latere gedrag wordt daardoor bepaald. Op school verlaat ze het vwo, ze kiest de verkeerde vriendjes. Laat tijdens haar baantje als ambtenaar om te provoceren een piercing zetten. Maar ze heeft wel talent. Als ze eindelijk verteld heeft aan Jeffrey (een goede knul voor haar) wat haar overkomen is, neemt ze wraak op de muziekleraar. Is natuurlijk veel zelfstandiger geworden dan Therese, maar zal het ook verder schoppen in de maatschappij.

Quotes

"En Floor vertelt over Therese en Wilco, kakkers van de bovenste plank, en hoe hun bruiloft erin was geëindigd dat haar moeder de bruidegom een glas wijn in het gezicht smeet, terwijl ze de bruid toeriep: "Blijf bij hem vandaan, blijf bij hem vandaan."" Bladzijde 178

"Jacob begreep het wel. Zo werkte het: vader was aardiger als moeder er niet was en moeder was aardiger als vader er niet was. Agnes en hij hielden van elkaar en ze hielden van hun kinderen, maar de optelsom werkte niet. Ergens ging, iets verloren, als je alles bij elkaar bracht." Bladzijde 151

"De trein doet er vijftien minuten over van Woerden naar Utrecht, dat is lang als je tegenover degene zit uit wie je bent voortgekomen en van wie je ver verwijderd bent." Bladzijde 131

"Je bent jong en het leven is een land vol ongekende mogelijkheden, een moment later ben je oud en kun je geen kant meer op. Waar je ooit zo naar verlangde is je gevangenis geworden. Je bent in elkaar opgegaan en daar zijn kinderen uit voortgekomen, en nu zit je aan elkaar vast, omdat je iets hebt gemaakt wat slechts bestaat omdat het van jullie samen is." Bladzijde 57

"...Floor voelde haar blote benen op de zijne plakken. Ze wilde opstaan en wegrennen, dit hoorde niet, maar ze was als verlamd. Ze voelde zijn zoekende handen bij haar onderbroek en zijn harde penis en zag alleen zijn dunne, witte benen met lange, zwarte haren. En op de grond, om zijn voeten gefrommeld, zijn broek. Mijnheer Harkema zuchtte." Bladzijde 80

Thematiek

Familiebanden/ familiebetrekkingen

De roman gaat over de onderlinge familierelaties. Het gezin is een vast verband, waarbinnen allerlei problemen zich voordoen (zie het Motto). Het gaat om de relaties tussen Agnes en haar dochters, tussen Jacob en zijn dochters. Maar ook de relatie tussen twee zussen, die o.a op jaloezie gestoeld is (wie is mooier, wie is slimmer, wie heeft de beste vriendjes?) Ook de onderlinge relatie tussen Jacob en Agnes is veranderd. Eigenlijk zijn ze eenzaam binnen hun huwelijk geworden. Ze hebben compensatie gezocht: Agnes in het koor en Jacob bij zijn dia's. Ook de onderlinge relatie tussen beide schoonfamilies is niet goed. Jacob haat na de bruiloft zijn schoonmoeder. Later ook om haar gedrag tijdens de zwangerschap. Er is sprake van jaloezie tussen de rijke autodealer en de eenvoudige onderwijzer. Als alles dreigt fout te gaan, komt er een kleinkind. Zij is de vredestichtster, de vredevorstin in religieuze zin. Ze heeft Kirstin. Ze staan met de hele familie om de "couveusekribbe".

Motieven

Verkrachting/seksualiteit

Floor is verkracht door haar klarinetleraar. Ze was maar dertien maar haar ouders pakten de door haar afgegeven signalen niet op. De relatie met Floor en mannen is daardoor niet goed. Maar Jeffrey, een rustige, leuke man gaat haar helpen met het aan de kaak stellen van de praktijken van de ex-leraar.

Moeizame liefdesrelaties

De relatie tussen Wilco en Therese is moeizaam. Een belangrijke oorzaak ligt in het optreden van Agnes tijdens de bruiloft. Maar Therese en Wilco kibbelen om alles. De relatie met de schoonfamilie is niet goed. De relatie tussen Jacob (die eerst de ware leek) en Agnes is gaandeweg hun huwelijk. De houding tegenover de kinderen was een oorzaak, maar ook dat er niet meer kinderen wilden komen. Ze zijn beiden eenzaam in hun huwelijk geworden. Agnes leeft op in een koor en Jacob stelt zich tevreden met zijn dia's. Daarop kijkt hij ook verlekkerd naar vrienden die hij stiekem heeft gefotografeerd. Vgl het citaat: Je bent jong en het leven is een land vol ongekende mogelijkheden, een moment later ben je oud en kun je geen kant meer op. Waar je ooit zo naar verlangde is je gevangenis geworden. Je bent in elkaar opgegaan en daar zijn kinderen uit voortgekomen, en nu zit je aan elkaar vast, omdat je iets hebt gemaakt wat slechts bestaat omdat het van jullie samen is. Floor heeft het na de verkrachting moeilijk de juiste man te kiezen.Ze voelt zich aangetrokken tot foute types. Haar leidinggevende Dennis zit een keer met zijn vieze vingers aan haar. De eerste keer vrijen met Jeffrey wordt ook niets, maar het komt toch goed met haar als Jeffrey van haar verkrachting weet. Hij helpt haar wraak te nemen.

Schuldgevoel

Agnes loopt op de dag van Thereses bevalling weg van huis. Ze doet dat uit schuldgevoel voor haar houding tegenover Floor. Ze had de signalen van de verkrachting helemaal niet opgepakt. Ook nadat Floor het verteld heeft, weet ze zich geen goede houding te geven. Het weglopen is een bewijs ervan.

Wraak

Floor neemt met hulp van Jeffrey wraak op haar vroegere klarinetleraar door haar aanklacht tegen hem op Facebook te zetten. Hij blijkt nog meer meisjes verkracht te hebben en wordt door de politie gearresteerd.

Eenzaamheid

De personages zijn in hun relatie eigenlijk erg eenzaam. Vergelijk Jacob die naar de zolderkamer vlucht om met zijn dia's een fantasieleven te scheppen. Of Agnes die van vluchten houdt: in het koor naar hert buitenland, in de uitstapjes met Therese en ook op de dag van bevalling vlucht ze weg. Escapisme is vaak de oplossing voor eenzamen.

Abortus

Therese is helemaal niet blij met de zwangerschap. Ze is ongewenst zwanger en wil het liefst abortus plegen. Wilco wil dit niet en daarom wordt het een vreugdeloze zwangerschapsperiode. De mooie Therese verslonst zich.

Relatie tussen zussen

Therese en Floor hebben een verhouding die vaak voorkomt tussen twee zusjes. Jaloezie is een oorzaak ervan. Het al of niet geliefd zijn bij één van de ouders is een ander facet. Therese moest vroeger ook op Floor letten bij het uitgaan. Maar Therese gedroeg zich tijdens het uitgaan ook vaak niet al te netjes. Ze liet ook graag haar broek uit. Als ze van de verkrachting van Floor hoort, schrijft ze haar zus een excuusbrief. Ze zegt trots te zijn op Floor.

Moeder-dochterrelatie

Agnes en Therese zijn twee handen op één buik. Agnes vertroetelt Therese te veel en dat leidt tot nare reacties van Wilco. De tweede dochter van Agnes, Floor, was minder voorbeeldig en minder mooi. Met haar kan Agnes het niet goed vinden. Floor voelt zich meer aangetrokken tot haar vader, maar omdat ze vaak dwars ligt, moet hij haar van Agnes straffen. De symboliek van hun verhouding kun je als lezer mooi zien in het stukje treinreis van Woerden naar Utrecht waar ze elkaar toevallig ontmoeten.

Motto

For families will not be broken. Curse and expel them, send
their children wandering, drown them in floods
and fires, and old women will make songs out of
all these sorrows and sit in the porches and
sing them on mild evenings. Every sorrow suggests
a thousand songs, and every song recalls
a thousand sorrows, and so they are infinite
in number, and all the same.
[Marilyne Robinson , Housekeeping.] 

vrij vertaald:
" Want gezinnen zullen niet gebroken worden.  Vervloek en verjaag hen, zend hun kinderen  weg, verdrink ze in overstromingen en vuren, en oude vrouwen zullen liedjes maken van al deze problemen en op de veranda's zitten en ze zingen op zachte  avonden.
Elk verdriet is voeding voor  duizend liederen, en elk lied herinnert duizenden  verdrietige zaken, en dus zijn ze oneindig in getal en toch eigenlijk allemaal hetzelfde."

Akkerman heeft een prachtig en passend motto gekozen voor deze roman over familiebetrekkingen.

Titelverklaring

Therese en Wilco zijn kort voordat het verhaal beging getrouwd. Wat "de mooiste dag van hun leven" moest zijn, is een traumatische ervaring gebleken. Dat kwam vooral door de houding van Thereses moeder,  Agnes. Ze heeft een zelfgemaakt gedicht uitgesproken, waarin ze aan het einde heeft gezegd dat ze het niet eens was met de keuze van haar dochter en dat Wilco haar haar dochter had ontnomen. Dat trauma bepaalt de houding tussen Wilco en zijn schoonmoeder. Hij haat haar.  Gedurende enkele hoofdstukken wordt verwezen naar "die mooiste dag in het leven." 

Structuur & perspectief

De structuur is heel helder. Eigenlijk is er sprake van een kadervertelling. Het eerste en het laatste hoofdstuk waarvan de titel de naam van de vier vertellende personages heeft (Therese, Jacob, Wilco en Floor) omklemt alle andere zestien hoofdstukken. Die dragen allemaal de naam van één personage in de volgorde Therese, Jacob, Wilco en Floor. We zien in die hoofdstukken steeds één personage dat zijn deel van het verhaal verteld. Op die manier krijgt de lezer een compleet beeld van wat zich in het gezin van Agnes en Jacob heeft afgespeeld. 

De vier vertellende personages doen dat in de hij/zijvorm.(personale vertelvorm)  In het heden (de maanden voor de bevalling) doen ze dat in de o.t.t . Wanneer ze over hun verleden vertellen bijv. Therese over haar opleiding, Jacob over zijn vakantiereizen en de dia's die hij heeft gemaakt en Floor over de verkrachting gebeurt dat in de o.v.t. 

Decor

Het decor van het eerste en laatste hoofdstuk is de ziekenhuiskamer waarin Therese moet bevallen.  Het ziekenhuis is in de stad Woerden (Zuid-Holland) gelegen. Dat is ook de plaats waar Agnes en Jacob en Wilco en Therese wonen. Wilco's ouders wonen in Noord-Scharwoude ( Noord-Holland)
Thereses zus Floor woont in Zoetermeer en werkt in Den Haag.

Wat de tijd betreft krijg je weinig informatie van de vier vertellers. Er wordt geen jaartal genoemd. Omstreeks de bevalling is het de maand juni/juli. Het verhaal wordt verteld vanaf de periode dat Therese zwanger is geworden, dus ongeveer negen maanden ervoor. Ook komen er flashbacks  van episodes van vroeger (Floors verkrachting, Thereses opleiding, Floors vriendjes , Jacobs reizen en diaseries).
Het is  wel een actueel verhaal dat zich in onze tijd afspeelt. Wilco moet tijdens de bankencrisis personeelsleden ontslaan. (De crisis speelde omstreeks 2010 en wat later) Maar Floor zet de beschuldiging tegen haar muziekleraar op Facebook. 
 

Stijl

Akkerman schrijft in een bijzonder heldere stijl. Zijn zinsbouw is helder. Er zijn geen lange, gecompliceerde zinnen. De dialogen zijn realistisch en ook zijn metaforen zijn goed te begrijpen. Het is daardoor een eenvoudig te lezen roman.

Voorbeelden van enkele metaforen:
(blz. 139) "De bank is een beest dat mensen met huid en haar verslindt, maar Wilco ziet dat niet."
(blz. 149) Eigenlijk kunnen huizen niet zonder kinderen, denkt hij.  Dan zijn het net lege schoolklassen, met ouders als onderwijzers die vergeefs zoeken naar hun leerlingen...
(blz. 206) Haar kleren hangen om haar lijf als de dekens om een ziek paard,...."

Slotzin

"Kom maar", zegt hij tegen Jacob, Agnes en Floor. Ze bewegen zich behoedzaam naar het bed. Dan buigt Agnes zich over Thereses gezicht en geeft haar een lichte kus op haar voorhoofd. "Ik ben er nog, meisje", zegt ze zacht. "Het verhaal is nog niet voorbij."

Beoordeling

"De mooiste dag" is een boeiende roman over een gecompliceerd familieleven. Iedereen heeft wel wat te schaften met een ander familielid. Jaloezie maar ook de existentiële eenzaamheid spelen een rol.  En toch is de boodschap dat het allemaal wel in het reine kan komen.  Zie de slotpassage, al zijn de problemen in de  familie van Agnes en Jacob zeker nog niet opgelost. Komt er nog een vervolg? Er zit wel iets van een 'happy end' in deze roman.
Ook voor scholieren in de bovenbouw is de roman goed te lezen. Niet moeilijk wat de stijl betreft en door de fijne bladspiegel in een korte spanne tijds te  doen. Dat is altijd prettig voor scholieren.
Ook een dankbare roman voor leesclubjes, waarbij tijdens de interpretatie gespiegeld kan worden aan de eigen familierelaties. Want wie kent geen eenzaamheid in een relatie en wie ziet niet de spanningen tussen twee zusjes?

Recensies

"Zo eenvoudig is het ook. De kracht van deze roman zit ’m niet in de plot maar in klein en groter leed van de familieleden die zich in het eerste hoofdstuk rond het bed van Therese verzamelen. In de hoofdstukken die volgen krijgen we vanuit al die perspectieven een kijkje in van eenzaamheid doortrokken levens. Om te beginnen Therese zelf. Dat ze moet baren zegt al genoeg. Dat uitgerekend moeder Agnes, die van dochter en zwangerschap een waar project heeft gemaakt, de grote afwezige is ook. Iedereen lijkt wel ergens onderweg, de ander te zijn kwijtgeraakt. Er is te veel beloofd misschien, of tegen beter weten in geloofd." https://www.trouw.nl/cult...~ad61e7c8/

Bronnen

Interview met de schrijver over zijn gereformeerd vrijgemaakte achtergrond

https://www.nieuwwij.nl/i...waarheden/