Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2017
• 238 pagina's
• Uitgeverij: Nieuw Amsterdam

Flaptekst

Eerste zin

Het park ruik ik al voordat ik het zie, een geur waarvan ik houd, het is de geur van de dag die nog maar kort geleden begonnen is, er zit licht in de beloftes. Alleen al daarom loop ik er elke dag doorheen. Het is de lente van 1992.

Samenvatting

Onze lach
In 1992 ziet Thomas in zijn verbeelding Licia in het park aan komen lopen. Hij moet terugdenken aan zijn jeugd, toen hij met Lucia naar de film van Laurel en hardy ging kijken en ze samen daarom hartelijk konden lachen. Maar het is Licia niet, het is verbeelding. 

I  ZES JAAR , TWAALF JAAR
Thomas was toen hij drie  was een ziekelijk jongetje dat opgroeit in de omgeving van Nijmegen. Hij sluit zich helemaal af voor anderen en de omgeving. Daarop is één uitzondering: zijn overbuurmeisje Licia de Hoop. Licia 's moeder overlijdt al jong, ze heeft  een hartprobleem. Hij ziet Licia voor het eerst als hij zes jaar is, in 1958. Ze hebben beiden een dromerig karakter. Maar betekent een droom toch niet dat je het gebeuren wel hebt beleefd? Zo verzinnen ze hun eigen werkelijkheid. De vriendschap is hecht en het duurt ook een lange tijd, voordat Licia durft te zeggen dat ze met haar vader mee naar Italië gaat, waar hij met zijn nieuwe vrouw gaat wonen. Sinds haar aangekondigde vertrek, gaat Thomas Licia beschouwen als een geliefde. Ze hebben elkaar ook al een gekust. De buren vertrekken met een busje naar Italië. Met gevoelens van Weemoed loopt Thomas door het verlaten huis van Licia's vader. Hij denkt daarbij ook terug aan de  dag dat ze bij een andere buurman, mijnheer Beelen, limonade hadden gedronken en hij gezegd had dat ze hun kleren wel mogen uittrekken. Bovendien stelde hij rare vragen. De  volgende dag is zijn huis afgebrand.

II EEN EN TWINTIG
Acht jaar later (1973) wordt Thomas uitgenodigd om naar Italië te komen. (Rome) Licia komt hem ophalen van het station. Ze wonen heel erg luxe en Thomas wordt hartelijk ontvangen door haar vader. Hij krijgt een eigen kamer. De volgende morgen maakt Licia  hem wakker. Thomas voelt dat er in die acht jaren wat met haar is gebeurd. Ze heeft een andere manier van leven gekregen: ze studeert kunstgeschiedenis. Op het feest van haar 21e verjaardag voelt hij zich min of meer een eenling. Hij ziet Licia samen met een oudere galeriehouder Patrick Fielding.in een compromitterende houding. Hij schreeuwt en Licia komt later eigenlijk verhaal halen op zijn kamer waarom hij zo raar doet. Hij vraagt haar waarom hij eigenlijk uitgenodigd is. Licia antwoordt dat er een moment  moest komen waarop ze zonder Thomas met haar leven verder wilde. Dat moment was nu gekomen. Thomas omhelst haar plotseling en Licia voelt  aan dat hij zeker seks met hem wil hebben. Dat gebeurt en de volgende morgen is er een droevig afscheid. Als hij in de auto wegrijdt (de omgekeerde symboliek van deel I) zegt ze dat ze 'elkaar nooit zullen vergeten.'

III BIJNA VEERTIG
Het is 1992 en Thomas ziet op de tv een documentaire over de Rote Armee Fraktion die een moord heeft gepleegd, waarbij Alicia de Hoop te maken zou kunnen hebben. Ze ontkent overigens. In de tussentijd hebben ze precies één keer telefonisch contact gehad en ook geconstateerd dat het tussen hen was afgelopen. Toch gaat Thomas op weg naar Keulen waar hij haar huis heeft gesitueerd. Ze staat in de tuin als hij aankomt. Maar ze moet weg, ze helpt haar stiefmoeder Milena met de verkoop van haar schilderijen. Intussen is haar vader overleden (hartprobleem). Ze praten natuurlijk over het verleden. Met zijn moeder is alles in het reine, maar met zijn vader niet. Van de psychiater heeft Thomas gehoord dat hij door zijn ziekte een schuldgevoel heeft ontwikkeld. Alicia raadt Thomas aan het verhaal van zijn jeugd van zich af te schrijven in een brief aan zijn vader. Thomas doet dat.

(Inhoud brief) "Hij voelt zich schuldig aan de manier van leven die zo veel verschilt van die van zijn vader. Zijn vader  wilde een overzichtelijke wereld. Thomas een wereld van verbeelding, van de droom. Zo heeft hij een droom waarin hij niet meer vooruit kan komen. Of  de situatie van een rode luchtballon waarin hij kon wegdrijven van de wereld van zijn vader. Zijn vader kon die  zelfgekozen eenzaamheid van Thomas niet begrijpen. Hij las het in de boeken van zijn zoon. Maar de zoon was graag alleen."

Als Thomas klaar is, ziet hij sigaretten inde kamer  liggen. Hij rookt niet, maar nu moet hij roken, omdat hij eens zijn vader zag roken. Tevreden. het is een symbool van de verzoening die hij met het schrijven van de brief heeft bereikt.
De volgende morgen hoort hij vioolspel: niet lang daarna ziet hij een prachtige, jonge vrouw. Ze heet Francine en is de dochter van Licia. Ze zit op het Conservatorium, is 18 jaar en heeft geen vader. ("He, 18 jaar geleden was Thomas toch in Rome?"). Op zijn verzoek speelt ze het mooie gedeelte "Winter"van Vivaldi.  Thomas neemt daarna afscheid van Francine en Licia.

IV DRIEËNZESTIG
2016. Thomas vertelt dat hij voor de tweede keer in zijn leven in een ambulance zit. De eerste keer was hij drie toen hij ineens zwaar ziek werd en daarna ook 'dood had kunnen zijn'. Nu is dat met zijn moeder die van een ziekenhuis naar een hospice wordt gebracht om te sterven. Dat gebeurt drie dagen later. Bij de crematie ziet hij een vrouw in het zwart: Licia. Ze moet weer snel weg, maar belooft een afspraak te maken. Die komt er inderdaad in november 2016. Ze drinken eerst wat en lopen dan naar hun eigen buurt. Thomas mag van een vriendelijke bewoonster zijn eigen kamer bekijken en Licia gaat ook bij haar eigen huis naar binnen. Dan vertelt ze het geheim dat ze schuldig is aan de dood van haar moeder. Die lag in bad en had het koud. Licia  had haar een straalkacheltje aangereikt. Dat was haar fataal geworden. Vader had het geheim gehouden, maar Licia had een levenslang schuldgevoel t.o.v haar vader gehouden. Daarna lopen ze naar het huis van de enge mijnheer Beelen. Ook dat bekent Licia nu: ze had zijn huis in brand gestoken. Over de andere dingen van de RAF wil ze liever zwijgen.
Midden op de straat houden ze elkaar vast en dat is het definitieve afscheid.
 

Personages

Cilia de Hoop

Cilia lijkt het onschuldige vriendinnetje van Thomas in de kindertijd. Ze verzinnen een eigen wereld van de droom waarin ze de werkelijkheid van de andere (grote) mensen de baas kunnen. Maar Cilia gaat mee naar Italië als haar vader vertrekt en ze wil daar een ander leven (los van Thomas) starten. Ze komt in een wredere wereld van geld,glamour, seks en geweld. Steeds is er een moment dat ze weer even samen zijn, maar Cilia is harder dan Thomas. Ze vindt dat ze de jeugdliefde achter zich moet laten. De verklaring daarvoor is wel dat ze kampt met een schuldgevoel (de dood van haar moeder is aan haar te wijten) en ze heeft ook wraakgevoelens (het huis van de pedofiel steekt ze in de fik, de doet iets voor de RAF in Duitsland) Ze zit daarnaast in de wereld van het geld en past niet bij de dromer Thomas. Je krijgt niet de indruk dat ze gelukkig is met haar leven.

Thomas

Thomas is het jongetje dat veel droomt. Hij heeft ook last van een schuldgevoel ten opzichte van zijn ouders en vooral t.a.v zijn vader. ze houden er beiden een totaal andere levenshouding op na. Als driejarige was Thomas erg ziek en hij ziet zichzelf als een blok aan het been van zijn ouders. Misschien heeft hij er wel voor gezorgd dat het niet zo harmonieus in dat huwelijk toeging. Hij zag zijn ouders niet vaak bij elkaar. Zijn vader was een man van de realiteit, Thomas een jongen van de verbeelding. Hij schrijft dat verschil in levensvisie (en zijn schuldgevoel) van zich af in Duitsland als Cilia hem aanraadt een brief te schrijven. Dat lijkt hem verder te helpen. Thomas kan na zijn jeugdliefde Cilia geen relatie met een andere vrouw aanhouden. Steeds is hij degene die het verziekt. Hij leeft het liefst verder met zijn droombeelden (hoe zijn liefde met Cilia zou zijn geweest). Zou de mens niet opnieuw kunnen beginnen met een nieuwe start in het leven? Hij blijft daar maar aan vasthouden en Cilia achterna reizen (Rome, Keulen). Ze staat hem te woord, maar wil geen echte relatie met hem. ze is een vrouw van de realiteit geworden. Als hij Cilia niet kan krijgen, dan is hij uiteindelijk maar het liefst alleen: een zelf gekozen isolement.

Quotes

"Een dichte mist van hitte - daaruit doemt ze op, nee, daarin verschijnt ze, langzaam alsof ze opnieuw haar entree in mijn leven wil maken, na een pauze van acht jaar, waarin we in golven ouder werden, ouder en anders, en uiteindelijk begonnen aan wat nog niet zo lang geleden later werd genoemd.'" Bladzijde 75

"Ik zit te mijmeren in de namiddag, het beste tijdstip van de dag, ik drink een glas wijn, Stella speelt in de achterkamer piano, ik voel mijn leven om me heen als iets wat me beschermt, wat verder nooit zo is, alleen soms op namiddagen, ik hoef niet eens mijn ogen te sluiten, we lopen door onze oude buurt, Licia en ik, we zijn zes jaar of acht of twaalf, het laatste jaar van de lagere school, ons laatste gezamenlijke jaar in onze kindertijd, waarna zij vertrok, met haar vader naar zijn nieuwe vrouw." Bladzijde 26

"“Het is ook de gedachte dat nu alles op mag houden, want beter kan het leven niet zijn en hierna is het leven alleen nog maar een verhaal dat je leest en zo nu en dan meemaakt, maar wat het leven leven maakt, is nu, deze paar seconden die zo kolossaal van omvang zijn en gedurende die paar seconden eeuwiger dan de eeuwigheid lijken. Dit is het, dit is alles, alles, alles.”" Bladzijde 200

"Licia en ik waren geen geliefden, ja, op onze manier natuurlijk wel, maar geen geliefden zoals geliefden met elkaar zijn, maar sinds ze haar vertrek aankondigde, beschouwde ik haar wel als mijn geliefde, niet als een geliefde die mij in de steek had gelaten, maar die bij me bleef, ook al was ze ver weg.” " Bladzijde 40

""En je vader?" "Die ken ik niet. Zijn naam weet ik wel, Luigi Sarfatti. Ik spreek die naam wel eens uit als iets tegenzit of ik met een hamer op een vinger sla: Sarfatti! Was iemand met wie Alicia studeerde. Ze zegt altijd dat ik op straat verwekt ben, aan het einde van een zomernacht." Bladzijde 186

""Misschien is het onzin, maar ik wil het denken, waarschijnlijk omdat ik zo verlang naar een nieuw begin van alles, maar niets kan er opnieuw beginnen, niets. Zo is het leven, het maakt ons alleen maar ouder en anders dan we daarvoor waren. Nergens is opnieuw mee te beginnen. Alles begint maar één keer."" Bladzijde 147

"“Moest alles duidelijk zijn? Waarom denken we dat we te begrijpen zijn? Mensen denken maar dat ze je van alles kunnen vragen en dat je je best doet op iedere vraag een antwoord te geven of een antwoord te bedenken, wat iets anders is dan een antwoord dat bestaat. De meeste antwoorden bestaan niet.”" Bladzijde 60

Thematiek

Liefdesrelatie: jeugdliefde

Kinderen kunnen van jongs af aan een grote jeugdliefde hebben. dat is het geval met Thomas en Cilia. Ze komen bij elkaar, fantaseren hun eigen wereld en moeten dan van elkaar scheiden. Maar ze blijven op bepaalde momenten elkaar ontmoeten, terwijl ze weten dat ze nooit een relatie zullen krijgen. Vooral Cilia wilde een eigen leven beginnen, los van Thomas. En Thomas kon geen eigen relatie met een partner beginnen, omdat hij in zijn droomwereld/verbeelding vast zat aan Cilia. Zo'n jeugdliefde wordt dan eigenlijk een onbereikbare geliefde..

Fantasie en werkelijkheid

Thomas Verbogt is een schrijver die heel vaak over het thema Fantasie en Werkelijkheid schrijft. Ook in zijn nieuwste roman is dat het geval. De beide heel jonge geliefden keren zich af van de werkelijkheid en scheppen een eigen droomwereld waarin ze kunnen leven. Alicia (Alice!) en Thomas leven in een Wonderland. Ze fantaseren daar hun eigen werkelijkheid in. De vader van Thomas vindt zijn zoon maar een dromer. Hij is zelf een soort regelneef die alleen met een strak georganiseerde werkelijkheid kan leven. Hij noemt zijn zoon dus een dromer, maar als verteller laat Thomas de lezer weten dat je nooit zeker weet of een droom geen werkelijkheid bevat. Je hebt hem toch immers beleefd. Thomas heeft daarna altijd zijn eigen werkelijkheid geschapen, bijv. in zijn romans, die zijn vader wel mooi geschreven vond, maar eigen niet zo relevant. In die eigen realiteit wil hij ook altijd maar het liefst alleen zijn, met partners erbij lukt het leven niet. De enige met wie hij het leven had kunnen delen, was Cilia. Maar zij koos na die zorgeloze kindertijd juist voor een heel ander leven. Ze moest afrekenen met haar schuldgevoel en ze wilde een ander leven beginnen waarin geen plaats was voor de dromer Thomas.

Heden en verleden

Een derde thema in het oeuvre van Verbogt is het door elkaar lopen van heden en verleden, waarbij heimwee en weemoed altijd een rol spelen. Hij denkt in het heden ( deel IV) heel veel terug aan momenten uit het verleden. Of wanneer hij (deel III) aan Francine vraagt 'Winter' van Vivaldi voor hem te spelen, denkt hij terug aan het moment dat zijn moeder die plaat voor hem opzette en hij betoverd werd door de mooie muziek. Een ander voorbeeld is dat hij de twee keer dat hij in een ambulance heeft gezeten/gelegen met elkaar verbindt: als driejarige met zijn moeder naast zich, en als 63-jarige hij naast zijn moeder. Het door elkaar halen van heden en verleden heeft een plaats gekregen in vrijwel alle melancholieke romans van Thomas Verbogt.

Motieven

Wraak

Licia heeft wraak genomen op mijnheer Beelen, omdat hij hun rare seksueel getinte voorstellen deed. Zij heeft zijn huis in de fik gestoken.

Seksualiteit

Thomas en Licia hebben maar één keer seks, in Rome. Dat is achttien jaar voordat ze elkaar weer ontmoeten in deel III. Mogelijk is Francine dus een dochter van Thomas. Het wordt echter niet als feit verteld, maar gsuggereerd.

Vader-zoonrelatie

De relatie tussen Thomas en zijn vader is niet goed. Zijn vader kon niet goed hebben dat Thomas zo'n dromer was die een totaal ander leven wilde dan zijn vader had geleid. Thomas wil van de fantasie/de droom genieten en zijn vader wil in de werkelijkheid leven. Daardoor kunnen ze niet goed met elkaar overweg. Licia raadt hem aan het probleem in een brief van hem af te schrijven. Dat doet Thomas in Keulen, waardoor de lezer in krijgt in zijn gevoelsleven krijgt. Omdat hij na het verhaal een sigaret opsteekt (terwijl hij niet rookt) en zijn vader in zijn herinnering altijd tevreden was met een sigaret, mag je aannemen dat Thomas zich met het schrijven van de brief verzoend voelt. De brief is overigens nooit verzonden.

Dood door schuld

In deel IV blijkt dat Licia de dood van haar moeder heeft veroorzaakt, omdat zij een straalkacheltje bij haar in bad deed. Haar moeder had gezegd dat ze het koud had. Licia heeft er een schuldgevoel tegenover haar vader aan overgehouden. Daarom moest ze mee naar Italië.

Geluk / verlangen naar geluk

Bij Verbogt komt het motief van het verlangen naar liefde/ geluk/ vrijheid in veel van zijn romans voor. In deze roman is het het verlangen van Thomas naar zijn jeugdliefde Cilia.

Eenzaamheid & isolement

Thomas verkeert graag in een zelf gekozen isolement. Hij kan niet overweg met anderen in zijn omgeving. Als hij een relatie krijgt met een vrouw, zorgt hij er meestal zelf wel voor dat die relatie snel beëindigd wordt. De ene persoon bij wie hij graag in de nabijheid had willen blijven, was Licia. Hij had ook een kind van haar willen hebben.

Dood

De vaders van Licia en Tomas zijn overleden. De moeder van Thomas sterft in deel IV. Licia is bij de crematie. De moeder van Licia is in deel I overleden. (zie bij Dood door schuld)

Familiegeheim

Dat de moeder van Licia omgekomen is door het toedoen van haar dochter, is altijd een groot familiegeheim gebleven. Licia vertelt het pas in deel IV, als ze door haar ouderlijk huis loopt met Thomas.

Pedofilie

Mijnheer Beelen is een enge, oudere man die rare voorstellen doet. Licia besluit wraak te nemen.

Schuld(gevoel)

Zowel Thomas als Licia kampt met een schuldgevoel. Licia heeft haar moeder een straalkacheltje aangeboden, terwijl ze in bad lag. Dat veroorzaakte haar dood. Thomas was als kind van drie in een ziekenhuis opgenomen, omdat hij ineens niet meer kon lopen. Omdat zijn ouders ver weg waren en erg bezorgd om zijn herstel, had hij er als kind een schuldgevoel aan over gehouden dat zijn ouders geen onbezorgd leven meer hadden kunnen leiden.

Motto

"Je bent wolk, zee, vergetelheid
je bent ook wat je hebt verloren."
 (Jorge Louis Borges , "Wolken.")

"I wish you good spaces in the fareway places you go
If it rains or it snows you may be safe and warm
Ans never grow old."
( Gorden Lightfoot,  " I'm not Supposed to Care")

Opdracht

Geen opdracht

Titelverklaring

"Hoe alles moest beginnen"  verwijst in eerste instantie natuurlijk naar de eerste keer dat Lucia en Thomas elkaar leren kennen. Het is een soort voorbestemd zijn voor elkaar. Voor alles is er een eerste keer. Deze prille jeugdliefde houdt een leven lang stand, maar op een andere manier dan zij vroeger hadden gedacht. In deel II gaat Licia mee met haar vader naar Italië. Pas in deel IV zal hij begrijpen waarom dat zo is. Hun leven lang zijn deze twee aan elkaar gekoppeld, terwijl ze geen heftige liefdesrelatie hebben gehad. Het blijft bij ene keer seks in Rome. Maar de verteller laat de lezer in het ongewisse. Is Francine misschien een dochter van Thomas?

ER zijn ook wat indirecte citaten die naar het "alles" en het "beginnen" van de titel verwijzen.  In Rome betrapt  hij Cia en ziet hoe zij en de oudere vriend van haar vader Patrick Fielding  tegen elkaar staan. (te vrijen) 
(blz. 112/113) "Als later de herinnering aan dit moment zich aandient, denk ik dat ik hooguit een paar seconden, eerst om te zien of ik wat ik zag scherp zag en daarna om te beseffen wat ik zag, en misschien was er nog een seconde dat ik dacht: zo is alles. En dat ik die seconde verbond met een seconde achttien jaar eerder, toen ik in het ziekenhuis lag, ver weg van iedereen, opgesloten, en zeker wist dat die situatie voortaan mijn leven zou zijn, zo is alles. Misschien was er nog een seconde in de serviceruimte die me in staat stelde in een flits over het verband tussen die seconden na te denken. Het was geen woord dat ik naar hen schreeuwde, het waren geen woorden, maar wat ik dacht: zo is alles."

In Keulen ontmoet hij Licia weer.  (blz. 147) "Misschien is het onzin, maar ik wil het denken, waarschijnlijk omdat ik zo verlang naar een nieuw begin van alles, maar niets kan er opnieuw beginnen, niets. Zo is het leven, het maakt ons alleen maar ouder en anders dan we daarvoor waren. Nergens is opnieuw mee te beginnen. Alles begint maar één keer."

Na de dood van zijn moeder verschijnt ze aan Thomas in een droom. (blz. 213) "het is een korte heldere droom. ze is in een neutrale omgeving, ze heeft een dun vest aan, beige, een kalme kleur in ieder geval, een wit overhemd dat haar charmant staat, ze is erg jong, ze zegt: "Jongen, zullen we met alles opnieuw beginnen."

En wat later in deel IV wanneer Thomas opnieuw Licia ziet: (blz. 219) "Ja, dan zijn er geen vijftig jaar voorbij. Misschien kunnen we ons beter dan toen afvragen hoe alles moet beginnen." ..... (blz. 220) Misschien wilden we dat echt wel", zegt ze,  "het begin van ons leven zelf bepalen. Misschien dachten we dat we dat konden, ook al had het leven het al zelf voor ons gedaan, niet namens ons overigens."

Dan komt het min of meer op de gedachte neer, dat een mens niet zelf kan bepalen hoe het leven verloopt, maar dat er soort (nood) lot is of God die beslist hoe alle dingen beginnen.

Structuur & perspectief

De roman is opgebouwd uit een aantal delen:
Een proloog : Onze lach
I Zes jaar, twaalf jaar, (onderverdeeld in 9 kleine hoofdstukken met een titel)
II Eenentwintig ,(onderverdeeld in 12 hoofdstukken met een titel)
III Bijna Veertig, (idem)
IV Drieënzestig,  (9 kleine hoofdstukken met een titel.)

Er is alleen een ik-verteller Thomas. Die vertelt in de o.v.t.  Die vertelt over de vier episodes in zijn leven. Maar eigenlijk vertelt hij de hele roman achteraf en constateert dat de tijden  met herinneringen altijd door elkaar lopen.

Decor

Decor
Deel I speelt zich af in de omgeving van Nijmegen waar Thomas geboren is en waar Licia zijn buurmeisje is.
In deel II ontmoeten de twee jeugdliefdes elkaar in Italië, waar Licia met haar vader en diens nieuwe vrouw is verhuisd. Hun huis staat even buiten Rome. Ze heeft Thomas uitgenodigd om haar verjaardag te vieren.
In deel III  vertrekt Thomas naar Keulen. Op tv heeft hij gezien dat Licia in verband wordt gebracht met een moord gepleegd door de RAF.  In Keulen ziet hij zijn mogelijke dochter Francine.
In deel IV keren de geliefden terug naar het huis van hun jeugd: Nijmegen. ze gaan naar hin eigen buurt terug en dan doet Licia een bekentenis.

Tijd
Deel I begint in 1958 als Thomas 6 jaar oud is. Licia's moeder is overleden. Als ze twaalf is, vertrekt ze naar Italië. Deel I betreft dus de periode tussen 1958 en 1964. 
Deel II  speelt wanneer  Licia 21 jaar wordt. Dat is dan in 1973.  
Deel III speelt in mei 1992. De beide geliefden zijn dan bijna 40. 
In deel IV ontmoeten ze elkaar voor het laatst. De verteller wordt in december 64 jaar. Het is dus november 2016.

Stijl

Thomas Verbogt heeft in zijn laatste romans  een herkenbare, poëtische en ietwat melancholische stijl. Hij filosofeert daarbij graag over heden en verleden, droom en werkelijkheid en onbereikbare geliefdes. In dat opzicht is deze roman een nieuwe variant op hetzelfde door hem geliefde thema.  

Niettemin is zijn proza heel goed bereikbaar, ook voor scholieren. Hij heeft geen moeilijke woorden  of ingewikkelde zinnen nodig om zijn verhaal te beschrijven. Ook laat hij graag dingen weg, waarover de lezer dan bij de invulling van de omissies  kan fantaseren. Naar expliciete beschrijvingen van seksscènes zul je bij hem echt moeten zoeken(In deel II de seks tussen Thomas en Cilia bijvoorbeeld).  Zijn stijl suggereert meer. 

Slotzin

De wolken laten een grillige dynamiek zien. Ik kijk naar twee waarvan het net is alsof ze door elkaar tuimelen en dan weer verdwijnen. "Ons leven:, zegt Licia. Ze wijst, "daar". "Daar", zeg ik, "ja", zegt ze. Of ik. We zeggen het.

Beoordeling

Mooie roman van Verbogt, een nieuwe variant op het door hem geliefde thema Verbeelding(droom)  en werkelijkheid maar ook heden en verleden of de onbereikbare geliefde. Qua stijl herkenbaar als een echte Verbogt. Fraai uitgegeven met een fijne bladspiegel, waardoor je niet zo veel tijd kwijt bent met lezen.

De roman is op je literatuurlijst  goed te combineren met andere al of niet bereikbare jeugdliefdes:
Tim Krabbé - Marte Jacobs
Robbert Elagen - Verre vrienden
Rita Spijker -Kreukherstellend
Tonie Mudde- Spaghetti Spoetnik 
Tessa de Loo - Liefde in Pangea (2017)
Ad Fransen - Het meisje met de mooiste heupen (2012)
Cristophe Vekeman - Marie

Recensies

"De vier delen, met hoofdstuktitels die Thomas' leeftijd in de pagina kerven, leggen het boek een dwingende orde op. Maar eigenlijk - laat dat maar aan Verbogt over - lijkt de tijd nauwelijks te verglijden. De verteller blijft tot aan de ouderdom dezelfde, over zijn wereld na en naast Licia komen we nauwelijks iets te weten. In een paar uur lezen (het boek is beknopt) passeert een heel leven, zowel voor de verteller als voor de lezer niets dan een zucht." https://www.volkskrant.nl...~a4515695/

"Verbogt schrijft zorgvuldig, melancholisch en poëtisch. Door zijn rijke woordenschat en de daaruit voortvloeiende beeldende volzinnen, weet hij het heden steeds opnieuw de verlangende lading van het verleden mee te geven. Terwijl verleden en heden continu door elkaar lopen, puzzel je als lezer mee met Thomas’ gevoelens voor Licia en met de vraag hoe hun leven eruit zou hebben gezien als Licia niet naar Italië was gegaan. Zouden ze dan hetzelfde leven hebben geleid? Of misschien samen zijn geëindigd? Is dat hoe alles moest beginnen?" https://www.hebban.nl/rec...t-beginnen

"Eigenlijk is het een onmogelijke opdracht die Verbogt zichzelf met zijn schrijven geeft, de binnenkant van de mensenziel tonen, zonder opsmuk of gepsychologiseer, maar vol sentimenten, aanvechtingen en twijfels. Het is een gevoelige wereld die hij schetst, die van de pure aanvechtingen; je kunt er makkelijk cynisch over doen, het wegzetten als sentimentele kitsch maar de waarheid is dat Verbogt je met zijn zoektocht naar de kern van gevoelens werkelijk weet te ontroeren, een beetje zoals het ‘Trio Elegiaque’ van Rachmaninov dat doet, dat ergens in dit boek genoemd wordt: onversneden romantiek in een atonale tijd." https://www.trouw.nl/cult...~a1e05651/

"Zijn romans zijn behapbaar, zijn geschreven met een aangeboren lichtvoetigheid maar missen nooit diepgang. Steevast heet zijn protagonist Thomas, een persoon die vaak worstelt met de gevolgen van een niet aflatende liefdesaffaire. Hoe alles moest beginnen is niet anders. De roman bevat vier hoofdstukken die kort samengevat een periode in het leven van Thomas beschrijven. Telkens een tijdvak waarin hij zijn jeugdvriendin en buurmeisje Licia in de buurt heeft. In hun woonplaats Nijmegen groeien ze als een onafscheidelijke twee-eenheid op en wordt hun omgang vooral bepaalt door een parallelle wereld te scheppen." http://www.postscriptum.n...innen.html

"Hoe alles moest beginnen’ is een typisch Verbogt-boek. Het draait om een liefdesgeschiedenis, maar het verhaal biedt veel meer dan dat. Het boek staat vol mooie mijmeringen over leven, schuld, herinnering en verloren jeugd. Bovendien kent het verhaal een spannend einde." http://uitgelezenboeken.b...innen.html

"Aan het einde van de roman, Licia en Thomas zijn in de zestig, spreken ze af in Nijmegen om weer eens door hun oude buurt te lopen. Heden en verleden lopen, net als in de rest van het boek, dwars door elkaar heen als ze allebei weer hun ouderlijk huis mogen betreden. Het zorgt voor een onverwachte climax omdat er op dat moment enkele verhaallijnen uit de jeugd worden afgehecht. Hoe alles moest beginnen is een goed gecomponeerde roman van een schrijver die wel een groter publiek verdient." http://www.tzum.info/2017...-beginnen/

"Maar er is iets nieuws met deze Verbogt aan de hand, iets dat te maken heeft met het gegeven van het toeval. Betrekken we dit woord op de literatuur, op de compositie van een narratief kunstwerk, dan kun je denken aan de mussen van Hermans of het pistool van Tsjechov, metaforen om hetzelfde te zeggen, namelijk dat in een geslaagd verhaal niets zomaar gebeurt. Welnu. Lange tijd lijkt het alsof die Licia-figuur de leidraad van de roman is. Tegen het eind verdwijnt ze echter uit beeld en begint het narratief wat te rafelen; de nadruk ligt nu op de verhouding tussen Thomas en zijn ouders. En dan komt Licia nog eenmaal ten tonele om in één beweging alles op z’n kop te zetten. Veel is hetzelfde in een Verbogt, veel is vertrouwd, maar dit is iets nieuws." https://nrcwebwinkel.nl/a...w/id/2074/