Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2017
• 350 pagina's
• Uitgeverij: Karakter

Flaptekst

Eerste zin

Het bovenlijf wordt omarmd door takken van een grote struik. Er is een mes in de keel geplant, het staat fier rechtop, alsof het trots is op de overwinning. Overal zitten slierten bloed. Wijd open ogen staren de wereld in.

Samenvatting

Voorgeschiedenis
In 1977 verongelukt een Nederlandse Boeing op Tenerife na een botsing met een Amerikaans toestel. De ouders, zus en zwager van het vertellende personage Bridget Homberg zitten in het toestel. Ze wordt later getroost door de broer van haar zwager Garin. Deze Maxim is echter een gewelddadige man en als Bridget de mishandeling in haar huwelijk zat is, vraagt ze een echtscheiding aan.
In datzelfde jaar is de 16-jarige Annemiek Verwey ongewenst zwanger van een getrouwde man Garin die een dansschool heeft. Die man zit in het verongelukte vliegtuig en ze baart het kind als jonge ongehuwde moeder. Ze moet het kind van haar moeder direct na de geboorte afstaan. Ze moet daarna als dienstmeisje in Den Helder zorgen voor een kind van de notaris Arnoud Jan Biesheuvel met wie ze vier jaar later trouwt. Het stel heeft nooit seks.

Verhaal nu
Annemiek Verwey is 33 jaar getrouwd met de notaris, als hij tijdens het jaarlijkse huwelijksetentje aankondigt dat hij eigenlijk liever met een oude vriendin door wil gaan en dat ze het huis moet verlaten. Stiefdochter Linda vindt dat niet leuk. Annemiek heeft als ik-vertelster aan de lezer laten weten dat ze monologen voert met Garin Teeven en haar afgestane dochter.

Maxim Teeven heeft met zijn derde relatie Sharon ook al problemen. Ze wil trouwen en hij wil dat niet meer Hij heeft moeite om zijn gevoelens te beheersen. Dat had hij ook in zijn eerste twee huwelijken. Zijn tennisvriend Doug heeft een plichtmatig huwelijk en heeft een overspelige relatie Sonja van Leeuwendal met wie hij een verre vakantie wil beleven, voordat hij van zijn vrouw afgaat. Sonja lijkt op Sharon en hij vraagt vriend Maxim om een gunst: hij wil Sonja laten doorgaan voor Sharon en op haar paspoort inschrijven en laten reizen: Maxim werkt daaraan mee.
Thuis komt het later weer op een flinke ruzie  met Sharon  aan. Als ze in zijn ogen te ver gaat, slaat hij haar neer en doodt haar in het schuurtje van zijn huis. Hij begraaft haar in de achtertuin en koopt BBQ-hout dat hij bovenop haar graf zet. Er lijkt een mooie oplossing voor hem aan te komen: het vliegtuig met Doug en Sonja verongelukt (de MH17) en Sonja reisde immers  op Sharons papieren. Man zal dus denken dat Sharon dood is. Famke, de vrouw van Doug, gelooft niet dat Sharon met Doug overspel zou plegen en komt met Maxim  praten. Ze vertelt hem dat   ze al lange tijd weet dat Doug een verhouding had met ene Sonja en dat ze de echtgenote zal waarschuwen, want Sonja is ook al verdwenen. Dan kan Maxim zich opnieuw niet beheersen en hij slaat Famke ook dood. Hij begraaft haar ook in de tuin, maar haar (witte)  auto zet hij voorlopig in de garage.

Bridget Homberg heeft een winkel in tweedehandskleren opgezet en ontmoet Annemiek Verwey die inmiddels besloten heeft een eigen huis in Hoorn  te kopen en dat in te richten. Ze krijgt hulp van haar stiefdochter Linda die partij voor haar heeft gekozen.  Die wil haar ook  helpen om haar afgestane dochter op te sporen via het Fiom. Annemiek Verwey ziet bij Bridget de zoon van Maxim en Bridget in de winkel. Ze schrikt want deze Thijmen lijkt sprekend op haar verongelukte minnaar Garin. Dat kan niet,  zegt Bridget en na het tonen van familiefoto's beseft Annemiek dat ze vroeger nooit seks heeft gehad met Garin maar met diens broer Maxim. Die is dus helemaal niet omgekomen bij de ramp. Ze gaat hem daardoor haten (blijkt uit haar monologen).

Ze krijgt nog een tweede klap te verwerken als ze hoort dat haar dochtertje Marjanne ook niet meer leeft en al na drie dagen na de geboorte is gestorven. Men had dat feit wel aan haar moeder verteld, maar die had dat nooit tegen Annemieke gezegd. Ze gaat verhaal halen bij haar moeder en die moet dat feit toegeven. Nu haat ze ook haar moeder met wie ze al geen goede band had. 

Intussen beginnen steeds meer mensen te twijfelen aan de dood van Sharon. Dat doet o.a. haar moeder en ook de moeder van Famke gelooft niet dat Famke die al enige tijd spoorloos is, haar gezin in de steek zou laten. Bij Maxim in Den Helder komen rouwadvertenties in de brievenbus met bedenkelijke toespelingen op het lot van Sharon en Famke. Zijn er mensen die iets vermoeden  dat hij iets met de verdwijning te maken heeft? Bridget die toch nog wel gevoelens voor Maxim koestert en Annemieke hebben steeds contact over de zaak. 

Maxim moet de witte Fiat van Famke lozen en hij doet dat op een stormachtige avond waarop Annemieke door een soort voorgevoel (na een avondje bioscoopbezoek) is gaan posten voor zijn huis. Ze ziet een onverlichte witte auto wegrijden die later in de buurt van de duinen wordt teruggevonden. Bridget licht haar zoon Thijmen in over de mogelijke rol die Maxim kan spelen in de verdwijningszaak van  Sharon en Famke. Hij kan het bijna niet geloven dat zijn vader een moordenaar is, maar hij ziet wel in de tuin dat er dingen zijn veranderd.

De moeder van Famke is achter het adres gekomen van Sonja en ze gaat met Bridget naar de echtgenoot van Sonja die niet beter weet dat zijn vrouw er een tijdje tussenuit is. Hij schrikt van de nieuwe feiten en licht een politie-inspecteur in. 
Annemieke haat Maxim nu echt en ze probeert hem erin te laten lopen. Ze zegt dat ze weet dat hij met een witte Fiat is weggereden en ze wil geld zien. Maxim wil dat wel betalen en ze spreken af op een duistere plek waar Maxim haar 50.000 € zal betalen. In plaats van Annemiek gaat echter Thijmen naar die plek waar zijn vader met een mes op hem wacht. Maxim wordt de volgende morgen dood aangetroffen. De politie vermoedt dat hij door een cruisende homofiel is neergestoken.  Het is een bekende homo-ontmoetingsplaats. De lijken van Sharon en Famke  worden opgegraven en Maxim wordt als de dader beschouwd. Sonja wordt via het DNA opgespoord: zij zat in het vliegtuig. De zaak lijkt klaar.

Maar Bridget wil toch weten hoe de dood van Maxim tot stand is gekomen en vraagt dat enkele maanden later aan Thijmen. Die vertelt dat hij in het donkere park was, toen Maxim een mes had getrokken. Hij had zijn zelfbeheersing verloren (net als zijn vader) en Maxim doodgestoken. Zijn moeder accepteert het wel, maar ze zegt dat hij wel naar therapie moet gaan om te voorkomen dat hij net zo wordt als zijn vader. Nu wordt Thjimen boos en hij wil zijn moeder wat aandoen.
Die pakt een koekenpan en slaat daarmee Thijmen keihard op zijn hoofd. Die raakt in coma en wordt opgenomen in een verpleegtehuis.

Daar wast ze maanden later haar lieve zoontje die waarschijnlijk nooit meer zal bijkomen. Ze had hem toch beloofd dat ze hem altijd zou beschermen.

Personages

Annemiek Verwey

Annemiek is het belangrijkste personage in deze zoveelste thriller van Loes den Hollander. Dat komt o.a. omdat ze in twee vertellers wordt gepresenteerd. Een meisje voor wie het leven in eerste instantie weinig leuke momenten heeft gekend. Opgegroeid in een katholiek milieu van wie de ouders gescheiden zijn, zich gestort in de handen van een "loverboy" die haar enerzijds de prettige kanten van de seks bijbracht, maar aan de andere kant ongewenst zwanger maakte. Het was bovendien een mollig meisje op wie Maxim viel. Ze denkt dat ze met een ander heeft gevreeën, nl. met de man die later dat jaar om het leven komt bij de vliegramp op Tenerife. Ze moet een bevalling doorstaan, maar mag van haar moeder vanwege de schande haar dochter niet houden. Daarna moet ze als kindermeisje bij een notaris werken en omdat het volgens de normen en waarden van de buurt niet kan, wil die oudere man met haar trouwen. Wel trouwen met zo'n oudere man maar nooit meer seks. Als ze 33 jaar getrouwd is, wil die notaris toch maar liever van haar af en kiezen voor een oude jeugdvriendin. Dan komt ze erachter dat de minnaar van vroeger niet de man was die omgekomen is, maar diens broer die bovendien nogal gewelddadig is. Hij laat haar in latere contacten ook merken dat ze niets voor hem was, alleen een mollig lichaam waar hij op kickte. Als ze op zoek gaat naar haar eigen dochtertje, hoort ze al snel dat die al na drie dagen overleden is, maar ook dat haar moeder dat al jaren heeft geweten. Zo'n personage is rijp voor een inrichting of voor een stap van een torenflat. Maar nee, Annemiek is een meid met karakter, praat alles van zich af in in monologen die aan de lezer worden gepresenteerd. Ze krijgt alleen liefde van haar stiefdochter Linda die zij min of meer heeft opgevoed. De gevoelens van liefde voor de omgekomen Garin veranderen in gevoelens van haat voor Maxim. Ze hoort van diens ex-vrouw Bridget hoe een en ander in zijn werk is gegaan vroeger en kan zich niet aan de indruk onttrekken dat Maxim iets met de verdwijning van Sacha en Famke te maken heeft. Ze wordt ongewild getuige van het laten verdwijnen van Famkes auto en besluit dan een val voor de dader te zetten. Dat loopt goed (of minde goed-zoals je wilt ) af. Zij heeft intussen wel wraak kunnen nemen op Maxim die haar leven zo'n bepalende richting heeft uitgestuurd..

Bridget Homberg

Bridget is de ex-vrouw van Maxim, die van hem gescheiden is, toen hij zijn pogingen om zich te beheersen niet onder controle had. Na diverse uitingen van mishandeling had ze de stekker uit het huwelijk getrokken en zich meer ontfermd over haar zoon Thijmen die toch ook wel de onbeheerste trekjes van zijn vader vertoonde. Hoewel Bridget klaar was met Maxim,(een eigen winkel heeft geopend) koestert ze toch nog wel bepaalde gevoelens voor hem, misschien gevoed dat hij ook zijn prettige kanten (seks/) had. Maar gekker is ze op haar zoon met wie - zo blijkt aan het eind- een oedipale relatie lijkt te hebben. Ze slaat hem weliswaar in coma met een koekenpan, maar krijgt daarna de gelegenheid om altijd voor hem te zorgen in een verpleeghuis.

Maxim

Over Maxim wordt ook het een en ander al verteld bij Annemiek. Hij lijkt een opportunist die snel kan schakelen wanneer de situatie verandert. Hij is erfelijk belast met zijn neiging geweld te gebruiken als iets niet naar zijn zin gebeurt en heeft dat geërfd van zijn vader, terwijl hij die genetische eigenschap ook heeft doorgegeven aan zijn zoon Thijmen. Als met al geen prettig figuur die na zijn twee vrouwen in zijn huwelijk te hebben mishandeld doorgaat met zijn nieuwe partner Sharon, die alleen maar graag met hem wilde trouwen. Hij slaat haar dood en begraaft haar gewetenloos in zijn tuin en denkt gebruik te kunnen maken van de truc die zijn tennisvriend Doug heeft gecreëerd. Sharon zou in het neergeschoten MH17-toestel zitten. Ook vermoordt hij daarna Famke die wel beter weet met wie Doug op vakantie ging. Maxim is een gewetenloze man, die wel schrikt als hij merkt dat hij verdacht wordt van de misdaden. Hij is bereid in te gaan op het aanbod van Annemiek haar af te kopen.Hij zal niet verwachten dat zijn eigen zoon op die deal afkomt en trekt zijn mes. Dat moet hij met de dood bekopen.

Quotes

"Arnoud Jan heeft een week geleden aangekondigd dat hij Linda en Gjalt heeft uitgenodigd om mee uit eten te gaan op de dag dat hij en Annemiek drieëndertig jaar getrouwd zijn. Hij heeft voor vier personen gereserveerd bij Delphi in Heerhugowaard." Bladzijde 15

"Er zijn twee vliegtuigen verongelukt op Tenerife. Een Amerikaanse en een Nederlandse Boeing. De inzittenden van de Nederlandse Boeing zijn allemaal om het leven gekomen." Bladzijde 39

"Ze blijven on speaking terms, ze behandelen dit op een beschaafde manier af. Hij is blij dat ze wil meewerken. De man met wie ze drieëndertig jaar getrouwd is geweest, die haar zijn reddende engel noemde, wil zo geruisloos en onopvallend mogelijk scheiden. Hij heeft zichzelf op slot gedraaid. Zijn vrouw mag niet meer naar binnen." Bladzijde 43

"Zou Sonja Sharons paspoort een paar weken mogen lenen? Wat was dat een wereldidee van Dougie!" Bladzijde 111

"ooit las ze in een artikel dat over mishandeling ging dat vrouwen geneigd zijn om te denken dat watt ze in hun brein verbergen niet is gebeurd. Ze las ook dat mishandelde vrouwen zichzelf wijsmaken dat het hun eigen schuld is , dat ze geloven dat ze het molest zelf hebben uitgelokt." Bladzijde 252

"Ooit stond ze in een andere keuken tegen een ander fornuis, met een koekenpan binnen handbereik. Er schoot een gloeiende pijn door haar heupbeen en er zat bloed op haar knie. Toen greep ze de koekenpan en een paar uur later werd haar pols in het gips gezet. De woede komt uit haar tenen." Bladzijde 347

Thematiek

Moord

Ook in deze thriller gaat het om een aantal moorden. Die worden gepleegd uit wraakzucht of haat. Maxim vermoordt achtereenvolgens twee vrouwen: zijn eigen partner Sharon die hem tot woede drijft waardoor zijn neiging tot mishandeling niet meer onderdrukt kan worden. Korte tijd later vermoordt hij ook Famke, de vrouw van zijn vriend Doug, die bij de vliegramp van de MH17 omgekomen is. Ze vermoedt dat er een andere vrouw dan Sharon in het vliegtuig zat. Om die kennis moest ze worden vermoord. Thijmen vermoordt zijn vader als hij een afspraak heeft met hem in een park. Zijn vader zal 50.000 € als afkoopsom aan Annemieke geven en Thijmen zit in het complot. Als zijn vader een mes trekt, steekt hij zijn eigen vader dood.

Motieven

Wraak

Wraak is het motief om iemand te vermoorden. Annemieke kent wraakgevoelens tegenover Maxim die zich als zijn broer heeft voorgedaan. Dat wordt erger als ze weet dat haar dochtertje maar drie dagen heeft geleefd. Ze zal dat hem betaald zetten. Thijmen heeft wraakgevoelens tegenover zijn vader die het huwelijk van zijn moeder Bridget heeft verpest vanwege zijn gewelddadige handelingen. Ook neemt hij wraak voor de vermoorde vrouwen Sharon en Famke.

Queestemotief

Annemiek gaat op zoek naar haar dochtertje dat ze na de geboorte heeft afgestaan. ze komt er jaren laten achter dat het meisje als na drie dagen is gestorven. Haar moeder heeft dat nooit aan haar verteld.

Seksualiteit

Annemieke heeft een bijzonder leven. Al heel jong leert ze seksualiteit kennen als ze door Maxim in haar bijbaantje wordt verleid. ze wordt zelfs zwanger van hem. Nadat ze een kind gebaard en afgestaan heeft, trouwt ze met de notaris Arnoud Jan Biesheuvel, wiens kind ze ook opvoedt. Er is een groot leeftijdsverschil en de notaris wil ook geen seks met haar. Dat houdt ze 33 jaar lang vol. Daarna wil de notaris van haar af. Annemiek zegt dat ze het heeft kunnen uithouden omdat haar eerste vriend Maxim haar masturberen had geleerd.

Oedipusmotief

Er zit een mooi Oedipusmotief in het verhaal. Bridget heeft haar zoon altijd willen beschermen. Dat doet ze aan het einde ook als ze hem verzorgt als hij in coma ligt. Dan blijkt haar buitengewone liefde helemaal. Bovendien doodt de klassieke Oedipus zijn vader en dat doet Thijmen ook in het park waar Annemiek en hij met zijn vader hebben gesproken.

Haat

Annemieke haat Maxim als blijkt dat niet zijn omgekomen broer haar vroeger heeft verleid en zwanger heeft gemaakt maar Maxim. Hij heeft haar leven voor een groot deel verpest. Ze moest haar dochter afstaan en hij was al die tijd in leven. Dat creëert haatgevoelens en ze laat hem boeten. Annemiek koestert ook haat tegenover haar moeder die haar nooit heeft verteld dat haar dochtertje al na drie dagen was gestorven.

Liefdesrelatie: problemen/echtscheiding

Er zijn in dit boek nogal wat problemen in de liefde die in een echtscheiding uitmonden. Dat gebeurde met de twee huwelijken van Maxim met Hedy en Bridget. Ook het huwelijk van Annemiek Verwey strandt in 2014. De notaris wil verder met een ouwe vriendin. Hij wil scheiden. Ook de ouders van Annemiek zijn vroeger gescheiden.

Identiteit

Identiteitsdiefstal komt ook in deze thriller voor. Vroeger deed Maxim zich al voor als zijn broer Garin die eigenaar van een dansschool was. Ze heeft dan ook jaren gedacht dat de vader van haar kind in het vliegtuig op Tenerife zat. Maxim had zich voorgedaan als zijn broer. Een herhaling komt voor bij het vliegtuigongeluk van de MH17. Vriend Doug wil een tijdje weg met zijn vriendin Sonja maar wil haar laten inschrijven onder een andere naam, nl. die van Sharon die nogal gelijkenis vertoont met Sonja. Lange tijd denkt men dan ook dat Sharom om het leven is gekomen en niet Sonja. maar de vrouw van Doug Famke wist van het overspel van haar man en wil dat gegeven in de openbaarheid brengen.

Overspel

Doug heeft in zijn wat plichtmatige huwelijk met Femke een relatie gekregen met Sonja van Leeuwendal. Hij wil mt haar aan dde andere kant van de wereld een vakantie doorbrengen om te weten te komen wat de volgende stap in zijn liefdesleven wordt.

Moeder-dochterrelatie

Vooral de relatie tussen Annemiek en haar moeder is slecht. haar moeder is streng katholiek en toch gescheiden van haar man, want niet zo leuk is in de tijd dat dit gebeurde. Dan wordt haar dochter ongewenst zwanger en ze staat erop dat die het dochtertje afstaat. daarna moet ze gaan werken bij een notaris die later met Annemiek trouwt. Annemiek gaat later op zoek naar haar afgestane dochtertje en hoort dan dat die al na drie dagen na de geboorte is overleden. Haar moeder heeft dat al die tijd geweten. Ze confronteert haar moeder met dat gegeven en die bekent. Het betekent vrijwel zeker het einde van de relatie met haar moeder. Die verraadt bovendien het adres van haar dochter ook nog eens aan de potentiële moordenaar Maxim. Een slechte moeder-dochterrelatie komt overigens heel vaak voor in de thrillers van Loes den Hollander.

Huiselijk geweld

Maxim is een man die zijn handen niet kan thuishouden. Zijn twee echtgenotes Hedy, Bridget en zijn laatste partner Sharon hebben daar steeds mee te maken gekregen. Wanneer hij werd tegengesproken of om een andere reden tegenwerking kreeg, sloegen de stoppen door en mishandelde Maxim de vrouwen. Die neiging om geweld te gebruiken heeft Thijmen van zijn vader overgenomen en hij slaat toe als hij ziet dat zijn vader een mes bij zich heeft. Ook hij kan zich niet beheersen en doodt zijn vader.

Motto

"Vergeef je vijanden, maar vergeet hun namen nooit." (John F. Kennedy)
 

Een toepasselijk thema in een thriller over verleden, aangedaan leed, wraak en haat.

Titelverklaring

Thrillers hebben in Nederland vaak maar één woord in de titel. Dat is altijd het geval bij Loes den Hollander. En wat ook een gewoonte is geworden: ze neemt die titel in haar verhaal altijd één keer in het verhaal op. Meestal is dat in één van de laatste hoofdstukken. Dat is ook in "Pijngrens" het geval. Je moet daarnaar altijd wel even zoeken. 

Op blz. 335 zegt de ik-vertelster Annemiek Verwey: "Ieder mens loopt in zijn leven deuken op die pijn doen en daar kunnen mensen heel divers op reageren. We hebben namelijk allemaal onze eigen pijngrens, die voor de een snel en voor de ander pas na lange tijd wordt bereikt, Maar als die grens wordt overschreden kan het fout aflopen met iets of iemand. Daarom ben jij op een avond in een struik terechtgekomen."

Er zijn diverse personages in de thriller voor wie de pijngrens overschreden wordt. Dat geldt in de eerste plaats voor Annemiek Verweij, die veel ellende in haar leven kent. Als zestienjarige wordt ze verleid door een man van wie zij denkt dat hij daarna bij een vliegramp op Tenerife om het leven komt. Ze moet van haar moeder haar kind afstaan dat door een adoptiegezin zal worden groot gebracht. Haar leven lang daarna blijft ze praten tegen de  beide haar afgenomen levens. Maar dan blijkt dat het meisje al drie dagen na haar geboorte gestorven is en dat haar minnaar niet de minnaar in het  verongelukte toestel is. Dat maakt haar haatdragend, tegenover haar verleider, maar ook tegenover haar moeder.
Maar die pijngrens is er ook voor Maxims zoon Thijmen( die geslagen werd) en diens ex-vrouw Bridget die ook altijd door haar man werd mishandeld. Zij moest letterlijk door een pijngrens voordat ze bij haar man wegging. 

Structuur & perspectief

De structuur van deze thriller is niet uniek voor de boeken van  Loes den Hollander. Het verhaal begint met een proloog, d.w.z. een passage die alter nog een keer voorkomt . Hij is bedoeld om spanning te wekken. Daarna volgt een verhaal met vier vertellers en dus een meervoudig perspectief.
Dat wordt verteld in 103 ongetitelde hoofdstukken , waarboven wel verteld wordt wie de personale verteller is. Dat zijn er drie: Annemiek Verwey, Maxim Teeven en Bridget Homberg.
Ze vertellen zoals het in een thriller de gewoonte is vanwege de spanning in de o.t.t. .

Die vertellers worden vrij vaak onderbroken door gecursiveerde hoofdfstukken waarboven een datum maand- en jaaraanduiding staat. Deze hoofdstukken zijn in feite gesproken monologen door Annemiek Verwey. Ze vertelt in de ik-vorm en in de o.t.t. haar gevoelens tegenover eerst haar afgestane kind en haar omgekomen minnaar. De laatste wordt ingewisseld voor Maxim Teeven wanneer ze te weten is gekomen dat ze niet vrijde met zijn broer maar met Maxim Teeven. Dan heeft ze 37 jaar lang tegen een dode gesproken die eigenlijk in leven is gebleven en dat vervult haar met haat.

Decor

De datum kan gemakkelijk worden  afgeleid uit de jaar-en maandaanduidingen boven de hoofdstukken die door Annemiek Verwey worden verteld. Het verhaal start in juni 2014, niet lang voordat de MH17 wordt neergehaald. Daarna wordt met tussentijdse aanduidingen verteld tot aan de maand november 2015. Er wordt strikt chronologisch verteld. De vertelde tijd is dus ongeveer 16 -17 maanden.
Wel speelt het verleden van 37 jaar daarvoor (de vliegramp op Tenerife) een grote rol. 

Niet alleen Tenerife speelt een grote rol als achtergronddecor, maar ook de provincie Noord-Holland. Dat is vaak het geval in de boeken van Loes den Hollander.  De personages wonen er er allemaal. Maxim Teeven woont vlak bij Den Helder in Huisduinen. Annemiek woont met haar echtgenoot in Oudendijk en gaat later op haar zelf wonen in Hoorn. Bridget heeft een winkel in tweedehandskleren in Haarlem. 

Stijl

Ook in deze thriller is de schrijfster herkenbaar aan haar typische stijl. Die is in al haar  thrillers eigenlijk hetzelfde. Trouwe lezers herkennen die onmiddellijk.  Geen moeilijke woorden, geen complexe zinnen, vlotte dialogen en een hoog verteltempo, wat ook door de structuur met vele kleine hoofdstukken wordt bereikt. Er zijn meestal geen poëtische metaforen.  Je kunt het huis-tuin-en-keukenstijl noemen, maar in dit opzicht is dat niet eens een negatieve term . De thrillers zijn door de gemakkelijk leesbare stijl  aangename vakantieliteratuur. Je ziet wel dat Loes den Hollander een ervaren schrijfster is. Ze is erg productief. Er verschijnen meestal twee thrillers per jaar. 

Slotzin

Ze wrijft zijn armen droog met de handdoek die ze eerst over de verwarming heeft gelegd. "Weet je nog dat je met me wild etrouwen en altijd bij me wilde blijven? En weet je nog dat tegen je zei dat mama e zou beschermen tegen de boze wereld? Dat zal ik altijd blijven doen, kind, mama zal je altijd beschermen." Ze begint zijn buik te wassen. "Echt altijd", zegt ze.

Beoordeling

Ik heb een uitzonderlijke bewondering voor Loes den Hollander die erin slaagt om twee dikke thrillers (350 pagina's) per jaar te schrijven. Het gaat daarbij altijd om gewone mensen als jij en ik die ineens voor een vervelende situatie komen te staan. Het zijn lang niet altijd psychopaten die moorden. Wel is opvallend vaak een slechte moeder-dochterverhouding een thema.
Deze keer is het noodlot met twee vliegrampen verbonden aan het verhaal en op zich is dat wel een creatieve vondst. Met de haar eigen stijl en de vaak dezelfde gehanteerde verteltechniek (meervoudig perspectief en veel korte hoofdstukken)  schotelt ze de lezers (vaak  trouwe fans) een lezenswaardig verhaal voor.
Ik moet ook bekennen dat ik het boek aan één stuk door heb uitgelezen. Zo benieuwd als ik was naar de afloop. Daarbij zet de schrijfster je als lezer toch ook vaak op het verkeerde been.
Het is dus een literaire thriller die uitstekend gelezen kan worden door scholieren in de eindexamenklassen, want heel luguber  wordt het nergens en de enkele seksscènes die expliciet worden beschreven kunnen wel door de "middelbare-school-beugel"

Ik heb alle boeken van Loes den Hollander gelezen en dit verhaal is zeker niet één van de slechtste of positiever geformuleerd: gewoon een spannend boek, ook uitstekend geschikt als vakantieliteratuur.

Recensies

"Na haar laatste boek ’Duivelspact’, dat ik één van haar beste boeken tot nu toe vind, legde ze de lat onbedoeld hoog voor haar nieuwste thriller. Met ‘Pijngrens’ heeft Den Hollander wederom een spannende en boeiende thriller geschreven. Niet zozeer door de vraag ‘wie wordt er vermoord en waarom?’, maar meer door de drie hoofdpersonages uit het boek en wat zij met elkaar gemeen hebben. Je raakt enorm geboeid door deze personen. Wie zijn ze? Waar komen ze vandaan? En waar willen ze naartoe?" http://boekenbeschrijfste...-pijngrens