Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2016
• 259 pagina's
• Uitgeverij: ambo I anthos

Flaptekst

Eerste zin

Mijn moeder gelooft dat je altijd de hoofdingang moet nemen als je een gebouw voor de eerste keer betreedt. Zo kan pech niet ongezien met je mee naar binnen sluipen.

Samenvatting

Als Suns ouders met hun twee jongste kinderen in Nederland aankomen, gaan ze ergens in Nederland in een rijtjeshuis wonen. Moeder is thuis en vader maakt lange dagen als kok in een restaurant. Ze sparen om geld naar Hong Kong te sturen, waar de drie oudere kinderen bij hun oma wonen, en om een eigen restaurant te kunnen beginnen. Na twee jaar komen de drie oudere kinderen over. Het gezin heeft het beter dan in China of Hong Kong maar nog steeds moeten de eindjes aan elkaar geknoopt worden en wordt er van ‘Chinese’ strategieën gebruikgemaakt om meer voedsel of smaak te creëren; natuurlijk heeft moeder een moestuin, maar er worden bijvoorbeeld ook bessen geplukt en duiven gevangen. Op een gegeven moment nemen haar ouders een restaurant in een Fries dorp over en verhuist het hele gezin. Haar oudere broer en zussen moeten in het restaurant werken, de twee jongste kinderen, Sun en Fan, gaan naar school. Na school zijn ze op elkaar aangewezen.

Op school is ze anders en dus niet populair. Haar ouders leidden een heel ander leven dan die van haar klasgenoten. Ze hebben het druk en nergens tijd voor. Als haar vader na lang zeuren eindelijk een keer helpt met oud papier ophalen, doet hij dat vanwege de drukte supersnel en niet op zijn gemak zoals de andere vaders, zodat Sun alsnog teleurgesteld is. Ze eten thuis natuurlijk Chinees en er wordt uitgebreid verteld over de Chinese keuken. Ze is verrast als ze bij klasgenoten thuis speelt en weg moet als het gezin gaat eten. In China eet je gewoon mee als je er rond etenstijd bent, in Nederland moet je uitgenodigd worden of jezelf uitnodigen. Als ze eindelijk van haar ouders bij vriendinnetjes mag blijven eten, blijkt het eten smaakloos en waterig te zijn en dat maakt haar ongeïnteresseerde ouders en hun drukke levens enigszins goed.

Sun bezoekt op haar elfde met haar ouders haar oma in Hongkong en haar moeders familie in China. Bij haar oma krijgen haar ouders ruzie. Haar moeders familie leeft veel armer maar Sun voelt zich er prettiger. Het is fijn dat ze elke dag haar ouders om zich heen heeft en dat ze samen met haar moeders familie een echt gezin vormen. Iets anders wat opvalt ten opzichte van Nederland is dat ze niet opvalt in het straatbeeld: iedereen ziet eruit zoals zij. Weer terug in Nederland maakt ze de Cito-toets en ze krijgt een vwo-advies. Ze gaat naar de scholengemeenschap in het dorp en wordt een onzekere brugpieper. Ook breekt de dag aan dat ze als laatste van het gezin in het restaurant moet gaan werken. Ze bedient of staat bij de afhaalbalie.

In het gezin Li wordt weinig gesproken en gedeeld en dat wordt versterkt als Sun ouder wordt en steeds slechter Chinees spreekt. Hoe groter haar wereld wordt, des te minder woorden heeft ze er in het Chinees voor ter beschikking en ze kan die wereld dan dus niet meer delen met haar ouders. Haar moeder begint dan ook haar grip op Sun en de andere kinderen te verliezen. De kinderen worden nukkig en kortaf. Als Suns vader kanker krijgt, bestraald moet worden en thuis hoestend op bed ligt, versterkt deze situatie zich. Suns moeder praat hier met niemand over en houdt eventuele emoties voor zichzelf. Suns oudere broer en zussen cijferen zichzelf weg en werken extra hard in het restaurant. Van Sun wordt hetzelfde verwacht maar zij weet zich als puber geen raad met haar verdriet en wordt steeds recalcitranter.

Haar vader overleeft de kanker en er komt een Japans-Chinees wok- en specialiteitenrestaurant in het dorp. Het is meteen populair, de klanten blijven weg van het Chinese restaurant en haar ouders reageren met bezuinigen en een verlaging van de prijzen. Sun gaat uit huis en in de stad rechten studeren. Binnen enkele weken woont haar vriendje bij haar in haar flatje in een obscure wijk van de stad. Ze is druk met haar vriendje dat niet studeert en niet lekker in zijn vel zit. Een typisch studentenleven heeft ze niet. In het weekend gaan ze naar huis voor de was en dan werkt ze in het restaurant. Haar ouders weten niets van haar vriendje. Ze ontmoet enkele andere meisjes met een andere achtergrond dan de Nederlandse die ook hun vriendjes verborgen houden voor hun ouders. Ze halen allemaal slechte cijfers omdat ze niet met hun studie bezig zijn. Sun krijgt een negatief studieadvies maar dankzij de studiedrift van een nieuwe vriendin gaan haar cijfers omhoog en begint ze haar achterstand in te halen. Na een vakantie in Turkije met haar zus maakt ze het uit met haar depressieve vriendje en ze heeft maanden liefdesverdriet. En na haar laatste studiejaar gaat ze op uitwisseling naar Groot-Brittannië. Ze neemt een Engelse naam en krijgt een hekel aan de vraag ‘Waar kom je echt vandaan?’. Terug in Nederland schrijft ze bij een vriendin in Den Bosch haar scriptie af en tijdens een traineeprogramma in Den Haag ontmoet ze haar man Yvo.

Sun stelt Yvo voor aan haar ouders en die zijn teleurgesteld. Zelfs tijdens hun huwelijk vraagt haar moeder nog waarom ze nou niet met een Chinese man trouwt en de ceremonie en het eten zijn ook niet zoals die volgens Chinese normen zouden moeten zijn. Voordat ze op huwelijksreis gaan, moet Suns vader opnieuw naar het ziekenhuis. Hij blijkt uitgezaaide leverkanker te hebben, een ziekte die vaker voorkomt bij mensen met een Chinese achtergrond. Sun, haar moeder en haar zussen zijn veel bij hem in het ziekenhuis, haar broer verbouwt ondertussen het restaurant. Als hij sterft, zijn Sun en haar zus erbij. Hij wordt in Friesland gecremeerd volgens de tradities van de Hakka. Daarna blijft het restaurant nog dicht zolang de verbouwing duurt en met Kerst gaat het weer open. Ze vieren nog Oud en Nieuw samen en dan vertrekken Sun en Yvo naar Washington. Sun vindt het moeilijk om haar rouwende familie achter te laten en staat daarom niet open voor haar nieuwe leven, maar na een kort bezoek aan Friesland waarbij ze ziet dat iedereen zich redt, heeft ze het erg naar haar zin in het kosmopolitische Washington. Na vier jaar komen ze terug en haar moeder runt dan nog steeds samen met haar broer Jian het restaurant, hoewel het zijn beste tijd echt achter de rug heeft. Sun probeert haar ervan te overtuigen het restaurant te verkopen maar daaraan wil ze nog niet denken en ze houdt zichzelf voor dat dat niet kan zolang Jian niet getrouwd is. Echt praten doen ze nog steeds niet met elkaar maar herinneringen aan eten worden wel besproken.

Personages

Sun

Sun is geboren in Hongkong en vijf jaar oud als ze in Friesland aankomt. Ze is dan op wat kleine klusjes na te klein om in het restaurant te werken en zit daarom veel met haar zus Fan voor de tv, terwijl haar ouders en oudere broer en zussen beneden werken. Voordat de spits in het restaurant begint, mogen ze even buiten spelen en daarna kijken ze naar Nederlandse programma’s of films, tekenfilms en series uit Hong Kong op videobanden. Ze komt alleen beneden om te eten. Op de basisschool is ze wat schuchter maar thuis kakelt ze de boel bij elkaar, aan tafel is ze de clown. Ze wil er op school graag bij horen maar populair wordt ze niet; daarvoor is ze niet wit genoeg, heeft ze te sluik, zwart haar, heeft ze te veel eczeem, stinkt ze te veel naar knoflook en is ze te slim, hoe onaardig ze ook doet tegen de kinderen die gepest worden. Haar ouders zijn geïnteresseerd in haar rapport en verder niet; niet in haar verjaardag, niet in trakteren, niet in Sinterklaas, niet in haar leven op school of vriendinnetjes. Ze wijkt af van de norm, zowel ten opzichte van haar klasgenoten als ten opzichte van de model-Chinese kinderen die haar ouders graag willen hebben. Als ze ouder wordt, krijgt ze een vwo-advies en ze moet op zaterdag naar de Chinese school, waar ze het minder goed doet. Als ze niet meer wil, moet ze meehelpen in het restaurant. Op de middelbare school draagt ze een grote bril en een beugel en haar moeder knipt nog steeds haar haar. Ze ruikt ook nog steeds naar knoflook maar wordt vriendinnen met twee zelfverzekerde en populaire meisjes met wie ze zich thuis verveelt en op straat hangt. Als ze haar bril af en beugel uit doet, krijgt ze haar eerste zoen en een vriendje, maar in dezelfde tijd krijgt haar vader kanker. Haar moeder besteedt geen aandacht aan emoties en ‘op een goede dag voelde ik me een nuttige medewerker, op een slechte dag een slachtoffer van het communisme’. (p. 127-128) Ze voelt zich ook schuldig ten opzichte van haar vader en vooral alleen: de broer en zussen lijken besloten te hebben hun rug te rechten en hun eigen belangen op te geven ten gunste van het gezin, terwijl zij niet met haar emoties kan omgaan. Ze krijgt andere vrienden, die ouder zijn, roken, een wat-kan-het-schelennonchalance over zich hebben en van wie meer vaders ziek zijn. Ze begint ook te roken om lekker destructief bezig te zijn en medelijden met zichzelf vanwege haar vaders ziekte en omdat ze geen betere dochter voor hem is, maar gaat liever uit en zoent liever met jongens dan dat ze zich zo dienstbaar opstelt als haar zussen ne broers. Zelfs als ze achttien is, zijn haar vader niet geïnteresseerd en als ze slaagt, met haar hakken over de sloot, gaat ze alleen naar de diploma-uitreiking. Als ze er iets van zegt, antwoordt haar vader dat ze niet moet denken dat ze bijzonder is en dat ze een ondankbaar kind is. Als ze op zichzelf woont, blijkt ze niet te kunnen koken. Omdat ze door de weeks niet meer in het restaurant werkt, heeft ze zeeën van tijd over maar ze is niet in staat het leven bij de lurven te grijpen en doet eigenlijk niets. Pas als ze breekt met haar vriendje en liefdesverdriet heeft, merkt ze dat haar moeder wel degelijk ziet hoe het met haar gaat. En als ze een jaar in Engeland gaat studeren, wil haar vader haar per se wegbrengen. Haar ouders blijven negatief maar voortaan omhelst Sun ze als ze hen ziet.

Moeder

Moeder wordt geboren in 1948 in een arme boerenfamilie, ze groeit op in het communistische China van Mao Zedong en haar vader pleegt vanwege martelingen door de Japanners zelfmoord ten tijde van een hongersnood. Ze is slim, heeft een sterk geheugen en is een hoofdrekentalent en als ze naar school mag en de beste blijkt te zijn, mag ze naar de grote stad om te studeren. Ze droomt ervan om tolk te worden maar haar familie kan het school geld niet opbrengen. Ze gaat dan terug naar het land. Als ze haar man achterna wil naar Hong Kong, wordt ze met haar jongste dochter opgepakt. Ze werkt later in Hongkong ook in een textielfabriek en wil eigenlijk dat haar jongste dochter in Nederland geboren zou worden, maar als haar een ticket geweigerd wordt, moet ze nog langer bij haar kille en harde schoonmoeder wonen. Ze moet haar kost en inwoning verdienen en heeft de dag van de bevalling op het land gewerkt. Als ze herstelt van de bevalling krijgt ze weinig eten. Als ze zich deze tijd herinnert of haar man met zijn moeder getelefoneerd heeft, maakt ze hier zure opmerkingen over. Als ze soms haar mans tegenslag in het leven niet meer aan kan, huilt ze en ze zegt dan: ‘Je moeder die je weggooit op je tiende, is dat niet erbarmelijk?’ Ze leert beter Nederlands dan haar man en wil dat haar kinderen model-Chinese kinderen zijn zodat er niet over hen gepraat wordt want dat is slecht voor de zaak. Haar man en zij omhelzen en zoenen elkaar en de kinderen niet. Er worden ook geen persoonlijke dingen besproken, alleen over de levens van klanten wordt gepraat. Als ze een dagje uit gaan, neemt haar moeder eten en drinken voor het hele gezin mee en ze kan het niet over haar hart verkrijgen het restaurant te sluiten als er geen goede reden voor is. Als haar man kanker krijgt, verwaarloost ze de emoties van haar kinderen. Er mag niet gesproken worden over zijn ziekte, omdat andere mensen hen en het restaurant dan uit de weg zouden kunnen gaan. Ze neemt aan dat haar kinderen dingen kunnen, zonder dat ze hun die dingen heeft geleerd. Zij en haar man hebben hoge verwachtingen en als de kinderen iets niet kunnen, moeten ze gewoon harder werken. Tijdens de ziekte van haar man is ze koel maar als hij sterft, jammert ze doorlopend en hartverscheurend. ‘De felle tijgermoeder die ik kende was een makke poes geworden, die verloren door het huis doolde.’ (p. 234)

Vader

Vader groeit ook arm op in een boerengezin en omdat zijn moeder naar Hongkong vertrekt, is hij ten tijde van de hongersnood verantwoordelijk voor zijn broertjes en zusjes. Toch vindt hij Mao een groots man. Hij leert zijn vrouw kennen bij de Jonge Communisten tijdens de Culturele Revolutie en besluit om met een bootje naar Hongkong te vluchten als zijn eigen kinderen weer ziek zijn en hij de dokter niet kan betalen. Daar wordt hij bouwvakker. In Nederland heeft hij in het begin geen verblijfsvergunning en hij werkt illegaal in Chinese keukens. In een ander leven zou hij een dromer zijn geweest die op boeken leeft en altijd lonkt naar een nieuw buitenlands avontuur. Hij en zijn vrouw zijn heel lang uithangborden voor optimisme, zelfredzaamheid en maakbaarheid en vooral vader is een optimist, waardoor hij zich ook wel eens laat afzetten: hij gelooft. Zijn restaurant drijft op zijn kinderen die er vanwege een combinatie van angst en loyaliteit werken zonder dat ze betaald worden. Later krijgt hij kanker en lang is hij niet van plan dood te gaan en hij gaat de strijd aan met een dieet, acupunctuur en bezoeken aan de boeddhistische tempel. Toch komt hij door de bestralingen hoestend op zijn bed te liggen en het wordt dan stil in het restaurant: de rest van het gezin heeft bijna geen contact meer met elkaar. Hij overleeft de tumor maar krijgt suikerziekte en voegt zich stilletjes weer in zijn leven. Door een aangepast dieet komt hij van de suikerziekte af en binnen drie maanden werkt hij weer in de keuken, maar niet achter de wok maar achter de frituur.

Broer en zussen

Sun heeft drie oudere zussen en een oudere broer. Fan is met haar moeder meegekomen naar Nederland en is zeven jaar oud als ze in Friesland aankomt. Zij en Sun vechten om alles, praten weinig met elkaar en om haar zus beter te leren kennen, leest Sun haar dagboek. Op de middelbare school negeren ze elkaar en Fan gaat naar de kunstacademie. Ling, Nan en Jian zijn samen als laatsten gekomen. Zij woonden een tijdje bij hun oma in Hong Kong en waren gewend het eten aan te vullen met gevonden fruit, onbewaakte eieren en wilde groenten. Ze zijn niet-zeuren-maar-doeners, moesten wennen aan Nederland maar hebben zich aangepast, hebben maar drie jaar kind kunnen zijn en hebben zich daarna zonder tegenspraak geplooid naar de wensen van hun ouders. Ze werken alle drie hard in het restaurant. Ling is zeven jaar oud als ze in Nederland aankomt en doet een toerismeopleiding. Nan is veertien jaar oud als ze in Nederland aankomt, is bloedmooi, doet de administratie en financiën in het restaurant en trouwt. Jian is twaalf jaar als hij in Nederland aankomt, wordt architect maar blijft bij zijn moeder wonen, als zijn vader sterft.

Quotes

"Maar soms zit er een peper tussen die je van je sokken blaast. […] Je bidt om een ijsblok ter grootte van Antarctica zodat je dat tegen je lippen kunt duwen. Zo’n soort peper had mijn moeder vast gegeten voordat ze me voedde op de ochtend dat ze met Fan en mij op het vliegtuig naar Nederland stapte. " Bladzijde 58

"We hadden het over de levens van klanten, die zich tegen de achtergrond van ons restaurant afspeelden, terwijl onze levens onbesproken bleven. " Bladzijde 73

"Je moet er alles aan doen om met een grote boog om andermans ongeluk heen te lopen." Bladzijde 132

"Ons gezin leek volledig te zijn getransformeerd. Als een fermentatie. Lange tijd leken we een rottingsproces door te maken, vol zure schimmels en bacteriën. Het was niet zo dat de zure randjes verdwenen waren, maar ze werden nu meer gebalanceerd. " Bladzijde 239

Thematiek

Familiebanden/ familiebetrekkingen

‘Kinderen zijn net zo belangrijk voor Chinese families als een hakmes dat voor de chef is. Zonder kinderen geen gezin en zonde gezin ben je een buitenbeentje in een cultuur waarin het individu wordt geacht te buigen voor het collectief. Kinderen zorgen voor sociale zekerheid op de oude dag. En ondertussen helpen ze het gezin met hakken, plooien, sjouwen en verbouwen wat nodig is om het gezin vooruit te helpen. Er was geen plek voor individuen in ons gezin.’ (p. 134). Dat wordt het sterkt duidelijk bij tegenspoed, zoals de ziekte van Suns vader, maar ook doordat de gezinsleden niet met elkaar praten of persoonlijke dingen met elkaar delen. Ze vertelt ook niets over haar vriendje, net als het Chinese meisje dat ze op de universiteit ontmoet en dat op een andere manier vast zit in haar familie: ‘De Cartier-hangers om haar nek waren de ketens waarmee haar ouders grip haar hielden.’ (p. 183) Ze huurt een kamertje in de stad en dat is de enige plek waar ze alles zelf kan bepalen. Pas later ziet Sun dat haar familie niet alleen maar negatief is, zie ook de titelverklaring, en dat vrienden ook als familie kunnen voelen, als je echte familie zo onbereikbaar voelt.

Motieven

Immigratie

Suns familie behoort tot de Hakka, een Chinese bevolkingsgroep die in de dertiende eeuw van het noorden naar het zuiden van China waren gemigreerd om invasies en sociale onrust te ontvluchten. De naam betekent ‘de mensen die te gast zijn’. De Hakka waren vaak armoedige buitenstaanders. Ze migreerden veel maar bleven trouw aan hun eigen keuken, tradities en taal. Ze assimileerden zich niet, maar bleven gehecht aan hun eigen cultuur. In het zuiden ontstonden er regelmatig spanningen met de lokale Kantonese bevolking, die neerkeek op de Hatta. De Hatta bewoonden vaak de onvruchtbare delen van het land en moesten van niets iets maken. In de negentiende eeuw waren er vaak bloedige conflicten, waardoor de Hatta vertrokken naar andere plekken waar ze te gast waren. Vertrekken ligt in de volksaard van de Hatta en het vertrek van Suns ouders is dan ook niet zo verwonderlijk. Zij migreren eerst van China naar Hongkong en later van Hongkong naar Nederland. Sun zelf is ook reislustig en woont enkele jaren in Washington: ‘Het was en stad vol mensen zoals ik: ontworteld, neergeplant en immer op zoek naar de volgende plek om wortel te schieten. Ik voelde me er thuis.’ (p. 241) In eerste instantie willen Suns ouders wel weer terug naar China omdat ze de mensen daar wel verstaan en begrijpen, maar uiteindelijk blijven ze in Nederland omdat het leven daar comfortabeler en gezonder is.

Leven tussen twee culturen

Nederland verwacht integratie en aanpassing van migranten terwijl Suns moeder boos wordt als ze thuis Nederlands spreekt. Suns ouders en ouders van allochtone meisjes in het algemeen maken hun kinderen duidelijk dat zij de opofferingen en slapeloze nachten waard moeten worden. Ze moet studeren en dan trouwen met een Chinese man en als ze een vriendje heeft, is ze hun dochter niet meer. Omdat haar ouders hun dromen hebben opgegeven voor de kinderen, voelt Sun de last om te doen wat zij willen, maar tegelijkertijd trekken de Nederlandse opvattingen over vrijheid en autonomie aan haar. Zolang haar ouders niets vragen over een vriendje, zegt zij ook niets, want ze is niet in staat een keuze te maken. Maar niet alleen haar ouders zorgen voor een leven tussen twee culturen, ook voor klasgenootjes en vrienden blijft ze vaak anders en de vraag ‘Waar kom je echt vandaan?’ wordt vaak gesteld. Als ze echter met haar man Yvo door een zwarte wijk in Marseille wandelt, zegt hij tegen haar: ‘Maf, hè, we zijn hier echt de enige blanken.’ (p. 224)

Eten

Suns ouders hebben een restaurant en het restaurant vormt het middelpunt van het gezin, zie ook plaats. Om die reden vertelt Sun veel over eten en alle belangrijke gebeurtenissen in het boek worden vergezeld door bijzonder eten, bijvoorbeeld de ziekte van haar vader of haar huwelijk. Er is ook sprake van beeldspraak die met eten te maken heeft, zie hiervoor ook enkele citaten. ‘Ik ben erachter gekomen dat eten zo belangrijk is in mijn familie omdat het de plaats inneemt van onuitgesproken woorden.’ (p. 252)

Opdracht

Voor de Li’tjes

Titelverklaring

Suns familie is iets negatiefs en iets positiefs, iets zuurs en iets zoets. ‘Soms was mijn familie een onverteerbare maaltijd die zich zwaar in mijn onderbuik roerde, zuur in de mond was, te pittig om te verteren of te licht om mijn honger te stillen, maar ik wist dat ik zonder die maaltijd de wereld niet in had gekund. Wie zou ik zijn zonder mijn familie?’ (p. 192)

Structuur & perspectief

Het boek is opgebouwd uit elf genummerde hoofdstukken, een epiloog en een gedeelte met recepten. Het wordt niet-chronologisch verteld want in hoofdstuk 1 en 2 woont het gezin al in Friesland en in hoofdstuk gaat het over de woning ervoor en de verhuizing. Ook later zijn er flashbacks naar het verleden van de ouders in China en Hongkong.

Het verhaal word vertelt vanuit het ik-perspectief van Sun. Zij vertelt achteraf. Sun maakt je goed deelgenoot van haar gevoelens met betrekking tot het opgroeien in een Chinees gezin in een Fries dorp.

Decor

Het huis en restaurant liggen in een stil dorp in Friesland, in het oude dorpscentrum met monumentale panden en vrijstaande huizen. Voor het huis ligt een van de belangrijkste straten. Het is vaak koud in huis omdat er geen centrale verwarming is. Licht mag alleen aan in de kamer waar je bent. Het restaurant lijkt bijna zelf een personage. Het restaurant dient de familie en de familie moet het restaurant dienen. Het restaurant bepaalt ook het ritme van het gezin: de ouders missen alle ouderavonden omdat het dan spitsuur is in het restaurant, Sun mist altijd de eerste schooldag omdat dat de ene dag is waarop het hele gezin erop uit kan en als ze twee weken naar Hongkong en China gaat omdat dan het restaurant dicht kan, mist ze de Cito-toets. Vanaf het moment dat ze naar de middelbare school gaat, wordt haar wereld groter omdat er kinderen uit de omringende dorpen in haar klas zitten.

De hoofdpersoon groeit op in de jaren tachtig: de globalisering is nog niet doorgedrongen. In deze tijd werden er gastarbeiders in Nederland verwelkomd en omdat de christelijke partijen voor het gezin waren, mochten zij zich met hun gezinnen herenigen. In 1998 komt er een nieuw restaurant in het dorp en breken er economisch zware tijden aan. De vertelde tijd beslaat een groot deel van Suns leven: vanaf de aankomst van haar moeder in Nederland en haar geboorte tot en met haar terugkomst in Nederland na een verblijf in Amerika, zo’n 38 jaar.

Stijl

' In de zinnen van Sun Li proef je de krokante kippenvelletjes, de sissende olie en de kort gestoofde groenten met de brede bamislierten die zo typerend zijn voor de Nederlandse Chinees-Indische restaurants. [...] De meerwaarde van Sun Li's boek is dat ze die wrijvingen en cultuurclashes scherp neerzet vanuit het perspectief van de puber die ze dan is (met hilarische misverstanden zoals de tampon die door haar moeder voor een pakje drugs wordt aangezien), maar dat je ook een mooi inzicht krijgt hoe dit migrantengezin toch een balans weet te vinden. ' (Hiu 2016)

Slotzin

Ze konden zich alleen niet meer herinneren hoe ze heetten. En waar kwamen ze ook alweer vandaan? Hoeveel kinderen hadden ze ook alweer? En waar waren ze toch ook alweer naartoe gegaan? Nadat wij de deuren hebben gesloten zullen ook wij een vage herinnering worden.

Beoordeling

Ik heb al veel boeken gelezen van schrijvers met een Marokkaanse of Turkse achtergrond over het leven tussen twee culturen maar nog nooit van een schrijver met een Chinese achtergrond. Sowieso is de Chinees-Nederlandse bevolking een groep mensen over wie je eigenlijk weinig hoort. Om die reden was het voor mij verrassend om te zien dat er zoveel overeenkomsten zijn tussen de manier waarop Turkse of Marokkaanse Nederlanders zich proberen te handhaven tussen twee culturen en de manier waarop Chinese Nederlanders dat doen. Daarnaast wordt het persoonlijke op een prettige manier afgewisseld met een interessante beschrijving van de Chinese geschiedenis en worden alle belangrijke gebeurtenissen gekoppeld aan het eten, waaruit ook duidelijk de liefde voor eten en voor Suns ouders blijkt. Ik vond dit een prettig leesbaar boek en raad het aan aan leerlingen die graag lezen over andere culturen in Nederland en bijvoorbeeld 'De belofte van Pisa' van Bouzamour of 'Geen gewoon Indisch meisje' van Bloem konden waarderen.

Recensies

"Als haar moeder een stoofpot maakt van buikspek en zwarte bonen, betekent dat eigenlijk 'ik hou van jou'. " http://www.volkskrant.nl/...~a4391350/

"Botsende loyaliteiten, cultuurverschillen, onbegrepen ambities: het zijn zware problemen, maar Sun Li is een lichtvoetige vertelster. " https://www.nrc.nl/nieuws...3-a1524317

Bronnen

Openhartige blik in keuken van Friese dorpschinees

http://www.volkskrant.nl/...~a4391350/