Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2017
• 95 pagina's
• Uitgeverij: CPNB

Flaptekst

Eerste zin

Ik schrijf zelfhulpboeken. Ik denk wel dat u mij kent. Van mijn succesvolste boek, 'Makkelijk leven', zijn wereldwijd meer dan veertig miljoen exemplaren verkocht. Is dat succes naar mijn hoofd gestegen? Ja en nee.

Samenvatting

Tom, is een gevierd schrijver van zelfhulpboeken. Hij is wereldwijd erg succesvol geweest met zijn boek 'Makkelijk leven' dat 40 miljoen keer werd verkocht. Tom zit dus goed bij kas. Hij koopt een Jaguar, maar hij vindt dat die luxe auto niet bij hem past. Hij ruilt hem daarom maar in voor Range Rover Sport (ook niet voor iedereen bereikbaar) Hij wil normaal blijven doen en is daar trots op, maar de lezer weet juist dat hij dat niet wil. Je hoopt ook meteen dat de zelfhulpboekenschrijver zelf struikelt. En die kans komt.

Op de 59e verjaardag van zijn vrouw Julia komt schoondochter Hanna bij hem aanbellen om te vertellen dat ze mishandeld is door zijn lievelingszoon Stefan. Hij houdt haar weg bij de visite en ook aan Julia vertelt hij niets van haar komst. Hij belooft met Stefan te praten, maar één van zijn stelregels in 'Makkelijk leven' is, dat je de tijd zijn heilzame werking moet laten doen. Hij denkt dat zijn vervelende schoondochter en wel een beetje schuldig aan kan zijn.
Intussen vertelt hij de anekdote dat hij met zijn zoon een keer in een winkel was en deze Stefan cola morste op T-shirts. Winkelpersoneel boos, maar Tom wist het zo te draaien dat hij zonder te betalen de winkel uitliep en het personeel boos aansprak op hun houding.

Tom komt Stefan bij op straat toeval tegen, maar hij durft het onderwerp niet aan te snijden. Ze drinken een biertje en spreken over voetbal en over de vakantie die Stefan niet kan betalen. Tom zegt dat hij wel geld wil geven. Misschien wordt dan het huwelijk wel gered, denkt hij. Komt niemand erachter.

Dan volgt er weer een uitweiding over het nut van ruzies in een huwelijk en ook over relaties. Vrouwen moeten mannen niet willen veranderen en andersom ook niet. Julia vindt Tom ongeduldig, Tom vindt haar verstrooid, maar dat soort eigenschappen hebben ook zijn charme. Niet veranderen. Ze zetten zich als opa en oma ook kinderachtig af tegen hun schoondochter: ze kopen wel kleurpotloden, geven wel snoep en gaan expres naar McDonald's. Ze zijn in hun gevoel de leukste opa en oma van de wereld. Nog steeds weet Julia niets van de problemen in het huwelijk van Stefan en Hanna.

Hij ziet Hanna wel als een 'project' en kan er later misschien nog een boek over schrijven. Ze straalt altijd ontevredenheid uit en hij wil dat aanpakken- (tegenstrijdig aan wat hij zelf beweerd heeft). Ze komt ook vertellen dat ze wel eens 10 minuten in een kast is opgesloten door Stefan en dat die haar ook wel eens een blauwe plek had geknepen in een restaurant. Tom moet er inwendig om lachen. Ze zal het er wel naar gemaakt hebben.

Hij ziet ook in dat het ontevredene van Hanna haar aantrekkelijk voor hem maakt. Hij maakt meer afspraken met haar en hij begint een gevaarlijke grens te benaderen. Net als hij denkt dat hij kan toeslaan, vertelt ze hem dat ze Stefan heeft ingelicht. Nu wordt Tom boos en hij pakt haar pols stevig beet (van wie heeft Stefan die opvliegendheid?). Die komt een dag later naar Tom toe en beukt hem in elkaar (kapot oog en losse voortanden). Julia is zeer verdrietig en besluit naar haar oudste zoon (saaie Dennis ) in Canada te gaan en zegt dat ze niet weet wanneer ze terugkomt.
Stefan is dan met zijn gezin naar Australië verhuisd. Ook zo ver mogelijk van pa en ma vandaan. Julia zit al drie maanden in Canada, heeft niet eens gevraagd hoe het hem vergaat en Tom is helemaal alleen in huis. 
Hij kijkt in zijn spiegel en ziet een aangetast mens, die niet meer zo goed in zijn vel zit en weinig verwachtingen meer heeft en die dus net als bij een mislukt feestje "naar huis wil." Zie onder citaat 1.

Daarachter volgt de lijst met de 11 leefregels uit 'Makkelijk leven'.

Personages

Tom

Het enige personage dat er in dit verhaal eigenlijk toe doet, is de verteller. Al op de eerste bladzijden zul je afstand van hem nemen vanwege de discrepantie tussen zijn arrogantie en zijn eigen opvatting dat hij zo "normaal" is. Zijn eigen handelwijze wijst daar namelijk helemaal niet op. De anekdote van zoon Stefan die cola schudt in een kledingzaak is daarbij een mooi voorbeeld van de schrijftechniek "show, don't tell". Ook houdt hij de mishandeling van zijn schoondochter geheim voor zijn Julia. Hij zegt - laf als hij is - niets tegen zijn zoon en hij verschuilt zich achter het fenomeen van de tijd. Intussen benadert hij zijn schoondochter Hanna op een manier die net even te close wordt en als ze hem dan min of meer afwijst, pakt hij haar stevig bij de pols. Ze zal wel een blauwe plek hebben net als toen haar zoon dat had gedaan. Vader en zoon zijn misschien wel even opvliegend, want de volgende dag komt zijn zoon Stefan op een pijnlijke manier verhaal halen. Als een min of meer zielig hoopje mens blijft Tom in Amsterdam alleen achter en de rest van zijn familie verblijft op grote afstand.

Overige personages

De overige personages krijgen door de gekozen vertelwijze het karakter van typetjes. Julia is de vrouw op de achtergrond, die niet zoveel te vertellen heeft, Stefan is de flierefluitende en brute zoon en Hanna is de altijd ontevreden schoondochter.

Quotes

"Soms trek ik me op zulke momenten terug op de wc naast onze slaapkamer. "Ik wil naar huis" zeg ik hardop tegen mijn spiegelbeeld. En ik zie een man die al niet meer zo goed in zijn vel zit als tijdens de eerste uren van het feest, toen de verwachtingen misschien niet hooggespannen maar in elk geval nog wel verwachtingen waren." Bladzijde 23

"Nu is het nog maar een kleine stap naar vergeving. Hoe makkelijk is het om iemand met een benepen, middelmatige persoonlijkheid jouw vergeving te schenken. Hij kon niet anders. Zijn zielige, meelijwekkende karakter dwong hem tot deze belediging - toevallig aan jouw adres, als er iemand anders in de buurt had gestaan was die het slachtoffer geworden." Bladzijde 43

"Ook aan het huwelijk en echtelijke ruzies heb ik een hoofdstuk van 'Makkelijk leven' gewijd. Over de ruzie als vehikel, de smeerolie om een goed huwelijk in stand te houden ."Het sprookje van de ruzie", luidt de titel van dat hoofdstuk: over mensen die altijd ruzie maken en tegenover de hele wereld verkondigen dat ruzie er nu eenmaal bij hoort, bij dat goede huwelijk." Bladzijde 55

""Wij zijn de leukste opa en oma van het westelijk halfrond", zei ik. "Terwijl we in feite niet meer dan normaal doen. Of moeten we ons soms schuldig gaan voelen omdat we die twee een leuke middag hebben bezorgd? En trouwens, wat zullen we morgen doen?" "In ieder geval naar McDonald's", zei Julia en we schoten tegelijkertijd in de lach." Bladzijde 64

"Nietsdoen is de kern van een gelukkig leven. Dus moeten we geen lijstjes maken. Nooit. Niets is belangrijk genoeg om op een lijstje te staan. De vuile borden op het aanrecht zie je ook zonder lijstje wel. Maar ze kunnen tot morgen wachten. Alles kan tot morgen wachten." Bladzijde 66

"Regel 1 uit 'Makkelijk leven': "Probeer problemen niet altijd op te lossen door er aan te denken: vaak worden ze eerder opgelost door er niet aan te denken." Regel 6: "Probeer niemand te veranderen, ook jezelf niet."" Bladzijde 94

Thematiek

Desillusie

Het is lastig om een overkoepelend thema voor deze Boekenweeknovelle te bedenken. Daarom heb ik maar voor het algemene "Desillusie" gekozen. Kijk ook even verder bij de motieven. Tom, de succesvolle bestsellerschrijver voor zelfhulpboeken, die zo gemakkelijk zijn adviezen voor de mensheid op papier zet, kan het incident met zijn schoondochter en zoon Stefan niet goed de baas. Hij verzwijgt het voor zijn vrouw, omdat hij rekent op de tijd. Intussen durft hij niet zijn zoon op diens gedrag aan te spreken en licht hij ook zijn vrouw niet in. Hij gaat gevaarlijk dicht in de richting van zijn schoondochter en dat komt hem duur te staan. In plaats van een gevierd schrijver is hij aan het eind een eenzame loser. Dan mag je toch wel spreken van een desillusie. Het symbolische zinnetje "Ik wil naar huis" zegt alles. Je denkt als lezer: "Eigen schuld, dikke bult..."

Motieven

Beroepsproblemen

Een bekend fenomeen dat deskundigen op een bepaald gebied hun eigen kinderen verwaarlozen. De tandarts verwaarloost het gebit van zijn kinderen, de leraar geeft zijn eigen kinderen geen bijles en datgene wat Tom opschrijft in zijn zelfredzaamheidboeken, blijkt niet zo goed te werken bij zijn eigen kinderen.

Liefdesrelatie: problemen/echtscheiding

Hanna komt vertellen over de mislukte liefdesrelatie met zoon Stefan. Hij zou haar hebben mishandeld, een keer in de kast hebben opgesloten en een keer hard geknepen.

Ouder-kindrelatie

Tom durft zijn zoon er niet op aan te spreken. Hij vindt dat de tijd zijn werking maar moet hebben. Maar intussen probeert hij wel de aandacht van Hanna op zich te vestigen en hij nadert een gevaarlijke grens. Hoewel ze uitlokt, zegt ze later dat ze Stefan heeft ingelicht. Misschien was het zelfs wel een val om Tom een lesje te leren. Niemand lijkt er echt mee te zitten dat hij alleen overblijft. Zijn beide zoons hebben gekozen voor een land dat heel ver weg ligt van Nederland.

Motto

"De tijd (dat is bekend) vliegt soms als een vogel en kruipt soms als een worm; maar het gaat de mens bijzonder goed als hij zelfs niet merkt of hij snel of langzaam voorbijgaat."

Ivan Toergenjev - Vaders en zonen

Een van de leefregels van Tom is dat je de tijd zijn werk moet laten doen bij het oplossen van problemen. Een motto over de werkeing van de tijd is dan wel op zijn plaats.

Opdracht

Voor mijn zoon Pablo.

Trivia

Het boek wordt in de Boekenweek van eind maart-begin april 2017 cadeau gegeven bij de aankoop van een boek van minstens 12,50 €.

Het is al de 82e boekenweek.

Titelverklaring

"Makkelijk leven" is de titel van het zelfhulpboek waarvan er volgens de verteller Tom meer dan 40 miljoen wereldwijd zijn verschenen. In zijn verhaal over zijn zoon en schoondochter komt hij herhaaldelijk terug op de 11 leefregels die hij in zijn handboek heeft opgesteld. Ze staan afgedrukt na het verhaal. Tom heeft in zijn verhaal beloofd die af te drukken, opdat de lezers het handboek niet meer hoeven te kopen.

Structuur & perspectief

Het korte verhaal is opgedeeld in 13 kleine hoofdstukken die niet genummerd zijn en gescheiden worden door witregels. Er is een ik-verteller Tom, de schrijver van zelfhulpboeken, die een geschiedenis met zijn zoon en schoondochter al achter de rug heeft en er als achterafverteller verslag van doet.
Hij laat enkele keren een opmerking noteren als opblz. 74: "Je zou achteraf kunnen zeggen dat ik de verkeerde benadering volgde door mijn schoondochter als de voornaamste oorzaak van hun huwelijksproblemen te zien."

Het verhaal wordt vrijwel chronologisch verteld, al kan de verteller vooruitwijzen naar wat er gaat komen, omdat hij als achterafverteller optreedt.
Na de handeling komt er een lijst met 11 leefregels uit "Makkelijk Leven".

Decor

Het decor is niet zo heel erg belangrijk voor de handeling, maar het speelt zoals in veel romans in Amsterdam. Er komen kleine verwijzingen naar straatnamen (Spui) in voor.

Ook over de tijd kun je weinig meedelen. Er worden geen data en jaartallen genoemd, maar je weet als lezer wel zeker dat het een actueel verhaal is, vanwege het gebruik van moderne communicatiemiddelen. Ook bij verwijzingen naar actuele zaken lijkt het op een verhaal van na 2015. Zo vertelt Tom over de "nieuwe aankopen van Ajax, de kansen van PSV in de Champions League en het uit de hand gelopen toerisme in Barcelona." Je zou kunnen denken aan de zomer van het jaar 2016.

Stijl

Het verhaal is geschreven in de kenmerkende ironische stijl van Herman Koch. Hij legt de verteller zinnen in de mond, waardoor je het al snel als lezer een arrogante en vergenoegzame kerel vindt. Ook de manier waarop hij zich over zijn zoon en schoondochter uitlaat, is betweterig. Dat zie je in de passage waarin hij juist iets met zijn kleinkinderen doet of iets aan hen geeft, wat zijn kinderen niet leuk vinden.

Dan neem je al snel afstand van de arrogante schrijver van zelfhulpboeken en lees je lachend hoe hij naar zijn ondergang wordt geleid. 

Slotzin

Misschien is het dit allemaal wel waard geweest, denk ik vaak. Er zijn dingen gebeurd. Er zijn dingen veranderd. Wanneer ik aan mijn beide zoons, denk, hoop ik dat ze allebei op hun manier gelukkig zijn. Ik denk daarbij ook vaak aan de helende werking van de tijd. Dan glimlach ik naar mijn spiegelbeeld, naar mijn nieuwe tanden, mijn verzakte oog. "Ik wil naar huis", zeg ik.

Beoordeling

Leuk Boekenweekgeschenk geschreven door een bij het grote publiek bekende schrijver. Past ook goed in de thematiek (maar ook in de stijl) van Herman Koch. De lezer zal daardoor snel afstand nemen van de arrogante verteller. Makkelijk leven wordt dan "Makkelijk praten." 

Een van de betere geschenken van de laatste jaren. De Scholieren.com-waardering van 1 komt niet vanwege de kwaliteit, maar door de geringe lengte van het jaarlijkse geschenk. Scholieren zijn anders geneigd om alleen maar (dunne) boekenweekgeschenken voor hun lijst te lezen. 

Recensies

"De 63-jarige Boekenweekgeschenk-auteur heeft het zich niet moeilijk gemaakt. De problemen beginnen als Toms zoon iets heeft misdaan - dat doet een beetje denken aan Kochs wereldwijde succes Het diner (2009). Maar ook hiervoor geldt: juist doordat het probleem niet levensgroot is, wordt de onmacht van de slapjanus aangetoond. De zelfhulpgoeroe die altijd zijn woordje klaar heeft om anderen te vertellen hoe dat moet, leven, is niet in staat zichzelf te helpen als het maar eventjes mis gaat. In tweede instantie moest ik Koch gelijk geven. Zo'n kwal gun je niet eens een mooie zin." http://www.volkskrant.nl/...~a4475677/

"Het blijkt voor nogal wat Nederlandstalige schrijvers geen sinecure om een Boekenweekgeschenk te schrijven. Ze worstelen met de hun toegemeten omvang, ze kunnen daarin hun ei niet kwijt, gaan soms heel raar doen vanwege het plotse besef dat zo’n ongekend lezerspubliek via dit gratis boekje te verwerven valt. Meestal resulteert dat in het vertellen van een braaf sprookje, vanuit de hurkzit – ideaal dus voor met een te maken boekverslag belaste scholieren. Nee, de bittere conclusie is: wil je literatuur, dan kun je het Boekenweekgeschenk beter bij de kassa weigeren, voor de zekerheid. Gelukkig zijn er uitzonderingen op dat akelige patroon, onder wie Herman Koch. Hij heeft het klaargespeeld een echte Koch in een notendop te leveren." https://www.vn.nl/gelukt-...-notendop/

"Interview met de schrijver over het schrijven van een bestseller." http://www.ad.nl/nieuws/i...~a666d8b3/