De oogst is voorbij door Geert van der Kolk

Zeker Weten Goed
Foto van Cees
Boekcover De oogst is voorbij
Shadow
  • Boekverslag door Cees
  • Zeker Weten Goed
  • 25 februari 2016
Zeker Weten Goed

Boekcover De oogst is voorbij
Shadow
De oogst is voorbij door Geert van der Kolk
Shadow

Oefenen voor je mondelingen?

Komen je mondelingen er aan en wil je oefenen? Probeer onze Boekenquiz. We stellen je open vragen over de gelezen boeken.

ADVERTENTIE
Overweeg jij om Politicologie te gaan studeren? Meld je nu aan vóór 1 mei!

Misschien is de studie Politicologie wel wat voor jou! Tijdens deze bachelor ga je aan de slag met grote en kleine vraagstukken en bestudeer je politieke machtsverhoudingen. Wil jij erachter komen of deze studie bij je past? Stel al je vragen aan student Wouter. 

Meer informatie

Feitelijke gegevens

  • 1e druk, 2016
  • 352 pagina's
  • Uitgeverij: De Kring

Flaptekst

Hoop, liefde en tegenslag in een meeslepende, kleurrijke roman Vanaf het moment dat ingenieur Andries Jordaan in Afrika aankomt, gaat alles anders dan hij had gehoopt. Het ontwikkelingsproject waar hij komt te werken blijkt een puinhoop, de lokale stammen zijn onverschillig of achterdochtig, en de autoriteiten dwarsbomen hem zoveel ze kunnen. Jordaan krijgt onverwacht hulp van Pippa Roberts, een Engelse dokter die een regionale kliniek wil openen. Ze geloven dat ze samen iets goeds tot stand kunnen brengen, maar onderschatten hoe eindeloos gecompliceerd, weerbarstig en gewelddadig de Afrikaanse werkelijkheid is. Hun eigen drijfveren blijken minstens even gecompliceerd te zijn. De oogst is voorbij is een meeslepende, kleurrijke én ontluisterende roman, met als rode draad een liefdesaffaire die te mooi lijkt om waar te kunnen zijn.

Eerste zin

De vlakte lag doodstil onder de zon en het gras was kort en geelbruin. Het regenseizoen was nog niet begonnen. De bergwand in het oosten rees als een donkere waarschuwing op in de verte, in het noordwesten zakte het land geleidelijk weg naar de kale en van hitte glinsterende bodem van de rifvallei.

Samenvatting

Deel I
De Nederlandse ingenieur Andries Jordaan (42) gaat naar Kenia (gebied rondom Oost-Horr) om een project voor ontwikkelingshulp te runnen. Zijn vrouw Anke is bewust in Nederland gebleven en al snel blijkt  dat het huwelijk tussen die twee niet geweldig is.  Eigenlijk is het een vlucht naar Afrika.  De Italiaanse man die hem ontvangt, is een dag erna alweer verdwenen zonder enkele rekeningen betaald te hebben. Van een chauffeur (Ezekiël) hoort hij dat het project "tegenslagen" heeft. Er is eigenlijk niets uitgevoerd. Er is geen sprake van een kippenfokkerij noch van een modelboerderij. Andries hoort van hogerhand dat er een Britse (vrouwelijke) dokter komt. Het is de energieke, mooie 35-jarige Philippa (Pippa) Roberts. Maar de kliniek waar ze zou moeten werken, is nooit gebouwd. Hij is al snel in haar geïnteresseerd  en hij nodigt haar uit voor het maken van een safari. Ze genieten echt van de natuur, later ook van elkaar. Andries heeft al gemerkt dat er een heleboel geld van ontwikkelingswerk in de zakken van de machthebbers verdwijnt. Als hij dat meldt aan een regeringsambtenaar Njonjo, doet die er heel laconiek over. Later in de roman wordt deze ambtenaar mister 10 % genoemd.

Deel II
Van de nieuwe bedragen die worden overgemaakt, steekt Njonjo weer een flink deel in zijn zak. Pippa en Andries hebben het plan opgevat om  een weeshuis op te richten. Daarvoor moet geld aan Europese regeringen worden gevraagd. Pippa doet dat via een fonds in Engeland Hij en Pippa zijn steeds meer op elkaar gesteld geraakt. Ze wil dat hij zijn vrouw bericht dat ze een affaire hebben. Hij mailt zijn vrouw Anke, die hem woedend antwoordt. Van de bezittingen die Andries heeft gekocht van het ontwikkelingsgeld (ossen voor zijn landbouwproject)  wordt al snel een deel  gestolen.
Het gebied rond Oost-Horr staat onder leiding van de dominante kolonel Onyango, commandant van de veiligheidstroepen. Ook deze heeft, zoals bijna iedereen in het gebied, zijn eigen regels. De plaatselijke stammen  (Samboeroes en Toerkana's ) beroven elkaar  en moorden elkaar uit . Verbijsterend is  de laconieke houding daarover van de   omkoopbare, kolonel Onyango. 
Ook Pippa begint steeds meer te balen dat er zo weinig van de grond komt. Ze heeft nu een provisorische kliniek waar intussen heel wat baby's als wees worden afgeleverd. Een daarvan noemt ze Gift.
Er is een Somaliër die Andries wel geld wil lenen om nieuwe ossen te kopen, maar als hij die heeft en ze wil laten bewaken, veranderen de regels van de kolonel over wapenbezit en kan hij een flink bedrag aan corruptiegeld betalen.  Financieel  gaat het dus niet goed en Andries Jordaan wil aan de Keniaanse  regering een nieuw plan presenteren, waarbij hij stelt dat er geen geld aan de strijkstok mag blijven hangen en ook dat hij vergunningen krijgt om een wapen te hebben. Om een visum te verlengen moeten ze het land uit  (nieuwe regel) en ze besluiten er dan maar een leuke boottrip naar Tanzania van te maken.

Deel III
Ze gaan per boot naar Tanzania. Intussen hebben Andries en Pippa ook een seksuele relatie gekregen. Pippa is seksueel erg actief.  Hij ontvangt  een mail van zijn vrouw waarin ze schrijft dat ze wil scheiden. Aan boord doet Pippa een riskante keizersnede en ze krijgt een tweeling gezond aan boord. Ze wordt als een wonderdokter gezien en als beloning trouwt de kapitein van het schip het stel. Maar als ze weer terug zijn, is er weinig veranderd. Van de nieuwe Europese gelden gaat weer een deel naar de regeringsambtenaren. De toestand in  het land wordt onrustig: er zijn dagelijks  overvallen, aanslagen en door de regering wordt de noodtoestand afgekondigd. Kolonel Onyango heeft nu vrij veel macht.
Andries' vrouw Anke laat via een advocaat hoge eisen aan hem overbrengen en zijn eigen advocate vindt het beter als hij naar Nederland komt om de zaak te regelen. Maar hij ziet er vrouw noch kinderen en besluit weer terug te gaan naar Afrika. Pippa is ook naar Engeland teruggegaan en ze hebben afgesproken samen terug te vliegen. Onderweg naar het vliegveld overvalt Pippa een vreemd gevoel en ze stapt uit de trein. Andries vliegt alleen naar Kenia terug.

Deel IV
Pippa is niet teruggekomen en reageert ook niet meer op zijn mails. Hij zit alleen in zijn onderkomen en er is natuurlijk opnieuw sprake van corruptie, wat hij weer meldt aan Njonjo. Intussen is er een Keniaanse vrouw bij hem in huis getrokken (come-stay) en het ziet er naar uit dat die twee niet van elkaar zullen afblijven. Toch is er geen sprake van liefde. Andries foetert Nakoeri vaak uit. De toestand wordt penibel. Pippa antwoordt nauwelijks, wil niet meer op Skype met hem praten. Zijn financiële sponsor, de Somaliër Da Ca-ad is inmiddels door de inlanders tijdens de noodtoestand vermoord en moreel gezien valt nu ook Andries door de mand. Hij gaat in zee met louche handelaars over de verkoop van edelstenen in erts. Er is een Afrikaanse dokter in de plaats van Pippa gekomen en die voert ook al niets uit behalve geld in zijn zak steken. Het project waarvoor Jordaan  naar Afrika kwam, is gestopt. Hij staat niet meer op de paylist. Pippa reageert nergens meer op. Andries geeft zich over aan drank (whisky en konyaki) en aan seks met de verleidelijke Nakoeri. Die is erg Afrikaans vruchtbaar en ze wordt al snel zwanger van hem.

Deel V
Hij geeft zich meer en meer over aan drank en seks. Hij verzint ook projecten om geld los te krijgen, want hij bezit niets meer. Zijn bankrekening is geblokkeerd. Alles blijft op leugens en bedrog gebaseerd. De Afrikaanse dokter licht hem in dat er Europese stagiaires komen (die er nota bene zelf voor betalen) Daarom moeten er ineens weer allemaal weeskinderen worden opgetrommeld voor het weeshuis waar Brits geld in zit. Ook de zo betrouwbaar lijkende vroegere hulp van Pippa, Margaret, maakt zich hieraan schuldig. 
Andries heeft intussen de bijnaam Mister No Money gekregen. Hij bezat zich steeds meer en hij verwaarloost zichzelf. Ineens staat Pippa voor zijn neus, die heeft de stagiaires gebracht en ze is verbaasd dat Andries er nog steeds zit.  De discussie wordt vervelend tussen hen: waar is de oorspronkelijke liefde gebleven? Pippa wordt boos/jaloers als ze merkt dat hij Nakoeri zwanger heeft gemaakt.Ze bekent hem dat ze een weeskind voor vrienden van haar komt ophalen. Eigenlijk is dat een illegale handeling. Later blijkt dat ze het kind Gift niet voor vrienden komt halen, maar voor zichzelf. Ze bekent hem ook dat ze destijds uit de trein naar het vliegveld is gestapt, omdat ze vond dat hij zijn vrouw niet goed had behandeld en dat ze bang was dat het met hen hetzelfde zou gebeuren.

De broer van Nakoeri komt namens de familie 55 koeien eisen, omdat Nakoeri al zo lang zijn seksmaatje is. Andries weigert: ze heeft gratis onderdak en ook haar twee kinderen. Niet veel later wordt hij gearresteerd en komt generaal Onyango hem vertellen dat hij het land moet verlaten. Maar hij kan niet terug naar Nederland. Als hij Pippa en Gift naar het vliegveld heeft gebracht, besluit hij het land via Oeganda te verlaten. Eigenlijk is alles vergeefs geweest: de oogst is voorbij.

 

Dit verslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen
Gids Leraar worden

Alles wat je moet weten over leraar worden

Personages

Njonjo

Njonjo is het schoolvoorbeeld van een corrupte regeringsambtenaar in een Afrikaans land. Hij zit op een positie waarin hij geld kan overmaken naar privérekeningen en praat daarnaast alles recht wat eigenlijk krom is. met zulke mensen komt het nooit goed in ontwikkelingslanden.

kolonel Onyango

Een zelfde type als Njonjo met dit verschil dat hij als legerofficier ook nog daadwerkelijke macht heeft. Hij is corrupt en kan de regels aanpassen, veranderen en interpreteren als hij dat wil. Dat maakt hem tot een machtig man. Hij zit Jordaan veel dwars.

Nakoeri

Nakoeri is het voorbeeld van de come-stay vrouw zoals dat gebruikelijk is in die landen. Een vrouw trekt bij je in en je zorgt voor haar en eventuele kinderen. Er ontstaat een soort gewoonterecht en de man moet haar later trouwen. Nakoeri die over een prachtig lichaam beschikt, probeert vanaf het begin Jordaan in te palmen. Ze verleidt hem met haar sekstrucs en ze wil uiteindelijk geld of geiten voor haar terughebben. Ze is er dus eigenlijk op uit om geldelijk gewin te behalen. Dat is overigens wel gebruikelijk in Kenia.

Pippa

Pippa Roberts is een energieke, jonge vrouw die het hart op de goede plaats lijkt te hebben. Ze voelt zich aangetrokken tot de aardige Andries Jordaan en het duurt niet lang of ze gaan een relatie met elkaar aan. Ze wil wel dat Andries Jordaan zijn vrouw daarover inlicht. Zo te zien gaat alles heel goed tussen hen tweeën. Vreemd is dat ze helemaal omslaat als ze weer in Engeland is geweest. Op weg naar het vliegveld stapt ze uit de trein omdat ze vreest dat Andries haar later net zo zal behandelen als zijn vrouw. Eigenlijk is daar geen goede reden voor. Ik vind het ook vreemd dat ze de mails etc. van Jordaan niet meer wil behandelen. Gek genoeg gaat ze ervan uit dat hij niet meer in Afrika vertoeft als ze het kind Gift voor haarzelf gaat ophalen. Daarbij laat ze zich niet van d'r beste kant zien: ze liegt Andries voor dat het kind voor een bevriend stel is en ze doet eigenlijk iets wat illegaal is. Dat voel me als lezer erg tegen van deze zo positief de roman binnengestapte dokter.

Andries Jordaan

Andries gaat naar Afrika terwijl hij weet dat zijn vrouw niet mee zal gaan. wat de reden voor het slechte huwelijk is, wordt niet uit de doeken gedaan, maar dat kan ook aan zijn vrouw gelegen hebben. Wanneer je op een geïsoleerde en moeilijke plek aan het werk bent en je hebt een prettige en mooie collega, dan is het niet zo verwonderlijk dat je in elkaars armen en later in elkaars bed belandt. Dat overkomt Andries en Pippa dan ook. Dat is redelijk voorspelbaar. Het lijkt een heel leuk stel met elkaar met een vrouw die van seks blijkbaar geen genoeg kan krijgen. Tot het moment dat ze terug naar Nederland en Engeland gaan om zaken te regelen, lijkt er niets aan de hand. het is dan toch op zijn minst vreemd dat er een kink in de kabel komt. Jordaan moet alleen terug naar Afrika en ook hij laat zich dan niet van zijn beste kant zien./ Daar waar hij zich eerst met klem verzette tegen corruptie en misbruik van macht, wordt hij eigenlijk participant in de corruptie. Hij richt een bureautje op waarmee hij geld van derden kan aftroggelen, hij geef zich over aan drank (whisky en het inlandse konyaki). Ook heeft hij een soort seksslavin in huis. Hij doet er niet aardig tegen maar maakt haar wel zwanger. Maar hij is ook direct bereid haar weer in te wisselen als Pippa die teruggekeerd is naar Kenia bij hem zou willen blijven. Blijkbaar zat de liefde bij de dokter minder diep dan bij hem. Toch gaat - vind ik - ook Andries Jordaan moreel ten onder.

Quotes

""Er is een enorm verschil", zei Ezekiël. "Toerkana-vrouwen zijn veel duurder. Voor mijn eerste vrouw heb ik maar zeven koeien en tien geiten betaald, maar voor mijn tweede wel dertig koeien, dertig geiten en een kameel."" Bladzijde 15
"Pippa sloeg haar arm om Jordaans middel . "Laten we met de kapitein gaan praten." "Waarom?" "Om te trouwen natuurlijk." "Ik ben al getrouwd." "Dat hoeven we hem toch niet te vertellen."" Bladzijde 131
"'Dat is heel eenvoudig", zei Pippa. "Vrouwen hebben iets nodig dat ze kunnen verzorgen , iets waar ze van kunnen houden. Dat zit in onze elementaire bedrading. Het kan een kind zijn, of een man of een groot dier en het voordeel van een groot dier is dat-ie je nooit tegenspreekt en dat je nooit in hem teleurgesteld kan raken."" Bladzijde 50
""Omdat je eigen leven een puinhoop is geworden, wil je alles om je heen ook kapotmaken. Je hebt nooit één vinger uitgestoken om mee te helpen met het weeshuis,. Je was er vanaf het begin al op tegen en hebt geen cent aan de stichting gegeven. En nu dacht je dat je Margaret zwart kon maken en mij kon gaan zitten vertellen wat je moet doen."" Bladzijde 342
"Nakoeri stond op de drempel van de slaapkamer. Ze droeg al haar kettingen, een donkerrode omslagdoek en een bruin kleed met dunne, heldergroene strepen dat ze om haar heupen en haar buik had gewikkeld. Ze was minstens vijf maanden zwanger." Bladzijde 274
"Jordaan stond op en keek haar aan. "Moet je luisteren", zei hij. "Ik heb naar de baan in Oost-Horr gesolliciteerd, terwijl ik wist dat mijn vrouw niet mee zou gaan. Kan ik het nog duidelijker zeggen? Ik wilde de baan omdat ik wist dat ze niet mee zou gaan." Bladzijde 57

Thematiek

Desillusie

Het thema van de roman is de grote desillusie van iemand die met veel goede moed en bedoelingen naar Afrika gaat om een project dat met Europees geld wordt betaald te runnen. Vanaf het begin zit Andries Jordaan alles tegen: zijn voorganger heeft er een zootje van gemaakt en alle rapporten mooier gemaakt dan het was. Zelf krijgt hij van de Keniase regering en machthebbers geen medewerking en hij moet node constateren dat er veel corruptie en eigen belang is. Hij moet zelf erg op zijn tellen passen. Lichtpuntje is dat hij in de omgeving verkeert van een vlotte en mooie Britse arts Philippa Roberts. Omdat zijn relatie met zijn eigen Hollandse vrouw in een crisis is, ligt het voor de hand dat hij en de sexy Pippa een relatie beginnen. Hij wil best met haar trouwen en voor de vorm doen ze dat ook op een boot. Maar ook die relatie wordt een desillusie. Als Pippa naar Engeland gaat om een nieuw contract te regelen en Jordaan in Nederland is, gaat alles ook daar fout. Zijn advocaat heeft te weinig gedaan om de scheiding goed te regelen. Hij ziet zijn kinderen niet meer en Pippa besluit in Engeland te blijven en antwoordt hem zelfs niet meer per mail. Ze komt nog een keer naar Kenia terug om een kind op te halen en treft daar een verwilderde Jordaan aan die veel zuipt en een relatie heeft met een Afrikaanse vrouw die hij zwanger heeft gemaakt. Als blijkt dat die ook nog geld wil zien en ook dat Pippa een kind voor haar zelf is komen halen en hem teruggeeft dat het eigenlijk een opportunistische bevlieging is geweest en niet met hem door wil gaan, is de desillusie compleet. Hij moet trouwens ook nog eens Kenia verlaten, hij kan niet naar Nederland, omdat hij zijn alimentatie niet heeft betaald (hij is ontslagen en heeft geen geld meer). In bange vertwijfeling gaat hij proberen naar Oeganda te komen. De oogst (van zijn leven ) is voorbij.

Motieven

Moeizame liefdesrelaties

De liefdesrelatie tussen Jordaan en zijn vrouw gaat stuk. Die was al niet best, maar toen hij wist dat ze nooit mee zou gaan naar Afrika, zette hij toch door. Hij geeft zich over aan de charmes van Pippa. Twee mensen die aan eenzelfde project werken en in feite eenzaam zijn in hun relaties, worden in elkaars armen gedreven. Jordaan lijkt echt van haar te houden en zou met haar verder willen. Eerst wekt ook Pippa die indruk, maar als ze in Engeland is geweest, gaat ze niet meer terug en laar eigenlijk niets meer van haar horen. Later vertelr ze hem dat ze bang was geworden dat Andries haar later net zou behandelen als zijn eigen vrouw. De weer eenzame Jordaan laat zich dan inpalmen door de inlandse Afrikaanse Nakoeri, die hem met haar mooie lichaam tot seks verleidt. Maar het is helemaal geen liefdevolle relatie. Jordaan valt vaak tegen haar uit. Haar bedoeling is onderdak en geld te krijgen . Hij laat haar ook in de steek wanneer haar broer geld ( lees: geiten) komt opeisen.

Leugens en bedrog

Heel veel personages maken gebruik van list, leugens en bedrog. De corrupte machthebbers van Kenia schotelen de Europese geldschieters leugens voor. De projecten mislukken, maar de opgestuurde rapporten zijn lovend. De Keniaanse kolonel en de Keniaanse regeringsfunctionaris liegen er maar een partijtje op los en houden geld achter. Dat geldt later ook voor Nakoeri en andere inlandse personages. Zelfs de twee protagonisten ontkomen er niet aan: het lijkt wel alsof ze besmet zijn geraakt door een corruptievirus of een leugenbacterie. Om aan geld te komen jaar ook Andries Jordaan projecten verzinnen. Hij is verlaten door Pippa en zit financieel aan de grond. Ook Pippa vertelt de waarheid niet tegen haar vroegere lover: ze komt naar Kenia om een kind (Gift) op te halen , zogenaamd voor haar vrienden. Maar Jordaan prikt er later door heen en ontfutselt haar de informatie waarin duidelijk wordt dat ze het kind voor haar zelf komt halen.

Seksualiteit

In een heet continent als Afrika speelt seks een belangrijke rol. Jordaan zit vlak in de nabijheid van de Britse arts Pippa, die wel van seks houdt. Je voelt het als lezer aankomen dat die twee het bed met elkaar zullen delen. Ze "trouwen" zelfs aan boord van een boot. Pippa lust er wel pap van. Maar toch keert ze later niet naar Jordaan terug als die in Nederland geprobeerd heeft zijn scheiding te regelen. De Keniaanse Nakoeri wordt als het ware zijn huismeid en ook nu is er een enorme erotische spanning omdat ze vaak voor een gedeelte bloot in zijn huis rondstapt. Het komt er natuurlijk van dat de eenzame Jordaan met haar seks heeft. Ze raakt van hem zwanger en wil uiteindelijk gewoon geld van hem hebben.

Overspel

Jordaan is nog getrouwd als hij al een seksuele relatie met Pippa Roberts aangaat. Hij schrijft in een mail aan zijn vrouw dat hij verliefd is geworden. Dat doet hij op bevel van Pippa. Anke laat het eerst even betijen, maar als de relatie blijft, wil ze vanwege het overspel van hem scheiden.

Maatschappijkritiek

De slechte ontwikkelingshulp is hier natuurlijk ook een motief. Via het stijlmiddel van de humor geeft van der Kolk aan (die vaak ter plaatse is geweest) dat het hopeloos gesteld is met de ontwikkelingshulp. Enerzijds verdwijnt er veel geld in de zakken van de machthebbers en anderzijds wordt er nauwelijks naar de problemen van de bevolking geluisterd en bepalen de westerlingen hoe de Afrikanen moeten leven. Lachwekkend is ook de situatie dat Engelse studenten stage komen lopen in het weeshuis en daar nota bene zelf voor moeten betalen. Er wordt in de roman ook benadrukt dat er een groot verschil tussen arm en rijk is in de ontwikkelingslanden De machthebbers verrijken zich steeds meer.

Alcoholproblemen

Naarmate de roman vordert en de problemen van Jordaan groter worden, geeft hij zich meer en meer over aan de drank (whisky en konyaki) . Hij krijgt daardoor een verzorgingsprobleem. Als Pippa terugkeert, ziet Andries er verwaarloosd uit.

Macht en corruptie

Jordaan komt er achter dat de belangrijke mensen in het land corrupt zijn en dat ze zich via omkoping verrijken ten koste van de gewone inlandse bevolking. Dat geld voor mister 10 % van de Keniaanse regering Njonjo die van elk bedrag dat door Europa wordt overgemaakt een bedrag achterhoudt voor zijn eigen gewin. Een andere notoire schuldige aan corruptie is Kolonel Onyango die te pas en meestal te onpas dingen al of niet toestaat en uiteindelijk Jordaan behoorlijk in de weg zit. Ook hij is voor geld en macht te paaien.

Geweld

Tussen de Afrikaanse wordt een stammenstrijd uitgevochten. Sommige stammen zijn van een hogere orde dan andere en dat wordt door middel van geweld uitgevochten.

Motto

Er is geen motto en geen opdracht.

Titelverklaring

De titel verwijst over het verhaal heen naar de Bijbel. In het Bijbelboek Jeremia (hoofdstuk 8 vers 20) zegt de profeet: "De oogst is voorbijgaande, de zomer is ten einde; nog zijn wij niet verlost.

De strekking van deze boodschap is dat er aan alle ellende van de Keniaanse bevolking niets is veranderd / verbeterd. Ook niet nadat Europa veel geld heeft gestort aan het Afrikaanse land. De corruptie en de macht van de top is te groot.

Het citaat en dus de titel zijn het symbool van de desillusie die het thema van het verhaal vormt.

Structuur & perspectief

De roman wordt onderverdeeld in vijf delen, wat eigenlijk de klassieke opbouw van een Griekse tragedie is. De delen hebben daar trouwens veel van weg. (expositie, intrige, catastrofe etc.)

Alle delen worden onderverdeeld in kleine hoofdstukken.  In totaal zijn er 91 relatief kleine hoofdstukken die met Romeinse cijfers worden aangeduid. De roman is strikt chronologisch van opbouw. De Nederlandse protagonist Andries Jordaan komt aan in Kenia om daar een ontwikkelingsproject te beginnen. De gebeurtenissen en handelingen daar worden beschreven en aan het eind vertrekt Jordaan uit Kenia naar Oeganda. Een ervaring rijker, een illusie  armer.

Er is sprake van  een auctoriale verteller in de o.v.t. Hij weet en overziet alles en beschrijft toch voor het  grootste deel de gedachten en gevoelens van Andries Jordaan, waardoor het perspectief toch wel enigszins personaal aandoet. Maar er zijn heel duidelijk passages waarin door een alwetende verteller het zicht op het verhaal wordt bepaald.

Decor

Het decor van deze roman ligt in Afrika en wel in het land Kenia waar een Nederlandse hulpverlener en een vrouwelijke Britse arts samen een project op ontwikkelingshulpniveau moeten starten. Meer specifiek is het project gesitueerd in Oost-Horr, in het noorden van Kenia. Hier vechten Afrikaanse stammen heel vaak een strijd uit en daarvan is in de roman ook sprake. Jordaan krijgt met de vete onder de stammen te maken.
Heel kort verblijft Andries Jordaan nog in Amsterdam, om iets met de scheiding te regelen, maar dat decor speelt echt een ondergeschikte rol. Samen met zijn Britse collega Pippa op wie hij verliefd raakt maakt hij  om hun visum te verlengen een reisje met een boot naar Tanzania. Daar laten ze zich "trouwen " door de kapitein. Aan het einde van de roman vertrekt Pippa weer naar Engeland en moet Jordaan vluchten naar Oeganda. Alles is kapot gegaan.

Tijd: je kunt zien dat het een actuele (internet, Skype, e-mail, smartphone) roman is, maar de verteller noemt geen data en jaartallen. Soms zijn er aanduidingen van een maand of van het regenseizoen, maar er wordt nergens verteld in welk jaar het verhaal zich afspeelt. Jordaan heeft een contract voor zes maanden getekend, maar de vertelde tijd is  langer. Ik denk dat er ongeveer een periode van anderhalf jaar wordt beschreven. Dat kun je ook afleiden uit het feit dat de in het begin van het boek aangeboden pasgeboren baby Gift aan het einde ongeveer anderhalf jaar oud is.

Stijl

Geert van der Kolk is een echte verteller. Dat kun je meteen zijn aan zijn stijl. Hij schrijft uit eigen ervaringen . De landschapsbeschrijvingen zijn gedetailleerd en sfeervol. De dialogen zijn natuurlijk. en scherp. De zinnen zijn niet onoverzichtelijk lang.
In zijn toch vrij dikke roman overlaadt hij de lezer zeker niet met metaforen, maar daar waar hij ze gebruikt zijn ze begrijpelijk. Een paar voorbeelden:

- (bl. 13) Hij was even lang als Jordaan en slank en gespierd als een afgetrainde marathonloper.
-  (blz. 23) De lussen op hun schouder waren groot, om hun nek veel kleiner en onder hun kin weer ruim, zodat het leek alsof hum hoofden op een vrolijk gekleurde trechter of zandloper stonden.
- (blz. 31) Hij was kort en heel stevig gebouwd, met dijen als pilaren en een torso als een gereedschapskist.
- (blz. 50)  Toen ze uit de airco van de wagen stapten, viel de droge hitte van de woestijn als een juk op hun schouders.

- (blz. 220) Als een draak met lichtspuwende ogen vloog de helikopter door de nacht.

Slotzin

De bergwand in het oosten was ook niet langer te zien, maar wel de eindeloos lange, donkergrijze falanx van regenwolken die erover heen was getrokken. Jordaan voelde plotseling een warme wind in zijn nek en hij hoorde het gelach van een hyena, een geluid dat van heel ver kwam en hem op de rug van de wind had ingehaald.

Beoordeling

Mooie en spannend vertelde roman over een zeker niet alledaags onderwerp. ( ontwikkelingshulp) Je kunt merken dat Geert van der Kolk goed op de hoogte is van de plaatselijke gebruiken en dat hij zich goed gedocumenteerd heeft voor het schrijven dit boek.  Hij wilde er eerst een reisroman (non-fictie) van maken, maar besloot later er toch een roman van te maken. Het verhaal is zeker niet moeilijk te lezen vanwege de heldere stijl en de simpele structuur. Misschien dat het open einde voor de gemiddelde lezer wat onbevredigend is. 

Recensies

"Het hele verhaal komt over als een ooggetuigenverslag, de toon is koel, niet sentimenteel. De schrijver registreert, zelfs als het over de meest intieme momenten tussen Pippa en Jordan gaat. Ook de natuur in de omgeving wordt in al zijn pracht beschreven, waardoor de indruk versterkt wordt dat het geen roman maar een waargebeurd verhaal is. De sinistere gebeurtenissen tussen de verschillende stammen worden in korte aparte hoofdstukken verteld. Het zijn vaak gruwelijke gebeurtenissen met grote gevolgen waarop in de volgende hoofdstukken gereageerd wordt door Jordan of de mensen in zijn omgeving. Daardoor krijgt alles een nog grotere beladenheid. Je voelt de spanningen toenemen. Langzamerhand leiden alle verwikkelingen naar het onvermijdelijke, troosteloze, verbijsterende eind... De oogst is voorbij. " http://www.leestafel.info...rt-vd-kolk
"Link naar een radio-interview van NPO1 Een Vandaag met de schrijver over de bedoelingen van zijn roman." http://www.npo.nl/radio-e...AT_3160617
"Wie nog een droom had over ontwikkelingshulp moet na het lezen van deze roman genezen zijn. Projecten worden in gang gezet om (Europese) subsidieverstrekkers tevreden te houden. Het doel is om het grote wiel van donaties draaiende te houden. Met het idee dat literatuur de werkelijkheid spiegelt, moet Van der Kolks roman een vuistslag zijn in het gezicht van ontwikkelingshulpverleners. Of koren op de molen van de cynicus. Veel keus laat de schrijver ons niet. De oogst is voorbij stelt iets ter discussie, maar de uitkomst ligt al vast. Dat maakt deze geschiedenis, hoe onderhoudend en goed geschreven ook, minder meerduidig dan je zou wensen." http://www.volkskrant.nl/...~a4256826/
Je hebt nog 2 Zeker weten goed verslagen over.

Wil je onbeperkt toegang tot alle Zeker Weten Goed verslagen? Meld je dan aan bij Scholieren.com.

35.915 scholieren gingen je al voor!

Geschreven door Cees

Foto van Cees

Ik heb verreweg het grootste deel van mijn leven voor de klas gestaan. Eerst vijf jaar op een basisschool, daarna veertig jaar op diverse scholen voor voortgezet onderwijs: havo en vwo, onder- en bovenbouw. Ik vond het destijds  mijn taak om de verouderde en 'afgezaagde' literatuurlijsten voor Nederlands te vernieuwen en mijn leerlingen kennis te laten maken met nieuwe en/of jonge schrijvers. Lezen kan namelijk ook gewoon leuk zijn. Docenten kunnen je met het aanprijzen van leuke en/of spannende boeken enthousiast maken. Stukken die interessant zijn, voorlezen in de klas. Kort vertellen waarover een boek gaat.  Ik heb nu ruim 1460 verslagen gemaakt, waarvan een heleboel Zeker-Weten-Goed-verslagen. Er staan vragen over de inhoud aan het eind om je te laten zien of je het boek begrepen hebt.

Bij Scholieren.com probeer ik daarom zo veel mogelijk boeken van nieuwe schrijvers te bespreken. Ik hoop altijd dat de 'moderne leraar Nederlands' het zijn leerlingen toestaat om de wat minder bekende schrijvers ook op de leeslijst te zetten. Uittreksels maken vond ikzelf vroeger helemaal niet leuk. Ik kocht daarom ook uittrekselboeken. (Bijvoorbeeld Literama, Apercu, Der Rote Faden) Nu maak ik zelf boekverslagen voor  scholieren.com. Nog een gemeend advies: wees verstandig en lees altijd wel het boek. Dan kan een boekverslag op scholieren.com een een prima geheugensteun voor je mondeling zijn.
En geloof me, docenten kunnen vanwege tijdgebrek ook niet alle boeken lezen die jaarlijks verschijnen; zij raadplegen daarom ook wel de boekverslagen die scholieren.com levert.

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Ook geschreven door Cees