Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2015
• 220 pagina's
• Uitgeverij: House of Books

Flaptekst

Eerste zin

De geur van oude boeken, dat specifieke aroma van broze pagina's en versleten leer, komt me tegemoet zodra ik over de drempel stap. De andere antiekwinkels in dit met kinderhoofdjes geplaveide straatje hebben de airconditioning aan en de deur dicht om de hitte buiten te houden, maar bij deze winkel staat de deur uitnodigend open.

Samenvatting

I Julia (Hoofdstuk 1-3)
Julia Ansdell (33)  is in Rome (2006) en koopt in een antiquariaat een oud boek met een los blad muziekpapier. (Incendio) . Thuis in Boston speelt ze het stuk na  (ze is violiste). Haar dochtertje Lily (3) raakt in volvoering en doodt met een onkruidknijper de hond. Julia is ontzet. Wanneer ze twee weken later het stuk opnieuw speelt, steekt haar dochtertje een glasscherf in Julia's  bovenbeen. Wat is er allemaal aan de hand? Julia wordt nog onzekerder als haar tante vertelt dat Julia's moeder vroeger is opgenomen in een psychiatrische inrichting  omdat ze haar broertje naar beneden had gegooid. Zou ze de genen van haar moeder hebben?

II Lorenzo (Hoofdstuk 4-8)
Venetië 1938
Kleinzoon Lorenzo krijgt van zijn grootvader een prachtige viool die eigenlijk alleen maar mag worden bespeeld door een supertalent. Dat is hij en hij mag een muziekstuk (een duet voor cello en viool)  inoefenen voor een concours. Dat gebeurt met de beeldschone Laura. Ze  gaan oefenen en spelen prachtig samen. Het kan niet anders of ze zullen winnen. Maar de oorlog steekt er een stokje voor.  De joden zijn ook in Italië persona non grata. Lorenzo's vader wordt ontslagen en als ze aan het concours willen beginnen, blijkt dat ze van de deelnemerslijst geschrapt zijn, omdat Lorenzo joods is. Hij verzet zich en wordt flink in elkaar geslagen. Ze winnen geen prijs.

III Julia (Hoofdstuk 9-11)
Julia laat Lily onderzoeken, maar eigenlijk mankeert ze niets. Ze heeft geen epileptische aanvallen, maar het muziekstuk blijft verbazen. Julia valt over een autootje waarbij ze denkt dat Lily dit voor haar klaargelegd heeft. Ze gaat haar kind haten.
Julia laat het stuk door een bevriende violiste Gerda spelen en die speelt het met veel vuur en passie. Dan praat ze met haar over Lily. Zou die een herinnering kunnen hebben uit een vorig leven? Het kind lijkt het stuk al vaak gehoord te hebben.

IV Lorenzo (Hoofdstuk 12-13)
Het is december 43. Lorenzo ziet Laura weer eens. Hij mag blijven eten. Maar de politie is op zoek naar Joden. Wanneer hij 's avonds laat naar huis gaat, weet hij dat zijn familie op de lijst van de SS staat. Zijn ouders en zijn broer en zus zijn echter al opgehaald. Hij kan zelf vluchten, maar hij doet dat niet. Hij gaat naar de verzamelplaats en wordt dan ook opgepakt. Bij het vertrek met de trein ziet hij Laura nog eens en ze beloven uit liefde op elkaar te wachten. Dan wordt de familie op transport gezet. Ze krijgen tijdens de reis  geen eten en ze worden voorgelogen over het doel van de reis. Lorenzo merkt dat ze naar het noorden reizen. 

V Julia (Hoofdstuk 4-15)
Rob wil dat zijn vrouw Julia zich laat onderzoeken door een psychiater. Het gaat niet goed met haar. De mooie psychiater Rosa  wil Rose laten opnemen, omdat ze een gevaar ziet voor Lily. Julia stemt erin toe, omdat ze vreest dat ze haar kind kwijt raakt. Aan de andere kant vermoedt ze dat Rob haar wil lozen en met Rose er vandoor wil gaan. Ze doet net alsof ze meewerkt, maar stapt op het vliegtuig naar Venetië. Haar vriendin Gerda moet in de buurt optreden en zal haar helpen bij de queeste naar het geheim. Ze zien een oorlogsmonument waar de naam van Lorenzo opstaat. Hij is gedood in de  oorlog. Ze ontmoet iemand van het Joods museum en ze geeft haar het stuk Incendio. De vrouw zal het laten onderzoeken. Een dag erna komen ze uit hun hotel en wordt Gerda neergeschoten. Julia weet te ontsnappen door naar het drukke centrum te vluchten. 

VI Lorenzo (Hoofdstuk 16-17)
Lorenzo wordt na een lange treinreis naar het noorden van Italië uit de trein gepikt omdat hij viool kan spelen. Hij heeft zijn bijzondere viool ook bij zich.  Zijn familie wordt op transport gezet naar Polen, maar hij mag blijven als hij mee wil spelen in een orkestje. Hij moet dan wel muziek componeren. Eigenlijk wil hij niet. Maar hij doet het toch. Er komen steeds meer muzikanten bij en ze moeten in het midden van het kamp spelen. San Baba is intussen een vernietigingskamp geworden en er is een crematorium gebouwd. Ze moeten heel hard spelen, zodat ze het geschreeuw van de soms levens verbrande joden en andere gevangenen niet kunnen horen. In de nacht componeert Lorenzo zijn later zo beroemde stuk Incendio.  Het is een ode aan zijn geliefde Laura, maar het heeft natuurlijk een dubbele betekenis in de omstandigheden waarin hij verkeert.

VII Julia (hoofdstuk 18-21)
Julia hoort van de vrouw van het Joods Museum hoe het Lorenzo is vergaan. Hij moest in dienst spelen van een Italiaanse kolonel. Maar ook het orkestje ging in oktober 44 in vlammen op. De kolonel veranderde na de oorlog zijn naam in Cabioblanco en leefde verder. Na de dood werd zijn erfenis geveld. Omdat Julia contact heeft opgenomen met de nabestaanden vrezen ze dat nu het oorlogsgeheim wordt onthuld. Dat op een moment dat de kleinzoon opgaat voor een politieke carrière. Julia moet dus uit de weg worden geruimd. In het appartement is ze veilig, maar toch ook weer niet, want Julia denkt dat ze overvallen worden en vlucht weer weg. Ze zet alle informatie die ze heeft in een e-mail naar Interpol en naar Rob, die intussen flink ongerust is geworden,. Hij zal haar komen ophalen. Maar ze schrikt als hij voor haar neus staat. Denkt dat hij bij een complot betrokken is. Ze handelt dus vreemd.

Ze komt bij in een ziekenhuis en hoort daar dat ze een hersentumor heeft. Ze heeft daardoor rare dingen gedaan (de hond gedood, glas in haar bovenbeen gestoken en weggevlucht uit het appartement). Ze moet worden geopereerd, maar zal wel kunnen genezen. De tumor is niet kwaadaardig. Haar man Rob zit bij haar aan bed.  Alles wordt nu wel duidelijk.

Ho 21 speelt acht jaar later.(2014)  Gerda en Julia zijn in Italië getuige van een film en het horen van de wals Incendio die alles in haar leven heeft veranderd. Op straat ontmoet Julia nog een vrouw, Clementina. Zij weet hoe het met Laura is afgelopen. Zij en haar vader hadden partij getrokken voor de joden en zelfs joden geholpen onder te duiken, Daar was de Italiaanse SS achter gekomen en zij en haar vader werden op straat doodgeschoten.
De relatie Julia en Lily (inmiddels 11 jaar) is hersteld. Lily is intussen ook een wonderkind. Ze speelt cello (net als Laura) Iets van reïncarnatie?

Personages

Julia

Julia krijgt een hekel aan haar kind dat haar "pijn wil doen." Dat is ook niet zo vreemd met haar moeders verhaal als voorgeschiedenis. Dan lijkt ook haar man Rob het wel voor gezien te houden als ze zo blijft doen. Ze wil zich eigenlijk niet onderwerpen aan een opname in een psychiatrische kliniek. Ze vlucht in een queeste naar Venetië. Ook daar komt ze in de problemen. Ze handelt soms rationeel en kordaat, aan de andere kant doet ze rare, onverwachte dingen. Zo vlucht ze zonder haar man te waarschuwen naar Italië. Dan blijkt dat ze uiteindelijk een hersentumor heeft die haar rare gedrag verklaart.

Rob

Rob blijft eigenlijk zakelijk en rationeel de dingen bekijken. het is normaal dat hij zijn vrouw en zijn kind wil laten onderzoeken. Tenslotte gebeuren er vreemde dingen. Aan het einde staat hij toch klaar om haar op te halen in Europa.Hij lijkt het typ van een zakelijke, maar betrouwbare echtgenoot. Het huwelijk tussen Julia en Rob is al tien jaar lang goed, totdat Incendio in het spel komt.

Lily

Lily wordt van allerlei dingen beschuldigd, maar heeft er zo blijkt aan het einde part noch deel aan. Er is dan ook geen karakterontwikkeling bij haar te zien.Het is een kind van drie. Lily blijkt acht jaar later al een begaafde celliste te zijn.

Gerda

Gerda is de vriendin van Julia en gedraagt ook als zodanig. Ze geeft raad waar het nodig is en wil wel op zoek naar de waarheid in Venetië. Ze heeft blijkbaar wel Julia's man Rob aan de lijn gehad en verteld waar Julia is. Ze wordt neergeschoten maar geneest en acht jaar later is ze weer met Juiia op de plek waar Lorenzo woonde.

Lorenzo

Lorenzo was een virtuoos violist. Hij kan het niet hebben dat ze niet mogen meedoen aan de wedstrijd en gaat ertegen in verzet. Hij wordt in elkaar geslagen. Hij is trouw aan zijn familie en wil die tot twee keer toe niet achterlaten (bij de razzia kan hij namelijk wegkomen, maar hij gaat naar zijn familie; en bij de aankomst in het kamp wil hij ook meer met zijn familie naar Polen). Hij blijft vioolspelen in de oorlog en zou mogelijk op die manier de oorlog kunnen overleven. Maar het lukt hem. Wel schrijft hij nog de indrukwekkende wals Incendio over de onmogelijke liefde tussen hem en Laura. Hij sterft door de verbranding in de oven van kamp San Sabba.

Laura

Laura is een begaafd celliste. Ze houdt van Lorenzo en waarschuwt hem voor de jodenvervolging. Later kiest ze met haar vader de kant van de joden. Dat komt hun duur te staan. Laura heeft aan Lorenzo beloofd dat ze op hem zal wachten. Maar ook zij kan de belofte niet waarmaken. Laura is een sympathiek personage.

Quotes

"Als ik verder blader, valt er een losse pagina uit het boek. Hij zeilt naar beneden en komt op zijn kop op de vloer terecht. Hij hoort niet bij het boek. Het is een los veel muziekpapier, in potlood volgekrabbeld met noten. Erboven staat in elegante, zwierige letters de titel. Incendio door L. Todesco." Bladzijde 8

"Nee, ik ben het zelf die krijst. Krimpend van pijn kijk ik naar mijn dijbeen. Een flonkerende glasscherf steekt als een kristallen dolk uit mijn vlees. Boven mijn gekerm uit hoor ik iemand drie woorden eindeloos herhalen, een onbekende stem, monotoon, vlak, mechanisch. Pas als ik haar lippen zie bewegen, besef ik dat het mijn eigen dochter is die dat geluid voortbrengt. Ze staart me aan." Bladzijde 24

""Twee weken geleden - op de dag dat Lily onze kat doodstak- speelde ik hetzelfde stuk. "Om welk stuk gaat het?""Een wals die ik in Italië had gekocht. Een met de hand geschreven compositie die ik in een antiquariaat heb gevonden. Stel dat het geen toeval was?" "Ik denk niet dat we de muziek de schuld kunnen geven van haar gedrag."" Bladzijde 31

"Een duet was veel meer dan twee instrumenten die samen muzieknoten speelden. Een duet was ook het creëren van een volmaakte harmonie, door je geest en je hart zo op elkaar af te stemmen dat je tot op een fractie van een seconde wist op welk moment je partner haar strijkstok van de snaren zou lichten om de laatste noot te laten wegsterven." Bladzijde 51

"Seconden lang bleef het stil. Toen zei de kolonel: "Ik ken dit stuk niet. WIe heeft het geschreven?"" "Ik", mompelde Lorenzo. "Jij? Heb jij deze muziek gecomponeerd?" Lorenzo knikte vermoeid. "Het is een duel voor viool en cello." "Jij bent dus in staat om muziek voor ensembles te combineren.?" "Als ik inspiratie heb." " Bladzijde 172

"Clementina haalt diep adem. "Professor Balboni en zijn dochter werden het huis uit gesleurd. Buiten werden ze gedwongen aan de rand van het kanaal te knielen, om in het openbaar als voorbeeld te dienen van wat er met je gebeurt als je het waagt een Jood bij je te laten onderduiken. Ze werden ter plekke doodgeschoten." Bladzijde 214

Thematiek

Kunstwereld

Iets specifieker kun je het thema aanduiden: de wereld van de muziek. Welke invloed kan er uitgaan van een muziekstuk? Lorenzo en Laura zijn op elkaar verliefd als ze gescheiden worden in de oorlog. Ze hebben samen een duet ingestudeerd dat Lorenzo voorlopig uit de klauwen van de fascisten redt. In mei (als op dat moment Laura wordt neergeschoten) schrijft Lorenzo in zijn barak een wals over de liefde. Deze wals Incendio overleeft de oorlog en komt terecht in een oud boek. Julia koopt het boek in de 21 e eeuw in Rome en krijgt het muziekstuk in handen. Als ze dat speelt, raakt haar kind van slag. Volgens Gerda moet het kind die muziek al vele malen hebben gehoord. Heeft ze de tonen meegenomen uit een vorig leven? De muziek maakt zoveel indruk, omdat heel veel Joden die naar de verbrandingsoven werden geleid het muziekstuk moeten hebben gehoord. Die gebeurtenissen hechten zich aan de tonen vast. Wanneer die later weer tot leven worden geroepen, brengen ze misschien ook de herinneringen terug. In het verhaal wordt gesuggereerd dat Lily een reïncarnatie kan zijn van Laura. Lily kan op haar elfde ook al als een supertalent cello spelen. Cello spelen is een erg moeilijke bezigheid.

Motieven

Queestemotief

Julia is door de vreemde gebeurtenissen benieuwd naar de oorsprong van het stuk Incendio. Ze gaat erachter aan met haar vriendin. Ze komen in Venetië waar uiteindelijk duidelijk wordt wat er in het verleden is gebeurd.

Ernstige ziekte

Julia blijkt uiteindelijk te lijden aan de gevolgen van een hersentumor. Ze is niet psychisch ziek zoals wordt gevreesd, maar de tumor drukt op bepaalde hersendelen waardoor ze vreemd gedrag vertoont. Gelukkig kan ze geopereerd worden.

Dood

De beide gelieven Laura en Lorenzo sterven in de oorlog. De familie van Lorenzo wordt naar een Pools concentratiekamp vervoerd en sterft daar. Ook de vader van Laura gaat dood. De moeder van Julia is gestorven in een psychiatrische inrichting, nadat ze haar zoontje had gedood.

Familiegeheim

Er is een geheim dat aan het muziekstuk kleeft. Julia wil daarachter komen en komt uiteindelijk te weten dat een Italiaanse kolonel muzikanten ronselde. Het orkestje moest zo hard mogelijk spelen zodat het geschreeuw van levens verbrande joden niet meer gehoord werd. De kolonel veranderde na de oorlog zijn naam en kon zo uit handen van nazispeurders blijven. na zijn dood werd het muziekstuk verhandeld en kon het begin van de queeste naar het geheim starten. Een kleinzoon van de kolonel wil een politieke carrière beginnen en daarom moet Julia uit de weg worden geruimd. ze overleeft de aanslag en het familiegeheim komt alsnog aan het licht. Er is ook nog een ander familiegeheim, nl. dat de moeder van Julia in een psychiatrische inrichting heeft gezeten, daar gestorven is aan een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Dat werd allemaal keurig geheim gehouden, maar de tante van Julia onthult het. De moeder had ook het broertje van Julia omgebracht.

Liefdesrelatie: onbereikbare liefde

Lorenzo en Laura houden van elkaar. Als hij wordt gedeporteerd beloven ze elkaar eeuwige trouw. De oorlog verhindert dat. In het vernietigingskamp schrijft Lorenzo zijn wals voor Laura. Maar ze zal die nooit kunnen horen. Omdat ze partij kiest voor joden worden zij en haar vader op straat geëxecuteerd.

Moeder-dochterrelatie

Julia krijgt een hekel aan haar dochter Llily als ze vermoedt dat die onder invloed van het muziekstuk haar moeder pijn wil doen. Ze gaat het kind haten en vreest dan dat ze net zal worden als haar eigen moeder die ooit haar kind van het balkon had gegooid. Heeft ze de genen van haar moeder? Dat is gelukkig niet zo, die oorzaak van de relatie ligt in de aanwezigheid van een hersentumor. Daardoor wordt aan het einde van het verhaal de relatie hersteld.

Tweede wereldoorlog jodenvervolging

In de oorlog worden de joden ook in Italië vervolgd.de familie van Lorenzo wordt opgepakt en naar een vernietigingskamp doorgestuurd. Lorenzo reedt eerst zijn hachje, maar wordt later toch ook omgebracht in het kamp. Laure en haar vader kiezen later ook partij voor de Joden en helpen Joden onder te duiken. Bij ontdekking worden ze neergeschoten op straat.

Opdracht

Er is geen opdracht en geen motto.

Trivia

Gerritsen heeft in 2014 het Boekenweekgeschenk voor het Spannende boek geschreven. Dat heette Incendio. Op dat gegeven heeft ze de nieuwe thriller gebaseerd.

Titelverklaring

Het stuk dat door Julia bij toeval wordt aangeschaft heet Incendio. Het is een wals die in een vernietigingskamp is gecomponeerd door Lorenzo. Als ze de muziek speelt, gebeuren er vreemde dingen. "Incendio" betekent vuur. het stuk moet ook met vuur gespeeld worden. Het diende namelijk om het geschreeuw van levend verbrande joden in San Sabba te overstemmen.  Maar het is ook een ode van Lorenzo aan zijn geliefde Laura die op hem zou wachten.
"Spelen met vuur"is natuurlijk ook een uitdrukking die betekent dat je het gevaar zoekt. Julia zoekt het gevaar op in Italië, omdat ze achter het geheim wil komen wat de muziek zo bizar maakt. Ze loopt dan als ontdekker van het geheim gevaar en "speelt dus met vuur."
 

Structuur & perspectief

De structuur van de roman is helder. Er zijn twee verhaallijnen. Een van het heden (21e eeuw)  en een van het verleden (WOII). De delen die over het heden gaan worden "Julia" genoemd en de delen uit de oorlog "Lorenzo."
De delen worden onderverdeeld in hoofdstukken. In totaal zijn er 21 hoofdstukken die geen titel hebben, maar wel een nummer.
De opbouw:
Julia (Hoofdstuk 1-3)
Lorenzo (Hoofdstuk 4-8)
Julia (Hoofdstuk 9-11)
Lorenzo (Hoofdstuk 12-13)
Julia (Hoofdstuk 4-15)
Lorenzo (Hoofdstuk 16-17)
Julia (hoofdstuk 18-21)
Het allerlaatste hoofdstuk speelt acht jaar later in het verhaalheden en heeft daarom het karakter van een epiloog.

De verhaaldelen Julia hebben een ik-vertelster, de 33-jarige muziekspeelster Julia Ansdell. Julia vertelt in de o.t.t. wat voor de spanning van belang is. De delen "Lorenzo"hebben een alwetende verteller die vooral de binnenkant van Lorenzo belicht. Deze verteller vertelt in de o.v.t.

Decor

De tijdslijnen in de thriller.
Het verleden betreft de relatie tussen Lorenzo en Laura en de deportatie naar een vernietigingskamp van de Joden. In 1938 leren de twee geliefden elkaar kennen, in 1943 wordt de familie van Lorenzo opgepakt en in mei 1944 is de laatste episode waarin Lorenzo de wals componeert. In datzelfde jaar wordt hij gecremeerd.
Het verhaalheden speelt in 2006 wanneer Julia een blad met muziek koopt in Rome. Dat levert een paar vreemde voorvallen op, waardoor Julia op zoek gaat naar de historie achter het muziekblad. het laatste hoofdstuk heeft het karakter van een epiloog en speelt acht jaar later. Julia vertelt dan dan het zeventig jaar geleden is dat de maker deze muziek heeft gecomponeerd. Het moet dan dus 2014 zijn.

Het verleden speelt zich voornamelijk af in Italië. Lorenzo en Laura spelen daar samen en in 1943 wordt Lorenzo op transport gezet. Omdat hij viool kan spelen, wordt hij net als de rest van zijn familie naar Polen gedeporteerd, maar hij blijft in een Italiaans vernietigingskamp tot aan zijn dood. Dat ligt in San Sabba.

De andere verhaallijn van het heden  begint in Rome waar Julia een antiek boek koopt. Ze reist dan naar Amerika terug waar ze met haar gezin in Boston woont. Er gebeuren dan vreemde dingen wanneer de muziek door haar wordt gespeeld. Ze wil achter dat geheim komen en vertrekt naar Venetië, waar de maker van het stuk moet hebben gewoond. Daar volgt de ontknoping van het raadsel.

Stijl

Vlot geschreven in een hoog tempo. Tess Gerritsen kan o.a. door de  gekozen structuur de spanning verhogen met het aanbrengen van cliffhangers.
De dialogen zijn snel en modern.
Ze gebruikt niet al teveel beeldspraak, maar wanneer ze dat doet, is die meestal functioneel.
De zinnen zijn  niet al te lang. Ze gebruikt geen moeilijke woorden. Het is us ook voor jonge mensen goed te lezen.

Slotzin

Ik hoor de viool die in de verte klezmermuziek ten gehore brengt. Vrolijke, uitbundige muziek die me uitnodigt te gaan dansen en in mijn handen te klappen. Te leven. "Hoor je dat mam? "Lily trekt me mee. "Kom nou, je loopt het hele feest mis." Lachend pak ik mijn dochters hand, en samen lopen we naar de muziek.

Beoordeling

Spannende thriller waarbij heden en verleden (de Jodenvervolging) mooi met elkaar worden gecombineerd. Er is ook sprake van klassieke thema's als het verborgen gehouden familiegeheim, de zoektocht naar de waarheid en  de tragische afloop van een mooie jeugdliefde.

Het was mijn eerste kennismaking met een thriller van Tess Gerritsen en die ontmoeting viel niet tegen. Ik vind haar werk beter dan dat van de gemiddelde Nederlandse oestrogeenthrillerschrijfster.
Je leest inderdaad het boek in één adem uit als je eraan begonnen bent.