Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2012
• 257 pagina's
• Uitgeverij: Van Goor

Flaptekst

Eerste zin

Ik word wakker met zijn naam op mijn tong. Will.

Samenvatting

Na de oorlog tussen Eruditie en Zelfverloochening vlucht Tris samen met Tobias, Caleb, Peter en Marcus naar het landbouwgebied waar het hoofdkwartier van Vriendschap zit. Hier zitten ook andere gevluchte Zelfverloochenaars, zoals Tris' oude buurmeisje Susan - wier broer Robert is overgestapt naar Vriendschap. Ze worden ontvangen door Johanna Reyes, de leider van deze factie, die hen ook vertelt dat het nog niet zeker is of ze wel mogen blijven.

 

De volgende dag knipt Tris haar haar af omdat het haar teveel aan haar omgekomen moeder doet denken. De leden van Vriendschap besluiten dat de vluchtelingen mogen blijven zolang elke vorm van conflict vermeden wordt - niet zo gemakkelijk voor Onverschrokkenen. Tris hoort van Susan dat de leiders van Zelfverloochening vlak voor de oorlog op het punt stonden iets belangrijks bekend te maken. Ze luistert een gesprek af tussen Marcus en Johanna en ontdekt dat Zelfverloochening in het bezit was van bepaalde, voor Eruditie waardevolle informatie. Die Jeanine nu heeft. Tobias vindt dit echter niet zo belangrijk omdat hij denkt dat Marcus het heeft overdreven.

 

Tris vertelt Caleb dat ze Afwijkend is en probeert Marcus zover te krijgen dat hij haar meer vertelt over de informatie van Zelfverloochening, maar hij weigert. Tris heeft het nog steeds erg moeilijk met de dood van haar ouders en met het feit dat ze Will heeft vermoord: hierover heeft ze Tobias nog niets verteld. Peter probeert de harde schijf met simulatiegegevens te stelen en Tris slaat hem in elkaar, waarmee ze de regels van hun verblijf overtreedt. Ze wordt als soort van straf geïnjecteerd met een te hoge dosis kalmeringsserum, waardoor ze supervrolijk wordt. Als ze na een paar uur weer zichzelf is, besluiten zij en Tobias dat ze zo snel mogelijk weg moeten. Johanna is het daarmee eens vanwege de neutraliteit van Vriendschap.

 

De volgende dag doet Eruditie een inval bij Vriendschap. Tris kan de anderen net op tijd waarschuwen om zich te verkleden als Vriendschapsleden en zo de Erudieten om de tuin te leiden terwijl ze proberen te ontsnappen. Ze vernietigt de harde schijf - ook al staan daar ook de laatste beelden van haar ouders op - uit angst dat deze in handen van Jeanine zal vallen.

De Erudieten hebben gehersenspoelde Onverschrokkenen bij zich. Even lijkt de vermomming te werken, maar dan wordt Tobias ontdekt en breekt er een schietpartij uit. Tris is niet in staat iets te doen, maar dankzij Tobias weten ze te vluchten, waarbij Tris Peter het leven redt. Marcus en Peter gaan een andere kant op en alle andere Zelfverloochenaars worden doodgeschoten: alleen Tris, Tobias, Caleb en Susan redden het tot het eind van het Vriendschapsterrein.

 

Ze willen op een trein springen naar de stad, maar in die trein zit een groep gewapende factielozen - onder wie Edward, die is weggepest uit Onverschrokkenheid. Ze mogen alleen mee omdat Tobias' volledige naam nogal wat indruk maakt.
Eenmaal in de stad blijkt dat de factielozen een heel eigen gemeenschap zijn gaan vormen. Ze worden naar een vrouw gebracht die Tobias kent en op wie hij bovendien lijkt: het is Evelyn Eaton, zijn moeder. Marcus deed destijds alsof ze overleden was om te verbergen dat ze eigenlijk uit Zelfverloochening was gestapt omdat ze een affaire had. Tobias vertelt Tris dat zijn moeder al eerder heeft gevraagd of hij niet bij de factielozen wil komen, maar hij kan haar niet vergeven dat ze hem bij de wrede Marcus heeft achtergelaten.

Het blijkt dat de factielozen met heel veel zijn en dat er ook veel Afwijkenden bij hen horen. Ze vermoeden dat Eruditie hen zal willen rekruteren als leger en willen juist tegen Eruditie in opstand komen om de samenleving te hervormen tot een systeem zonder facties. Evelyn vertelt Tris dat haar vader uit Eruditie kwam en vroeger goed bevriend was met Jeanine Matthews.

Tobias en Tris besluiten weg te gaan, naar het hoofdkwartier van Oprechtheid waar de Onverschrokkenen die zich niet bij Eruditie hebben aangesloten, ondergedoken zitten. Caleb en Susan gaan niet mee, maar gaan naar een ander factieloos gebied waar meer Zelfverloochenaars zitten.

 

Bij hun aankomst in Oprechtheid worden Tris en Tobias meteen gearresteerd. De factieleider Jack Kang vertelt dat ze worden verdacht van samenspanning met Eruditie en dat ze daarom in het openbaar, met heel Oprechtheid erbij, een test met een waarheidsserum moeten doen. Tris' vriendin Christina - die verkering had met Will - begeleidt hen naar de test en vertelt dat de meeste van hun Onverschrokken vrienden nog leven en net als zij bij Oprechtheid ondergedoken zitten.

 

Tijdens Tobias' test komt Tris te weten dat hij eigenlijk uit Onverschrokkenheid had willen stappen omdat hij terugverlangde naar Zelfverloochening, maar dat hij vanwege Tris bleef. Wanneer Tris zelf aan de beurt is, doet ze haar uiterste best om te verbergen dat ze Will heeft vermoord maar uiteindelijk lukt dat niet en vertelt ze het toch. Dat leidt tot ruzie en onbegrip met Tobias.

 

Die nacht staat Tris op het punt zelfmoord te plegen, maar het idee dat haar ouders dan voor niets zouden zijn gestorven weerhoudt haar ervan.  Ze trekt in de slaapzaal waar de Onverschrokkenen ook zitten en sluit opnieuw vriendschap met Lynn, Marlene en Uriah, de Onverschrokken aspiranten die haar destijds lieten zien hoe bijzonder het roekeloze leven bij Onverschrokkenheid kon zijn.

 

Samen willen ze vanaf een wolkenkrabber de Erudiete gebouwen gaan bespioneren, maar dan worden ze aangevallen door Onverschrokkenen die zijn overgelopen naar Eruditie. In plaats van kogels wordt er echter simulatiegas gebruikt, waardoor iedereen bewusteloos raakt behalve de Afwijkenden. Tris is bij kennis en besluit samen met Uriah, die ook wakker en dus Afwijkend is, de andere Afwijkenden in het hoofdkwartier te gaan zoeken en waarschuwen. Maar voor ze erg ver heeft kunnen komen, wordt ze gevonden en meegenomen door Eric, een Onverschrokken factieleider. Hij moet twee Afwijkenden meenemen naar Eruditie als proefkonijnen, maar voor hij dat kan doen trekt Tris haar mes en valt hem aan, waarna de trouwe Onverschrokkenen - inclusief Tobias - haar te hulp schieten en de verraders wegjagen.

Het blijkt dat de Erudiete Cara, de zus van Will, tijdens de aanval Tobias en de anderen is gaan waarschuwen waardoor ze konden terugvechten.  Eric leeft nog en blijkt vrijwel niets te weten over Jeanines plannen. Tobias en Tris komen tot het besef dat iedereen werd neergeschoten met simulatienaalden in plaats van kogels omdat Jeanine waarschijnlijk een grote, langdurige simulatie voorbereidt om macht over iedereen te krijgen. Tobias spreekt Tris aan op haar roekeloosheid, en ze weet zelf niet meer of ze nog wel verder wil of dat ze wacht tot ze gedood wordt.

 

Caleb en Marcus zijn naar aanleiding van de aanval naar Oprechtheid gekomen: Marcus is samen met Peter, die is overgelopen naar Eruditie, veilig weggekomen uit Vriendschap en gedraagt zich nu weer als Zelfverloocheningsleider. Tijdens een bijeenkomst met de Oprechten en Jack Kang biecht hij op ook Afwijkend te zijn. Kang besluit tot een vredesoverleg met Jeanine Matthews, omdat hij zijn eigen factie te belangrijk vindt voor een oorlog.

Uriahs broer Zeke en een gewonde Tori, een oude bekende van Tris die allebei waren overgelopen naar Eruditie, komen bij het hoofdkwartier en het wordt duidelijk dat ze helemaal geen verraders waren, maar juist spionnen. Terwijl Tris te maken heeft met angst voor Afwijkenden bij sommige Oprechten, wordt Tobias getreiterd omdat hij uit angst voor zijn vader naar Onverschrokkenheid ging. Op een gegeven moment heeft hij zo genoeg van dat getreiter dat hij zijn vader in elkaar slaat, in de aanwezigheid van alle Onverschrokkenen.

Samen met nog een aantal anderen gaan Tris en Tobias het vredesoverleg tussen Kang en een vertegenwoordiger van Jeanine - dat blijkt Erics collega Max te zijn - afluisteren. Max eist uitlevering van Eric en de Afwijkenden, maar voor Kang daarop in kan gaan wordt Max neergeschoten door Lynn. Tris gaat ervandoor richting het gebouw waar Jeanine waarschijnlijk zit, maar moet het opgeven als Shauna - Lynns zus - wordt neergeschoten.
De Onverschrokkenen weten allemaal dat Kang de voorwaarden van Eruditie niet kan weigeren en besluiten terug te gaan naar hun eigen hoofdkwartier, met Tori en Tobias als de nieuwe leiders. Ook Tris wordt genomineerd voor het leiderschap, maar ze wijst het af omdat ze niet meer zo zelfdestructief wil zijn.

Vlak voor ze naar hun hoofdkwartier vertrekken, houden ze een terechtstelling en schieten Eric dood.

 

Eenmaal weer thuis in Onverschrokkenheid neemt Tobias Tris mee als hij met zijn moeder afspreekt om te onderhandelen over een bondgenootschap. Hij en Evelyn besluiten definitief samen te werken tegen Eruditie, maar Tris is het daar niet mee eens.
Die nacht zitten drie Onverschrokkenen, waaronder Marlene en Lynns broertje Hector, in een simulatie. Ze willen zichzelf van het dak af werpen als een Afwijkende zich niet meldt bij Eruditie. Nadat  Marlene is gesprongen, neemt Tris een besluit: ze gaat naar Eruditie om zichzelf aan te geven.

Voor ze echt actie kan ondernemen, vertelt Christina haar dat ze haar Wills dood vergeeft. Tobias heeft door wat Tris wil gaan doen en vraagt haar niet te gaan: Tris liegt tegen hem als ze belooft niet te gaan. Midden in de nacht vertrekt Tris en vertelt alleen Christina iets, namelijk dat ze erachter moet komen om welke informatie Jeanine Zelfverloochening heeft aangevallen.

 

Tris gaat naar het hoofdkwartier van Eruditie, waar ze door Peter eerst een poosje wordt opgesloten voor Jeanine haar naar een onderzoekslab laat komen. Daar wil ze Tris gebruiken als proefkonijn voor een simulatieserum speciaal voor Afwijkenden - en haar daarna doden. Jeanine weet dat Tris bij haar persoonlijkheidstest geschikt bleek te zijn voor drie facties - Zelfverloochening, Onverschrokkenheid en Eruditie - en Tris belooft mee te werken als ze informatie krijgt over haar hersenen. Na een MRI-scan blijken deze ook op een bijzondere manier te werken: ze kan uiterst doelgericht leven zonder daar persoonlijk voordeel van te willen hebben.

 

Na de scan brengt Peter haar terug naar haar cel en komt Tris oog in oog met Tobias: hij is haar achterna gekomen, niet om haar te beschermen maar om net als zij te sterven, zo beseft ze. Jeanine vertelt haar bovendien dat Caleb degene is die haar informatie heeft gegeven over Tris' Afwijkendheid en haar angsten.

Als Tris Tobias ik een bepaald moment tegenkomt in de gang, valt hij de bewakers aan en neemt haar mee. Hij vertelt dat haar executie over twee weken zal plaatsvinden en dat de factielozen en de trouwe Onverschrokkenen op die datum Eruditie willen aanvallen om de simulaties te vernietigen en Jeanine machteloos te maken. Ze gaan samen op zoek naar de controlekamer van de simulaties, maar worden gesnapt.
Caleb probeert met Tris te praten en haar uit te leggen dat wat hij heeft gedaan te maken heeft met de wereld buiten het hek rondom de stad, maar ze wil niet luisteren.

Tris raakt erg verzwakt en bovendien depressief door alles wat er is gebeurd, maar Jeanine slaagt er nog altijd niet in om echt iets over Tris te weten te komen. Na een simulatie valt Tris haar aan en krijgt kort daarop te horen dat haar executie is vervroegd naar de volgende ochtend. Jeanine zal de verdere tests op Tobias gaan uitvoeren. Tris heeft er vrede mee: ze wil niet meer leven. Dat verandert op het moment van de executie: dan komt haar levenslust en vooral vechtlust terug. Maar voor ze iets kan doen, wordt ze al geïnjecteerd met het gif. Ze sterft echter niet, maar wordt in een tijdelijk verlamde toestand door Peter meegenomen. Hij brengt haar naar Tobias en eenmaal weer bij haar positieven vluchten ze met z'n drieën uit Eruditie en naar Zelfverloochening, waar de trouwe Onverschrokkenen en de factielozen zitten.

Marcus vertelt Tris dat de informatie die Jeanine wilde stelen van Zelfverloochening gaat over wat er buiten het hek is, en dat Tris' moeder deze informatie in veiligheid wilde brengen toen ze Tris uit de watertank redde - en daardoor kreeg Jeanine de informatie ge pakken. Marcus wil dat Tris hem helpt met behulp van deze informatie de maatschappij te beschermen. Nadat onder leiding van Evelyn is besloten dat Onverschrokkenheid en de factielozen Eruditie zullen gaan aanvallen met massavernietiging tot doel, besluit Tris om Marcus te helpen. Ze zegt tegen Tobias dat ze te bang is om te vechten en gaat met Christina en Marcus naar Vriendschap om hen te waarschuwen voor de aanval: ze vindt het fout dat onschuldige mensen zullen sterven en vindt bovendien dat de waarheid over het hek belangrijker is.
Johanna en het grootste gedeelte van de Vriendschapsleden besluiten te proberen de oorlog tegen te houden. Tris krijgt een groep in Vriendschap onderduikende Erudieten, waaronder Cara, zover dat ze zich bij haar, Christina en Marcus aansluiten. Ze gaan met z'n allen naar de stad om tijdens de aanval te voorkomen dat er teveel waardevolle kennis verloren gaat.

 

Ze dringen het hoofdgebouw van Eruditie binnen - waarbij een Erudiete jongen omkomt - en vinden een kamer met openbare computers. Cara blijft daar, maar Caleb komt en probeert ze tegen te houden: hij zegt dat de belangrijkste informatie op privécomputers staat. Onderweg naar Jeanines privélaboratorium komen ze Edward tegen, die hen niet wil laten gaan. Hij schiet Christina in haar been, zij schiet hem neer en Marcus haalt Tris over om met alleen hem verder te gaan.

Nadat ze in een simulatie tegen zichzelf heeft moeten vechten, komt Tris in Jeanines kantoor. Jeanine wordt onder schot gehouden door Tori, die de dood van haar Afwijkende broer wil wreken. Tris probeert haar tegen te houden, maar Tori vermoordt Jeanine voordat ze Tris toegang heeft kunnen geven tot de belangrijkste informatie. Tobias komt binnen en is woedend omdat ze met zijn vader heeft samengewerkt.
Tris wordt naar beneden gebracht, waar ze toekijkt hoe een zwaargewonde Lynn sterft. Het wordt duidelijk dat de Onverschrokkenen en de factielozen twee heel andere dingen willen: de Onverschrokkenen willen gewoon weer een factiemaatschappij maar dan zonder Eruditie: de factielozen, die alle wapens hebben afgepakt, willen een samenleving zonder facties.

 

Op dat moment komt Tobias naar Tris toe en vertelt haar dag hij niet boos is, dat hij begrijpt wat ze heeft gedaan en dat hij de waardevolle informatie alsnog te pakken heeft gekregen. Een tel later wordt deze informatie openbaar gemaakt voor alle aanwezigen via een filmopname. Een vrouw, Amanda Ritter, vertelt over een maatschappij vol moord en ellende, en dat de samenleving zoals de facties die kennen erop gericht was al die ellende een halt toe te roepen. De Afwijkenden zouden er uiteindelijk voor moeten zorgen dat beide samenlevingen weet een zouden worden. Deze Amanda is zelf in de nieuwe samenleving gaan wonen, zoals ze vertelt, onder de naam Edith Prior - Tris' voorouder.

Personages

Tris

Beatrice ‘Tris’ Prior is in dit boek een heel ander persoon dan in het eerste deel. Vooral de dood van haar ouders, maar ook het feit dat zij zelf iemand heeft vermoord (en niet zomaar iemand, maar een vriend van haar) heeft haar veranderd. Ze verkeert in een soort shock waardoor ze eerst geen wapen meer durft te gebruiken en daarna komt ze terecht in een soort roekeloosheid. Ze mist haar ouders ontzettend en voelt zich bovendien heel erg verantwoordelijk voor hun dood. Ze begrijpt helemaal niets van wat er gebeurt, maar ze weet wel dat heel veel van wat er gebeurt komt doordat zij Afwijkend is. Het kan haar eigenlijk weinig meer schelen hoe het met haar gaat: ze heeft veel momenten waarop ze graag ook dood zou willen en ze stort zich vaak zonder nadenken in situaties die wel eens haar dood zouden kunnen worden, gewoonweg omdat ze geen levenslust meer heeft. Wel is het zo dat de mensen om haar heen nog steeds heel belangrijk voor haar zijn, maar ze vindt niet meer dat ze hun liefde zelf waard is. Ze is nog altijd koppig, eigenwijs, gelooft niet makkelijk iets waar ze het niet mee eens is en geeft niets om wat anderen vinden. Pas als ze letterlijk oog in oog met de dood komt te staan, realiseert ze zich weer dat ze moet vechten en dat ze ook wil vechten omdat ze niet dood wil.

Tobias

Tobias (Four) is in dit boek ook een heel ander soort persoon dan hij in het eerste deel was. Hij is nog steeds stoer en dapper, maar doordat hij in dit boek veel over zijn eigen afkomst te weten komt is hij niet meer alleen maar de Onverschrokken trainer. Hij is erop gericht te doen wat er gedaan moet worden en is bereid zijn gevoel daarin uit te schakelen. Hij kan erg hard en koppig zijn als hij boos is of als iets hem niet bevalt, maar eigenlijk komt dat doordat hij op veel momenten gewoon onzeker is. Zowel zijn moeder als zijn vader gaat in dit boek een belangrijkere rol spelen in zijn leven en doordat veel mensen te weten komen welke keuzes hij heeft gemaakt, worstelt Tobias met wie hij wil zijn.

Christina

Christina is in dit boek een stuk belangrijker dan in deel één, toen ze eigenlijk gewoon de beste vriendin van Tris was. Na de dood van Will is ze veranderd, serieuzer geworden, en haar relatie met Tris is een poosje heel slecht zodra Christina weet dat Tris hem heeft vermoord. Daarna worden ze echter heel belangrijk voor elkaar: Christina wordt eigenlijk een soort vriendin die nooit vragen stelt. Ze begrijpt Tris’ keuzes vaak beter dan Tris door heeft en staat vierkant achter haar omdat ze nu eenmaal een gezamenlijk verleden hebben. Christina staat stevig in haar schoenen en is bereid te doen wat nodig is om te laten zien waar ze voor staat.

Marcus en Evelyn

Marcus en Evelyn Eaton zijn de ouders van Tobias en totaal verschillend. Marcus is altijd wreed geweest tegen Tobias: hij sloeg hem vaak en die ellende zorgde ervoor dat Tobias overstapte naar Onverschrokkenheid. Tobias heeft het er moeilijk mee als hij weer herenigd is met zijn vader, die nog steeds alleen maar macht en controle wil en helemaal niets begrijpt van de persoon die zijn zoon geworden is en wat hij wil. Evelyn is toen Tobias klein was factieloos geworden: hij wist toen niet beter dan dat ze dood was. Inmiddels is ze de leider van de factielozen en doet ze haar uiterste best om hem terug te krijgen. Ze wil een leider zijn en de samenleving opnieuw vormgeven in een eerlijker systeem, maar ze wil ook graag dat Tobias haar vergeeft en weer een band met haar krijgt.

Jeanine Matthews

Jeanine speelt in dit boek een veel grotere rol dan in het eerste deel. Ze is de leider van Eruditie en wil niets liever dan de macht over de gehele samenleving. Om dat te bereiken ontwerpt ze simulaties die gebruikt kunnen worden voor alle burgers, inclusief de Afwijkenden: dat lukt haar echter niet zo goed en daarom heeft ze Tris nodig. Jeanine is niet bang om iemand die haar kan helpen te gebruiken tot ze diegene niet meer nodig heeft. Ze heeft een ijselijke persoonlijkheid en is niet gemakkelijk van haar stuk te brengen, maar kan ook heel charmant of juist wild van woede zijn om haar doel te bereiken.

Quotes

"Ik moet het weten. Ik moet erachter zien te komen wat er in hemelsnaam zo belangrijk is dat de Zelfverloochenaars bereid zijn ervoor te sterven – en de Erudieten om ervoor te moorden." Bladzijde 17

"We zijn in een factieloos pakhuis en de factielozen, die volgens de verhalen verspreid, geïsoleerd en zonder gemeenschap leven… zitten allemaal gezamenlijk binnen. Gezamenlijk, als een fáctie." Bladzijde 51

"Geen facties? Een wereld waarin niemand weet wie hij is of waar hij thuishoort? Ik kan het me niet eens voorstellen: ik zie alleen maar chaos en eenzaamheid voor me." Bladzijde 58

"Ik ben het zat om Tris te zijn. Ik heb vreselijke dingen gedaan. Ik kan ze niet meer terugdraaien; ze maken deel uit van wie ik ben. Het grootste deel van de tijd lijken ze zelfs alles wat ik ben." Bladzijde 82

"Ik zeg niet wat ik denk: dat hij misschien wel gelijk heeft. Ergens wil ik mezelf heel graag verliezen, wil ik naar mijn ouders en Will zodat ik die pijn niet meer hoef te voelen. Ergens wil ik weten wat ons na dit leven te wachten staat." Bladzijde 108

"Ik heb inderdaad een keus gemaakt. Ik heb gekozen voor mijn vader en moeder, en voor de zaken waarvoor zij gevochten hebben." Bladzijde 248

Thematiek

Queeste

In boek één ging het vooral om Tris’ eigen coming-of-ageproces, waarbij ze langzamerhand besefte dat ze niet slechts bij één onderdeel van de samenleving hoorde, maar dat ze juist haar eigen complexe identiteit had. Die identiteit is ze in dit tweede deel een beetje kwijt, waardoor het hele boek voor haar eigenlijk een onbewuste persoonlijke queeste is om zichzelf terug te vinden. Ze is de mensen die het belangrijkst voor haar waren kwijtgeraakt en door alles wat er is gebeurd en alles wat ze heeft gezien voelt ze zich ontzettend schuldig. Haar levenskracht is ze kwijt: ze is nog steeds dapper en bereid om de mensen die belangrijk voor haar zijn te beschermen, maar ze doet eigenlijk geen moeite meer om zichzelf ook te beschermen. De manier waarop ze omgaat met alles wat er in dit boek gebeurt, past daar goed bij: het gaat eigenlijk allemaal langs haar heen, maar tegelijkertijd doet ze haar best om te blijven vechten voor waar ze in gelooft. Pas tegen het einde lukt dit en weet ze weer wie ze is en waarom ze zo is.

Motieven

Moeizame liefdesrelaties

De relatie van Tris en Tobias neemt in dit boek vastere vormen aan. In deel één waren ze eigenlijk gewoon verliefd op elkaar, maar door alles wat er in dit tweede deel gebeurt realiseren ze zich wat het betekent om echt met elkaar samen te zijn. er zijn momenten waarop ze elkaar goed begrijpen en veel steun aan elkaar hebben, maar het gaat ook vaak mis doordat ze zichzelf belangrijker vinden dan de ander of simpelweg niet nadenken over wat hun gedrag kan betekenen voor de ander.

Leugens en bedrog

Zoals al uit het motto voorin het boek blijkt, is de waarheid belangrijk in het verhaal. En die waarheid kost niet alleen Tris, maar ook veel van de andere personages nogal wat moeite waardoor er een soort patroon van leugens ontstaat. Zijzelf houdt dingen verborgen voor Tobias, maar hij liegt ook over veel dingen tegen haar en er zijn sowieso veel personages die niet eerlijk tegen elkaar zijn omdat ze zichzelf of elkaar willen beschermen: uiteindelijk komt dit altijd uit en dat leidt tot nog meer conflicten.

Geweld

Net als in het eerste boek komt er veel geweld voor in het verhaal. Tris en haar vrienden zijn vanaf het eerste begin op de vlucht voor de mensen van Eruditie en zijn nergens echt veilig: op elke plek waar ze verblijven worden ze aangevallen of gemanipuleerd om zichzelf iets aan te doen. Veel mensen sneuvelen in de strijd omdat ze simpelweg anders zijn of zich verzetten, of omdat ze op het verkeerde moment op de verkeerde plaats zijn.

Destructie

Tris is door alles wat er met haar en om haar heen gebeurt zelfdestructief geworden. Ze is niet bewust bezig met de dood, maar gedraagt zich roekeloos: ze begeeft zich zonder wapens in geweld of stort zich zonder erbij na te denken in een gevaarlijke situatie. Het idee dat ze dood zou kunnen gaan doet haar niets, omdat ze niet meer echt iets heeft om voor te leven: daardoor sterft ze een paar keer bijna echt.

Motto

Net als een wild dier is de waarheid te sterk om zich te laten kooien.
– Uit het factiemanifest van Oprechtheid

De waarheid is een belangrijk onderdeel van het boek Opstand. Niet alleen omdat Tris en haar vrienden een poosje in het hoofdkwartier van de Oprechtheidsfactie doorbrengen, waarin alles draait om de waarheid, maar ook omdat vrijwel elk personage moet zien om te gaan met zijn of haar eigen waarheid. Vooral tussen Tris en Four zijn er veel leugens omdat ze elkaar willen beschermen of juist omdat ze elkaar niet begrijpen, en die leugens komen altijd uit: de waarheid laat zich dus niet kooien (door leugens).

 

Opdracht

Voor Nelson,

die alle risico’s waard was.

Trivia

De verfilming van dit boek draait in maart 2015 in de bioscoop.

Titelverklaring

De oorspronkelijke (Engelse) titel van het boek is Insurgent, wat letterlijk vertaald kan worden als opstandig of opstandeling. Dit laatste is letterlijk een bijnaam die Tris aan het eind van het boek krijgt, als ze een ontwikkeling heeft doorgemaakt waardoor ze niet meer vechtend wil sterven, maar simpelweg in opstand wil komen tegen alles dat indruist tegen waar zij in gelooft. Bovendien past deze titel sowieso bij de verhaallijn, aangezien Tris en haar vrienden gedurende het hele boek bezig zijn met een opstand tegen de overheersende autoriteit (Eruditie).

Structuur & perspectief

Qua vertelperspectief is Opstand vrijwel gelijk aan het eerste deel, Inwijding. Het hele verhaal wordt verteld vanuit Tris’ oogpunt, alsof het haar dagboek is: je hebt daardoor een goed inzicht in haar gedachten en gevoelens. De verhaalstructuur is echter anders dan het eerste deel: daarin werd het verhaal verteld op basis van gebeurtenissen en ontwikkelingen die elkaar opvolgden en zo een spannend geheel vormden. In Opstand gaat het veel meer om een langdurige situatie: er zijn maar een paar echte spanningsmomenten omdat het verder vooral diep ingaat op wat we al weten. In het begin van het verhaal probeert Tris vooral uit te vinden hoe ze zich voelt en verkeert ze eigenlijk in een soort shocktoestand door het verlies van haar ouders terwijl ze steeds onderduikt en alles wat er gebeurt een plek probeert te geven. De kern van het boek gaat over dat het leven haar weinig meer kan schelen: ze is roekeloos en bereid te sterven om anderen te beschermen en verder geeft ze niet echt meer ergens om. Ten slotte krijgt ze in het laatste stuk haar vechtlust terug en kijkt ze weer veel helderder naar alles wat er gebeurt omdat ze zich realiseert wat ze eraan moet doen. De structuur heeft dus vooral te maken met de ontwikkeling die Tris’ doormaakt.

Op het gebied van de gebeurtenissen in de plot wordt er vooral naar de climax toe gewerkt: eerst proberen de facties en de bewoners te herstellen van de oorlog, daarna wordt er geprobeerd een oplossing te vinden en uiteindelijk gaat alles weer fout en ontstaat er een heel nieuw systeem.

Decor

Het verhaal speelt zich net als in Inwijding af in de stad Chicago van de toekomst. In dit boek ontdek je als lezer meer over hoe die samenleving precies in elkaar zit en zijn er bovendien wat dingen veranderd. Het interessante is dat er sinds het eerste boek helemaal geen tijd is verstreken: Opstand gaat precies daar verder waar Inwijding is geëindigd. Nog iets wat je kunt opmerken is dat alle gebeurtenissen van zowel boek één als boek twee maar heel weinig tijd in beslag nemen: het verhaal van Inwijding speelde zich misschien af in een periode van een paar weken, en ook in Opstand gaat het waarschijnlijk om niet meer dan een maand.

 

In deel één speelde alles zich voornamelijk af in het hoofdkwartier van Onverschrokkenheid: in Opstand zien we juist veel meer van hoe de hele samenleving eruitziet. Het hoofdkwartier van Vriendschap op het platteland is bijvoorbeeld belangrijk: hier leven de mensen een ontzettend rustig en vreedzaam leven, waarbij positieve emoties heel belangrijk zijn. Ook het hoofdkwartier van de Oprechten, die zoveel mogelijk alles zwart-wit willen zien, is een belangrijke locatie in het verhaal. Een deel van de stad dat in dit boek pas geïntroduceerd wordt, is de sloppenwijk waar de factielozen zitten: ze wonen in krottige huizen en delen alles omdat ze maar heel weinig hebben, maar vormen met z’n allen wel echt een gemeenschap waarin iedereen zichzelf mag zijn en zijn eigen verhaal heeft. Het zijn mensen die hun inwijdingsceremonie niet hebben gehaald of die uit hun factie zijn gezet of gestapt.

Stijl

De schrijfstijl van Veronica Roth is in dit boek enerzijds bijna hetzelfde als in deel één, maar anderzijds ook weer heel anders. Het taalgebruik is nog steeds eenvoudig en er zijn veel dialogen en actiemomenten waarop het boek vlot leest. Wel is het zo dat ze in dit boek andere onderwerpen gebruikt: het gaat hier veel meer om de psychologische ontwikkeling van Tris en alle problemen die daarbij komen kijken, dus ze beschrijft veel van Tris’ gedachten en gevoelens. Bovendien krijg je als lezer in dit boek veel antwoorden: de informatie die werd gegeven in Inwijding wordt in dit boek uitgediept of aangevuld met nieuwe informatie, waardoor je een beter achtergrondbeeld krijgt.

Slotzin

En dan barst het geschreeuw los.

Beoordeling

Na mijn enthousiasme over het eerste boek heb ik bijna nog meer genoten van dit tweede deel. Vaak hoor je dat het vervolg op een heel populair boek alleen maar kan tegenvallen, maar ik vond juist dat het verhaal in deel twee bijzonder goed werd opgepakt – letterlijk op het moment waar deel één eindigde – en verder uitgewerkt. Opstand is namelijk weer iets heel anders dan Inwijding: het heeft meer diepgang, geeft meer achtergrondinformatie en er zit meer variatie in het verhaal, waardoor het spannend blijft en je steeds nieuwe, interessante personages leert kennen. Die personages hadden van mij op bepaalde punten wel wat meer aan bod mogen komen, maar ik vond het erg goed dat Tris als hoofdpersoon ook zo’n enorme ontwikkeling doormaakte: de manier waarop zij zich in dit boek gedroeg naar aanleiding van alles wat er in deel één was gebeurd, maakte het heel realistisch.

Recensies

"Ik heb grote bewondering voor de schrijfstijl van schrijfster Veronica Roth." http://www.cravingpages.n...nica-roth/

"Roth zuigt de lezer direct weer in het verhaal." http://www.cultuurbewust....onica-roth