Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2014
• 271 pagina's
• Uitgeverij: Ambo/Anthos

Flaptekst

Eerste zin

De dag was al verkeerd begonnen. Ze had zich verslapen omdat ze was vergeten de wekker op te winden. Het scheelde niet zoveel: hij was blijven staan op twintig voor zes, en hij had om half zeven moeten rinkelen, dansend op het nachtkastje als kon hij zich niet beheersen in zijn ongeduld een nieuwe dag aan te kondigen.

Samenvatting

Het verhaal kan eigenlijk heel kort worden samengevat. Charlotte van den Broecke is een al wat oudere vrouw (in de zestig) als ze uit bad valt. Haar moeder is er niet meer en haar vader is erg hulpbehoevend. Ze zorgt zelf voor hem, maar ze kan zich niet meer bewegen door allerlei fracturen die ze bij de val oploopt. Hoe ze ook roept en schreeuwt, hij kan haar zelf niet helpen en ze moet dagen blijven liggen totdat er hulp komt. Die is echter niet helemaal gewenst: twee schilders die  enkele maanden ervoor een deel van haar huis hebben geschilderd, komen inbreken om haar spullen te roven. Ze treffen haar in desolate toestand aan, maar doen weinig om haar te redden. Ze leggen haar mobiele telefoon op haar borst, zodat ze zichzelf kan redden. Maar ze heeft diverse ledematen gebroken, heeft grote angsten doorstaan  en ze zint op wraak omdat ze niet kan slapen vanwege het opgelopen trauma. Ze voelt zich gedwongen wraak te nemen.

Ze laat de schilders terugkomen om de rest van het huis te schilderen en besluit dan toe te slaan. Met slaappillen drogeert ze de mannen, van wie er één daarna van de ladder valt; ook de andere raakt buiten westen en ze sleept hun lichamen met behulp van een tuin-tractortje  van haar broer die in Frankrijk overwintert naar de schuur waar ze hen vastbindt en van plan is ze te laten verhongeren.

De twee schilders Ab en Denny Crouwels (resp. 24 en 18 jaar) runnen het bedrijf niet echt: het is meer een dekmantel voor hun criminele activiteiten. Ze nemen een klus aan en nemen dan alles goed in zich op. Vervolgens breken ze in bij de opdrachtgever en stelen wat ze maar kunnen. Dat is ook gebeurd bij Charlotte.
De mannen maken zich overigens ook schuldig aan het in elkaar slaan van homo's waardoor er een aanklacht komt en de politie ingeschakeld wordt. Zo raakt Paul Vegter bij de zaak betrokken. De mannen in de schuur komen weer bij en praten met elkaar. Denny geeft aan dat hij niet meer kan lopen en dat hij veel pijn heeft. Hij moet ook nog iets bekennen: hij is zelf homo en zal niet meer meedoen aan het in elkaar slaan van die groep mannen. Ab gelooft hem niet: zijn broer is homo.

Charlotte heeft alles  goed uitgedokterd en ze belt naar de vrouw van de schilder om te vragen waar ze blijven. Die vrouw schakelt de politie in en van het een komt het ander. De recherche ontdekt de samenhang tussen de verdwijning van de mannen, de diefstallen  en het homo's slaan. Een van de nieuwe rechercheurs merkt dat de ramen van Charlotte toch al geschuurd zijn, waardoor de schilders waarschijnlijk wel op het werk verschenen zijn. Hij deelt dat mee aan zijn superieuren en ze gaan dan eens verder kijken bij Charlotte.

Charlotte is intussen in de schuur gaan kijken en ze ontdekt dat de oudste broer niet helemaal uitgeschakeld is. Met een bijl slaat ze hem in de schouder en hij bloedt hevig. Daarna gaat ze naar de kelder van haar eigen huis en ze ziet dat er door haar vader een ruimte is gemetseld. Ze hakt de stenen weg en komt dan het lijk van haar moeder tegen, dat zeer waarschijnlijk door haar vader is ingemetseld nadat hij haar vermoord had. Charlotte geloofde altijd dat ze vertrokken was: ze was fotografe. 

De politie doet huiszoeking en ontdekt in de tuin en het huis van Charlotte drie lijken: dat van Denny Crouwels, dat van haar moeder en dat van haar reeds lang gestorven vader (de stank is ondraaglijk). Charlotte heeft haar vader laten verkommeren uit wraak en ze heeft Denny gedood uit wraak. "Als padden schreeuwen, ..... "(zie titel)

On dit verhaal zit ook weer de persoonlijke draad rondom Paul Vegter en zijn relatie geweven. Jaren geleden is hij zijn vrouw Stef aan kanker verloren en hij bouwt voorzichtig aan een relatie met Renée Pettersen. Zijn dochter Ingrid kan dat niet goed hebben, maar toch gaan ze een keer bij hen eten. Dat valt eigenlijk niet tegen. In het begin van het boek bezoekt Vegter ook de begrafenis van de vrouw van zijn oudere collega Talsma. Die mist zijn vrouw Akke daarna enorm, maar hij komt toch meteen werken. Vegter die niet zo goed in troost is, probeert Talsma toch wat op te peppen. Hij laat hem een keer bij hen eten. 
 

Personages

Paul Vegter

Paul is de hoofdpersoon van de serie thrillers. Hij heeft een probleem met zijn dochter aan wie hij vroeger weinig aandacht heeft besteed. Zijn vrouw Stef is overleden en na een moeizaam rouwproces, heeft hij werk gemaakt van zijn collega Renée. Dat is ook een vrouw met gebruiksaanwijzing die niet direct voor hem in katzwijm valt. Wel probeert ze de verhouding met zijn dochter te stimuleren. In dit deel gaan ze zelfs een keer bij haar en zijn schoonzoon eten. In het begin van het verhaal is de vouw van zijn oudere collega Talsma overleden: hij woont de begrafenis In Friesland bij en probeert daarna de man bij te staan. Maar hij kan moeilijk over dit soort processen praten. Bij de oplossing van de zaak speelt hij een bescheiden rol.

Renée Pettersen

Komt in dit verhaal voornamelijk naar voren als de "vriendin van..." Ook zij heeft nauwelijks invloed op het opsporen van de misdaad. Ze stimuleert Paul het contact met zijn dochter Ingrid te verbeteren.

Talsma

Talsma is een oudere rechercheur die aan het begin van dit deel zijn vrouw Akke verliest. Hij kan nauwelijks iets zonder haar. Omdat hij niet bij "zijn rouwgevoel"kan komen, gaat hij maar weer direct aan het werk,. Hij loopt met zijn ziel onder zijn arm.

Denny Crouwels

Denny zit onder de plak bij zijn oudere broer Ab. Hij kan n iet zo veel en hij doet mee aan het homo's meppen. In de donkerte van zijn bestaan bekent hij aan zijn broer dat hij zelf homo is. Die kan het niet geloven en maar slecht accepteren. Denny timmert niet hoog, hij raakt door zijn val van d e ladder ernstig gewond en overlijdt in de schuur.

Ab Crouwels

Ruigere broer van Denny. Hij is in feite meer een criminele inbreker dan een deskundige schilder. Hobby homo's in elkaar slaan. Dat doet pijn als zijn broer zelf een homo blijkt te zijn.

Charlotte van den Broecke

Charlotte kent een moeizame jeugd: haar moeder die fotiografe is, verdween uit haar leven en ze werd door haar vader opgevoed op een niet al te frisse manier. Hij zag haar het liefst als vrouw . Het is niet onmogelijk dat ze een incest-verleden heeft, hoewel het niet expliciet wordt vermeld. Later moet ze haar vader verzorgen en hij is als patiënt erg moeilijk. Niets deugt er. Als ze uit bed valt, wordt ze dagenlang niet gevonden (haar broer zit in Frankrijk en haar vader kan vrijwel niets) De inbrekers ontdekken haar, maar doen verder niet veel: ze leggen een telefoon op haar borst waardoor ze zelf kan bellen. Om alles wat ze in haar leven heeft meegemaakt, besluit ze gruwelijk wraak te nemen: vooral op de schilders/inbrekers, maar ook op haar vader die ze verder verwaarloost. In de kelder ontdekt ze tenslotte het lichaam van haar moeder dat ingemetseld is. Het leven van een onmachtige vrouw die dan maar iets doet wat haar enige voldoening zal geven: wraak nemen op alles.

Quotes

"'Denny, rot op. Dat kun je niet menen, man' ''Jawel' 'Beste mop ooit. Mijn broertje vindt het leuk om homo's in elkaar te slaan., maar is er zelf een. is er een psychiater in de zaal?'" Bladzijde 176

"Mamma's haren waren dezelfde: lang en zelfs nu nog licht krullen. Ze lagen rond haar... rond haar gezicht, en ze waren nog altijd mahoniekleurig, maar niet langer glanzend. Pappa was geen gelovig man. Niettemin had hij de handen van zijn vrouw gevouwen op haar borst." Bladzijde 238

"Haar voet gleed weg in het laagje water op de glibberige boden van het bad, en ze tolde rond, maaiend met haar armen in een vergeefse poging haar evenwicht te bewaren. Er was een krakend geluid toen haar hoofd tegen de wastafel sloeg, en daarna opnieuw, ergens bij haar rechterheup, in de laatste seconde voor ze het bewustzijn verloor." Bladzijde 12

"Heel langzaam viel hij. Zijn rechterelleboog knakte onder hem vandaan als die van een dronkenman aan de bar, nam het bovenlichaam in dezelfde beweging met zich mee. Er was een geknars van grind toen zijn schouders de grond raakten, en daarna was het stil. Alleen de duif koerde nog." Bladzijde 64

Thematiek

Wraak / bloedwraak / eerwraak

Charlotte is de drijvende figuur achter het thema. Ze is slachtoffer van haar opvoeding door een dominante vader en een afwezige moeder. later moet ze haar verlamde vader verzorgen en dat is ook geen pretje. Wanneer ze uit bad valt, ligt ze dagen naakt en hulpeloos op de vloer van de badkamer, totdat er hulp komt. Die inbrekers helpen maar weinig (krijgt alleen een telefoon). Geteisterd door een PTSS besluit ze wraak te nemen op de schilders. Dat gebeurt ten dele.

Motieven

Homoseksualiteit

De ruwe mannen hebben hun hobby gevonden: het in elkaar slaan van homo's. het is voor Ab dan ook dubbel pijnlijk als in een laatste confrontatie zijn broer Denny bekent dat hij ook homo is. Dat kan eigenlijk niet.

Moeizame liefdesrelaties

Paul Vegter heeft na de dood van zijn vrouw Stef een probleem met relaties. Hij voelt veel voor zijn collega Renée, maar het gaat allemaal moeizaam, ook al omdat Ingrid, zijn dochter, nog niet zover is dat Renée de plaats van haar moeder kan innemen. dat heeft gevolgen voor de relatie tussen Paul en Renée die bovendien nog collega's zijn. Op hun werk beginnen ze er zo langzamerhand ook op te letten en opmerkingen over te maken. Er is altijd jaloezie.

Moord

Charlottes vader heeft zijn vrouw vermoord en ingemetseld in de kelder, waar Charlotte aan het einde van het verhaal achterkomt. Denny de sjonge schilder komt om het leven omdat ze pillen voert waarna hij van de ladder kukelt. Ze is dat ook van plan met Ab, maar daar komt de politie bijtijds een stokje steken voor zijn dood. Opzettelijk kan ook de dood van de vader van Charlotte zijn: hij is al enige tijd dood als de rechercheur Veenig hem vindt. Ze zal hem uit wraak hebben laten creperen.

Misdaad

Ab en Denny zijn eigenlijk geen schilders maar ordinaire inbrekers die eerst poolshoogte nemen en later inbreken bij de mensen die hun een klusje hebben bezorgd. Ze stelen vooral televisies, smartphones e.d. en helen de handel.

Kindertijd & kinderleed

Charlotte heeft het in haar jeugd erg moeilijk gehad. Haar moeder is verdwenen (naar later blijkt vermoord) en ze is opgevoed door een dominante vader. Veel vriendinnen heeft ze niet gehad. Aan dit motief is natuurlijk ook het ouder-kindrelatie motief verbonden. Charlotte neemt het haar moeder kwalijk dat ze verdwenen is. Ze kan haar vader ook wel schieten als ze hem later moet verzorgen, omdat hij verlamd is. waarschijnlijk laat ze hem de hongerdood sterven.

Dood van een geliefde

Voor Talsma is de dood van de geliefde Akke moeizaam te verwerken. Datzelfde is gebeurd bij de dood van de vrouw van Paul Vegter. Hij probeert Talsma een beetje te helpen. maar het verdriet is nog rauw.

Trivia

Lineke Dijkzeul wordt door critici vaak beschouwd als de top van de Nederlandse thriller schrijvers.

Titelverklaring

De titel komt letterlijk in de tekst voor. Op blz. 90 denkt Charlotte aan het verhaal van haar vader over padden. "Het is lente, ze warmen op, ze hebben maar één verlangen: zich voortplanten. En ze zijn blind voor gevaar. Wist je dat soms twintig padden tegelijk een vrouwtje bespringen, zodat ze verdrinkt? Maar als ze in nood zijn, als ze worden bedreigd, dan schreeuwen ze. Ik heb wel eens gedacht dat weinig erger is dan het schreeuwen van een pad. Hij is volkomen hulpeloos, hij heeft geen enkele manier om zich te verweren. Als een pad schreeuwt, schreeuwt de wereld."
De titel slaat voornamelijk op de situatie waarin de hoofdfiguur Charlotte verkeert. Ze is hulpeloos wanneer ze in de badkamer uitglijdt, en moet wachten tot ze gered (lees: bestolen) wordt. Dan besluit ze wraak te nemen. Ook de mannen die haar bestolen hebben, komen in een "paddensituatie". Ze drogeert ze, ze worden opgeborgen in de schuur en één van hen overlijdt.  De oudste broer Ab schreeuwt ook van pijn als Charlotte hem met een bijl bewerkt.

Structuur & perspectief

Het verhaal omvat 48 hoofdstukken en de structuur is wel origineel en bijzonder.
Er zijn hoofdstukken waarin Charlotte de personale verteller lijkt. Ze vertelt dan in zo'n hoofdstuk eerst over het verleden (de val uit het bad) en daarna door een typografisch teken afgescheiden ; de wraak van het heden. Later wordt alleen maar het heden door haar verteld: de afloop van de wraak. 
Er zijn ook enkele hoofdstukken die alleen uit dialogen bestaan tussen Ab en Denny Crouwels. Ze zitten opgesloten in een donkere schuur en zien niets. In deze hoofdstukken wordt dus alleen de directe rede gebruikt. Als of alleen een microfoon de woorden registreert. Dat is wat perspectief betreft heel bijzonder.
Er is nog een derde verhaallijn, die van rechercheur Paul Vegter die de steeds terugkerende politieman is in de serie die Dijkzeul schrijft. Hij heeft intussen een relatie met collega Renée, die in andere delen niet zo werd geaccepteerd door de dochter van Paul. Deze relationele lijn loopt naast het misdaadverhaal. 

Decor

Je kunt in de thrillers van Dijkzeul meestal niet precies te weten komen waar en wanneer het verhaal zich afspeelt. 

Net als in de eerste  afleveringen van de Paul Vegterserie wordt er niet expliciet verwezen naar een bepaalde stad.
Maar in de eerste twee delen over Paul Veger vormt Amsterdam het meest logische decor. Daarom is dit ook in  deel zeer waarschijnlijk het geval. Dat kun je o.a. afleiden uit de wijk waar de schilder/crimineel  Ab Crouwels woont.
Wat de tijd betreft kom je niet veel verder dan de constatering dat het een actuele  thriller is en dat het verhaal zich afspeelt terwijl het bijna lente is. (dus waarschijnlijk in de maand maart). Het heden voltrekt zich dan binnen enkele dagen nadat de wraak voltrokken is. Een jaartal valt uit de gegevens niet op te maken.

Stijl

Lieneke Dijkzeul onderscheidt zich in haar stijl echt opmerkelijk van collega-thrillerschrijfsters.  Het is geen huis-tuin-en keukenstijl van Loes den Hollander of Suzanne Vermeer, maar ze heeft een veel verzorgder taalgebruik, bovendien op een hoger niveau. Haar metaforen zijn ook van een ander niveau dan die van de hierboven vermelde collega's.
Een paar voorbeelden :
(blz. 5) Het scheelde niet zoveel: hij was blijven staan op twintig voor zes, en hij had om half zeven moeten rinkelen, dansend op het nachtkastje als kon hij zich niet beheersen in zijn ongeduld een nieuwe dag aan te kondigen.
(blz. 8)  Op het nachtkastje naast het éénpersoonsbed stond een glas water, met op de bodem zijn gebit als een verzonken schat. Elke ochtend vermeed ze naar die lege grijns te kijken.
(blz. 20) Er was een stem. Een stem die steeds hetzelfde riep: " Charlotte, Charlotte!"
Hij sloeg tegen haar schedel als een hamer op een aambeeld. Hij deed pijn.
(blz. 37) Ze had beide benen nodig. En het rechterbeen weigerde mee te werken. Het weigerde niet, het kon niet. Het was een dood stuk hout.
(blz. 108) "Vegter. En dit is rechercheur Renée Pettersen."
Hij kreeg een hand die aanvoelde als een dooie vis.
(blz. 233) Maar nu was Talsma hier, en hij leek op een drenkeling die een touw krijgt toegeworpen.

Slotzin

In de keuken was het tableau niet veranderd. Charlotte van den Broecke het verstilde middelpunt ervan. Vegter legde de sleutelbos op tafel en probeerde haar blik te vangen; "Waarom?" Haar zwijgen duurde zo lang dat hij dacht dat het haar antwoord was. Maar ten slotte zei ze: "Misschien om alles", en hij knikte dat hij het begreep.

Beoordeling

De serie die Dijkzeul schrijft over Paul Veger is interessant. je kunt de delen wel afzonderlijk lezen, maar er loopt wel een rode draad door de verhalen  met betrekking tot zijn verleden (de dood van zijn vrouw Stef) en de moeizame relatie die hij aanknoopt met zijn roodharige collega Renée. Dat maakt de thriller wel psychologischer maar zeker niet spannender. Eigenlijk gebeurt er in "Als padden schreeuwen" niet ze heel veel. Een oude vrouw neemt wraak, omdat mannen haar in een hulpeloze situatie bestolen en niet geholpen hebben.
Het is daarom geen whodunit, maar meer een whydunit. Heel spectaculair zijn de gebeurtenissen niet. Het is zeker geen pageturner en daar zit je bij een thriller toch wel op te wachten. Je zou het boek misschien zelfs een literaire roman kunnen noemen.
En waarschuwing voor de schrijfster is op zijn plaats: het verhaal van Paul Vegter moet wel een thriller blijven. Wat het taalgebruik betreft is de thriller wel op niveau: thrillers van Dijkzeul  zijn lezenswaardiger dan van de gemiddelde thrillerschrijfster. 

Recensies

"Dit zesde Vegter-Talsma-verhaal draait om verval en afscheid, geborgenheid en troost, liefde en de schijnvorm ervan. Als padden schreeuwen is een ragfijn gecomponeerd boek dat vol doordenkertjes en wijsheden zit. Bijvoorbeeld, dat gedrag, hoe verwerpelijk het ook is, altijd ergens vandaan komt. En dat het verschil tussen vroeger en nu een kind is dat met een fietshelm op over een speelpleintje peddelt. Jonge ouders mogen eens stilstaan bij de gedachte dat je het noodlot maar zelden ontloopt. Dat het leven niet maakbaar is, daar twijfelen Talsma en Vegter geen moment meer aan ! " http://scriptor-boekrecen...euwen.html

"De schrijfstijl van Lieneke Dijkzeul is heel poëtisch en raakt je echt, maar dit boek had bij mij meer sterren gescoord als het zich volledig geconcentreerd had op Charlotte, haar jeugd en de wraak die ze wilde nemen." http://www.vrouwenthrille...9026328916

"Alles steekt redelijk goed in elkaar, toch ontbreekt er iets relevants in het verhaal: datgene waar een thriller voor staat. Het etiket 'literaire thriller' schetst bepaalde verwachtingen; je gaat ervan uit dat het spannend wordt. 'Literaire roman' had de lading beter gedekt. Omdat dit boek onderdeel van de Vegter-reeks is, behoort dat niet tot de mogelijkheden. Maar alleen al de pakkende, intrigerende zinnen die iedere pagina iets bijzonders geven, maken dit boek toch het lezen waard. De schrijfstijl van Dijkzeul is een kunstwerk op zich." http://www.hebban.nl/boek...e-dijkzeul

"De vele dialogen tussen de broers en de coming-out van de jongste overtuigen niet. Van agressieve, geborneerde horken veranderen ze in in gevoelige zielen, die zich ineens verbaal manifesteren. De schlemielige Denny zegt bijvoorbeeld: ‘Het is nog nooit zo helder geweest in mijn hoofd. Alsof ik overal doorheen kan kijken.’ Liefhebbers van Zweedse thrillers vol melancholie en stille wanhoop zullen zich bij Als padden schreeuwen wel thuis voelen, maar een spannende pageturner is het niet." http://www.nrclux.nl/als-...t/1332699/