Feitelijke gegevens

• 1e druk, 2013
• 285 pagina's
• Uitgeverij: De Bezige Bij

Flaptekst

Eerste zin

Ik weet niet waar ze begraven ligt, die mooie Nickie en ik wil het ook niet weten- het helpt niet voor zo’n steen te staan.

Samenvatting

Proloog

In de proloog vertelt de ik-verteller Tobi dat hij om het verleden toen hij veertien jaar was met de even oude jongen Skunk (David)  het lichaam van het meisje Nickie begraven heeft onder een laag bladeren, maar hij weet niet waar ze officieel begraven ligt. De ik-verteller geeft daarbij aan dat het al heel wat jaren geleden geschied is. Maar hij kan zich de eerste middag dat hij met Nickie was goed voor de geest halen.

De roman in 10 hoofdstukken

Tobi ontmoet als veertienjarige de drie jaar oudere Nickie die bij hen thuis  in het zwembad komt zwemmen. Dat deed ze vroeger veel vaker, maar doordat de wederzijdse ouders ruzie kregen, was  dat later verboden. Ze zegt ook iets over de mooie moeder van Tobi, die recent overleden is. Tobi heeft altijd een bijzondere band met zijn moeder gehad. Hij vindt dat er overeenkomsten zijn tussen Nickie en zijn moeder. Zijn vader heeft na de dood van zijn moeder besloten het huis te verkopen en hij heeft de drie kinderen in zijn eigen huis gehaald. Wat Tobias wel erg vindt, is dat zijn vader bij het achteruitrijden uit de carport de dove en blinde hond Panter heeft doodgereden.
Hoofdstuk 2 en 3 spelen zich af toen Tobias zeven jaar oud was.

Toen Tobias zeven jaar was, wilde de familie op vakantie, maar omdat hij ziek was, bleef zijn moeder bij hem achter. Ze vertroetelt hem, maar ze doet ook geheimzinnig en vreemd. Ook zij wordt eigenlijk ziek, zij het meer mentaal dan fysiek. Ze gaat op een nacht in het lege zwembad zitten en Tobias gaat bij haar zitten. Ze is bang voor een zwarte man. Na terugkomst van het gezin wordt ze in een psychiatrische inrichting opgenomen. Ze gaan met het hele  gezin een keer bij haar op bezoek. Uit alles blijkt dat Tobias iets bijzonders heeft met zijn moeder, maar ze vraagt wel iets geks van hem. Hij mag bijvoorbeeld niet groeien van haar. Harold, Tobi en Panter lopen een keer weg naar het bos, omdat Harold zegt dat zijn vader Panter wil afmaken. Hij vertelt ook dat er op een dag iets ergs in het verleden is gebeurd. Ze worden gered door een oude, maar aardige man. Als ze worden afgeleverd, blijkt moeder ook weer terug te zijn, maar  ze blijft vreemd doen, nadat ze weer uit de inrichting is gekomen. Ze gaat een keer ’s nachts zwemmen met Tobias. Het gevolg is dat er fikse ruzies zijn tussen haar en haar echtgenoot, Tobias’ vader. Hij gaat het huis verlaten om op zichzelf te gaan wonen.

Hoofdstuk 4: Tobias is eerst veertien jaar en verderop in dit hoofdstuk een jaar jonger. Zijn vader neemt Tobias, Harold en Pam dus  in huis en hij vraagt onder het eten eindelijk een keer naar de schoolervaringen van Tobias die nu één jaar op de middelbare school zit. Een jaar eerder was hij namelijk naar de brugklas gegaan met zijn vriendje David Nowak. Maar er was heel wat aan voorafgegaan.  Davids broertje Eduard is geen leuke jongen en samen met Harold misbruiken ze de slettenbak Ciel Taminiau (mindere sociale klasse). Van haar krijgt Tobi ook de eerste zoen. Maar de oudere jongens Harold en Eduard hebben haar pillen gegeven. Tobias neemt Ciel mee naar zijn moeder. Die vindt haar wel een aardig meisje. Eduard is een beetje enge freak. Hij brengt zijn boertje aan het schrikken door op de spoorbrug pas op het allerlaatste moment van de brug af te springen, net voordat hij gepakt wordt door de trein. Kort daarop gaan David en Tobias naar de brugklas, maar Tobi verraadt zijn vriendje door hem in het bijzijn van andere leerlingen Skunk (stinkdier) te noemen. En David komt voorlopig niet van zijn bijnaam af. De bijnaam die Tobias draagt is trouwens “pleaser”: hij wil namelijk altijd iedereen te vriend houden. Intussen heeft Tobias al een paar keer het beeld gezien van een zwarte man. Het was dezelfde man voor wie zijn moeder zo bang was geweest in haar psychoses. De vraag is of hij de man echt ziet.

Er komt een makelaar met potentiële kopers om het huis van Tobias’ moeder  te beoordelen. Nickie en Tobi zijn er ook bij en weten zich steeds te verstoppen voor de anderen. Nickie en Tobi praten raadselachtig over de dingen die in het nabije verleden zijn gebeurd. Nickie vertelt over haar ouders die weinig betrokken bij haar leven zijn. Ze lijkt erg ongelukkig. Ze suggereert bovendien dat haar vader zijn handen niet thuis kan houden. Ze zoenen: het is wel duidelijk dat Tobi verliefd op haar is. Ze zegt dat hij haar zal kunnen krijgen als hij niet van haar houdt. Dat had ze al eens eerder tegen Harold gezegd.

Dan komt er weer een hoofdstuk (6) waarin weer een terugstapje wordt gezet naar de vreemde omstandigheden waaronder de moeder is gestorven. Op een ochtend is ze onder invloed van pillen het bos ingelopen en toen Harold en Tobi uit school kwamen, kregen ze het bericht dat ze dood was. Tobi voelt zich daar zelfs schuldig over. Had hij niet eerder kunnen ingrijpen?

Op een bepaald moment loopt Harold weg van zijn vaderlijk huis: ze gaan hem zoeken, maar vinden hem niet. Hij wordt er ook van verdacht de katten van het dorp dood te meppen. Tobi gaat hem zoeken en vindt in een oud huis in het bos een pillendoosje in het jack van Harold. Daar zitten de tanden in van Pam en de trouwring van zijn moeder. Ineens is hij weer terug, maar de volgende morgen  vraagt hij zijn broertje Tobi mee om er weer van door te gaan. Hij vertelt tegen zijn broertje dat hij zijn moeder een rotwijf vond. Hij brengt hem bij de woning van Nickie en haar ouders. Haar vader is een vuurtje van takken aan het stoken. Stiekem kijkt Tobi toe. Hij vertelt dat Nickie vroeger vaak bij hen thuis kwam, maar dat ze ten slotte na die bewuste dag is weggestuurd.

Zijn vader laat de kinderen op een bepaald moment een stuk land zien waarop hij een nieuw huis wil bouwen. Hij praat eindelijk met zijn vader over zijn moeder. Zijn vader zegt dat hij net zoals zijn moeder was. Tobi zegt dat hij zich waarschijnlijk vergist heeft in de zwarte man, omdat hij toen ook ziek was. Hij zal dus wel geijld  hebben, zegt hij tegen zijn vader. Hij houdt zich weer ziek en gaat ’s nachts naar het oude huis. Daar ziet hij een dronken Nickie en ze praten weer over die bewuste dag. Tobi weet echter van niets. Ze laat weer doorschemeren dat haar vader haar seksueel misbruikt en dat ze het allemaal wel genoeg vindt. Nadat ze gezwommen heeft in een half leeg zwembad, laat ze hem achter. Maar ze heeft wel de scherven van de fles alcohol in het bad gegooid. Hij gaat dan de route naar het bos volgen die zijn moeder heeft afgelegd. Maar hij wordt bedreigd  door de broers van Ciel Taminiau en hij vlucht het hotel in. Daar wordt hij gevonden door Eduard Nowak, die uit een internaat is ontsnapt. Hij vertelt dat hij gek was op de moeder van Pam en dat zijn broertje David verliefd was op Pam. Hij vraagt of Tobi wil letten op David.

Wanneer Tobi terugkeert naar het huis van zijn vader, vertelt hij over de trouwring. Hij wordt weer ziek en ’s nachts wordt hij weggehaald en in de inrichting van zijn moeder gestopt. Hij wil eerst  helemaal niets vertellen, maar in een droom raadt Nickie hem aan toch te praten over zijn moeder, de begrafenis en wat hij allemaal weet over het verleden. Omdat er een jongen in de inrichting is die op hem lijkt, kan hij zelf ontsnappen. Hij gaat dan lopend naar zijn oude huis, waar Nickie weer in de tuin is. Ook is ze weer dronken. Daar komt een confrontatie met Pam, het loopt erg uit de hand, als Nickie over de moeder van Pam begint. Pam duwt Nickie in het zwembad, maar ze weet nog niet dat er geen water meer in zit. Nickie valt in de scherven die ze zelf in het bad heeft gegooid en sterft. Tobias is ten einde raad en hij gaat om hulp vragen bij David. Die helpt hem uit liefde voor Pam. Ze slepen het lijk naar het bos en begraven het onder bladeren. Niemand zal hen verdenken, een verwijzing naar de proloog.

In het laatste hoofdstuk komt  de ontknoping van die bewuste dag. Pam die in paniek is vanwege de dood van Nickie, vertelt over de derde verjaardag van Tobi. Zijn vader had besloten het tuinhuis te laten afbreken en de man die dat moest doen, had een dove zoon bij zich die vervelend aan het doen was. Tobi was drie jaar en Pam negen en zij  kreeg de opdracht op die jongen te letten. Dan gebeuren er een heleboel dingen volgens Pam. Een boze Pam duwt Harold het zwembad in. Harold wordt gered door de dove jongen, maar dat is niet duidelijk voor Tobi’s moeder die de jongen in zijn gezicht slaat. Pam wordt betast door de man die het tuinhuis komt afbreken en ook zij vlucht het bos in. In het oude hotel vinden ze  een opgehangen hond en de nog enige levende puppy Panter. Ze nemen het dier mee. Als ze weer thuis is gekomen, is het ook daar bal. Er is een grote man gekomen die de moeder van Tobi verkracht, terwijl Pam en ook Nickie moeten toekijken. Pam vlucht met Tobi (3 jaar) weg het bos is en houdt zich daar schuil. Als ze terug is, zijn de mannen weg. Heeft haar moeder iets met hen gedaan? (vermoord?) Er wordt niet meer over gesproken en de vader van Tobi praat met Nickie. Vanaf dat moment mag ze niet meer komen in het huis met het zwembad.

Pam zal vertrekken naar de stad waar ze studeert. Wanneer zal de dood van Nickie ontdekt worden? Vader komt thuis en op dat moment wil Tobi nog één keer aan Nickie denken.

Personages

Tobi

Tobi is de hoofdfiguur. Hij is een achterafverteller (zo blijkt uit de proloog) en datgene wat er is gebeurd, ligt al jaren achter hem. Hij was gek op zijn vader en hij moet van zijn vader maar weinig weten. Hij is een klein, mager ventje in tegenstelling tot zijn broer. Zijn moeder wil hem graag klein houden, omdat hij dan onwetend kan blijven van wat er op zijn derde verjaardag is gebeurd. Hij is later een pleaser geworden: dat wil zeggen: hij doet graag wat anderen van hem willen. Hij raakt verliefd op Nickie, die hem wil inpalmen om weer in de tuin van hun huis te kunnen zwemmen. Zijn gezondheid tot zijn veertiende jaar is niet sterk: hij is in de zomer steeds ziek. Zo kan hij bij zijn moeder blijven, als zijn vader, broer en zus naar zee gaan. Zijn broertje Harold zegt dat hij aan het begin van het schooljaar meteen een slachtoffer moet uitzoeken om zelf niet gepest te worden. Hij verraadt daardoor min of meer zijn vriendje David door hem Skunk te noemen. Hij is een veelzijdig personage dat achter de waarheid van het verleden wil komen. Als Nickie wordt gedood, redt hij zijn zus door het lijk met hulp van David te verslepen naar het bos en het zwembad schoon te spuiten. Daarna hoort hij van zus Pam wat er in het verleden is gebeurd.

Pam

Pam is zijn zes jaar oudere zusje dat in het verleden een cruciale rol heeft gespeeld in zijn leven. Ze was erbij op zijn derde verjaardag toen alles uit de hand gelopen was. Zij had gezien hoe haar moeder werd verkracht en had haar broertje Tobi gered door hem mee te nemen naar het bos. Ze vindt het jammer dat Nickie sinds die dag niet meer in hun huis mocht komen, want die was altijd vrolijk. Later scheldt ze op Nickie omdat die haar broer kan inpalmen. Het loopt uit op een confrontatie waarbij ze Nickie in het zwembad duwt. Helaas is het leeg en raakt Nickie dodelijk gewond. Ze is bang en vlucht op aanraden van Tobi naar haar kamer in de stad. Het ernstige delict op Tobi’s derde verjaardag verklaart haar houding tijdens de rest van het verhaal.

Harold

Harold is drie jaar ouder dan Tobi en is zijn grote broer die hem zou moeten beschermen. Maar hij laat Tobi ook opknappen voor dingen die hij met zijn vreemde vriend Eduard pleegt. ( het misbruik van Ciel Taminiau) Hij is in de loop van het verhaal enkele keren weggelopen naar het grote bos. De eerste keer toen hij zes was en de pup Panter vond. Daarna nog enkele keren om zijn vader te pesten en hij loopt ook een keer weg met Tobi. Op school doet hij niet zijn best en hij is net blijven zitten. Hij luistert helemaal niet naar zijn moeder, die hij als een gekkin beschouwt. Hij heeft in eerste instantie ook meer met zijn vader. Hij heeft ook diens lichaamsbouw (groot en breed) maar als zijn vader het huis van zijn moeder na haar dood wil verkopen, heeft hij het ook gehad met zijn vader. Hij wil niet met die man in een ander, nieuw huis wonen. Bij de echte ontknoping op de derde verjaardag van Tobi heeft hij geen grote rol gespeeld.

Tobi\'s moeder

De moeder van Tobi is mooi, maar erg labiel. Aan het einde van het verhaal wordt wel verklaard waarom dat is. Ze is verkracht door een grote, zwarte man die ze later in haar herinnering steeds ziet opduiken. Ze wordt obsessief bezorgd om de kleine Tobi: er is bijna sprake van een oedipale liefde (moeder liefde- vaderhaat) Ze houdt hem in een vakantie bij zich, als de rest naar zee vertrekt. Dan wordt ze ook gek en in een inrichting opgenomen. Maar ook als ze eruit is, gaat het niet goed met haar. Ze krijgen vaak ruzie en ze wordt verlaten door Tobi’s vader. Dat doet de zaak geen goed en op een morgen besluit ze met veel pillen in haar lichaam het bos in te lopen. Daar wordt ze dood gevonden.

Nicky

Nickie lijkt in diverse opzichten op Tobi’s moeder. Ze heeft net zulke wisselende stemmingen als hij haar ontmoet. Ze kan heel lief zijn, maar ook als een draak acteren. Ze heeft net zo’n bruine huidsleur als zijn moeder. Ze heeft net zo veel plezier om in het zwembad te zwemmen. Op blz. 139 troost ze hem alsof ze zijn moeder zelf is. Diverse keren zegt ze dezelfde woorden als zijn moeder tot hem heeft gesproken. Ze wordt ook evenals de moeder een aantal keer met gespreide armen (als van een vogelverschrikker) afgeschilderd. Zo valt ze bijvoorbeeld ook in het zwembad door (me gespreide armen) Ze heeft Tobi in haar macht en ze buit dat uit. Ze kan echter niet met het verleden leven: bovendien heeft ze het thuis niet leuk. Waarschijnlijk misbruikt haar vader haar en haar ouders bekommeren zich helemaal niet om haar. Daarom vond ze het zo leuk bij Tobi’s ouders. Maar na wat ze op diens derde verjaardag heeft meegemaakt en gezien, mag ze niet meer thuiskomen bij Tobi. Dat kan ze niet aan: ze drinkt alcohol, ziet het leven niet meer zitten en komt noodlottig om het leven als ze in de scherven van haar eigen fles alcohol in een leeg zwembad wordt geduwd.

Quotes

"De ruzies die volgen in de hal. De voordeur die vervolgens dichtslaat, hij is soms weer dagen weg. Mijn moeder kijkt fel. Felle ogen. Gek genoeg vind ik ze mooi. Soms trekt ze me naar zich toe en zegt: “Lieve kleine pleaser.” Pam en Harold kijken. Ze eet veel meer, ze komt aan, het staat haar goed. Haar haar wordt dik. Dik en mooi en donker" Bladzijde 88

"Als ik een dag in die zomer over mocht doen, één dag maar. En dat ik dan iets doe, iets zeg, iets vraag, iets, zodat ze niet doodgaat, die prachtige Nickie. Zodat ze blijft leven en gewoon haar volgend schooljaar afmaakt en ook dat daarna en dat ze uiteindelijk weg mag gaan uit ons godvergeten dorp." Bladzijde 122

"Ze is dood! Wij hebben er niets tegen gedaan. Ik was wakker maar ik zei niets. Had ik iets moeten schreeuwen? Je bent een lijpo, je bent altijd lijp geweest. Iedereen zegt het. Het hele dorp. Ze pesten ons, ze lachen, iedereen lacht ons uit om jou! Had ik moeten zeggen: je liet me alleen op dat balkon!. Ik was zeven en je liet me alleen. Had ik dat moeten zeggen? " Bladzijde 180

"En mijn zus schiet naar voren, ze pakt Nickie bij de schouders, ze duwt haar naar achteren, het gras over, de tegels op, ze vloekt, ze gilt,ik spring op uit de struiken, ik wil mijn zus toeschreeuwen dat er geen water in zit, maar Pam geeft nog een laatste duw, en Nickie valt dat zwarte gat van het zwembad in, zonder dat ze schreeuwt, ze laat zich bijna vallen, met gespreide armen, …" Bladzijde 259

Thematiek

Geheim/ familiegeheim

Alles in “Tobi” draait om het motief van het verzwegen familiegeheim. Toen Tobi drie jaar was, is er iets gebeurd, wat iedereen van het gezin zich weet te herinneren behalve Tobi. Op zijn derde verjaardag is zijn moeder verkracht en zowel Pam als Nickie zijn daarvan getuige geweest. Nickie wordt daarop de toegang tot het huis ontzegd. Dat is voor de kinderen erg jammer, want zij brengt veel vrolijkheid in het gezin. Tegelijkertijd ontwikkelt zich een wat ongezonde moeder-zoonverhouding tussen Tobias en zijn moeder. Het is een bijna oedipale verhouding, waarbij de vader als buitenstaander wordt beschouwd. Een mooi voorbeeld daarvan is de vakantie waarin Tobias en zijn moeder thuis blijven, omdat hij ziek is. Vader trekt het op den duur niet langer en hij verlaat het huis om op zichzelf te gaan wonen. De andere kinderen Pam en Harold die respectievelijk zes en drie jaar ouder zijn dan Tobi, vinden dat hun broertje wordt voorgetrokken. Dat gaat nog een tijd goed, al wordt moeder in een psychiatrische inrichting opgenomen. Ze reageert vaak hysterisch en als Tobias veertien jaar is, neemt zijn moeder 80 pillen in en verdwijnt in het bos. Het is dus meer dan waarschijnlijk dat ze zelfmoord pleegt. Maar wat er op Tobi’s derde verjaardag is gebeurd, blijft een familiegeheim. Moeder gaat ervan uit als ze Tobi maar klein houdt, dat hij dan ook niet zal weten wat er gebeurd is en dat hij niet slecht wordt. Tegelijkertijd maakt ze hem bang met de grote, zwarte man voor wie hij altijd moet wegrennen. Enkele keren ziet Tobi die grote zwarte man staan: bijvoorbeeld op het schoolplein. Maar waarschijnlijk bestaat die man alleen in zijn verbeelding. Een niet opgehelderd raadsel is wel dat de leer niet weet wat er met de mannen is gebeurd die de moeder hebben verkracht. Alles wordt uiteindelijk aan Tobi duidelijke gemaakt als hij Nickie heeft weggewerkt nadat ze een dodelijke val in het zwembad heeft gemaakt. Pam heeft haar in het lege zwembad geduwd, maar er kan geen sprake zijn van moord, omdat Pam op dat moment niet weet dat het zwembad leeg is. Er kan hooguit dood door schuld ten laste worden gelegd. Maar Tobi en David slepen het lijk naar het bos en verbergen het onder bladeren. Het is niet zeker voor de lezer of de betrokkenen bij het ongeval zijn opgepakt. Het is niet waarschijnlijk, anders zou dat wel in de proloog worden uitgewerkt. Ook weten we als lezer niet hoe oud Tobi is als hij het verhaal in de proloog aankaart. Er blijft dus nog een heleboel te rade over voor de lezer, wat op zich wel een kenmerk van goede literatuur is. Nickie speelt een belangrijke rol in het ontrafelen van het geheim. Ze keert na de dood van de moeder namelijk terug in de tuin van Tobias en ze zoekt met hem contact. Ze laat Tobias op haar verliefd worden om hem zo in zijn macht te krijgen. Dat is voor Tobi trouwens niet zo vervelend, want in verschillende opzichten lijkt Nickie op zijn moeder (ze ziet er hetzelfde uit, bruin getint, doet hetzelfde met zwemmen en zegt dezelfde dingen). Opvallend is ook dat ze beiden enkele keren met gespreide armen in de tekst voorkomen. Zo valt Nickie met gespreide armen in het zwembad. Ze lijkt daar dan op een gekruisigde Jezus, omdat ze een onschuldige dood sterft. Uiteindelijk is het belangrijkste thema van de roman dus het verzwegen familiegeheim en de motieven die in de roman een rol spelen zijn daar allemaal aan gelinkt.

Motieven

Zelfmoord

Kind-moederrelatie:

Tobi's overhouding met zijn moeder

Schuldgevoel

Tobi over de dood van zijn moeder

Psychische afwijkingen

Pesten op school

Dood door schuld

Motto

Er is sprake van een Engelstalig motto:
I know that I am gonna get lost in those woods again tonight. I just know it. (Laura Palmer Twin Peaks)
Letterlijk vertaald: Ik weet dat ik vanavond weer verdwaald zal raken in dat bos.

In de roman komt enkele keren voor dat personages het bos ingaan en daarin verdwaald raken: de moeder van Tobias gaat vlak voor haar dood naar het bos, en Harold en Tobias een keer als hun  moeder in de inrichting zit. Ook Panter loopt een keer weg waarna Tobias hem gaat zoeken.

Als zijn moeder dood is, gaat Harold nog een keer naar het bos en hij blijft dan drie dagen weg. Tobias gaat hem zoeken en vindt iets belangrijks. Het weglopen en verdwalen in het bos is dus een vaak voorkomend motief in de roman en daarom is het motto uit Twin Peaks door de schrijver goed gekozen.

Opdracht

Voor J., T. en A.

Titelverklaring

De titel hoeft  geen nadere uitleg.  

Structuur & perspectief

Er is een proloog waarin meteen veel spanning wordt opgeroepen, omdat er in wordt verteld dat twee veertienjarige jongens Tobi en Skunk het meisje Nicky hebben begraven in het bos. Een lezer vraagt zich natuurlijk af hoe dat in zijn werk gegaan is.

Daarna volgen tien hoofdstukken die met letters worden aangegeven. In die hoofdstukken gaan we met de ik-verteller Tobias terug naar de tijd waarin zijn moeder stierf en waarin hij het bloedmooie  meisje Nicky ontmoette. We beleven die gebeurtenissen door de ogen van Tobias en dat is natuurlijk in principe een onbetrouwbare verteller. Je weet niet wat er precies waar is van zijn verhaal. Bestaat er bijvoorbeeld wel zo’n grote man die hij steeds ziet of is het slechts in zijn verbeelding?

De veertienjarige ik-verteller Tobi vertelt afwisselend  in de o..t.t. en o.v.t. De hoofdstukken staat niet in chronologische volgorde.  In hoofdstuk 1 is Tobi veertien jaar en in hoofdstuk 2 nog maar zeven.

Decor

Het is eigenlijk wel steeds zomer in de roman. Zomer toen de moeder van Tobias gek werd en ze niet met het gezin op vakantie ging, omdat Tobias ziek was. Het is zomer als  Tobias met zijn broer en diens vriend voor de eerste keer het meisje Ciel zoent. Het is bijna zomer als zijn moeder zelfmoord pleegt en het is zomer als Nickie sterft. Maar in geen van de situaties wordt er een jaartal genoemd. Wel wordt vermeld hoe oud Tobi respectievelijk is: 7, 13 en 14 jaar. In de proloog herinnert hij zich de dood van Nickie en hij vertelt dat het dan al jaren geleden is dat ze begraven is. Maar je kunt uit de tekst niet opmaken in welk jaar Tobi drie of veertien was  en je kunt ook niet bepalen hoe lang het geleden is dat de verteller het aan de lezer vertelt (proloog). Op zich is dat wel knap. Voor zover ik heb kunnen nagaan, zijn er ook geen aanwijzingen  voor een bepaalde tijd als internet, mobiele telefoons, euro’s.

Ook het decor is niet typografisch te bepalen. Er is sprake van een dorp met een scherpe sociale tweedeling (de armen en de rijken, de mensen aan de ene kant van het spoor en aan de andere kant). Maar waar het dorp in Nederland is gesitueerd, valt niet uit de tekst op te maken. Het is in ieder geval niet aan de kust, want in hoofdstuk 2 wil de zieke Tobias eigenlijk dolgraag op vakantie naar zee. Er is wel een rivier in de buurt en als ik zou moeten gokken, heb ik het idee dat we ergens middenin in Nederland (provincie Gelderland, Noord-Brabant) zitten.

Stijl

De stijl van Vincent Overeen is helder. De dialogen zijn levend en hij gebruikt zeker geen al te lange zinnen. Met zijn metaforen gaat hij spaarzaam om. Wat dit stijlaspect betreft is Tobi geen al te lastige roman om te lezen. In zeker zin is het wel een pageturner, al bestaat dan het gevaar dat je over bepaalde aanwijzingen van de verteller heen leest.

Slotzin

De zon voelt warm, niemand is thuis in de huizen rondom. Echt Nickie, dat gaan we doen. En het water is helder en het bos is gewoon en de vogels houden hun irritante snavels.

Beoordeling

Tobi is een prachtige  en thrillerachtige roman over een familiegeheim. Dat geheim wordt verzwegen voor de hoofdfiguur, maar uiteindelijk wordt hij er toch deelgenoot van. Vincent Overeen weet de spanning in de roman goed op te bouwen en daardoor ben je als lezer geneigd om het verhaal zo snel mogelijk uit te lezen. Maar doordat hij in zijn verteltechniek  dingen weglaat en/of suggereert vergt lezing van de roman wel concentratie. Misschien had de roman iets korter gekund wanneer wat bijzaken die later niet afgemaakt worden, vermeden  waren. De stijl van Overeem is helder en de dialogen zijn pakkend. Ik vind Tobi daarom een roman die het lezen alleszins waard is en een hoge literaire waardering verdient. Ik wil wel drie punten toekennen.

Maar nogmaals: het vergt wel enige leeservaring. Geschikt voor eindexamenklassen havo en vwo.

 

Recensies

"Ergens halverwege gaat het toch mis met deze roman, of althans met mijn belangstelling voor die ene ‘fucking day’ waar Overeem ruim honderd bladzijden zo ijverig naartoe werkt – die ene traumatische dag, elf jaar eerder, waar de familie nooit overheen kon komen. Mijn verslappende aandacht heeft zeker te maken met de vele zijdelingse figuren die Overeem in die honderd bladzijden binnenloodst – die ook weer allemaal zo hun zijdelingse familieperikelen hebben. En met de vele zijdelingse details over zielige jonge poesjes en hondjes, oude jassen in verlaten huizen, of een zoekgeraakte trouwring" http://www.nrclux.nl/tobi...t/913360/

"Overeem probeert aannemelijk te maken dat een brute overval door twee enge kerels er de oorzaak van is dat moeder de kluts kwijtraakte. Amper 4 jaar oud was Tobi getuige van de gruwelen. Hij heeft alles gezien, prevelt moeder, en dat zou moeten verklaren waarom zij het gezin nu teistert met haar gekte. Maar wie zo Freudiaans inzet, heeft zo\'n verklaring niet nodig. Ongure mannen zijn een oplossing voor een probleem in een ander verhaal. In Tobi hebben ze niks te zoeken. " http://www.volkskrant.nl/...Tobi.html

"Deze roman is scherp en verontrustend. Het is: lezen en in willen grijpen. Het kind willen redden. Maar in het universum van Vincent Overeem bestaat niet zoiets als jeugdzorg. Geen oplettende tante of schooljuf. Er is alleen het beklemmende dorp, vol dolende zielen. En er is het verschil tussen gek en niet gek. Tobi laat elk oordeel over aan de lezer. " http://www.8weekly.nl/art...ijken.html

"Over deze roman hangt een sluier van suspense. Ieder personage lijkt iets te verbergen. Het boek opent met het einde - de dood van Nickie - en schiet daarna voortdurend heen en weer in de tijd. Tobi, door wiens ogen de lezer alles ziet, probeert grip op de dingen te krijgen, maar mist vitale informatie. Ernaar vragen durft hij niet en pas aan het einde wordt duidelijk wat er precies met zijn moeder en Nickie is gebeurd. " http://www.leesplein.nl/j.../tobi/5191